De Geschiedenis van Woutertje Pieterse, Deel 1 - 05

zyn mannelykheid, en die de hooge waarde van Stoffel Pieterse's
grammatikaal-theologische roeping in 't helderst licht plaatst,
waardoor op-nieuw de overeenstemming wordt aangetoond tusschen de
wetenschap en de heilige boeken van ons geloof."

_ZESDE BERICHT_.
"De Krummels en Zipperlieden hebben elkaar de hand geboden, en in
de geloofsartikelen opgenomen dat men niet volstrekt verplicht is
vasttehouden aan juffrouw Zipperman's verkoudheid, met uitdrukkelyke
bepaling evenwel, dat dit geloof niet schaden zal aan de zaligheid,
mits men vaststa in 't kadaster, omdat de laatste opgravingen in Europa
hebben aangetoond dat het venster op III, 7, _b_1 (Pp) redelyk goed
gesloten was. Deze ontdekking, in verband met de jongste nasporingen
omtrent de kanonieke beteekenis van de assurantie, schynt tot gezegde
verbroedering geleid te hebben."

_ZEVENDE BERICHT_.
"Het blykt hoe langer hoe duidelyker uit de yverige nasporingen
van den theologischen doctor Klesmeyer, dat juffrouw Laps wel
degelyk aan meester Pennewip 'n oog heeft uitgekrabd, wat natuurlyk
hare talryke vereerders aangenaam is te vernemen. Die geleerde
onderzoeker heeft namelyk in 't hooge Noorden, waar ons gezegend
Azië grenst aan 't oude Europa, 'n ysbeer ontmoet die zich vermaakte
met 'n éénglazigen neusknyper, uit welke ontmoeting de diepdenkende
hooggeleerde scherpzinnige eer- en geldwaardige Klesmeyer zyn stelling
onweersprekelyk bewyst, vooral door die in verband te brengen met
den gekromden voorvinger en den gescheurden nagel van juffrouw Laps,
op de autentieke schildery te Foppipolis."

_ACHTSTE BERICHT_.
"Het verheugt ons onze lezers te kunnen onthalen op de aangename
tyding dat onze stad dezer dagen 'n waar feestgenot heeft gesmaakt,
en wel 'n genot dat meermalen zal kunnen herhaald worden.
Er is namelyk 'n aanvang gemaakt met het verbranden van alle in onze
handen vallende personen die zich verstouten langer of korter te zyn
dan onze burgemeester.
De behoefte aan dezen maatregel werd sedert lang gevoeld, maar de onwil
van eenige buitenmatige personen heeft ons tot-nog-toe weerhouden
gevolg te geven aan de algemeene billyke wenschen des volks, en de
eerste beginselen van tucht, orde, godsdienst, deugd en fatsoen.
De schuldigen zyn onder 't meten en branden, tot afleiding en
opbeuring, beziggehouden door dominee Stikleer, die hen gewezen heeft
op Stoffel's verdienste en dood, in verband met de lengte van z'n
buis, na de benoeming tot derden ondermeester, en met z'n edel pogen
tot algeheele ontworteling der onzedige oud-christelyke spel-methode.
Die welsprekende redenaar heeft alzoo door zyn gemoedelyke toespraak
veel
bygedragen tot de vroolykheid en den genoegelyken afloop van 'n feest,
dat in aangename
herinnering blyven zal by ieder die de juiste maat had."

_NEGENDE BERICHT_.
We kunnen ons niet weerhouden 'n kort verslag te geven van de
ingrypende leerrede die gisteren in onze hoofdkerk werd gehouden door
den eerwaarden Zielknyper. De waardige man had tot tekst gekozen
baker's onwaardeerbaar gezegde: "_dankie wel/ Juffre Pieterse/ m'n
Koppie is omgekeerd/ dat zieje wel!_"

Hierop volgt 'n verslag van die preek. De nederige berichtgever uit
de 50e eeuw noemt het kort. Dit moge waar zyn, maar ik vind het zóó
belangryk, zóó uitlokkend, dat ik geen weerstand bieden kan aan den
lust om dat zielknyperig voortbrengsel van de toekomst in z'n geheel
te lezen. Ik ga naar den boekverkooper die de zaken van godsdienst
tot z'n specialiteit maken zal in die eeuw, en koop de preek. Ik
doe dit gedeeltelyk om uwentwil, lezer, maar voornamelyk om myzelf,
wyl ik in dat stuk genoemd word met veel onderscheiding. Gy begrypt
hoe aangenaam het is, te ontdekken dat men over zooveel eeuwen nog
aan ons denkt. Zie hier:

Voorzang.
O/ Baker vol van Zaligheid/
Wie zou Uw Lof niet zingen!
O/ Baker Die de Baker zijt
Van alle Stervelingen!
O Baker/ hoor ons juichen aan/
Als wij met U uit baak'ren gaan.
O Baker/ groot in Lief en Leed/
In Kraamzaal of Saletje!
Wie heeft zooveel als Gij reeds deedt'
Gespeld in een Servetje!
Wij knielen bidden voor U neer
En zingen/ Baker/ U ter Eer.
Zie op uw Kroost genadig neer
Van uwen Troon op Wolken
Er leeft als Gij geen Baker meer/
Gij bakert alle Volken
Gloei eeuwig door van Kindermin/
En speld ons in Uw Luiers in.

"Geliefde Medestotters! De rust van de kraamkamer, en de vrede van de
luiermand kome, zy, en blyve overvloediglyk over u allen... dat zy zoo!
"Wat is het dan toch, myne veelgeliefde Medestotters, dat u op
elken Woensdag doen te-zamen komen in dit heilig stotterhuis? Is
het winstbejag, zucht naar aardsch genot? Is het de wensch om gezien
te worden, de begeerte om u te verheffen boven uwe medeburgers? In
het kort, bestaat er eene reden van zinnelyken aard, die u hier
saamvergadert aan den voet van dit gestoelte?
"Neen, neen, ik zie het aan uwe blikken, die met nedergeslagen
oprechtheid en bedekte helderheid, luide uitroepen: "dat is verre van
ons! Wy zyn hier gekomen tot het opslokken van de kruimelen die er
zullen afvallen van de feesttafel des eeuwigen gastmaals. Wy dorsten
naar het brood van de onbevatbare geheimenissen des Bakers, en ons
hongert naar de springfontein zyner onafzienbare zelfvolkomenheid."
"Juist, myne geliefden, dàt is de ware stemming om optegaan tot de
verhevene openbaring des onbekenden woords, want er staat geschreven:
"_daar zijn hooge Stoepen aan de Huizen_" en weldra zal 't koppie
worden omgekeerd. Wie wys is, zie toe dat hy de gesprokene woorden
versta, opdat niet eenmaal de dwaas zegge: "_dat zieje wel!_"
"Het is dan ook deze bemoedigende beschouwing, geliefden, die my
aanleiding geeft, uwe onafgebroken opmerkzaamheid interoepen by de
behandeling van het punt dat me zal bezighouden op dezen heiligen
bakerdag, een punt, zoo gewichtig, zoo treffend, zoo uitnemend, zoo
verheven, zoo diep, zoo belangryk, zoo indrukwekkend, zoo luistervol
en onbegrypelyk... dat het niet te zeggen is, en dat ik my dus voorstel
kortelyk tot klaarheid te brengen.
"Gy vindt de woorden van mynen tekst die van deze verklaring den
grondslag zal uitmaken, opgeteekend in het elfde _Stoffelium_, en
daarvan het elfde hoofdstuk, het elfde vers.
"Ik heb gezegd: het elfde vers uit het elfde hoofdstuk des elfden
_Stoffeliums_, waar we--met gepasten eerbied--het volgende lezen:

Hier volgde de tekst dien we reeds kennen uit 't negende bericht,
en bovendien uit ons verslag van het salie-avendje.

"Hoe langer wy de onschatbare heilige _Stoffeliën_ beoefenen,
geliefde Stotters, hoe meer ons de diepe wysheid van alles wat
daarin voorkomt in het oog springt, en hoe meer we geraken tot
de overtuiging dat die onvergetelyke wegwyzers ter zaligheid
juist aldus moesten zyn geplaatst op ons pad, om ons af te
houden van de dwaalwegen der Kadasteranen, of wegtelokken
van de poelen der Pennewipsche kettery.
"Onder alle andere heilige uitspraken, worden wy in 't
byzonder getroffen door de voorgelezene tekstwoorden, die
niet alleen de laatstvoorgaande opmerking ten duidelykste
bevestigen, doch bovendien ook dáárom zoo uiterst gewichtig
zyn voor ons eeuwig heil, omdat de Baker zich in die woorden
openbaart in de volheid Zyner houding, en in al den rykdom
van Zyne Bakerlyke waardigheid, terwyl voorts de diepzinnige
toespeling op de weer-en-windklok die in de gang stond, ons
voldoende middelen aan de hand geeft om onze Heilige Schriften
te verdedigen tegen de goddelooze wereld, die voorgeeft te
twyfelen aan Baker's bestaan, en durft beweren dat wy geen
verstand hebben van natuurkunde.
"Ik stel u te-dien-einde voor, geliefde Medestotters, my te
volgen met uwe aandacht, als ik, na:

"_ten eerste_, den historischen zin myner tekstwoorden
te hebben toegelicht,
"_ten tweede_, zal overgaan tot de ontwikkeling van
de stralen die daarin doorlichten, en wel:

_a) Eerste straal._ De straal van Baker's
_goedheid_.
_b) Tweede straal._ De straal van Baker's
_wysheid_.
_c) Derde straal._ De straal van Baker's
_menschenkennis_.
_d) Vierde straal._ De straal van Baker's
_matigheid_.
_e) Vyfde straal._ De straal van Baker's
_Standvastigheid_.
_f) Zesde straal._ De straal van Baker's
_algemeenheid_.
_g) Zevende straal._ De straal van Baker's
_zelfkennis_.
_h) Achtste straal._ De straal van Baker's
_edelmoedigheid_.
_i) Negende straal._ De straal van Baker's
_nederigheid_.
_j) Tiende straal._ De straal van Baker's
_kuisheid_.
_k) Elfde straal._ De straal van Baker's
_levenswysheid_.
_l) Twaalfde straal._ De straal van Baker's
_onschuld_.
_m) Dertiende straal._ De straal van Baker's
_dubbelslachtigheid_.
_n) Veertiende straal._ De straal van Baker's
_eeuwigheid_.
_o) Vyftiende straal._ De straal van Baker's
_waarheidlievendheid_.
_p) Zestiende straal._ De straal van Baker's
_voorzichtigheid_.
_q) Zeventiende straal._ De straal van
Baker's _geduld_.
_r) Achttiende straal._ De straal van Baker's
_zedigheid_.
_s) Negentiende straal._ De straal van Baker's
_geheimzinnigheid_.
_t) Twintigste straal._ De straal van Baker's
_eenvoud_.
_u) Een-en-twintigste straal._ De straal van
Baker's _liefde_.
_v) Twee-en-twintigste straal._ De straal
van Baker's _trouw_.
_w) Drie-en-twintigste straal._ De straal
van Baker's _yver_.
_x) Vier-en-twintigste straal._ De straal
van Baker's _schranderheid_.
_y) Vyf-en-twintigste straal._ De straal van
Baker's _fatsoen_.
_z) Zes-en-twintigste straal._ De straal van
Baker's _goedertierenheid_.
_z bis.) Zeven-en-twintigste straal._ De
straal van Baker's _volmaaktheid_.

"om daarna: _ten derde_, over te gaan tot de
beschouwing der bakerplichten, die uit de voorafgegane
bakerbeschouwing voortvloeien.

"Het menschdom, myne geliefden, was verzonken in duisternis
en hooge belastingen. Alom werd ten duidelykste gevoeld dat
er verlichting noodig was, maar te vergeefs wendden zich de
blikken naar het Oosten en naar het Westen, naar Zuiderpool en
Noordermarkt. Alles bleef even duur en donker. Daar schoot
op-eens een golf van licht door den drabbigen hemel. Er
werd door de aardbewoners een ster gezien, die losberstte in
geruischvolle stilte, en by het schuchter gedonder van die
omstandigheid, kwam Stoffel ter wereld. Hy leefde en leerde,
zooals hy geboren was, met zachtmoedig geweld.
"Het zou ons nu te vèr leiden, geliefden, als we thans
ons bezighielden met zyn prille kindschheid en slanke
jeugd... neen, even als de reiziger die noode afscheid neemt
van de bloemryke aardappelvelden langs zynen weg, maar toch
met begeerige blikken voorwaarts staart op den nabyliggenden
berg der toekomst, zóó ook, geliefde Stotters, nemen wy voor
heden afscheid van Stoffel, en richten onze blikken op den
tekst die voor ons staat als 'n berg van genot.
"De saliemelk der deugd was genoten, en de tuitstoppende
blaadjes waren verwyderd uit de monding des ketels door
den krachtigen moeder-gehoorzamenden adem van de oudste
der dochteren des huizes. De yverige juffrouw Laps, die de
onvergankelyke ziel stelde boven 't brooze lichaam, en de
oefening der genade boven het streven naar zoeten drank... zy
die woonde op de onder-voorkamer van het huis dat gezegend
was onder alle huizen... zy had toegegeven in de begeerte
om meetepraten, en hieraan sluiten zich de voorgelezene
tekstwoorden met verbazende geleidelykheid.
"Ik heb moeite, geliefden, my te weerhouden reeds nu
uitteweiden over de voortreffelykheid die er ligt in die taal,
maar de vrees afbreuk te doen aan den straalbundel dien ik
my voornam aftesteken in het tweede deel myner rede, doet
my besluiten u eenvoudig te wyzen op den eerwaardigen Baker
Stotter, en op het bont-katoenen jak dat Zyne gelukzalige
lenden met geestelyken wellust omsluit. Ziet, geliefden, hoe
Zyn geheel lichaam beeft van innigen zielevrede, ziet hoe Hy
den vinger opheft by het uiten der nadrukkelyke woorden: _dat
zeiti!_ Merkt op, hoe er spanning is by die herinnering aan de
onvergetelyke klok, en geestdrift by het meten van die stoep...
"Want hy moet die stoep gemeten hebben, myne geliefden! Het
is van hoog gewicht, achtteslaan op deze byzonderheid.
"Ja, geliefde Stotters, er zyn hooge stoepen, en er was een
klok met wind in den gang! Dit geloof staat als een rots! Wat
er wankele of bezwyke, wy houden vast aan die hooge stoep
en aan dien wind! Hoe ook de verdoolde mensch zich aankante
tegen de openbaring der Geheimenissen van het bakerschap, hy
zal zich te-pletter stooten tegen ons stoepsel, en verbryzeld
zal hy worden door den wind onzes geloofs!
"Maar, geliefden, vat gy het wel, begrypt gy wel ten-volle
wat er in dien wind zit? Zyt gy wel geheel doordrongen van
dien wind? Doorblaast u die wind wel behoorlyk by uw opstaan
en uw slapen gaan, by uw middagmaal en uw ontbyt? Dringt die
wind wel met voldoend stormgeweld door het weefsel uwer ziel,
en doorbruischt hy wel behoorlyk de poriën van uwe gedachten?
"Of--helaas, geliefden, vergeeft my deze schrikwekkende,
maar noodige vraag--of is die storm wellicht in uwe harten
geworden tot een zuchtje? Is misschien uw wind weggekrompen
tot eene labberkoelte, te zwak om 't lichtste voorwerp
voorttedryven naar, opteheffen tot, binnentestuwen in de
eeuwige gelukzaligheid?
"En die stoep.... geliefden! Wat hebt gy met uwe stoep
gedaan? Hebt gy wellicht verleid door de doemwaarde
leeringen van de Pennewippers, medegewerkt om de stoep des
heils, de hooge stoep der zaligheid, de verheven stoep der
genade, te verlagen tot 'n dorpeltje, hoog genoeg--ja, maar
ter-nauwer-nood hoog-genoeg--om opteklimmen tot de bovenste
plank uwer aardsche etenskast, gy die eene stoep noodig hebt
om den hemel te bereiken, een wind om u dien stoep optewaaien?
"Zegt het my, zegt het my, geliefde verdwaasden. O, zegt het
my, dierbare Medestotters, waar is uw stoep en waar is uw wind?
"Gy zwygt?
"Hemelsche Baker, zie in genade neder op dat zwygen, en neem
onze belofte aan, dat we onze stoep zullen herstellen en
onzen wind aanblazen tot er de zaligheid op volgt. Dat zy zoo!
"Doch laat ons voortgaan. Na de diepzinnige toespeling op die
stoep en dien wind, haalt de verheven Baker met ernst en nadruk
de woorden aan van den man, die dagelyks die stoep beklom,
dagelyks den adem diens winds voelde, de woorden van den man
die als het ware met die stoep en dien wind vereenzelvigd was:
"_Je bent 'n goeie Vrouw/ Vrouw Stotter/ en 'n knappe Baker!_"
_Een goeie vrouw en 'n knappe baker!_ Kan er treffender
getuigenis worden gegeven, myne geliefden? Hy zegt niet:
_Je bent 'n goeie vrouw, en daarmee uit!_ En niet: _Je bent
'n knappe baker, en daarby blyft het!_ Neen, duidelyk staat
er: _Je bent 'n goeie vrouw èn 'n knappe baker_, zoowel dus
het één als het ander.... het andere niet minder dan het
één.... beiden te-zamen.... alles tegelyk!
"Ik weet wel, geliefde Stotters, dat er sedert eenigen tyd
onder de valsche geleerden dezer aarde lieden zyn opgestaan
die beweren dat het voegwoord: (en) in den grondtekst,
zou behooren vertaald te worden met het tegenstellend:
"_maar_" en dat alzoo de Heilige stoep-en-windman eigenlyk
bedoelde de hoedanigheid des Bakers te stellen niet _naast_
maar _tegenover_ die der vrouw, maar de Baker die zorge draagt
voor Zyne kraamkinderen tot het einde der eeuwen, heeft niet
gewild dat er twyfel wezen zou over een zoo gewichtig punt, en
daarom heeft Hy toegelaten--wat zeg ik, Hy heeft bewerkt--dat
de juiste tekst Zyner woorden is bewaard gebleven in het
_Stoffelium_ naar de beschryvinge des Heiligen Multatuliï.
"Ja Geliefden, dáár staat het: "_en een knappe Baker!_"
Dat zegevierende "_en_" springt in het oog als een vonk
van diamant, en wy kunnen den man niet genoeg danken, die
door zyne nauwkeurigheid het menschdom bewaard heeft voor
de dwalingen die een onmiddellyk gevolg wezen zouden van de
verkeerde lezing des onschatbaren voegwoords: "_en_."
"_En_, geliefden, _en!_ Uwe zaligheid berust op, hangt af
van, is verscholen onder, spruit voort uit, gaat samen met,
is te vinden in, wordt verzekerd door... dat goddelyke _en!_
"Doch verder nog gaat de helsche Pennewippery onzer
dagen. Er zyn er die den braven eenvoudigen Multatuli zelven
verdenken, òf van onkunde, òf van opzettelyke verkrachting
der waarheid....
"Verdoolden! Ziet ge niet waartoe gy wordt vervoerd door
uwe zucht om alles te bekladden en te bederven wat ten leven
leidt? Beseft gy niet de ydelheid uwer pogingen om aftebreken
wat opgebouwd werd door zoo heilige handen? Gevoelt gy niet
dat elke aanval op het gebied der Bakerlyke _Stoffelien_
uitloopt op uwe beschaming? Was _Hy_ niet heilig, _Hy_ de
eenige onvolprezen Baker Stotter in Zyn bonte jak? En als men
dit toestemt--wat dan toch wel niet kàn ontkend worden--moet
dan niet ook _hy_ heilig en onfeilbaar wezen, die de daden en
woorden van dien Heiligen persoon heeft te-boek gesteld? En
aldus die heiligheid aannemende als uitgemaakt, kunnen er
dan fouten wezen in zyn geschrift, geheel geschreven onder
den invloed der begeesterende indrukken van het pas ontloken
Bakerdom dat, nog maagdelyk en nieuw, nog niet bedorven
door menschelyke byvoegselen en helsche Pennewipsels, eenen
heiligenden invloed uitoefende op de schryvers die getuigen
waren, of die althans achternaneven hadden kunnen gezien
hebben vàn de getuigen der gebeurtenissen die zy boekstaafden?
"Weg van ons, gy wereldsche wysheid, die knagen wilt aan onze
zaligmakende voegwoorden! Neen, aarde en hel, gy ontneemt ons
niet het vast geloof aan de juistheid, aan de zuiverheid, aan
de geloofwaardigheid, aan de heiligheid onzes onvolprezenen
_Stoffeliums!_ Met nederige fierheid zien wy neder op uw ydel
gepoog! Met onzeggelyke gemoedsrust en betooverend zelfgevoel,
roepen wy juichend uit: "_Gij was een goeie Vrouw en een
knappe Baker!_"
"Doch dit is nog niet alles. Verder nog, hooger nog, dieper
nog, sterker nog, grypt onze tekst in de dierbaarste belangen
onzer toekomst.... _Hy zal altyd 'n goeie vrouw en 'n knappe
baker blyven!_ Gevoelt gy wat dit zeggen wil, Geliefden? Wat hy
was, was hy niet voor een oogenblik, voor heden, voor gisteren
of voor den dag van morgen... neen. Hy zal blyven wat hy was,
altyd, eeuwig... _'n goeie vrouw en 'n knappe baker!_
"De aarde zal verkruimelen en te-niet gaan: _Hy_ zal
blyven! De zon zal maan worden, of in 't geheel niets! _Hy_ zal
blyven! Het heelal zal verzinken: _Hy_ zal blyven voortbakeren
ten einde toe!
"O, Geliefden, wien duizelt niet het hoofd by het beschouwen
van zulk een roeping! Hy zal bakeren, bakeren, bakeren
tot er niets meer zal te bakeren vallen, en toch blyven
voortbakeren! Myne zwakke krachten schieten te-kort by dit
denkbeeld! De onnoozele mensch beschouwt, overpeinst, begrypt
er niets van, aanbidt en... zwygt.
"Ja, zwygen! Daarom verkondigen wy luide onze overtuiging! Zie,
o mensch, gy die bouwt op de dingen van één dag, zie
onze vastigheid die gegrondvest is op de onomstootbare
mannelyke schouderen der vrouw! Waar alles ligt, zal Hy staan
blyven. Waar alles bukt, zal Hy zich oprichten. Waar alles
vergaat, zal Hy bloeien... bloeien in al de frisheid Zyner
jeugd, als op den stond toen Hy, tusschen juffrouw Mabbel en
de Weduwe Zipperman, nederig naar den mensch, maar groot als
uitverkoren Baker, zegevierend getuigen kon: "_dat zeiti!_"
"En Hy zal blyven wat Hy was, niet voor u alleen, niet voor
my alleen, neen, wy lezen duidelyk in het hoofdstuk waaruit
we onzen tekst kozen: "_mijn heele Familie zal je altyd
gebruiken!_"
"Ziet gy, Geliefden: _zyne heele familie!_ Wat is de
familie van iemand die eene _zoo_ hooge stoep heeft, en een
windklok? Dat is het menschdom. Vrouw Stotter is de Baker
van het heele menschelyke geslacht. Hy is uw Baker, Hy is myn
Baker, Hy is zyn Baker, Hy is haar Baker, Hy is onze Baker,
Hy is ulieder Baker, Hy is hun Baker, Hy is de Baker van ons
allen, ja van allen... behalve van die vervloekte Pennewippers
en andere verdoolden die van ons verschillen in geloof.
"Weg van Zyn Bakerlyken schoot, gy die geen deel aan Hem hebt,
die niet zyt van de familie des mans des verheven stoepsels
en des windkloks! Weg van Hem, en vaart naar de diepe
gewelven, waar geen Baker is. Betreurt daar uwe doemwaardige
verstoktheid, en vergaat in bakerlooze ellende!
"Ja, Hij zal het menschdom bakeren ten einde toe! "_Ma_, staat
er verder, _als de menschen je wat zeggen/ moet je net doen of
je 't niet hoort!_" De bedoeling dezer verhevene woorden is:
het zal gebeuren dat uw zuigeling--het ingebakerd menschdom,
namelyk--wederspannig is, en zich krytend en schreeuwend
teweerstelt... doe of je 't niet hoort, Baker! Speld er maar
dapper op toe. Beschouw elke beweging als strydig met de ware
beginselen van Bakerdom en deugd. Maak een pakje van Uwen
voedsterling, en laat elke nieuwe Bakerspeld luide verkondigen
met kop en met punt: het Bakerdom heeft gezegevierd over de
aangeboren verdorvenheid van de familie des mans des verheven
stoepsels en des windkloks!
"_Doe net of je 't niet hoort, Baker!_ Stop uwe ooren voor de
gebeden der omstanders. Luister niet naar de betweters die
meenen dat schoppen en trappen en òm zich slaan, de eerste
natuurlyke uitspanning is van ons geslacht. Speld toe, Baker,
speld toe! Er staat geschreven dat Gy Baker zyt, en Baker
blyven zult... baker dus het menschdom tot het einde der
eeuwen. "_Gloei eeuwig door_ zooals de psalmist zegt,

"Gloei eeuwig door van Kindermin/
En speld ons in Uw Luiers in!

"Doch Hy is ook mensch, die Baker, en wat meer zegt--of volgens
sommigen, minder--Hy is vrouw! Ja, Hy is vrouw op het avendje
van juffrouw Pieterse, en met echt vrouwelyke bescheidenheid en
iets dubbelnaturigs dat ook de meest verstokte harten treffen
moet, hooren wy Hem in onzen tekst uitroepen: "_Dankie/Juffrouw
Pieterse/ mijn koppie is omgekeerd/ dat zieje wel._"
"_Hy bedankte, Hy had zyn koppie omgekeerd, en zy zag het
wel!_ Verheven drieëenigheid van zinnediepte! Hy bedankte,
ja... maar Hy bedankte niet alleen, Hy keerde te-gelyker-tyd
Zyn koppie om, en wel verre van Zich te bepalen tot die Heilige
handeling, voegde Hy ter onzer leering daarby: _dat zieje wel!_
"Voor ik overga tot de verklaring dezer hoogstgewichtigheid,
maak ik de zielpynigende opmerking, Geliefden, dat sommigen
beweren dat het woord "koppie" in den europeeschen grondtekst
tot een verbasterd taaleigen behoort, dat niet dan door lieden
van den laagsten stand, en slechts in den gemeenzamen omgang
gebruikt werd waaruit zy aanleiding nemen, om een smet te
werpen op de deftigheid van Multatuli den _Stoffelist_. Doch,
zooals immer, valt ook deze steen neder in den hof des
rampzaligen die den steen geworpen heeft. Want is niet juist
dat wedergeven van vrouw Stotter's aanbiddelyke taal, letterlyk
zóó als Zy moet gesproken hebben om begrepen te worden door
juffrouw Pieterse, een bewys voor de echtheid des Heiligen
boeks? Zou niet de nooit volprezen Multatuli, indien hy
't beeld des Bakers had willen opsieren met franjekleederen
of krulgewaden...

Hier komt dominee Zielknyper zoo uittewyden in myn lof, dat ik uit
pure zedigheid genoodzaakt ben terugtekeeren tot den tyd toen er nog
inkomende-rechten bestonden, en dus vóór Baker-apothéose en anevrismen.
De lezer zal zich herinneren dat de preek, waarvan ik 'n fragment
meedeelde, alleen mogelyk was door de veronderstelling dat ik
verhinderd ware geweest den indruk te schetsen, dien de nederlaag
van juffrouw Laps by haar en hare zoog-lotgenooten teweegbracht, en
dat er dus vry spel ware gelaten aan de behendigheid van toekomstige
godsdienstsmeden, om uit den katastroof op III, 7, _b_1 (Pp) de
elementen byeentezoeken tot 'n bruikbaar windselsysteem.
Daarvan gebeurt niets. De godenmakers die na ons komen, zullen
zich moeten behelpen zoo goed ze kunnen, want wel verre van m'n
boek hier te sluiten, verklaar ik uitdrukkelyk dat het verbaasd
gezelschap, na Pennewip's beslissing, zich bepaalde tot den uitroep:
"Z...ó...ó...ó!" zonder iemand aantevliegen, te bekrabben, of ander
molest aan te doen.


Ontwikkeling der oorzaken van den lankwyligen vrede in Europa,
waaruit tevens (alles is in alles!) den lezer 't nut blyken kan
van de gezette studie der salieavenden. Vervolg en slot der
dichtproeven, zeer geschikt voor rederykers en andere knappe
versöpzeggende kinderen. Arme Wouter... neen, ryke Wouter!

De oplettende lezer die op menschkunde gesteld is, wil natuurlyk
gaarne weten welke oorzaak ons vorig hoofdstuk zoo kalm deed eindigen,
en waarom 't saliegezelschap zoo vreedzaam berustte in 'n geval dat
nog kort geleden aanleiding had gegeven tot zoo hevige ontploffing?
Nog geheel vervuld van den indruk der bakerspreuk, zal ik de oorzaken
der betrekkelyke kalmte die er heerschte na Pennewip's vonnis,
splitsen in drie deelen:
_Vooreerst._ Men was reeds driftig geweest, en dus wat uitgeput.
_Ten tweede._ Juffrouw Laps, de aanvoerster in den stryd, overzag
met genialen blik het slagveld, en zonder juist te denken aan 't
wereldberoemd gevecht van de Horatiërs en Curiatiërs, vatte zy met
aangeboren talent de taktiek van 't "verdeel en heersch!" Mèt de
mogendheden Stotter, Mabbel, Krummel en Zipperman tegen 't "huis" der
Pietersens... dat kòn. Maar nu dat huis gesteund werd door Pennewip's
meesterlyk gezag, schreef de voorzichtigheid voor zich terugtetrekken
uit den stryd. Want wie verzekerde Talleyrand-Laps, dat ze rekenen kon
op haar bondgenooten? Wie kon haar waarborgen dat niet de baker, of
misschien juffrouw Zipperman zelve, zou overgaan tot den vyand, al ware
het uit bekrompen eerbied alleen voor meester's bewegelyke pruik? Neen,
neen... niet op zulken onzekeren bodem liet juffrouw Laps de artillerie
voortrukken van hare welbespraaktheid. Zwygend zei ze: "'k zal je
later wel krygen!" en als we ons haar, en al de verhoudingen van 't
gezelschap, vermenigvuldigd denken met twintig- of dertig-millioen,
zouden we ons kunnen voorstellen den volgenden dag in deze of gene
"onder invloed staande" Juffrelapsche krant te lezen: _"De verhouding
met het ryk der_ Pietersens _is allerkordiaalst. Men spreekt zelfs van
'n vriendschappelyke byeenkomst der respektieve soevereinen, zonder 't