Lidewyde - 10

gemelijk, omdat zij altijd rustig en altijd vrolijk was. Toen dan ook
Lidewyde's rijtuig ten laatste stilhield voor de deur, en een
oogenblik daarna Lidewyde-zelve, door André gevolgd, werd aangediend,
ging zij hen even vriendelijk te gemoet als zij gedaan zou hebben,
indien de bezoekers met onberispelijke naauwkeurigheid op hunnen tijd
gepast hadden.
--"Het was zulk eene stille, zoele avond," voerde Lidewyde tot hare
verontschuldiging aan, "en de muziek in het Park klonk zoo lief, dat
wij onwillekeurig langer zijn blijven rondstappen dan ons plan was
geweest. Ik had met mijn neef eene weddenschap aangegaan, dat hij geen
weerstand zou kunnen bieden aan de verleidingen van ons Bois de
Boulogne."
--"Voor de eer van ons Bois de Boulogne doet het mij genoegen dat gij
de weddenschap verloren hebt, mijnheer Kortenaer," zeide freule
Bertha, "en ik heb een veel te goeden dunk van u om het niet in u te
prijzen dat gij in het gezelschap van mevrouw Dijk juist niet
gehunkerd hebt naar het mijne. Gij doet mij de eer," ging zij voort,
"in mijn huis een plaatsje te vragen voor eene jonge dame van uwe
kennis? Dat is braaf van u. Veel genoegens kan ik jufvrouw Visscher
niet beloven; doch aan hare vrijheid om u te ontvangen zal niets
ontbreken; en misschien," voegde zij er met een gullen glimlach bij,
"misschien zal jufvrouw Emma niet weigeren, het met die eene
uitspanning voor lief te nemen."
--"Uwe vriendelijkheid is inderdaad beschamend, freule," zeide André.
"Toen mijn neef Adriaan mij te verstaan gaf dat ik eene vergeefsche
reis gemaakt had, was ik onbeleefd genoeg, den lip te laten hangen en
nu wordt, dank zij uwe bereidvaardigheid, die teleurstelling voor mij
eene bron van aangename surprises."
--"Zoo ziet gij, mijnheer Kortenaer," antwoordde freule Bertha,
eensklaps in een min of meer sententieusen toon vervallend, "dat men
verkeerd doet, te spoedig het ergste te vreezen." En toen, zich weder
met haar gewone opgeruimdheid tot Lidewyde keerend: "Zeg mij nu,
melieve, hoe zullen wij doen? Verlangt gij, dat ik jufvrouw Visscher
schrijven zal, of schrijft gij liever zelve?"
--"Mij dunkt," zeide Lidewyde, "dat wij van uwe goedheid reeds te veel
gevergd hebben. Morgen-ochtend schrijf ik aan Emma, en André zal mijn
briefje insluiten. Hij vraagt dan meteen verlof aan Emma's ouders om
zijn meisje te mogen gaan afhalen. Niet waar, André?"
--"O, wat mij betreft," riep hij met geestdrift uit, "ik dweep met
die schikking. Indien ik morgen schrijf, kan ik zaturdag antwoord
hebben. Zondag maak ik dan een vliegreisje naar Duinendaal en kom
maandag of dinsdag met Emma hier."
--"En indien men te Duinendaal onze invitatie versmaadt?" vroeg
Lidewyde, om hem te plagen. "Verlaat gij ons dan, en zullen wij in dat
geval tevens uw gezelschap moeten missen en uw meisje niet te zien
krijgen?"
--"Mijnheer Kortenaer is te bescheiden," zeide freule Bertha, "om
overluid te beweren dat jufvrouw Visscher hem niets weigeren kan."
--"Het is zeer edelmoedig van u, freule," antwoordde hij, "mij aldus
uit de strikken mijner ondeugende nicht te redden. Doch ik geloof
inderdaad niet, dat er reden bestaat om voor het mislukken van ons
plan beducht te zijn. Mijne eenige vrees is, dat Emma u door mijne
schuld overlast zal aandoen."
--"Geen woord meer daarover, waarde heer," zeide de vriendelijke oude
dame. "Ik herhaal wat ik dezen ochtend aan Lidewyde schreef, dat het
mij bijzonder aangenaam is, haar en u een klein genoegen te kunnen
doen. Word ik daarvoor beloond door de kennismaking met een lief
meisje, dan zal de verpligting aan mij zijn. Mag ik van uwe goedheid
iets zeer huiselijks vergen, mijnheer Kortenaer?"
--"Gaarne, freule."
--"Trek dan even voor mij aan de schel. Gij vindt het immers goed,
Lidewyde, dat ik Floris licht laat brengen? Mijne oogen weigeren mij
de dienst. Of hebt gij haast, en mag uw rijtuig niet langer wachten?"
--"Neen," zeide Lidewyde, "ik ben volstrekt niet gepresseerd, en
indien wij u geen belet doen, blijf ik gaarne nog een kwartiertje."
Een oude in het zwart gekleede knecht, even oud en even zilverharig
als freule Bertha zelve, bragt achtereenvolgens drie of vier lampen
binnen. Hij plaatste ze zoo,--op de tafel, op een buffet, op eene
étagère, op eene console,--dat het groote vertrek eensklaps ophield
somber te schijnen. Ten overvloede stak hij, na de luiken aangezet en
de overgordijnen over elkander geslagen te hebben, aan weerszijden van
den hoogen spiegel boven den schoorsteen, een bouquet waskaarsen aan.
Het salon van freule Bertha had bij avond dergelijke illuminatie zeer
noodig. Het was eene voorvaderlijke, ietwat reusachtige zijkamer,
opgemaakt en gemeubeld in den smaak der vorige eeuw: een geschilderd
behangsel, in vakken; eene lambrizering, grijs met vergulde randen,
die het geheele vertrek omsloot; deuren, kozijnen en vensterbanken,
een geheel uitmakend met de boiserie beneden en de zoldering boven;
een gebogen marmeren schoorsteenmantel met smallen rand; een
smirnaasch tapijt, blijkbaar voor deze kamer besteld en geweven. Het
grijs met goud was in zich zelf niet genoeg tot neutralisering dier
zekere zwaarmoedigheid, waarmede groote landschappen met zware boomen
en breede watervallen, hoe fraai ook geschilderd, een zitvertrek
plegen te vervullen; doch freule Bertha kende de zwakke zijde van haar
salon, en sedert jaar en dag was Floris gewoon, wanneer zijne
meesteres avondbezoeken ontving, met kracht van zwavelstokken de
duisternis te bestrijden. Die moeite werd beloond, en het was voor den
binnentredende een aardig schouwspel, freule Bertha te zien troonen in
het midden dezer ouderwetsche, maar uitnemend gekonserveerde en van
piëteit getuigende heerlijkheden. Zij droeg nooit anders als zwarte of
donkerbruine kleederen, eer sluik dan ruim, en wanneer zij oprees uit
haren stoel, zag men eene lange gestalte zich verheffen, die behoefte
scheen te gevoelen aan een steun. Meestal legde zij dan hare eene hand
op den rand der tafel, en maakte met de andere eene wuivende beweging
om hare bezoekers te verwelkomen. De gladde mouwen van haar kleed
waren zoo lang, dat zij de vingers halverwege bedekten, en ruime
manchetten van geplooid batist deden hare handen nog smaller en
kleiner schijnen dan de natuur ze gemaakt had. Van geplooid batist was
ook de kraag vervaardigd, die haren hals omsloot en een gedeelte van
hare schouders bedekte, en evenzoo de breede half nederhangende strook
om hare met geen enkel lint versierde muts. Een korte, bijna
sneeuwwitte lok, die aan weerszijde op hare slapen rustte, verhoogde
nog het eerwaardige in de uitdrukking van haar gelaat. Zij was eene
oude vrouw, dat teekenden niet slechts die grijzen lokken, maar ook de
scherpe trekken om neus en mond, de zaamgetrokken plooijen der
oogleden, de horizontale groeven in het voorhoofd; doch eene
afgeleefde vrouw was zij niet. Er brandde in hare verduisterde oogen
een dier stille vuren, welke aan inwendig verlichte wit porseleinen
vazen doen denken: een gesluijerde gloed, maar die het langer uithoudt
dan sommige kunstige lampen.

--"Is freule Steinmetz familie van u?" vroeg André aan Lidewyde, toen
hij weder nevens haar in het open rijtuig zat en zij door de woelige
straten, waar in winkel aan winkel het vrijpostig gaslicht schitterde,
naar Soekabrenti terugkeerden.
--"Van mij? In het minst niet. Ik heb geene familie in dit land. Zij
is eene vriendin van mijne schoonmoeder, meer niet. Doch wij verkeeren
met haar alsof zij eene nabestaande van ons was. Denkt gij dat Emma
het met haar zal kunnen vinden?"
--"Ongetwijfeld zal zij dat. Dacht gij van neen?"
--"Dat is de vraag. Ik laat aan freule Bertha's goede kwaliteiten
volkomen regt wedervaren, en naar hetgeen gij mij van Emma verteld
hebt, houd ik het er voor, dat zij elkander uitmuntend verstaan
zullen. Doch zult gij boos worden, indien ik zeg, dat Emma's smaak en
de mijne vermoedelijk in één opzigt verschillen? Om u de waarheid te
zeggen, mij is freule Bertha te stemmig. Ik erken dat zij van alle
vrome dames in de stad de eenige is, die ik waarlijk liefheb; de
eenige, bij wie ik het kan uithouden. Niettemin maakt zij mij met hare
bidstonden en hare bijbeloefeningen somtijds zenuwachtig."
--"Is freule Steinmetz iemand van die kleur? Dat verwondert mij. Ik
zou haar voor eene vrouw van de wereld gehouden hebben."
--"In vele opzigten is zij dat ook; maar hebt gij niet opgemerkt dat
zij somtijds geheel en al in den preektoon vervalt? Mij frappeerde het
ten minste, dat zij op ik weet niet welk gezegde van u aanstonds eene
zedeles liet volgen."
--"Ik zou het mij ontgeven hebben; doch ja, nu gij er mij aan
herinnert, er was iets preekerigs in de manier waarop zij zeide dat ik
niet moest toegeven aan het gevoel van teleurgestelde verwachtingen.
Houdt zij dikwijls van die kleine sermoenen? Denkt gij dat zij Emma
zal willen bekeeren?"
--"Heb daar geene vrees voor. Gij hebt zelf kunnen bemerken dat de
natuur bij haar boven de leer gaat. Ook moet gij aan mijn oordeel over
haar niet te veel waarde hechten. Freule Bertha gaat door voor de
goede genius van mijn mans familie, en het zou mij leed doen, indien
gij anders over haar dacht. De schuld ligt aan mij. Ik houd niet van
vrome menschen."
--"Er is vroom en vroom."
--"Jawel, gelijk er blond en blond of bruin en bruin is. Maar zoo
bedoel ik het niet. Met vroom meen ik bekrompen. Freule Steinmetz is
eene ongewone, eene voortreffelijke, eene allerliefste oude vrouw;
maar denkt gij, indien gij of ik iets deden waarover de domme wereld
het hoofd schudde, dat zij het ons vergeven of zich met onze
verdediging belasten zou? Maak u daaromtrent geene hersenschimmen.
Zelden heb ik eene vrouw ontmoet die zoo =à cheval= is op hetgeen zij
hare eeuwige waarheden noemt. En ik bid u, wat zijn eeuwige waarheden?
Laat een vooroordeel honderd jaren geduurd hebben, en gij zult
menschen vinden, bereid om voor dien waan den marteldood te sterven."
--"Met uw verlof, Lidewyde..."
--"Ik weet wat gij zeggen wilt; maar ga met mij mede, en ik zal u
bewijzen dat vergankelijk barège somtijds evenveel waarde heeft als de
bovennatuurkunde van freule Bertha. Marcelis, stilhouden bij Madame
Philidor!"
--"Om u te dienen, mevrouw," antwoordde Marcelis van den bok, even het
hoofd omwendend; en met een sierlijken zwaai reed hij tot vlak voor de
stoep van het hem welbekende mode-magazijn.
Zulke dames behoeven zulke koetsiers.


ELFDE HOOFDSTUK.

--"Te veel en te weinig;" zeide André bij zelven, toen hij den
volgenden ochtend onder het kleeden zijne kamer op en neder stapte.
"Dijk is een zot, beweerde mijn oom, en ik zal niet ontkennen dat
daarvan iets aan kan zijn; doch mijn oom had zelf een slag van den
molen weg, toen hij met minachting over Lidewyde sprak. Lidewyde is
eene vrouw, gelijk er niet vele gevonden worden. Zij toont veel minder
humeur dan ik gedacht zou hebben. Dijk schijnt mij toe, geen man voor
haar te zijn. Het zal mij benieuwen, welken indruk die dokter op mij
maken zal. Wie weet of mijnheer Ruardi niet nog iets anders is als
Adriaans boezemvriend? Dat zou komiek zijn, maar verwonderen zou het
mij niet. Lidewyde is juist eene vrouw om een minnaar te hebben. Het
eene oogenblik is zij buitengewoon vrij in haar spreken, het andere
oogenblik weet zij zich op zulk eene natuurlijke wijze in te houden,
dat men er dupe van is. Wie zou gedacht hebben, toen zij
gisteren-avond met freule Steinmetz zat te praten, dat zij geene vijf
minuten daarna over diezelfde dame zulk een vrijmoedig en, naar mij
voorkomt, zulk een juist oordeel vellen zou? Doch met hare schoonheid
en haar smaak maakt zij alles goed. Het kleedje, dat zij voor Emma
gekocht heeft, is inderdaad een model van bevalligheid, en het was een
lieve inval van haar, mij met zich mede te nemen in dat magazijn en
mij voor de leus te raadplegen over hetgeen zij kiezen zou. Zij heeft
blijkbaar verstand van toilet maken, en alles staat haar goed. Zonder
mooijer te zijn dan Emma, is zij toch ook in hare soort eene
schoonheid. Zij heeft iets vorstelijks over zich. Emma doet mij denken
aan een vergeet-mijnietje, Lidewyde aan eene tulp. Het zou inderdaad
grappig zijn, indien tusschen haar en dien dokter de eene of andere
relatie bestond. Hij schijnt een jong weduwnaar te zijn met een
interessant voorkomen. Bovendien beweert Adriaan dat hij een aardige
prater is. Noch het een, noch het ander maakt het minder
waarschijnlijk dat Lidewyde iets met hem heeft. Wij zullen zien.
Misschien vind ik dat geheim nog wel uit, en wie drommel weet of
Lidewyde's gedienstige geest Sarah..."
Er werd aan de deur getikt.
--"Binnen!" riep André, die niet zoo verdiept geweest was in zijne
meditatien, of hij had onder de hand zijn toilet voltooid, zoodat hij
zonder schroom voor den bediende kon verschijnen, dien hij meende voor
zich te zullen zien.
De deur werd behoedzaam geopend. Het was--de gedienstige geest Sarah
met een brief in de hand.
--"Mijnheer Dijk heeft mij gelast u dezen brief ter hand te stellen",
zeide zij, "en u tevens te verzoeken, indien het u schikt, van middag
tusschen tweeën en drieën even bij hem aan het kantoor te komen."
--"Is mijnheer Dijk al naar de stad?" vroeg André, den brief aannemend
en onderwijl een blik op het adres werpend, waarin hij aanstonds de
hand van Emma herkende.
--"Mijnheer scheen het van ochtend buitengewoon druk te hebben",
antwoordde Sarah. "De besteller heeft daareven meer dan een dozijn
brieven gebragt, waaronder ook deze was, dien mijnheer in vergissing
bijna opengebroken had."
--"Dat bemerk ik," zeide André lagchend, terwijl hij den aan de
achterzijde half gescheurden enveloppe bezag. "Nu, de fondsen zouden
er niet door gerezen of gedaald zijn, al had mijnheer Dijk bij ongeluk
kennis genomen van den inhoud."
--"Mijnheer Dijk heeft mij ook nog opgedragen u te zeggen," vervolgde
Sarah, zonder André's opmerking te beantwoorden, dat hij tusschen
tweeën en drieën in de stad een bezoek van dokter Ruardi verwacht, en
hij van die gelegenheid gebruik wenscht te maken om u aan den dokter
voor te stellen."
--"Zeg mij eens, Sarah," zeide André, eensklaps van toon veranderend,
"dokter Ruardi is immers dezelfde persoon, met wien ik u een dezer
dagen in den tuin heb zien wandelen?"
Sarah, die tot hiertoe zonder gemaaktheid onafgebroken naar den grond
gestaard had, sloeg thans de oogen langzaam op en vestigde op André
een blik, dien hij wel belangwekkend vond, maar die hem nogtans niet
zeer aangenaam aandeed. Evenwel verdween die ongunstige indruk, toen
zich over Sarah's gelaat een glimlach verspreidde; de statige,
wellevende glimlach der matrone van goeden huize, zou men gezegd
hebben, die zich in stilte vermaakt met een onschuldigen inval.
--"Ik wenschte wel, mijnheer," zeide zij, "dat gij die vraag niet
enkel uit nieuwsgierigheid gedaan hadt."
--"Waarom, Sarah? Mag ik niet nieuwsgierig zijn te weten, of dokter
Ruardi en zeker iemand elkander van nabij bestaan?"
--"Van mogen of niet mogen is geene spraak, mijnheer; maar indien ik
aan uw verlangen voldeed, zou het u aanstonds spijten, door mij
ingelicht te zijn. Het is immers waar, dat uwe aanstaande hier zal
komen logeren?"
--"Mij dunkt, Sarah," zeide André, eenigszins geraakt over die
vrijpostige wedervraag, "dat gij en ik, waar het op nieuwsgierigheid
aankomt, elkander niets te verwijten hebben. Nu ja, er is spraak van,
dat jufvrouw Visscher eenige dagen ten huize van freule Steinmetz zal
komen doorbrengen; maar wat zou dat?"
--"Vergeef mij, mijnheer, ik wilde zeggen, dat uw engagement met
jufvrouw Visscher het voor u eene onverschillige zaak doet zijn, te
weten of niet te weten, wie dokter Ruardi is."
--"Ik bid u, Sarah, laat ons over iets anders spreken. Dokter Ruardi
heeft met mijn engagement niets te maken."
Sarah deed alsof zij wilde vertrekken; André alsof hij gaarne alleen
wilde zijn. Doch de een wist nog niet hetgeen hij verlangde te weten,
en de ander moest nog zeggen hetgeen zij op het hart had.
--"Ik erken, mijnheer," zeide zij, "dat mijn toon u ongepast moet
voorkomen; doch indien gij wist hoe hartelijk ik aan mevrouw Dijk
gehecht ben, zoudt gij mij ongetwijfeld mijne onbescheidenheid ten
goede houden."
--"Is mevrouw Dijk dan ook al in de zaak betrokken? Gij wordt hoe
langer hoe duisterder, Sarah."
--"Mevrouw Dijk is de hoofdpersoon, mijnheer; doch indien zij kennis
droeg van hetgeen ik u thans mededeel, zou ik voor altijd hare
genegenheid verbeuren. En hare genegenheid is voor mij alles waard.".
--"Hetgeen gij mij thans mededeelt? Gij deelt mij integendeel niets
ter wereld mede, en ik vraag mij nog altijd af wat gij eigenlijk
zeggen wilt."
--"Belooft gij mij op uw woord van eer, mijnheer Kortenaer, dat
hetgeen ik u zeggen zal een diep geheim zal blijven? Dat mevrouw Dijk
daarvan nimmer iets bemerken zal?"
--"Dat spreekt, Sarah. Maar indien hetgeen ik van u vernemen zal niet
duidelijker is dan hetgeen ik tot hiertoe te weten kwam, zal ik voor
mevrouw Dijk niet veel te verbergen hebben."
--"Nu dan, dokter Ruardi,... doch ik kan er staat op maken, niet
waar, dat gij mij niet verklappen zult?" fluisterde Sarah.
--"Wilt gij zeggen dat dokter Ruardi mevrouw Dijk het hof maakt?"
--"Wat erger is, mijnheer, hij vervolgt haar met zijne beleefdheden
tot in haar eigen huis."
--"Mij dunkt, tegen dat ongerief is kruid gewassen. Aan lastige
minnaars wijst men de deur."
--"Doch indien die minnaar de vriend des huizes is? Indien de heer des
huizes geen kwaad van hem kan hooren spreken? Indien men geen afkeer,
zelfs geene onverschilligheid kan laten blijken, zonder vijandschap te
stichten en opspraak te verwekken? Neen, mijnheer Kortenaer, er is
maar één middel om mevrouw Dijk van de vervolgingen van dokter Ruardi
te verlossen, zonder in de plaats van het eene kwaad een ander en
grooter te brouwen."
--"En waarin zou dat middel bestaan?"
--"Dat weet ik niet, mijnheer. Of liever, het zou niet baten het u te
noemen; en daarom spijt het mij dat gij naar dokter Ruardi gevraagd
hebt. Dingen, die niet gebeuren kunnen, al zou men het nog zoo gaarne
willen, moet men zich uit het hoofd zetten."
--"Hoor eens, Sarah, mijn eerbied voor mevrouw Dijk is zoo groot, dat
ik er mij in verheugen zal, haar op de eene of andere wijze van dienst
te kunnen zijn. Zeg mij uw plan, en ik zal zien."
--"Mijn denkbeeld is onuitvoerbaar, mijnheer, en dat grieft mij het
meest. Ik zou willen, dat iemand zich ongemerkt tusschen mevrouw Dijk
en dokter Ruardi plaatste; dat mevrouw Dijk in de gelegenheid werd
gesteld, hare genegenheid in schijn op iemand anders te vestigen, en
zoo te vestigen, dat dokter Ruardi van alle verdere pogingen om haar
te behagen voor goed afzag. Doch ik vraag u, wat baat het, u met deze
wenschen bekend te maken? Binnen weinige dagen zal jufvrouw Visscher
uwe geheele aandacht in beslag nemen; ieder weet hier daarenboven, of
zal weldra weten, dat gij geëngageerd zijt; dokter Ruardi zal geen
oogenblik dupe zijn van de beleefdheden die mevrouw Dijk voor u zou
kunnen hebben, en zoodra gij ons zult hebben verlaten, zal die goede
mevrouw haar kruis weder moeten opnemen."
--"Gij hebt gelijk, Sarah: ik kan de dienst, waarvan gij spreekt,
onmogelijk bewijzen."
--"Niet waar, mijnheer? Mijn plan is eene hersenschim. Hoe zoudt gij
onder de oogen van jufvrouw Visscher, van wie gij doodelijk zijt, den
schijn kunnen aannemen alsof tusschen mevrouw Dijk en u iets bestond?
Niemand kan zulk eene rol spelen. Het zou eene onnatuurlijke, eene
scheve, eene in alle opzigten valsche verhouding zijn."
--"Dat zou het, Sarah. Eene in alle opzigten valsche verhouding."
--"En waartoe zou het dienen? Al de belanghebbenden zouden u
onmiddelijk in de kaart zien."
--"Onmiddelijk."
--"Het zou een komedie zijn zonder knoop, een vervelende roman zonder
intrige."
--"Een vervelende roman."
--"Tenzij misschien jufvrouw Visscher er in toestemde, mede te spelen?
In dat geval zou de knoop niet onaardig kunnen worden."
--"Jufvrouw Visscher zal zich daartoe nimmer leenen. Zij is een veel
te gevoelig en veel te ernstig meisje voor zulk soort van
aardigheden."
--"Dat dacht ik wel, mijnheer; en zonder u een kompliment te willen
maken, voeg ik er bij: indien zij anders was, zoudt gij haar niet voor
uwe aanstaande vrouw gekozen hebben."
--"Zoodat Sarah?"
--"Zoodat ik u verschooning vraag voor mijne dwaze praatjes, mijnheer.
Hoe gaarne ik mevrouw Dijk ook van haren vervolger zou willen
bevrijden, ik kan het denkbeeld niet verdragen, dat, buiten dokter
Ruardi, iemand daardoor eenig leed ondervinden zou."
--"Dat is braaf van u. En mag ik nu eens even zien wat deze brief
inhoudt?"
Sarah liet zich gedwee de konversatie opzeggen. Haar doel was bereikt.
Met de enquête, die zij zich had voorgenomen in te stellen, behoefde
zij niet op eenmaal gereed te komen. Zij wist nu voorshands genoeg van
André.


TWAALFDE HOOFDSTUK.

Voor derden moest de toon van Emma's brieven iets te kinderlijks
hebben. Het flinke in haar karakter kwam in haar korrespondentie niet
tot zijn regt, en zij scheen alleen woorden te kunnen vinden voor eene
zachtheid, die aan zoetheid grensde. Doch André genoot te zeer van het
bezit van haren brief en van hetgeen daarin streelends was voor zijne
fatuiteit, om door die eenzijdigheid getroffen te worden. Zich
aangebeden te weten, was voor hem, zonder dat hij zich daarvan
rekenschap gaf, de streelendste der gewaarwordingen; en een ingewijde
zou het hem kunnen aanzien, dat hij op dit oogenblik meer dan louter
een gevoel van welbehagen ondervond. De zelfvoldoening waarmede hij,
alvorens zijne lektuur aan te vangen, een laatsten blik in zijn
toiletspiegel wierp,--Emma zou, indien zij tegenwoordig had kunnen
zijn bij die pantomime, tevreden zijn geweest over haar triomf.
Zij schreef:
"Maandag-ochtend.
"Ik neem dit blaadje uit mijne portefeuille, zonder te weten
wanneer ik het opvouwen en verzenden zal. Dat zal afhangen van uwe
eigen vlugheid in het schrijven. Zoo lang ik geen brief van u heb,
volg ik het voorbeeld dier lieve ouders, wier kinderen zich in de
Oost bevinden, en die iederen dag eenige regels voegen bij den
brief, bestemd om met de eerstvolgende mail hun toegezonden te
worden. Zoo lang zal het nu wel niet duren eer ik dezen op de post
doe, maar wachten is wachten, en wanneer gij niet bij mij zijt, is
het zoo goed alsof gij in de Oost waart.
"Ik zal eerlijk zijn en bekennen dat ik den geheelen nacht van u
gedroomd heb. Waarom zijt gij ook zoo lief? Toen wij
gisteren-avond aan het venster stonden, zou ik met u hebben willen
wegvliegen naar die schitterende ster, boven de maan. Van ochtend
vroeg zou ik gewild hebben, dat gij met mij in den tuin had kunnen
wandelen, en op dit oogenblik wenschte ik dat gij tegenover mij
zat, terwijl ik aan het schrijven ben. Helaas, mijnheer, men is
uwe slavin of men is het niet!
"Daareven ben ik, snuffelend in vaders woordenboeken, achter den
franschen naam gekomen van het vogeltje, welks hollandsche de eer
niet heeft u te behagen. =Oiseau grenadier= heet het, en nu behoef
ik mij de fraaije snorren van mijn baardmannetje niet langer te
schamen. "Ik acht een schoonen naam, die waardig wordt gedragen,"
en hij draagt den zijnen met even veel digniteit als zijne
knevels. Doch gij, mijnheer, indien uw wijfje stierf, zoudt gij
even als mijn baardmannetje en zijne stamgenooten wegkwijnen van
verdriet? Neem mij niet kwalijk dat ik op dat punt overdreven
nieuwsgierig en een weinig ongeloovig ben. Och, André, indien gij
mij half zoo lief hadt als ik u, gij zoudt... Doch ik behoef u
niet bepaald dwaasheden te zeggen.
"De tuinman is ons van ochtend eene nieuwe stamroos komen brengen,
eene =François premier=. Zij is donkerrood met een vol hart en ruikt
overheerlijk. Ik vrees alleen dat ik haar niet zal kunnen aanzien
zonder dikwijls aan de arme vrouwen te denken, die koning Frans
ongelukkig gemaakt heeft. De bloem is prachtig en herinnert aan de
warme kleuren van Titiaans portret, op het Trippenhuis te
Amsterdam. Maar voor eene nieuwe roos vind ik den naam ongelukkig
gekozen. Waarom niet =Romeo=? Waarom niet =Abélard=? Bijna schreef
ik,--doch ik heb mij nu eenmaal voorgenomen geene dwaasheden te
zeggen,--waarom niet =André=?
"Omtrent de ontvangst bij uw oom zult gij mij wel het noodige
schrijven, ook al vraag ik daar niet naar. Droom ik voor een keer
dat gij mij niet liefhebt, of dat men mij van u scheiden wil (doch
gelukkig gebeurt dat bijna nooit), dan is altijd uw oom de
persoon, die zich tusschen u en mij komt plaatsen. Ik heb hem maar
eenmaal in mijn leven gezien en zou geene dragelijke reden kunnen
aanvoeren voor de vrees die hij mij inboezemt. Doch ik ben bang
voor hem; en (ach, wanneer zult ook gij aan voorgevoelens
gelooven!) eene geheime stem zegt mij dat ik hem geen onregt doe.
"Een nieuwtje. Van avond komt Miss Sampson, de vrouwelijke Numa
Pompilius van mijne jeugd, thee bij ons drinken. Tot mijne spijt
wil moeder haar voor eene week te logeren vragen, wanneer de
familie op Jagtlust, waar zij op dit oogenblik geherbergd is,
genoeg van haar hebben zal. Ook met haar ben ik maar half op mijn
gemak. Zij is met den tijd geheel en al eene schooljufvrouw
geworden en behandelt alle menschen als kostmeisjes. Toen zij nog
maar de secondante was, vond ik haar veel liever. Vrees niet,
wanneer wij getrouwd zullen zijn, dat =ik= haar te logeren vragen
zal. Oude vrijsters voegen niet in jonge huishoudens, en wanneer
ik kiezen moet, zie ik liever tien van uwe vrienden komen dan één
Miss.
"Van die vrienden van u hoop ik nog eenmaal partij te trekken, dat
weet gij. Het minst dat gij koel tegen mij zijt, word ik koket en
maak ik u jaloersch. Dat zal eene voortreffelijke uitwerking doen.
Of kunt gij niet jaloersch worden? In antwoord op die vraag zie ik
u fijntjes glimlagchen; doch ik stoor mij niet aan dien spot, en
zal mij te mijner tijd weten te wreken. Dit voorspel ik u, dat
indien gij immer ophoudt mij het hof te maken, en gij een dier
akelige getrouwde mannen wordt gelijk ik er sommige ken, gij
weinig genoegen aan mij beleven zult.
"Waarom heb ik u lief? Waarom heb ik mijn hart geschonken aan een
man die mij uitlacht, mij drilt, mij tiranniseert, mij op alle
mogelijke wijzen doet gevoelen dat de vrouwen zwijgen moeten in de
vergadering? Helaas, al werd ik honderd jaren oud, dat raadsel,
vrees ik, zou onopgelost blijven. En toch zeggen de wijze menschen
dat alles eene reden heeft! Lieve hemel, heeft dit geschrijf dan
eene reden? Ik vrees integendeel dat het de zinneloosheid-zelve
is."
"Dinsdag-ochtend.
"Nadat ik u geschreven had, is de tijd gisteren mij minder lang
gevallen dan ik had durven hopen... Ondankbare die ik ben! Men
zou de liefde gaan haten, wanneer men bemerkt hoe zelfzuchtig zij
maakt. De twee wezens, van wie ik na u op deze wereld het meest
houd, hebben mij den genoegelijksten dag bezorgd dien men bedenken
kan; en ik spreek alsof de trage uren langzaam omgekropen waren en
ik de minuten had zitten tellen in eene gevangenis, even als
weleer op de hangklok in de schoolkamer van Miss Sampson!
"Of er dan zooveel bijzonders gebeurd is? O neen, maar alles hangt
af van de wijze waarop en de stemming waarin. Wanneer ik u zeg dat
vader gisteren-avond een uur lang kollege heeft staan geven over
het dames-toilet van den tegenwoordigen tijd, zult gij mij
begrijpen. Gij glimlacht, niet om vader, maar om mij? Nu ja dan,
gisteren-middag vóór het eten ben ik met moeder naar de stad
gereden en hebben wij ons hart opgehaald aan de heerlijkheden van
de Wed. Muller en Cie. Ik plaagde moeder, en beweerde dat zij
mij behoefte aan eene afleiding toedichtte, ten einde voor zich
zelve een nieuwen hoed te kunnen koopen; en zij plaagde mij weerom