De Geschiedenis van Woutertje Pieterse, Deel 2 - 05

tot getuigen werden geroepen van de ontzaggelyke liefde des Volks
voor alle mogelyke prinsen en prinsessen.
Dit was onjuist. Het Volk houdt van vuurpylen omdat ze blazen en
proesten en sissen en glinsteren.
Ook zwermers--de Amsterdammers noemen ze "voetzoekers." Wie kan me
zeggen: waarom?--ook zwermers werden aangevoerd als bewyzen voor de
zeer byzondere gehechtheid des Volks aan alle Souvereinen...
De Paltsgravin gelóófde het. Heusch!
Maar ze had ongelyk, precies als die kranten.
Want, lezer, de menigte houdt van voetzoekers, omdat ze sissen,
en vuur spuwen, en 'n harden klap geven. Dàt is de zaak! Men kan
er gerust alle grieksche wysgeeren op nalezen, op Solon Verlaan na,
die z'n heele wysheid heeft opgemaakt aan 't bedenken der diepzinnige
spreuk van zoo-even.
Ook de zevenklappers... klapten. Ze spraken en getuigden van dynastieke
opwinding, en alle Souvereinen zaten met zevenvoudige gerustheid op
hun tronen...
Maar de Souvereinen waren wat voorbarig in die gerustheid. Want 'n
zevenklapper maakt wel veel geraas, maar bewyst niemendal. Het volk
steekt ze niet af om trouw te zweren, maar omdat die dingen zoo grappig
heen-en-weer springen, en by elken sprong zoo'n knetterend geluid
geven. Al zeggen nu hierover de grieksche wysgeeren geen woord--zeker
omdat ook zy nu uitgeput zyn na de inspanning hunner denkvermogens
over de ware beteekenis van 'n voetzoeker--toch is het zoo!
Veracht me niet te zeer, lezer, als ik u betuig dat de ware vreugd
die er uit vuurwerk te halen is, in 't afsteken--zèlf afsteken!--van
zevenklappers en voetzoekers bestaat. Een "groot vuurwerk" is 'n
ellendig ding, 'n menschonteerende foppery. Eigenlyk 'n schimp,
'n beleediging, 'n laesio dignitatis generis humani! [4]
Om dit intezien, behoeft men zich maar 'n oogenblik te verbeelden
zoo'n vertooning bytewonen...
In eenzaamheid! Want als u iemand betrapt in de autopsie die ik
voorsla, zyt ge in zyn opinie 'n reddeloos verloren mensch. Uw vrouw
kon echtscheiding aanvragen, en zeker zou ze 't proces winnen voor
elken rechter die verstand heeft van menschenwaarde.
Verbeeld u dan dat gy, in uw binnenkamer en alleen, zoo'n vuurwerk
aanschouwt. Roep, zeg, mompel of fluister--ingodsnaam zóó zacht dat
gyzelf uw eenige hoorder zyt--fluister 't onvermydelyke: hè...è...è...
En houd u 'n spiegeltje voor!
Dan, lezer--al waart gy de verfoeielykste atheïst--ontsnapt u de
verontwaardigd-religieuze verzuchting: God, myn God ... hebt ge my
dáártoe geschapen?
En by zoo'n gelegenheid voelt men--tenzy men onvatbaar werd voor
èlke gewaarwording--yverzucht op de intelligentie van z'n paraplui
of laarzentrekker!
Maar ... voetzoekers, zevenklappers! Men staat er niet by met den open
mond die by elke teekenoefening den leerling wordt aangeprezen als
de uitsluitende vertegenwoordiger van wèl geopenbaarde bêtise! Men
is handig by 't aansteken. Er is gevaar als ze haperen. Men werpt
ze! En... snel, snel ... één sekonde te laat, ze bersten in de
hand! Allergevaarlykst!
Eens namelyk heeft de traditioneele "iemand" die de hoofdpersoon is
van alle volks-akeligheden, zich door het te lang tusschen de vingers
houden van 'n zwermer, 't even traditioneele "groot ongeluk" op den
... hals gehaald, dat ... enz.
Och, hoe prettig is die angst. Hoe allerakeligst vermakelyk!
Helaas, pret en vermaak zyn afgeschaft! De stedelyke Regeeringen
verbieden zulke ruwe vermaken ... om 't brandgevaar, sedert alle huizen
met pannen gedekt zyn. In den tyd der stroodaken kon die vreeselyke
losbandigheid oogluikend worden geduld. Maar nu?
En de andere gevaarplezieren! Hoe menige juffer kwam thuis--byna
zelfs kwam ze niet thuis--met 'n verbrande jurk! Gilde ze niet van de
pret? En 'n jongen--altyd "de jongen die ook overal met z'n neus by
moet wezen"--had-i niet eens--byna, alweer--'n volle lading in 't
gezicht gekregen? Was er niet gevaar geweest--nogeens: byna--dat
z'n oogen 't gelag te betalen kregen van die onbescheiden neus?
En... 't mikken met zoo'n aangestoken voetzoeker! Dàt is wat ànders
dan 'n joujou de Normandie!
Ik weet--en betreur het van-harte!--dat er nog altyd hier-en-daar
menschen worden gevonden, die meenen zich te vermaken met
schyfschieten, 't ouwevrouwigste plezier dat men kan uitdenken, 'n
naaischoolige parodie op ridderlyke wapenoefening. 't Is waarachtig
niet dáármee, dat men op Scyros zou hebben uitgemaakt of Achilles
'n jongetje was, en of-i z'n opvoeding ontving in 't pensionaat
van Chiron!
Zündnadels, Beaumonts, Chassepots zyn verachtelyke voorwerpen. Ze
spreken niet mee. De kogel die zich zoo onnoozel laat voortdryven
uit de buis van die dingen, is eigenlyk te dwaas om in z'n eentje de
parabool te beschryven die de artilleristen van hem vorderen. Men
zegt dat er projektilen geweest zyn die hun weg vergaten, en zoo
slaafs zich hielden aan de routine die ze meenamen uit den loop ...
Sakkerloot, ziedaar 't geheim opgelost van de verregaande
ongekwetstheid en welvarendheid der geslagen legers! Die menschlievende
kogels zyn op-reis in den... aether, en willen aërolith spelen op
deze of gene planeet, waar men nog dom genoeg is aan "aërolithen" en
"aether" te gelooven.
De voetzoeker--hoeden af, lezer!--geeft den drommel van zoo'n bekrompen
loops-opvatting. Hy heeft karakter, en volgt z'n eigen senie... zou
juffrouw Pieterse zeggen. Hy leeft, en kiest z'n weg. Hy spuwt
vuur, en deinst voor 't recul van z'n eigen strydlust. Hy kampt om
't verloren terrein te herwinnen, en wisselt van zwaartepunt, en
wendt z'n grilligen loop, en kronkelt als 'n vliegende lintwurm. Hy
schryft z'n naam in gloeiende krullen, en vecht tegen den luchtdruk, en
sliert al duiklend voort, en braakt arebesken. En waar-i was, keert-i
weer, als iemand die nog wat te zeggen heeft. En waar-i niet was,
komt-i aanrollen, blazend, blakend, brandend, schroeiend, sissend,
schetterend ... altyd verrassend door nieuw-uitgedachte huppeling,
altyd verschrikkend door vreemdluimigen sprong, altyd boodschapper van
't onverwachte, maar altyd de drager ook van 'n herhaalde opwekking
tot gillend plezier.
En de zevenklappers! 't Is waar, ze vuurden niet zoo prettig, en
gingen aanvankelyk bedaarder hun weg. Maar men was zekerder van
z'n worp! En ... éénmaal 'n openstaand venster ingekeild, werden
ze wakker en roerig. Dan klapten zy, en sloegen, en sprongen als
toornige duiveltjes, voltigeerden links-rechts op-en-neer door de
kamer, kris-kras-kruis op de tafel, tegen den spiegel, achter de
schilderyen, tusschen de stoelen, onder bed en sofa. Ja, soms dansten
ze--sarkastische demonen!--de kaars uit...
De Archimedes die de evolutien van 'n rechtgeaarden zevenklapper
weet te berekenen, moet nog geboren worden. Dit spyt me niet erg,
omdat ik voor ditmaal aan 't zeer byzonder effekt van 'n eerste
uitbersting genoeg heb. Ze had plaats naby Wouter's linkerwang, juist
op 't oogenblik toen juffrouw Laps hem daarop een kus wilde geven:
haar Rubicon!
Heel aangenaam zou 't Wouter nog altyd niet geweest zyn wanneer 't haar
gelukt was die omineuze rivier overtesteken, maar 't blyft de vraag
of-i daarna kracht, besef of afkeer genoeg zou hebben overgehouden
om zich te verzetten tegen finale verovering.
De geestige zevenklapper won hem den gevaarlyken tweestryd uit. Wat
die prinses Erika mikken kon!
Juffrouw Laps had haar zondige lip gebrand, en riep:
--Heere Krrristis, wat's dàt?
Heel veel anders viel er dan ook by die malle gelegenheid niet
te vragen.
Wat het wàs?
Wèl... 'n brokstuk uit het "Register der Handelingen en Besluiten"
van Fancy. Ze hield zich bezig met het verevenen van kansrekening, en
de lezer wordt uitgenoodigd, als by 'n vuurwerk, te blazen: hè...è...è!



De leer der doeleinden duidelyk gemaakt door 't
achterste-voor zetten van omdatten en opdatten. Hossen! Arme,
arme, arme, Laps! Mysterieus standbeeld in de "Gekroonde
Jeneverbes." Republikeinen in konflikt met de Keizersgracht. Wouter
krygt 'n zusje.

Fancy is groot, en wy beginnen haar eenigszins te begrypen. Dit heeft
ze op sommige andere godheden voor, want onbegrepen grootheid baat
niet veel, en kon eigenlyk zonder schade gemist worden.
Ja, ze was groot, en ... praktisch!
O, verrukkelyke teleologie van den romanschryver ... juffrouw Laps
mocht haar "sinnigheid" niet krygen!
En dáárom was 't zoo warm, dien dag! En dáárom had ze haar venster
moeten opschuiven, wat anders 'n fatsoenlyk nederlandsch mensch--liever
stikken!--niet doet. Dáárom bleef de hardzeilery in den steek! Dáárom
verveelde zich Prinses Erika! Dáárom beging ze weldadighedens tot
tydverdryf! Dáárom kreeg ze lust in baden! Dáárom joelde al dat
volk--en zy mee!--met voetzoekers en sissers de stad in, Weesper-
en Amstelstraten door, naar de Botermarkt...
Want op dat plein woonde de Caesarine Laps die 'n zevenklapper in 't
gezicht moest krygen juist toen ze bezig was met haar alleraardigst
venit, tetigi, en... "heere-krrristis wat is dat?"
Wat dit is, juffrouw Laps? Wèl, 't is fantastische doeleindenleer. Al
die koningen, prinsen, prinsessen--en zelfs de Paltsgravin met haar
puistjes, joujou en hooge geboorte--zyn op dien warmen dag door 'n
hooger Wezen in de stad gezonden om u in de wielen te ryden. Het is
uw plicht dit te gelooven... o, geloofster!
Ze geloofde het niet! En ze kòn het niet gelooven, want ze wist er
nog minder van, dan van al de andere dingen die ze voorgaf zonder
bezwaar te slikken. Het onweer op Sinaï was door den "Heer" beschikt
om de Joden aan 'n behoorlyke reglement van policie te helpen, maar
die nydige zevenklapper...
Ze vloog naar 't venster. Wouter ook. Er bleek nu dat de bedoeling
van den haar en hem onbekenden artillerist niet boos geweest was,
want niemand lette op de nieuwe toeschouwers. Bovendien, ook andere
vensters raakten gaandeweg open en bezet, waardoor de aandacht van
't straatpubliek verdeeld werd. Er bleek uit niets dat men zich
om juffrouw Laps of haar gast meer bekommerde dan om elk ander
die toekeek. Zonder erg werd er rechts en links gebombardeerd,
en onze beide heldjes konden in alle kalmte waarnemen wat er op de
straat voorviel. Juffrouw Laps kwam de zeer gewenschte vergetenheid
nog te-hulp, door 't licht uitteblazen--'n voorzorg die door
den overigens zoo byzonder intelligenten zevenklapper schandelyk
verzuimd was--en Wouter vermaakte zich kinderlyk by 't aanzien van
de pret. Hy vergat z'n buurvrouw en haar opdringende vriendelykheid,
om naar 't gewoel der menigte te kyken. Het meedeelen van de hieruit
voortvloeiende opmerkingen werkte op hem ontnuchterend, en ook zy vond
er onwillekeurig aanleiding in om zich wat eenvoudiger voortedoen dan
ze gewoon was. Ze praatte ditmaal zonder "Heer" en liet de "genade"
wat rusten. Zelfs scheen ze--voor 'n oogenblikje maar, denk ik--haar
plannetjen optegeven. De nacht was nog lang, dacht ze misschien. [5]
--Gut, hoe gek toch, dat al die menschen daar zoo heen-en-weer dringen,
zonder zelf te weten waarom, zeide hy.
--Och, ze hebben plezier in 't zingen en joelen, en in de voetzoekers
... kyk, daar vliegt er weer een, paf!
Klik-klik! antwoordde hierop 'n zevenklapper die z'n domicilie koos
tusschen 'n troep meisjes. Het gezelschap vloog met vermakelyken
schrik uit elkaar. Wel zeker, voor wat anders waren die meiskes daar?
--Al dat volk is dronken, zei juffrouw Laps, en ik wou dat ze
naar-huis gingen. Ik begin slaap te krygen... 't is twee uur in den
nacht, weetje!
--Och, nog 'n oogenblikje! verzocht Wouter. Ik heb geen
slaap. Volstrekt niet! heusch niet!
Hy begon weer angstig te worden voor haar vriendschap, en hoopte
onwillekeurig dat uitstel hem de bondgenootschap van 't onverwachte
brengen zou.
--Ik ben maar zoo bang, m'n lieveling, dat je kou vat aan 't
venster. Dàt is het maar! Want de nachtlucht, zieje, na zoo'n
heeten dag...
Volgt: al de bekende burgerluîs-praatjes over nachtlucht, verkoudheid,
rhumatiek en subietelyk doodgaan. Ze hadden nu evenwel dit goede
gevolg, dat Wouter z'n jasje weer aankreeg, 'n verbetering van pozitie
die hem straks zou te-pas komen. O, die voorzienige Fancy!
--En zet ook je petjen op, m'n beste jongen. Ik wou voor alle
wereldsch goed niet, dat de nachtlucht je-n-in 't hoofd sloeg,
want... dat doet-i soms. Kyk, daar vliegt er weer een!

"Amour à la plus belle,
Honneur au plus vaillant...

--Waarom zingen ze niet liever hollandsch! Wat hebben wy aan dat
vreemde geseur? Begryp jy er wat van?
Wouter wist iets van de historie, en vertelde wat-i kon van den
"schoonen Dunois" die zoo byzonder veel Saraceenen doodsloeg, en ter
belooning trouwen mocht met de dochter van: "le comte son seigneur!"
Dat was toch plezierig in ouden tyd! Maar hoe beloonde men de ridders
die al eenmaal beloond waren? En kregen ze in die dagen nog ander
traktement dan 'n bruid? En hoe maakten 't de seigneurs die geen
dochter te begeven hadden? Welke seigneursdochter moest genoegen
nemen met 'n ridder die maar 't meest Saraceenen had doodgeslagen,
op één na?
Wat al moeielyke vragen!
Juist begon hy z'n gastvrouw om wat inlichting over dit alles te
verzoeken, toen beider aandacht werd getrokken door zeker roepen,
schreeuwen en schelden dat van andere stemming getuigde dan de
in-eensmeltende geluiden van 't gejoel. Er was "ruzie." In een der
groepen werd niet meer gehost, maar gevochten. Men verstond duidelyk
de by zulke gelegenheden gebruikelyke vloeken en verwenschingen.
Een verwarde kluw menschen, dichter op-elkaar gepakt dan de overigen,
schoof en seulde heen-en-weer al naarmate een der beide partyen
aan de winnende hand was. Vreedzame hossers golfden zingend voorby
de plek waar gevochten werd. De deelnemers aan den stryd werden van
liever-lede ter-zy gedrongen, en wel in de richting van een der vele
kroegen die de buurt zoo aantrekkelyk maakten voor 'n publiek dat
z'n verdriet over de mislukking der hardzeilery wou verzetten.
De twistenden, zelf gedrongen, drongen op hun beurt anderen. Men hoorde
hier-en-daar gillen en om hulp roepen. De nooit ontbrekende zwangere
vrouwen, en moeders met zuigelingen lieten haar angst niet onbetuigd.
Het gedrang werd nu byzonder sterk in zekeren hoek, waar drie stroomen
dood-liepen en 'n vreeselyke botsing te-weeg brachten. Daar namelyk
lag 'n zeer populaire herberg, die 't doelwit scheen van 'n hossende
volksverhuizing uit de Amstelstraat. De tweede stroom vloeide uit de
Utrechtsche straat op dezelfde kroeg toe. En de sterkste persing ging
uit van den vechtenden troep die, op-zy geschoven door voorbytrekkende
benden, almede in dezelfde engte gedreven werd.
By ondervinding van zeer jongen datum wist Wouter wat het beteekende
zich in zoo'n gedrang te bevinden. Wie op den grond raakte, werd
vertreden. Wel was de kans hierop zoo byzonder gevaarlyk niet in de
kern der samenpakking--'t vallen was onmogelyk--maar des te grooter
aan den rand, waar kelders en holen zich gapend gereed toonden alles
inteslikken, wat hun in de kaken werd gedrongen. Dáár kon men hals en
beenen breken of liggend vertrapt worden, in 't midden slechts staande
gesmoord. O zeker, die opstopping naby de herberg was gevaarlyker
nog dan die van den vorigen avend in de Kalverstraat! Bovendien,
daar was maar drukte, er werd niet gevochten. En hier ...
--Krrristenzielen, riep juffrouw Laps, ik word er puur akelig van!
Dit scheen ook met Wouter 't geval. Op-eens greep hy haar arm, en
meende iets te zien, dat... iemand, die...
--Heel goed, m'n jongen, houd jy me maar vast! 't Is daar, zoo zondig
als ik hier sta--'t eedsformulier was zoo gek niet--'t is daar moord
en doodslag in dien hoek!
Wouter sprak niet. Ook had-i geen besef zich te verzetten tegen de
overweldiging van z'n ... verleidster, of hoe moet het heeten? 't
Scheen nu wel of Afrika voor 't caesarinnetjen openlag...
--Is 't niet of ze dol zyn? Houd jy je maar goed aan me vast, en denk
maar dat ik jouw eigen Kristien ben, heelemaal van jou!
Och, hy had juist wat anders te denken gekregen dan aan z'n "eigen
Kristien!" Juffrouw Laps was eenige graden minder gelukkig dan ze zich
verbeeldde. Ze streelde hem, en hy liet haar begaan, o ja, maar toch...
--Wees jy maar gerust ... och, lieve jesis, 't kind is er zoo ontsteld
van! Aan jou zullen ze niet raken zoolang je hier bent ... by my,
weetje!
Hy kneep haar boven z'n kracht in den arm, en geen ander blyk van
leven gevende, stond-i overigens als versteend. En altyd die ééne
onverzettelyke blik, dat schynbaar wezenloos staren op één punt...
--Trek 't je niet zoo aan, m'n lieveling! Maar... akelig is 't! Zie je
daar die meid wel, met 'r noordhollandsche kap? Ik wou niet graag in
'r plaats wezen! En jy?
--Zy is het ... Femke! O God, o God, het is Femke!
En, Laps van zich afslingerend, die hem weerhouden wilde, vloog hy
de trap af, en stond weinig oogenblikken daarna in den diksten drom
vlak voor de herberg.
Hoe hy zoo spoedig dáár kwàm? Ei? En Fancy dan, zyn ... fancy?
Had ze niet ook gezorgd dat-i by-tyds z'n jasjen aanhad? Wat 'n gekke
historie immers, als-i dat had achtergelaten by juffrouw Laps! Hoe
zoud-i zoo'n onhuishoudelykheid hebben verantwoord by z'n moeder?
De zaak is dat-i lichaamskracht borgend van z'n gemoed--en was zy
dit niet?--zich als 'n razende door de menigte wist heenteslaan.
Maar de plek bereikende die hy bereiken wilde, zag-i Femke niet! Wel
den man met den bonten muts en 't schippersbuis, die hem vanboven
gezien had toegeschenen haar begeleider te wezen. Althans hy meende
bemerkt te hebben dat ze met dien man gearmd uit de Amstelstraat
gekomen was. En dit was ook zoo, maar:
--Is hier geen meisje met 'n noordhollandsche kap? vroeg hy zoo
duidelyk de vreeselyke drukte toeliet.
De man, stuwend, vechtend, stompend tegen iedereen--dit deed "iedereen"
ook, en Wouter moest wel meedoen: 't was 'n gezelschap Kaïns op
groote schaal!--de man kon niet antwoorden. Maar Wouter bemerkte
dat-i zich moeite gaf de herberg te bereiken, en maakte hieruit op
dat z'n dame daarin gevlucht, of althans, met of tegen haar wil dan,
daar binnengestuwd was.
Hy raadde juist. En, zich niet meer bekommerende om de slagen en
stompen die hy ontving, deelde hy daarvan juist genoeg uit om weldra
't jeneverzaaltje te bereiken, waar de volte wel niet minder was dan
buiten, maar er werd niet gevochten. Dit was iets!
Ziedaar, lezer, 't waar en onvervalscht relaas van de oorzaken die
Wouter heel in 't begin van z'n loopbaan maakten tot 'n kroeg-
en koffihuislooper. Gister in "Polen", heden in "de gekroonde
Jeneverbes"... daar gesmeten, hier vechtend, in beiden door 't
een-of-ander geperst... 't is te veel!
Maar hy wàs er nu eenmaal, en keek rond naar Femke.
Hy meende haar te ontdekken heel achter in 't niet groote vertrek,
op 'n tafeltje dat in 'n hoek stond. Zwygend, met styftoegeknepen
lippen, de armen over elkaar geslagen, en met iets als uittarting in
haar trekken, zag 't meisjen op de menigte neer. De kant van haar kap
hing haar aan flarden in den nek--zy, zoo net altyd!--en, erger nog,
Wouter meende te bespeuren dat haar gezicht bebloed was, het lieve,
lieve, lieve gezicht van Femke!
Uitgeput, had-i de kracht niet meer, tot haar te gaan. En dit behoefde
ook niet. Ze stond daar ongemoeid en veilig op haar tafeltje. Hy riep,
maar ze hoorde niet.
Met onderzoekende scherpte liet ze haar blikken dwalen over de
aanwezenden. Toen haar oog dat van Wouter ontmoette, kromp hy in-een:
ze wilde hem niet kennen!
--O God, o God, ze veracht me, snikte hy. Dàt heb ik verdiend voor
m'n lafheid by de Holsma's!
--Jongetje, gehuild wordt hier niet, zei de waardin. Als je huilen
wilt, ga dan na je moeder!
Makkelyker gezegd dan gedaan. Wouter kon in die volte geen voet
verzetten. De aandrang by 't buvet waar-i stond, klemde hem tegen
de jenever-toonbank. Het gelukte hem niet eens, Femke gedurig in
't oog te houden, schoon ze boven allen bleef uitsteken. Tranen van
wrevel en smart vloeiden hem over de wangen.
--Wat doe ie dan in de drukte, zei 't jeneverwyf, as je d'r niet
tegen ken? Heb je je bezeerd? Grienen wordt hier niet getapt. Zet 'r
'n borrel op, jongen, of ga heen!
Lust of niet, hy had heel graag 'n "borrel" besteld om z'n plaats te
betalen. Maar--"daar-i thuis altyd alles kreeg wat-i noodig had"--hy
bezat geen duit, en liep nu gevaar de deur te worden uitgeworpen
wegens overmaat van matigheid. Doch ook dit kon niet, want de persing
aan de deur bleef nog altyd even groot. Bovendien werd de aandacht
der waardin afgeleid door de drukte van 't gevecht, dat al nader en
nader kwam, en weldra dreigde de kroeg te kiezen tot "operatie-bazis"
zooals dit in 't jargon der krygskunde genoemd wordt. De ware reden
was dat elk der strydenden in 't byzonder zich aan de slagen van z'n
tegenparty wou onttrekken door in de kroeg te vluchten. De meeste
"krygskundige evolutien" hebben van ouds-her geen anderen grond.
Nog altyd stond het meisje met gekruiste armen op die tafel. En nog
altyd lag er dat spottende op haar gelaat; alsof ze zeggen wilde:
wie durft?
Maar hierop sloeg Wouter geen acht, of liever hy zag daarin niets dan
'n verwyt aan hèm. Femke wilde hem niet kennen. Meer of iets anders
voelde hy niet!
Och, hoe gaarne had hy in 't bywezen van al die menschen de zolen
van haar schoeisel gekust, om iets te verdienen van de vergiffenis,
waarop-i wel geen aanspraak had--naar-i meende--maar zonder welke hy
niet leven kon!--
--Femke! riep hy, als 't roepen heeten mocht, want het geschiedde zoo
zacht dat z'n stem onmogelyk tot het meisje kon doordringen. Immers,
er mocht eens blyken dat ze hem niet wilde hooren ook, zy die
zoo... wreed--nu ja, maar rechtvaardig toch--had blyk gegeven van haar
tegenzin om hem te zien! Hy durfde de proef niet nemen, en nogeens
riep hy, maar 't was weer fluisterend:
--Femke! Femke!
Daar vertoonde zich de man met den bonten muts en 't schippersbuis
aan de deur. Hoewel-i aanvankelyk niet behoorde tot de strydvoerende
mogendheden, bleek er toch uit den gehavenden toestand van z'n
kleeren, dat-i ruimschoots gedeeld had in de bekende voorrechten der
neutraliteit: hy was geranseld door beide partyen tegelyk.
Of ook hy tot eigen lyfsbehoud zich trachtte te bergen in de kroeg,
dan wel of-i zich zedelyk verplicht achtte, z'n dame die vóór hem
dat heiligdom bereikt had, niet in den steek te laten, was Wouter
niet duidelyk. Er bestond 'n tertium dat hy niet raden kon, maar
dat volkomen bekend is aan den alwetenden schryver die zich bereid
verklaart straks den lezer deelgenoot te maken van 't geheim.
Hoe dit zy, de man wilde volstrekt binnen wezen, en verwaarloosde
zelfs 't verevenen van de hem toegebrachte stooten en stompen, om
zich vastteklemmen aan den deurpost. Twee, driemaal werd-i van z'n
steunpunt afgerukt, want waar velen 't zelfde begeeren, is 't verkrygen
moeielyk. Toch bleek zyn wil sterker dan die van de anderen, omdat zy
slechts betrekkelyke veiligheid zochten--en jenever misschien--terwyl
hy werd aangespoord door... nu ja, 't nog altyd onbekende tertium.
Wouter hoopte hartelyk dat de man slagen mocht. Dan immers, dacht-i,
zou Femke niet zoo geheel alleen staan temidden van dien razenden
troep. Want... hy, hyzelf, wat kon-i doen? En al ware hy sterker
geweest, wat hielp het: zy verachtte hem! Zou ze hem niet wegschoppen,
zooals ze daar straks den dronken kwajongen gedaan had, die de hand
durfde slaan aan haar vries-bont voorschoot?
Op 'n oogenblik dat de schippersgezel zich weer vertoonde voor
de geopende deurruimte, scheen het meisje haar redder in 't oog te
krygen. Als om den man moed intespreken, knikte ze hem vriendelyk toe,
Misschien ook wilde ze hem dank-zeggen voor z'n pogingen om tot haar
doortedringen. Ook kon haar lachje worden opgevat als 'n verzekering
dat ze ongedeerd was, en niet bevreesd. Inderdaad, ze stond daar als
'n godin der kalmte, of althans als 'n standbeeld dat vastberadenheid
kon voorstellen. Die gekruiste armen getuigden van de meening dat er
geen byzondere behoefte was aan voorbereiding tot het uitdeelen van
den oorveeg dien haar saamgeknepen lippen beloofden aan ieder die
haar te na mocht komen.
En die glimlach! Over Wouter's hoofd heen had de wreedaard z'n weg
genomen naar de deur, en daar den gelukkigen schipper bereikt. Want
de man knikte terug...
--Hy heeft haar zeker nooit verloochend, dacht ons Petrusje. 't Is
toch wel wezenlyk waar, dat God rechtvaardig is en alle zonden straft.
Op dit oogenblik kreeg 't wyf dat de kroeg hield, den worstelenden
schipper in 't oog. Er bleek dat-i 'n goede bekende was, want ze
schreeuwde van achter de toonbank:
--Zoo Klaas, ben jy daar ook? Geen wind, hè?
En met huisheerlyk gezag gebood zy, hem binnen te laten. Toen men
niet spoedig genoeg gehoorzaamde, waagde zy zich 'n paar stappen
buiten haar cel, smeet eenige struikelblokken op-zy, en maakte plaats
voor... Klaas Verlaan, den Amstelhavenknecht, die nu niet ver van
Wouter, in de nabyheid van 't buvet te staan kwam.
--Nou, man, ze hebben je mooi beet gehad!
't Was de waarheid! Wel mocht onze brakwater-filozoof zeggen
dat niemand zeker van z'n dag is voor bedtyd! Dit had ook Wouter
ondervonden, en niet minder zy die daar nog altyd op haar tafeltjen
in den hoek geblokkeerd stond.
--Hebje-n-'n goeien dag gehad, vroeg 't wyf. Met de zeilery was
't miesserabel, hè?
Klaas lei den vinger op den mond, en scheen haar iets te willen
toefluisteren dat de omstanders niet hooren mochten, iets zeer
byzonders.
--'n Glas klare?
Dit voorstel kon eigenlyk niet dan met verkrachting van alle
gezonde systeembegrippen gerangschikt worden in de klasse der
zeer byzondere. 't Wyf had dan ook terdeeg misgeraden, en was niet
gelukkiger toen ze 't onderzoek naar Verlaan's wenschen voortzette:
--Skille?
Ook niet!
--Rooie dan?
Klaas scheen dien nacht byzonder kieskeurig in 't bepalen van de
soort der verversching die hy noodig had. Gedurig schudde hy 't hoofd,
en deed moeite om met de waardin in vertrouwelyker gesprek te komen
dan de drukte toeliet.
"Amour à la plus belle!" galmde het buiten de deur, en eenige heesche
keelen binnen de kroeg trachtten meetezingen.
--Weg met die moffeliedjes! schreeuwde een der gasten. We
benne-n-ommers hier allemaal Hollanders onder mekaar!
"Wel ja, we benne Hollanders...
"En al is ons Prinssie...
"Sjt!"
--Ik verkies nu te zingen: al is ons Prinssie! En wie niet mee-doet...
De prinsman sloeg op z'n vry ongekleede borst. Zóó, denk ik, zoud-i
ieder slaan die niet meezong: "al is ons prinssie."
Misschien volgens de theorie van 't onbewuste meegaan--Wouter
maakte weer bespiegelingen over "massa"--de meerderheid werd op
eenmaal hollands- en zelfs prinsgezind. Met het verschil tusschen
patriottery en keezigheid, nam men 't nu zoo nauw niet. Hoofdzaak
scheen dat men zich op eenmaal Hollander voelde, of goedvond zich
zoo aantestellen. Het "Prinssie" liep behoorlyk van stapel. Een
der gasten ging verder, en stelde 'n soort van toost in, op de zeer
vervroegde en buitengewoon langdurige ongelukzaligheid van "al die
fransche flikkers!" Met andere woorden, hy wenschte ze zonder uitstel
de bekende "eeuwige verdommenis" toe.
"Hoerah!"
--Ja, zieje, toen we nog Hollanders waren ...
"Ja, toen we nog Hollanders waren!"
--En onder de Republiek ...
"Leve de Republiek!"
--Toen had je-n-'ns 'n hardzeilery moeten zien! Maar nou!
"Al is ons Prinssie!" en: "Leve de Republiek!"
--Onder de Republiek waren alle menschen gelyk!
"Allemaal gelyk!"
--Zoo'n koning, zoo'n prins, al die tirannen...
"Weg met die tirannen!"
--Ze benne geen haar beter als wy!
"Dat's waar! Ze benne geen haar beter!"
--En ze zuigen 't arme Volk uit!
"Ja, ze zuigen 't Volk uit!"
--En weetje waarom? Omdat jeluî--om nou 'reis de gulle waarheid te
zeggen--allemaal lamme... enz. bent!