De Leeuw van Vlaanderen - 31

slaet al doot. Eeneghe van dien lagen nog op haer bedde en sliepen, andere
stonden oppe en waren nog in hunne wambaysen en men slouch se dood gelyc
kyeckenen."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 94: "Den heere van Chatillon hadde hem meenen in defensie te
stellen, maer syn peerd onder hem gedood synde, hadde hy alle moeite om in
het huys van eenen vriend te vluchten."
_Jaerboeken van Brugge._]
[Noot 95: "Ende Pieter die Coninc ghinc met sinen volcke in de
Steenstrate ende bi Sinte Salvators, in alle die herberghen daer die walen
ghelogiert waren, ende men slouchse allegader doot, men vincker nyement."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 96: "Langs de straten gaende riepen zij geduerig: Vlaenderen den
Leeuw... Het woord van degone die de poorten en andere posten bewaerden was
schild en vriend: het welcke sy buyten andere verkoren hadden om dieswille
dat de Franschen deze woorden niet wel en prononceren en konden: soo dat
alle degone die dat niet recht en seyden, dootgesmeten werden."
_Jaerboeken van Brugge._]

[Noot 97: "Op dye vrydach waren bedt van V^m walen binnen Brugge
verslegen ende des anderdaechs waren te Gendt ooc bedt dan II^m walen
doorghesleghen, dit gheschiede int jaer ons Heren XIII^C ende twee."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 98: "En ontrent half voor noene Guy de St-Pol [De Chatillon] nam
syn cappellaens cleederen en deedtse aen, ende reedt also achter Sinte
Claren naer de veste en quam also lancx der veste tot by der Smedepoorte
daer hi met sinen peerde vloodt en swam duer die veste in groter vreesen
van verdrincken, want zyn principael lyfcnape bleef daer in de veste en
verdranc."
_Die excellente Cronike._]

18

[Noot 99: "Op den eersten van junius sag men Guido van Namen, sone van
den gevangen Graef Guido, binnen Brugge onthaelt worden met eene ongemeyne
vreugt, om dat hij met een duitsch legerken hun ter hulpe kwam."
_Chronycke van Vlaenderen._]
[Noot 100: "Hy dede vooreerst het vier smijten in het huis en Casteel
van Sysseele, wiens bezitter eenen was der fransche bende ende synen
Grootvader veel nadeel gedaen hadde in den lesten oorlogh."
_Chronyke van Vlaenderen._]
[Noot 101: "Jacques de Chatillon vertrouwde de verdediging van het
kasteel van Kortrijk aan de Kastelein van Lens, dewelke hij dertig ridders
met hun schildknapen en een genoegzaam getal schutters liet, hij gaf
vervolgens het bevel der stad en van het kasteel van Rijsel aan Pierre
Flotte, en vertrok zelf naar Parijs."
Voisin, _Notice sur la Bataille de Courtrai._]
[Noot 102: "De Graaf d'Artois, die voor een der dapperste en
behendigste krijgers zijns tijds doorging, was de onverzoenlijke vijand der
Vlamingen, aan dewelke hij de dood van zijn zoon, in het gevecht te Veurne
gesneuveld, niet kon vergeven."
Voisin, _Notice sur la Bataille de Courtrai._]

[Noot 103: "Ende si beval heuren ooms dar men alle de sueghen van
Vlaenderen hare borsten afsnyden en al huere verckenen met sweerden
duerspeten soude, dat waren die vrauwen en kinderen, ende die mans alle
dootslaen, dewelcke si hiet die honden van Vlaenderen."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 104: "De Bruggelingen maakten de andere Vlamingen op om in
menigte tegen de Fransen en Fransgezinden op te staan; ook werd er een
groot getal derzelve te Oudenaarde en in de Kastelenij van Kortrijk
vermoord."
Voisin]
[Noot 105:
"Si Scoten ut ende maecten brant
Ende verberde met ere acort
'T scoenste ende 't beste van der Port
Ane die marct een groet vlac,
Se scoten vier, dat gerne ontstac
Met vlieken die gesplinter waren.
Die clincten alse gespannen snaren,
Daer si an de wande vlogen."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 106: Er waren vier edele stammen in Vlaanderen, waarvan de
hoofden de naam van Beers droegen; wanneer de graaflijke stam uitstierf
werd de nieuwe Vorst uit deze Beers gekozen.]
[Noot 107: De geschiedschrijvers verschillen aangaande de macht der
Franse benden; wij hebben tussen de onderscheiden opgaven een middelbaar
getal verkozen.]
[Noot 108: "Zodra Gwyde van Namen de aankomst der Fransen in Vlaanderen
vernam, gaf hij door het ganse Land het bevel om te wapen te lopen en bij
hem te komen. Reeds sedert de 16^e juni was Arnold, zoon van de heer van
Oudenaarde, die met de Graaf in Frankrijk gevangen zat, in de vlakte van
Groeninge (bij Kortrijk) komen legeren... Hij (Gwyde) zond insgelijks een
schildknaap tot zijn neef Willem van Gulik, dewelke, na de Fransen uit
West-Vlaanderen verjaagd te hebben, het kasteel van Kassel belegerde; hij
deed hem de stand der zaken kennen en aanzocht hem het beleg dier plaats te
lichten en te Kortrijk te komen om de gemene vijand te bestrijden."
Voisin.]
20

[Noot 109: Dit waren zekere zware werprustingen, in het beleg der
steden en kastelen gebruikt.]
[Noot 110: "Si gingen al in eenen bilck, aen die zuitsyde en aen die
noortsyde wel begracht ende bevest."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 111: "Alhoewel meer dan vijftig Vlaamse Edelen in de kastelen van
Frankrijk gevangen zaten, en dat anderen, tot de gezindheid der Leliaards
behorende, in het Frans leger gegaan waren om de wapens schandelijk tegen
hun Vaderland te voeren, vochten er nochtans menigvuldige Edellieden onder
de standaard van Vlaanderen en namen een eerlijk deel in de vrijmaking des
Lands."
Voisin.]
[Noot 112: "Die van Veurne en van Veurnes-ambacht, alsook die van de
ganse kust, waren in tamelijk getal onder het geleide van Eustachius
Sporkyn gekomen."
Voisin.]
[Noot 113: "De inwoners van Ieper, alhoewel gedwongen hun eigen stad te
bewaken, hadden ook vijfhonderd mannen, in het rood gekleed, en
zevenhonderd schutters gezonden."
Voisin.]
[Noot 114: "Guilliellemus van Juliers dit verstaen hebbende is
terstont, weynige van syn volck gelaeten hebbende voor het Casteel van
Cassel, met syne troupen naer synen oom Guido gekomen, om met gevoegde magt
de Franschen af te wagten."
_Chronyke van Vlaenderen._]
[Noot 115:
"Binnen desen dat dit gesciede,
soo sende Her Jan van Namen liede,
sine broeders te hulpen dan,
Met platen wel VI hondert man."
_Spiegel Historiael._]

21

[Noot 116:
"Het 's Myn Her Jan van Rinesse;
In die werelt en ess 'er niet sesse,
Omgaens wyt ende breet,
Die het van orloge weet."
_Spiegel Historiael._]
[Noot 117: "Eindelijk zag men komen toegelopen, met vijfduizend
Gentenaars, onder dewelke zevenhonderd zijner magen en vrienden waren, een
der helden van de beruchte slag te Woeringen, de ridder Jan Borluut,
dewelke zich een grote faam van onversaagdheid en kunde had gemaakt."
Voisin.]
[Noot 118: In een oud handschrift, op perkament volgens oorspronkelijke
stukken, in 1482 door Lodewyk van Houtte van Deinze geschreven, hetwelk de
heer Voisin in zijn werk over de slag der gulden sporen aanhaalt, worden
vermeld als hebbende de slag te Kortrijk bijgewoond:--Salomon heer van
Zevekote, die er dood bleef; Arend Drubbel, baljuw van Deinze; de heer van
Zomergem en zijn twee zonen; Jan van Waasberge; de heer Van Maldegem en
zijn zonen; Jan van Deinze, heer van Leerne; de heer Simon Bette van Gent;
de heer Van Severen en zijn zoon die er dood bleef; Jan heer van Aishove;
Jan de Vos, van Gent; Jan heer van Aarsele; Willem van Daknam en zijn
broeder Pieter; Boudewyn Braem, van Gent; de heer van Landegem; de zoon van
de heer van Vinkt; Thomas van Torre, heer van Vorselaar; Hans van Kortrijk;
Philippe Baelde van Ieper; Pieter van Brugge, die er dood bleef; Walter
heer van Merendree; Jacob van Ieper, schildknaap van de Graaf van Namen;
Simon, zoon van de heer van Kaster; Jan heer van Machelen, die er
gevaarlijk gewond werd; Pauwel heer van Knesselare; de heer Frans van
Meulebeke; Amman van Brugge, Pieter Nieuwerkerken, heer van Markegem; Jan
heer van Ingooigem; Pieter Belle van Ieper; Willem en Robrecht Wennemaar,
van Gent; Walter Ryckam van Kortrijk; Jan de Stuuwere en Pieter de Drivere,
van Harelbeke; Jan en Pieter van der Pille en Jan die Bleckere, van
Oudenaarde; Pieter van der Haghen, van Brugge; Jan Willebaert, van Torhout;
Willem de Visschere, van Kortrijk; de heer Lodewyk van der Moere; de heer
van Anzegem; de heer van Nokkere en zijn broeder, de baljuw van Nevele en
Pieter de Schrivere van Tielt.]
[Noot 119: "Guido van Vlaenderen dede alsdan Pieter Deconinck en Jan
Breydel aen het hoofd van 't leger komen, alwaer hy deselve, ten aensien
van een ieder, Ridders geslagen heeft."
_Jaerboeken van Brugge._]


22
[Noot 120: "Ende si lieden te Ryssele comende, so sprak Robrecht van
Artois tot de twee coningen van Mayoorcke en van Melyde: ik duchte dat de
Vlaminghen, die argher syn dan Sarasynen, want si syn vernoyeirde
Kerstenen; eest so dat si ons eenighen oploop doen willen en dat wi se doen
te niete, wi sullen der Gode also lief mede doen ende het wordt ons soo
goede een vaerdt oft wi al Barbaryen metten sweerde wonnen."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 121: "Het Franse leger beliep tot boven de vijftigduizend man;
het was nog sterker geworden en had onder zijn gelederen een groot getal
Brabanders ontvangen, te midden derwelke Godfried, oom van de Hertog van
Brabant, zich deed bemerken."
Voisin.]
[Noot 122: Men zie hierna de lijst der ridders welke onder het Franse
vaandel dood bleven, vele dier Leliaards zijn er in vermeld.]
[Noot 123:
"Mijn Her Raneel, die Vlaminc
Wilde oec dienen den Coninc
Hi wilde prys bejagen na der macht
Ende hilt onder Simpoels cracht."
_Spiegel Historiael._]
[Noot 124: Adela, dochter van Raoul de Nesle, was gehuwlijkt met Willem
van Dendermonde, een der zonen van de oude Graaf van Vlaanderen.]
[Noot 125: De Vlaamssprekende volken noemde men in het algemeen Dietse,
hetwelk nu door het woord Nederduits vervangen is.]
[Noot 126: "Men bemerkte er nog de ridder Hugo van Arkel, bijgenaamd
Butterman: met een reusachtige gestalte, was hij begaafd met een
verwonderlijke lichaamskracht. Hij gebood over een bende moedige
wapenlieden en had in den eerste zijn dienst de Koning van Frankrijk
aangeboden, maar alzo hij te hoge betaling eiste, nam men zijn aanbieding
niet aan, en Butterman in een onstuimige spijt, ging over tot de zijde der
Vlamingen alwaar hij met grote vreugde werd ontvangen."
Voisin.]
[Noot 127: "Niettegenstaande kon de hardnekkige tegenweer het kasteel
van Kortrijk niet redden, te meer daar zij gebrek aan levensmiddelen
hadden; waarom de kastelein, het middel gevonden hebbende om een bode naar
de Graaf d'Artois te sturen, hem dringend verzocht zonder uitstel ter
zijner hulp te komen."
Voisin.]
[Noot 128: De verdeling van het Frans leger in tien benden, onder het
bevel der ridders welke als Aanleiders zijn vermeld, komt overeen met de
historische beschrijving welke de heer Voisin ervan geeft.]
[Noot 129: Ziehier hoe de Chronyke van Vlaanderen, te Brugge bij
Andreas Wydts, omtrent het jaar 1725 gedrukt, zich in krachtige stijl over
de wreedheden der Fransen uitdrukt: "Het fransche volk, hetwelk met
ongehoorde razerny gheel het Zuit-Vlaenderen soo doorliepen dat er van
Douai tot Ryssel toe nogte Huis, nogte Casteel, nogte Kerk, nogte boom te
vinden en was. Hetgene de hartneckigste Ketters tot nog toe noyt en hadden
bestaen, scheen hier onder de Fransche toegelaten. Sy en spaerden nog man,
nog vrouw, nog kinderen. De beelden selfs, dewelcke sy in Gods kerken
vonden, en die de gedagtenis der Heiligen van Vlaenderen voorstelden,
hebben sy heyligschendelijk doorsteken. De kloosters wierden verbrandt, de
moningen vermoort, de maegden onteert, geschonden en mishandelt. Nogte men
konde geen verschil maeken tusschen dese hunne vervloekte ongebondentheyt
en de vervolginge van het helsch gespuis."]
[Noot 130: De Graef d'Artois kwam met het dikke van zyn leger en ging
zich neerslagen, op eene halve myl van Kortryk, op den Berg van Weelde,
heden genaemd de Pottelberg, tusschen de Leye en de straet naer Sweveghem.
Voisin.]


23
[Noot 131:
"Die van Ypre een groet deel
Lagen binnen ende hoeden den Casteel
Tot XII hondert, wel te gereken
Met swerten rocken gelike peke."
_Spiegel Historiael._]
[Noot 132: De Groeningebeek, welke in die tijd volgens de kronieken
dertien voet breed was, is heden slechts een geringe waterloop, die,
evenals de Gaverse beek, uit de moerige weiden der pachthoeve _Vierschare
ten ackere_ voortspruit.]
[Noot 133:
"Dus begonden die viande naken
Men sal hier mogen doden maken
Vrouwen Weduwen, Kinder Wezen.
Die Vlamingen stonden in vresen
Jegens die vreselike ontmoet;
Si ne mogen achterwerd niet ontgaen
Ende vore eest vlien gedaen.
D'een ging in den andren dringen."
_Spiegel Historiael._]
[Noot 134: "Een Priester toonde alsdan het Heilig Sacrament aan het
ganse leger en gaf de algemene zegening. Al de soldaten, zich in dit
plechtig ogenblik neerbuigende, namen van de vaderlandse grond een weinig
aarde, hetwelk zij op hun lippen brachten."
Voisin.]
[Noot 135: "Guy seyde lieve broeders ende vrienden! peynst om huwe wyfs
en om huwe kinderen en syt vrome lieden en maect goeden moet en vecht, so
dat ghi hu lant met eere houden meucht; die cracht van victorien comt van
Gode alleenlic denghenen die recht hebben; elc sal spêere yeghen speere
voughen ende pynt altyd omme die peerden te quetsene daer ghi meucht, want
die peerden faelgierende dye lieden syn te wille en moeten vallen ter
eerden; ende als si van den peerden ghevallen syn dat men se allen
dootslae, en niement en vanghe noch en ransoenere, ende dat niement en
roove noch pilgiere, noch en vliede. Want soo wie rooft oft vliet men
sallen selve dootslaen, dus hebt alle gader goeden moet."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 136: "Alle de vlaemsche soldaten wierden in eene slagorder
gestelt, maer seer digte; hetwelke de Franschen verstaen hebbende, hebben
hun volk, hetwelke in negen benden verdeeld was, alleenelyk in dry
slagreken gestelt."
_Chronyke van Vlaenderen._]
[Noot 137: "De eerste ridders welke, in de vlakte komende, over de beek
wilden rijden, zonken tot aan de zadel in het slijk en werden door de
pijlen der Vlaamse schutters doorboord."
Voisin.]
[Noot 138: "Meer andere oversten, die insgelijks de moeilijkheid van de
aanval gezien hadden, deden ook hun aanmerkingen aan de Graaf; die Vorst
wilde naar niets luisteren."
Voisin.]
[Noot 139: "In tussen tijd gingen de schutters vooruit en vonden het
middel om de eerste beek in een andere plaats over te gaan, waar de heer
Jean de Barlas, welke het bevel over hen voerde, hen in een dichte slagorde
schikte."
Voisin.]
[Noot 140:
"Men ginc gene pesen trecken in,
Het was dat vreselycste begin
Dat noyt man met oogen sach.
Die pilen vlogen op genen dach,
Dat men den hemel cume van dien
Van dickeden niet conde gesien."
Van Velthem. _Spiegel Historiael._]
[Noot 141: "Ende dit geschiede op den XI dach van hoymaent (july 1302)
ende was Sinte Benedictus dach, ontrent de VII heuren voor die noene."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 142: "Zij stuwden altijd vooruit, de paarden drongen en stapelden
zich verward opeen; de ruiters vielen neer en werden door die, welke hen
opvolgden, wredelijk verpletterd. Zo stierven er een groot getal, zelfs
vooraleer zij de vijand konden aanvallen."
Voisin.]
[Noot 143:
"D'een liep daer over den andren waden
Te voet, met haren vergouden sporen,
Die onderliegen moesten versmoren
In diepe grachten her ende gens.
Dus goudense swerlike den cheus
Dien si wilden sonder waen
Binnen Vlaenderen doen gaen."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 144: "Daar ontvingen de Vlamingen hen op hun lange speren, en bij
die aanval, alhoewel hun slagorde gebroken was, viel er een menigte paarden
en ridders doorstoken neer."
Voisin.]
[Noot 145:
"Van Brabant Myn Her Godevard
Reet in die Vlaminge selken scart
Dat hi Guelke, eer hy 't weet,
Met tien orsse ter neder reet,
Ende velde ooc sine baniere.
D'ors keerde over die cupiere."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 146:
"Doe werd die wych stare ende groet
Daer was die menich in groeter noet.
Die van den Vrien, hen scoffierden
Die Fransoysen, die niet en vierden
Maer dapperlike der werd traken.
Daer horde men menige glavie craken,
Die van den Vrien lagen neder."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 147:
"Doe dit vernam
Myn Her Jan van Rinesse;
Doe trac hi over tot er perssen
Van achter welvende met sire scaren.
Die Fransoyse worden in varen
Doen si dus belopen waren."
Van Velthem, Spiegel Historiael.]
[Noot 148:
"Sinen Standard droech een Seriant
Grachtelike, een Jan Ferrant.
Dor genen anxt wil di vlien;
Hi was gevelt op ainen cnien
Vier werven al achter een
Ende emmer op sine been."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 149:
"Guelke was vermoet van slagen,
Dat men ne ut moeste dragen;
D'bloet hem uter nese spranc,
So vreselike was geen bedranc."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 150:
"Daer was een Jan die Vlaminc hiet,
Gulers cnape; ende alse hi siet
Dat syn Here dus was vermoyt,
Werd hi gram ende hi vernoyt
Dat tie vianden souden verbliden:
Hi trac wech ten selven tiden,
Ende dede syns Heren wapenen an
Daer maecti menigen bliden man,
Ende riep: noch es Guelken hier!"
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 151: "De twee heren De Nesle sneuvelden; de Vlamingen zouden de
Konstabel gaarne gered hebben, en de ridder Jan Borluut riep hem dat hij
zich zou overgeven, maar de moedige krijger, wiens trouw de Graaf d'Artois
ten onrechte had verdacht, wilde die bloedige dag niet overleven."
Voisin.]
[Noot 152:
"Si sloegen doe achter ende voren;
Ic wane hi noyt en was geboren
Die so vele volx sterven sach.
Als men dede op desen dach."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 153: "De ridder Hugo Butterman van Arkel onderscheidde zich boven
alle anderen en nam de Franse Standaard, zoals hij het de Vlaamse veldheren
voor de slag toegezworen had; maar hij werd zodanig gewond dat hij ervan
stierf."
Voisin.]
[Noot 154:
"Segher Lonke werd oec gevelt.
Dic den Ghenschen standert helt,
Vier werven op sinen cnien;
Dor genen anxt wildi vlien,
Ende ember op, met grote cracht,
Daer men boven syn hovet vacht."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 155:
"Die Vlaminge vele hadden ducht,
Ende traken achter op tie vlucht,
Van den velde heymelike,
Elk liet staen daer sine pike;
Som trocken si in die Port,
Ende some opter Leyen bort,
Desen gingen overswimmen.
Ghi riep met ere luder stemme:
Staet Vlaminch!"
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 156: "Het gheviel dat een Conveers broeder van der Doest, Willem
van Renesse (item omme dat hy lange diende te Castynghe, eer hy conveers
wort te Doest so hiet mene broeder Willem van Castynghe) hoorde dat dye
principaelste ende vroomste van den Noortvrye waren met die van Brugge naer
Cortrycke omme wych te hebbene jeghen die Fransoysen, ende hy hoorde dat
Mer Jan van Renesse, die heere was van den dorpe daer hi geboren was, ende
dat hi was een van den Capiteynen van die van Brugge, hy hadde des
voornoens ghehoyt ende als hy dat verhoort hadde, so ghinc hi ter Doest int
stal ende nam met hem twee meryen, d'eene vercochte hi en gaf se goeden
coop, want hi gaf se om een sweert en een sterke staf, en op d'andere merye
reed hy haestelicke te Cortrycke waert ende hy gerocht er al noch te
tyde... Nochtans soo velde hi er metter hand bet dan sestich ridders die hy
alle dootslouch."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 157: "De Graaf d'Artois dreef zijn onstuimig paard tot bij de
Standaard van Vlaanderen; hij vatte dezelve bij de schacht, en ondanks de
slagen van knotsen en bijlen, welke als een regen op hem vielen, scheurde
hij een stuk eraf."
Voisin.]
[Noot 158:
"Ic hebbe dicke horen tellen,
Dat tie monec Artoyse velde,
Van den Orsse...
Doe wilde hi hem Guelke opgeven,
Ende seide, ic lever u myn swerd,
Ic geve mi op!...
Die Vlamingen riepen: wi ne kennen u niet!
Die Grave riep al in 't fransoys:
Ic ben die Grave van Artoys!
Si riepen hier 's geen edelman,
Noch die u tale verstaen can!"
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 159: "De Franse ridders De Tarcanville, d'Aspremont en de Graaf
Jacques de Chatillon werden te midden van een grote hoop lijken
omvergesmeten. De Kanselier Pierre Flotte vroeg menigmaal om genade doch
kon dezelve niet verkrijgen."
Voisin.]
[Noot 160: "De heer Rodolphe I, heer van Gaucourt, maakte deel van een
uitgelezen bende van achttien ridders, die allen, behalve hij alleen, in de
slag omkwamen."
Voisin.]
[Noot 161: "De dood van de Graaf d'Artois vernemende wilden de Franse
ridders hem wreken of hem niet overleven; zij begonnen dan het gevecht
opnieuw. Een van hen, met name Pieter Lebrum, poogde Guy de St. Pol, die
over de achtertocht gebood, tot de slag te doen gaan, maar het was
tevergeefs dat hij hem zijn lafheid verweet."
Voisin.]
[Noot 162: De plaats welke wij hier de _Bittermeers_ noemen, staat op
de kaart van de slag onder de naam _Bloedmeers_ aangetekend. Zij werd later
zo geheten, ter nagedachtenis van het bloed dat er vergoten werd.]
[Noot 163:
"Si leiden te gader daer haer handen,
En de bilden daer in een naect swerd,
Metten appelen ten vianden werd,
Wi willen, seiden si ons opgeven;
Edele Vlamingen laet ons leven!"
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]

24
[Noot 164:
"Het was 't recht van den stride.
Die men niet mach verdriven
Mogen bi den doden bliven
Wachten ende hare baniere opsteken
Oft se yemen wil comen wreken
Tot sander dages terneuwer sonne
Dan mach men secgen: si hebben verwonnen!"
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 165: "Die Casteleyn van Lens diewelcke hilt 't Casteel te
Cortrycke, meenende dat die battaelge ghewonnen was, ende datter dye
Vlaminghen al ghebleven waren, quam uyten Casteele wel met hondert mannen
diewelcke waren alle versleghen van die van Ypre, dye daer ghelegt waren
omme dat te wachtene."
_Die excellente Cronike._]
[Noot 166:
"Daer bleef die bloeme van Kerstenhede,
Vore volc te voet ende sonder stede.
Het wilde God het moeste wesen!
In horde noyt singen no lesen,
Van selken jammer, alse dit was.
Daer lach van doden menig tas."
Van Velthem, _Spiegel Historiael._]
[Noot 167: Zie hier de namen der voornaamste ridders, welke onder de
Franse vaandels gesneuveld zijn, die lijst is uit het meergemelde werk van
de heer Voisin getrokken. Jean, Kamerheer en Graaf van Tarcanville; Jean de
Ponthieu, Graaf van Aumale; Jacques de Chatillon, heer van Leuse,
Gouverneur Generaal van Vlaanderen, voor de Koning; Hugues de Bruynen,
Graaf de la Marche en van Angoulême; Angelin, Graaf van Vimeu of Vimy;
Louis de Forest, heer van Beaujeu en Dombes; de Graaf van Soissons; de
Graaf van Abbeville; de Graaf van Foix; Alain van Bretagne; Jean I, Vidaem
van Chartres; Froald, Kastelein van Douai; Jean IV, Kastelein van Rijsel;
Henri, heer van Ligny; Renauld I, heer van Longueval: de heer van
Aspremont; de heer van Freane; Raoul, heer van Trier; de heer van Frennes,
Boudewyn d'Henin, heer van Boussu; Jean, heer van Gréqui; Raoul IV, gezegd
de Vlaming, heer van Gany; de heer van Breauté; Farald de Reims; Jean
Brualé; Jan, bijgenaamd zonder genade, zoon van Jan, Graaf van Holland en
van Henegouwen; Godfried van Brabant, oom van de Hertog van Brabant, en
zijn zoon Jan, heer van Vierson, kastelein van Doornik; Arnold IV, heer van
Wezemaal, Maarschalk van Brabant; Hendrik, heer van Boutersem; Arnold, heer
van Wahain, en zijn zoon Laurent; Hugo van Vlanen; Geldof van Wingene;
Arnold van Eyckhoven met zijn zoon Jan; Hendrik van Wilre; Willem van
Redingen, Arnold van Hofstade, met zijn drie neven; Willem, heer van
Craenendonk; Baldard de Parvisien; Jean de Kerly; Baldard de Peruwez;
Fernand d'Araing; Boudard de Pernes; Hercule, heer van Bailleul; achttien
ridders die met een groot getal Brabanders rondom de tent van Godfried van
Brabant sneuvelden; Egide, heer van Antoing; Richard, heer van Falais;
Michel, heer van Harnes; Aelbrecht, heer van Langendale; de heren van
Quesnoy, van Salines, van Rutsefort, van Marlois, van Flines, van Malgy,
van Alengeac, van Bethisy en van Groy; Gilles, heer van Alengy; Robert,
heer van Montfort; Raoul, heer van Nortfort; Jean Cruke; Jean, heer van
Emmery, Kamerheer des Konings; de Graven van Angers, van Champagne, van
Dreux, van Trappe, van Auge, van Los, van Vendôme, van Bourbon, van
Tweessen en van Estampes; de Graaf van Bar, met zijn drie broeders; de
Graaf van Albe, met zijn broeder; de Hertog van Berry; de prins van
Chimpy.]
[Noot 168:
"Daer hadde die menige zoo groeten dorst
Dat hem die mond en tonge borst.
Ende 't bloet hem ut er nese spranc
Dat hi weder van node dranc."
Van Velthem.]