LatinEach bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
Асмаран - 53
Total number of words is 3391
Total number of unique words is 2038
26.3 of words are in the 2000 most common words
40.1 of words are in the 5000 most common words
47.4 of words are in the 8000 most common words
Къатына киши къондурмаз.
697. Ата-анасын сыйламагъан, башханы да онгдурмаз.
698. Кёп кёчюучю да онгмаз, асыры
эринчек да толмаз.
699. Къазан къатына барсанг, къарасына боялырса, аман адамгъа жанласанг,
алданыргъа болурса.
700. Къол тиймеген иште, жылан
барды.
701. Къулдан туугъан тюйюл, амандан
туугъанды къул.
702. Хорлукъ ёлюмден аманды.
703. Сыннган сау болур, чыкъкъан а
ёмюрде унутулмаз.
704. Не къаты бегитсенг да, къошулгъан жер сынар.
705. Тоюмсузну тонун кийсенг, тойда
бетингнги жояр.
439
706. Тойчугъа да ышанма, тал тыякъкъа да тыянма.
707. Тонгнгуз териден кийими бар эсе,
малы-мюлкю бек тарды.
708. Тойгъан тууар кенг кетер, аман
тойса, къайгъы этер.
709. Эртте тургъан - эрди.
710. Эринмей жюрюген ж ол къоратыр.
711. Аманны айтханы болмаса да, сандыраргъа сюеди.
712. Алтынлы аман болмаз, айтханын
къуру къоймаз.
713. Аманда алтын тохтамаз, къатыны
къоюнлу болмаз.
714. Алтын ушкокну къабы кийиз эсе
да, огъу атылмай къалмаз.
715. Темир, алтын къатында турса да,
сары болмаз.
716. Чабакъчы бла алтынлыны сёзлери
бир болмаз.
717. Дертли адам игиликке жолукъмаз.
718. Аман арба жолгъа сыйынмаз, аман
киши элине къууанмаз.
719. Ахшыгъа нёгер болсанг, атха къууат салырса, аман бла жолгъа чыкъсанг,
айыплыкъкъа къалырса.
720. Аман ажир анасына секирир,
асылсыз адам, къоншусуна къаст болур.
721. Аманлыкъны сынагъынчы, ах
шы лыкъны багъасы билинмез.
722. Аманны кёрмеген, ахшыгъа терк
жанламаз.
723. Аман киши сёзю бла кюйдюрюр,
ахшы киши кёлю бла сюйдюрюр.
724. Тили ачыны кюню - къарангнгы,
юйюню башы - саламды.
725. Аманны тыягъы сегиз болса да,
къолгъа алыргъа бири жарамаз.
726. Асылсызны сегиз тыягъындан
бири сангнга тиер.
727. Ахшы азыкъ зыраф болгъан дан
эсе, аман къарын жыртылсын.
728. Тамагъынг татлыны сюйсе, къатынынг маймез киер.
729. Къарнын сюйген бай болмаз, бетинде адамлыкъ къалмаз.
730. Аман жанын аягъанча, бай малый
да аямайды.
731. Аманнга: «Ахшыса», - десенг,
тёбеси кёкке жетер.
732. Ахшыны къатында олтурсанг,
къатынга къуш къонар, аманны къатында
болсанг а, жюрегинг шор тарар.
733. Ахшы бла сёлеше эсенг, Аллаха
шукур эт, аман бла сёлеше эсенг, этегингнги кери эт.
734. Мыйыкълы киши къутсуз болмаз,
бошунагъа сёз сормаз.
735. Ахшы бла сёлешсенг, аузунг бал
татыу этер, аман бла сёлешсенг а - ийиси
ёмюрде да кетмез.
736. Учуз алгъанны кёре эсенг, къатындан кет да къал.
737. Ахшы берип бошагъынчы, аман
ашап бошар.
738. Ахшыгъа кюн жокъту, аманнга
ёлюм жокъча.
739. Ахшыны ары тюртме, аманны
къатынга тартма.
740. Аман да, ахшы да бир жол бла
жюрюйдюле, кёргенлери уа башха тюрлюдю.
741. Ахшыгъа да, аманнга да бирер
айтып, туураларындан иги къара.
742. Жангнгыз къарылгъач жаз башын
келтиралмаз.
743. Къаргъа къычыргъанлыкъкъа,
къыш болмаз, чыпчыкъчюйюлдегенликке
да, жаз келалмаз.
744. Къарангнгы кече ж улдузлу бо
лур.
745. Ибакъбелгиденёткюнчю, «Малым
чыкъты», - деме.
746. Гюлтеле къысылгъанлыкъкъа да,
кюз келип къалгъан сунма.
747. Мартта макъа сиймесе да, майда
жауун тыйылмаз.
748. Танг атмай, кюн кёзю кёрюнмез.
749. Илкерле батмай, жер къатмаз.
750. Жангнгы айгъа ёретинлей алгъыш
эт, жангнгы тойда сёз айтырса.
751. Ажирни кишнегенине кёре айыр,
жауунда этегингнги къайыр.
752. Тау-Артына аугъунчу: «Эбизеге
бардым», - деме.
753. Эбизеде къонакъ болсанг, эшик
артында олтурма.
754. Элден чыкъкъынчы, хапар башлама, къыркъ атламны жолгъа санама.
755. Баш болургъа сюе эсенг, атынгнгы
иерин алма, бай болургъа сюе эсенг, харам
малгъа алданма.
756. Тыякъ кессенг, узунуракъ ал,
жона кетсенг, къысхарыр; кийиз салсанг,
такъыр эт, тарта кетсенг, узайыр.
757. Ажашханнга айып жокъту, юйюне
къайтмаса, айыпты.
758. Кесинг алай сунмай эсенг, биреу
айтханлыкъкъа, ийнанма.
440
759.Къочхарны мюйюзлерине къара
санг да, жюнюне кёре айыр.
760. Асылсыз аттан тай къойма, андан
чагъыдый бол алмаз, байны къызын жашынга алма, атха минерча эр туумаз.
761. Берир кюнюнгнгю эслемей, борч
алма, къайтыр кюнюнгнгю унутуп, къонакъкъа барма.
762. Алтын тыягъынг болмасын да,
алф жюрегинг болсун.
763. Атынгнгы иери алтынлы эсе да,
жауур эттирсе, ат та къой.
764. Къурмач ашап, суу иче тур, семирирмессе, наныкъ ашап, суу ичсенг,
седирерсе.
765. Келининг узакътан болса, арба
толу аш келир, жууукътан къатын алсанг,
кюнден тырман сёз берир.
766. Атасы махтагъанны алма, эли махтагъандан къалма.
767. Ат алсанг, къоншунга сор, мал
алсанг а, сюрюучюге сор.
768. Атлашына къарап, ат ал, тигишине кёре къатын ал.
769. Ачыу алда, акъыл артта келир,
тюйюшюп, нёгер билинир.
770. Ачыуунг келсе, суу уртла, берлигинг келсе, сагъышлан.
771. Журтунгдан кетерик болсанг да,
сабанынгнгы сюрюп къой.
772. Жокъну керек таптырыр, жюрекни сёз къаттырыр.
773. Бай бла барышма, батыр бла жыгъышма.
774. Сабанда сырлашмасанг, ындырда
хырылдарса.
775. Хунерге юйрен да, жиргенип бир
кёр.
776. Къулча къуллукъ эт да, бийча олтур.
777. Кесеую узунну къолу кюймез.
778. Тапкадагъы къашыкъны алыр
ючюн, къолунгнгу узат.
779. Сени кёкке кётюргенни, сен жерге
къаратма.
780. Биреуню къаргъагъандан эсе, кесинге алгъыш эттир.
781. Биреуге бёрек биширме да, кесинге
уумач хазырла.
782. Къышлыгъында сууукъ болса,
жазлыгъында къош сал.
783. Ушкок отунг къургъакъ эсе, жанынга къоркъуу жокъ.
784. Биреуню сёзюне ийнанып, кесингнгикин къуусанг - онгмазса, кесингнги-
килеге ышанып, жашау этсенг - тутулмазса.
785. Заманнга кёре - амалы.
786. Ашап тоймасанг, жалагъандан
хайыр жокъ.
787. Жылагъаннга сорма, жырлагъан
айтыр.
788. Заманнга кёре атламасанг, заман
сени сакъламаз.
789. Сёлешхеннге тынгнгыла, билгенден ангнгыла.
790. Къызгъанч семирмез, уучу байыкъмаз.
791. Суудасюелме, жаууннга ийнанма.
792. Сюймегенинг келсе, юй тюбюн
сыйпа.
793. Сюймегенинге жанлама, ушагъына тынгнгылама.
794. Шуёхунга да айтма сырынгнгы,
аны да болур шуёху.
795. Сыйласанг - сыйлы кёрюнюрсе.
796. Сыйлылыкъны кюч бла алалмайдыла.
797. Таугъа таш атма, жыларса.
798. Зынтхы сепсенг, бозанг да бо
лур.
799. Татлы болса - балча, ачы болса тузча.
800. Къызмагъан темир созулмаз.
801. Терекни жемишин минг кере ашарса, тамырын къазсанг а - бир кюннге.
802. Къызынга тенгни тапсанг, къалынсызлай бер, жашынга тенгни тапсанг,
малынгнгы тергеп кёр.
803. Тиши чыкъкъан сабийге, чайнатып ашатхандан, хайыр жокъ.
804. Тийренгде сыйынг жокъ эсе, ёлгенингде киши жыламаз.
805. Тойгъа барсанг, эртте бар, эртте
барсанг - орун бар.
806. Толмазлыкъ адыргъа къуйма, тоймазлыкъкъа аш берме.
807. Тюрлю-тюрлю - заманы, Заманнга
кёре - амалы.
808. Уу ичкен бир ёледи, Антын ичкен
минг ёледи.
809. Уланынг ёссе - юлгюлю бол, къызынг ёссе - къылыкълы бол.
810. Урлагъан - бир гюнахлы, Урлатхан - минг гюнахлы.
811. Мал урлагъан - бир гюнах, Малы
урланнган - минг гюнах.
812. Тары сепсенг, будай ормазса.
813. Эштип, жангнгылыргъаболурса,
кёргенинг а керти боллукъту.
441
840. Жазындатырнакъласанг, кюзюнде жырлаялырса.
841. Олтургъан ийнекни башына, тур
гъан ийнек чычар.
842. Олтуруп, кесин кёргюзталмагъан,
ёрге туруп кюрешмесин.
843. Ахш ы ат аман арбагъа буюрулду.
844. Аман къойчу къоюн да берир, тыякъ да табар.
845. Къутургъан суу ызына къайтмаз.
846. Иесине ушаш малы.
847. Бёрю бла къой ушакъ нёгер болалмазла.
848. Ит юреди, черек саркъады.
849. Узакъ болса да, жол ахшы,
Аман болса да, эр ахшы.
850. Жаным - от да, жаным - эр.
851. Уялгъанда къууат жокъ, Асылсыз
атта - туякъ жокъ.
852. Ахшы къатын кир сууун эшикке
тёкмез.
853. Ёлюр чибин кесин отха атханлай.
854. Къаргъа къазыкъкъа къоннганлай.
855.Къургъакъкыссада, жауар, Жауун бузгъанны къургъакъ къайтармаз.
856. «Мюйюзле салдырама», - деп,
къулакътан къурлай къалгъан.
857. Эшек орунда тургъан ат, андан бир
затха юйренир.
858. Эшектен эшек тууады.
859. Жюрегингнги ариулугъу МингнгиТауну къары кибикти.
860. Уллу суу бла уллу оттан кесингнги
сакъла.
861. Айыуну кёре тургъанлай, ызын
излерге кюрешхенлей.
862. «Кёзле бергенсе, къашла да бер
энди, Тейри!» - деп тилегенди къаргъа.
863. Жыр Къарачайда бичилир, Мал
къарда тигилир.
864. Жыр, Къарачайда жырланса, Мал
къарда эштилир.
865. Сёз сёзню айттырады, Айтыу кёлню къандырады.
866. Ауузунгда сёзюнг тургъанлай, аурууунг тас болсун.
867. Аз айт да, кёп эшт.
868. «Теркбаргъаннгамынеме», - деп,
тынчбаргъандан къуру къалма.
869. Жаз жукъласанг, къыш жыларса.
870. Жаз кюнюммю кесиме къой, къыш
кюнюммю сангнга берирме.
814. Сангнга биреу ню жаны ауру май
эсе, аны ючюн сени башынг хайран болмасын.
815. Атха мыне билген, аттан тюше да
билсин.
816. Атха минмеклик - муратынгды,
Андан тюше билгенинг а - насыпты.
817. Ахырат азабы къыйын эсе, дуния
намысы да кючлюдю.
818. Бёрюню къуйругъу кесилгенликге, ол ит болуп къалмайды.
819. Жел келмей, сууукъ жокъ, къар
болмаса, къыш жокъ.
820. Жел келмесе, къамиш башы къаймишмейди.
821. Аман агъачны къурт ашар.
822. Ж умуш акъ агъачны къурт тешер.
823. Татлы алманы къурт ашайды.
824. Жолда жолукъкъан нёгер болуп
бармайды.
825. Узакъта болса да, кюн къыздырады.
826. Къыстырыкълы адам, керек кюнюнде табады.
827. Сангнга керек таш - ауур тюйюл,
сангнга керек суу - сууукъ тюйюл.
828. - Насып, къайдаса?
- Излегеннге барама.
- Ёлюм, къайрыса?
- Кюсегеннге.
829. Олтургъан къыз жерин табар,
ашыкъкъан къыз тилин къабар.
830. Он жамауу болса да, тон ахшы,
тогъуз тешиги болса да, къапчыкъ
ахшы.
831. Онг къолунг бла берсенг, сол къолунг бла алырса.
832. Отну кёп чучхусанг - ёчюрюрсе,
Къонш унгнгу тынчайтмасанг - кёчюрюрсе.
833. Кесингнги танымасанг, ёгюзюнг
кесингнги урур.
834. Хунерлиге ёлюм жокъ, хунерсиз
а кюн кёрмез.
835. Хунерлини жолу - тёшхе, хунерсизни уа - кёрге.
836. Гумух бычакъ къол кеседи, аман
къатын да тебеди.
837. Тер чыкъкъанын тин билмез, акъчаны тауусулгъанын эр сезмез.
838. Жолгъа жарашыргъа сюе эсенг,
эртте тур.
839. Айран ичкен - къутулур, чолпу
жалагъан тутулур.
442
871. Сюрюучю кёп болса, къой харам
ёлюр.
872. Жашлыгъынгда сакъламасанг,
къартлыгъынгда къакъламазса.
873. «Ишлерме», - деп турма да, этип
бир кёр.
874. Бай эсе, багъа билгенди, кёп эсе,
таба билгенди.
875. Эки кере ёлмейдиле, жанынгасакъ
бол.
876. Юйюнгнгю кёралмай эсенг, дуниядан сангнга хайыр жокъ.
877. Юйюнг темир къала эсе да, саулугъунг жокъ эсе, андан тюнгнгюл.
878. Акъылынг бар эсе, махтанма, аны
билгенле айтырла.
879. Балтагъа буу кел ген лей.
880. Аманлыкътан титиремегенлей,
ахшылыкъны магъанасын билмезсе.
881. Чабырынг къысса, жер къаты кёрюнюр.
882. Жерк агъач отун тюйюлдю.
883. Кюлюучю къатындан къууанма.
884. Жамычынг жокъ эсе, эттирирсе,
къатынынг жокъ эсе, алырса, акъылынг
болмаса уа, абынырса.
885. «Атам жокъту!» - деп, жылама,
ол болса, къалай къарарынгнгы сагъы
шын эт.
886. Душманынгнгы оту да жылытмаз.
887. Хорлатхан юйсюз къалыр, кече
туруп, тамызыкъ алыр.
888. Ата юйюнгнгю босагъасын сакълаялмасанг, биреуню от кётюнден къарарса.
889. Эркек эсенг, отунгнгу ёчюлтме,
кюлюнгнгю желге элттирме.
890. Атангнгы къыбырына айдан бир
кел, алайыды сангнга жетерик жер.
891. Эринчекни кюню узун, кечеси
къысха болады.
892. Уручугъа бла эринчекке ырысхы
жокъ.
893. Эринчекни «тамбыласы» къартлыгъында да къурумаз.
894. Бармакъла тенг болмагъанлыкъкъа, кырдыкны бирден жулкъурла.
895. Башланмагъан иш, бошалгъан да
этмейди.
896. Намыслы эсенг - тилинге сор. Насыплы эсенг: «Аллахха шукур!» - де.
897. Жюз адам къаргъаса да, кесинг
кёрмегенлей, бокълама.
898. Учхан окъ къалайда тюшерин
билмейди, эсирген адам айтхан сёзюн эштмейди.
899. Алашалыгъынг ючюн жарсыма.
Алаша эсенг - ачыулуса.
900. Кесинг ашагъынчы, итингнги сыйларгъа унутма.
901. Тары - таргъа, бедене - турушха,
къурмач ыфчыкка жеттирирле.
902. Эринчек тары себер, эриккен тебер, кийими юсюнде кебер.
903. Эринчекни анасы - женгсиз кёлек,
азыгъы - къуру кебек.
904. Къоркъакъкъа къаура къурукъ
кёрюнюр, чабыр бауун аркъан орнуна жюрютюр.
905. Эринчек - бодуркъугъа къор, чыпчыкъланы ол да къоркъутур.
906. Жауундан къоркъуп, чалгъыны
атсанг, къызгъан кюн дырын жыймазса.
907. Эринчекни кёрген эшек кюлге
аунар.
908. Урлап алыннган эшекжер сыннганлыкъкъа, кишини жюреги аурумаз.
909. Этегинге мыркых жабышханлыкъкъа, бичен ишлеген сунма.
910. Ишлегеннге туз табылыр, эрин
чекке жыйны арты къазылыр.
911. Таукел къуру къалмаз, къызгъанч
байыкъмаз.
912. Иш ёлгенликке - жылама, киши
ёлсе - сарна, ол бери къайтмаз.
913. Ж игитлигингнги, юйде угъай,
кюзде кёргюзт.
914. Келе билген - къонакъты, ашыралгъан а - къонакъбайды.
915. Адамгъа ахшылыкъ этеригинг
келе эсе, сормай эт.
916. Ариу сёз жыланнга да къыйын
тиймез.
917. Элинг сюймей эсе, кёчюп кет.
918. Жамауат бла бирге кёргенинг байдамлыкъ.
919. «Акъыллыма», - деп, махтанма,
адырынг бар эсе, кёргюзт.
920. Ит кючюкню аягъынг бла урсанг,
кесингнги сабийингнги эсинге тюшюр.
921. Ётюрюкчюню къатында эсенг, ти
линге сакъ бол.
922. Байлыкъ келмез сунма, келсе,
жюрютюрге хазырлан.
923. Ётюрюк чюйге тагъылмаз, суугъа
сенек бла жазылмаз.
924. Ойна, алай тойдуруп къойма.
925. Махтау - эртте тургъан жашынг,
жибин ханста къалдырмаз.
443
954. Кёзюнг кёрмеген затха: «Бара
ды »,- деме.
955. Биченде олтургъан ийнесин излейди.
956. Жылагъан киши да этеди.
957. Артыгъынгнгы артынга ат, ол сеники тюйюлдю.
958. Кёк кюкюрегинчи, анасын эсхермеди, ач болгъунчу, азыгъын эслемеди.
959. Сен ичерик суу алкъын тауусулмагъанды.
960. Къоркъакълыкъ - ырысхыгъа
жарым.
961. Эки телини къатында, акъылны
сартындан сёлешме.
962. Тюзлюкчюню къанын, акъыл
сакълар.
963. Бешиксиз ёсхен сабийден, тюзлюкню излеме.
964. Мен сюйген, мени танымайды,
мени сюйгенни уа, мен танымайма.
965. Сени шиндигине олтуртхан сёзюн
гнгю этмез.
966. Ариу эсенг да, насыптан юлюшлю
болургъа кюреш.
967. Насыпха жол тапхан эсенг, ананг
къатынгдады!
968. Аягъынг кирмез жерге, башынгнгы сукъма.
969. Атынгнгы кишенин ким тешхен
эсе да, ол урлагъанды.
970. Сен кирмеген суу, тазады.
971. Ат ичхен сууну къой да, эшекни
гимхоту жеткен сууну ич.
972. Аманны эштирге юйренсенг, ах
шыны ангнгыламай башларса.
973. Къаллай эсе да, бёркюнгнгю тю
бюнде сен барлыкъса.
974. Ачыу тийсе да, сени сёккенде, сен
къачма.
975.Бир сёз минг къулакъкъа кирсе
да, тюрлю-тюрлю эштилир.
976. Эртте тургъанны аты тай табар.
977. Кёркёмню кёмюрю кёрюкню да
иги къыздырыр.
978. Кёп къачхан, кёрюп къачмаса,
жардан кетер.
979. «Келеме», - дегенликке, хата
узакъкъа кетмейди, тапсыз кюнюнгнгю
марап турады.
980. Бийчени сёзю буз эритмей эсе да,
къолу кёкюрегингнги жылытады.
981. Ахш ы ёлсе, агъырлыкъта жау
бузлар.
926. Махтаугъа барма, ол кеси келир
сангнга.
927. Атанга айталмасанг, къоншугъа
ышанма.
928. Сёзден уялмагъан, кёзден да
къоркъмаз.
929. Босагъадан ёткюнчю сёлешме,
биргенге ырысхы келеди.
930. Дауурлу юйню, эшеги жауур бо
лур.
931. Дуниясындасыйланмагъан, ёлген
кюнюнде багъаланмаз.
932. Акъылы болса, эл аныкъы.
933. Чыдамлы эсе - кёргенди, серге
бёрек бергенди.
934. Табылмады эсе да, анангдагъы
тас тюйюл.
935. Ананг ёге эсе - жарлыса, аны, сен
букътурсанг да, бёркюнг айтыр.
936. Тиширыу болмагъан жерде, жылыу жокъ, босагъасында къар эримез.
937. Къызгъанч къатынны эмчеклерине сют келмез.
938. Огъурсуз къатынны эри, хар за
манда отунда болур.
939. Акъылсыз къыз эрге барса, къоллары тылыдан чыкъмазла.
940. Къатынынгдан айырылалмай
эсенг, сёгюп кюрешме.
941. Ананг сёзюнгнгю да этмез, ач да
къоймаз.
942. Къаратон къатынны ашы тузсуз
болур.
943. Кёккъол къатынны халысы узун
болур.
944. Ж юрегин ачалмасанг, кёлю да
ачылмаз.
945. Къонакъбайны ити къапса да,
ачытмаз.
946. Батып баргъан адамгъа, сууну толкъуну эштилмез.
947. Базаргъа барсанг, халкъ сангнга
къарагъан сунма.
948. Нёгерингнги телиге санай эсенг,
ит къуйругъун туттурчу.
949. Ач - аман киши, жукъу жастыкъ
излетмез.
950. Къонакътан аягъанынг - шайтан ныкъыды.
951.Чапыракъ тюбюнден ынчхагъан,
терек къатына барса, жылагъан этеди.
952. «Уллусун алама», - д е п , гитчесинден къурулай къалма.
953. Огъурсузлукъну унут - ол къарын
аурууду.
444
982. Жети тонунгдан бирин нёгеринге
берирге къызгъанмасанг, сени ангнгыларла.
983. Жангнгыз тонунгнгу этегин жарлы
къатынны тюбюне жайсанг, атынг къууанып кишнер.
984. Жаз башында кёк тешик болады,
биченни юсюн ачыкъ къойма.
985. Къарт макъагъа тиш чыкъкъынчы
жаша!
986. «Жылы суу болса, къышта да жырлар эдим», - дегенди макъа.
987. Къарангнгы бауда кёзлеримми
байлап жиберсенг да, сюйген къызыммы
тургъан юйюн табарма.
988. Гёдей эчки суугъа къарап къууаннганлай.
989. Кезлеу чыкъкъан жеринде сыйлыды.
990. Къойну ашагъан бёрю, тамгъасына
къарамаз.
991. Кие билмегенни, бёрютон да жылытмаз.
992. Шимир шыякыда, журун къал
гъан лай.
993. Итин кёрсенг, иесине кюлюп
къара.
994. Къаргъаныкъы, къара жерден
чыкъса да, ийис этер.
995. Къаргъа къуйругъун кётюргенликке, кесингнги таныгъан сунма.
996. Жамычынг къаргъа къанатыллай
эсе да, кесинге ушар.
997. Жамычынг жокъ эсе, къатынынгнгы танырла.
998. Жамычы кишиге юйлюк этер.
999. Жамычынгнгы кийип, атынга
мынсенг, къатынынг тёрден къарар.
1000. Жамычыгъа сукъланма, иесиндеди магъана.
1001. Жалчылыкъта эсенг да, жамы
чынг биргенгнге болсун.
1002. Нёгеринг жокъ эсе, жамычынга
окъуна сор.
1003. Ит аунаса да, тюшер тюгю.
1004. Ит итлигин этер, кесинге да бир
къара.
1005. Багушну татыуун, бакъчанга
сепсенг билирсе.
1006. Къуру къалгъандан эсе, къаймакъ да игиди.
1007. Уллу къазаннга къарагъан, ашамаса да, тояр.
1008. Отха тюшхен къубаллек, къанатларына жарсыгъанлай.
1009. Эшекке къышхыр берсенг, ке
синге нартюк тюшер.
1010. Эшегине кёре, иесин таныйдыла.
1011. Эриген къар бла, эсирик адам
тенгдиле.
1012. Иери жылтыраса, ат да къууаныр.
1013. Ат ауузлугъун чайнагъанлыкъкъа, чапхынчы чагъыдыйлыгъы билинмез.
1014. Атлашына кёре - артыгъы.
1015. Бара-келе турса, жюрюшюн да
кёргюзтюр.
1016. Чабырым чюйде къалды, ансы
киер эдим.
1017. Шимир шыякыда да жашагъан
дыла адамла.
1018. Шыякыдан чыкъкъан кибик.
1019. Эл таматасыз болмаз, тон жагъасыз жарамаз.
1020. Туугъан жеринде эр жюрюсе, ит
да анда юреди.
1021. Аяз - сууутур, булут - жылытыр.
1022. Эли бай эсе, жери барды.
1023. Эл нёгерге алмаса, жюрегинге
тынчлыкъ келмез, къатынынг онг бермез.
1024. Элни иши алтын бешикте жатады.
1025. Элден озалмасса, эрден а озаргъа
кюреш.
1026. Эр эсенг да, элекни къолунга
ал.
1027. Элни итлери къоланла болсала
да, бёрюню кёрселе, биригирле.
1028. Элден къысталгъанны айыу
элтир, атасындан бёлюннгенни бёрю таныр.
1029. Кемедегилени тилеклери бирди ёталыбызмы?
1030. Жангнгызны айтхан сёзюн кёпчюлюк къулакъламаз.
1031. Кёпню ауазы биреуню тауушун
жуталыр.
1032. Кёпчюлюкке не уллу ёр да къый
ын кёрюнмез.
1033. Жангнгызны аты тас болса, табылмаз, кёпню кёгюрчюню уа ажашмаз.
1034. Ат арыса, шошайыр, эр арыса,
бошайыр.
1035. Къодана халыны тюйюмчеги
къаты болур, эр кишини сёзюнден тайдыралмазса.
445
1036. Батыр ёлсе да, ангнга салыннган
махтау унутулмаз.
1037. Жыртыкъ тонда эр ёседи.
1038. Жигитни акъылы халкъны хатадан сакълар, малый, мюлкюн энчи эт
мез.
1039. Жигит эсенг, элинг биледи, керек
болсанг, ол чакъырыр.
1040. Кишиликни бир белгиси - бурнуду, ат эрни аслылыгъын кёргюзтюр.
1041. Эрни кёлюн кётюрсенг, экеу орнуна ишлер.
1042. Къадар сагъындырмаса, эр ётюрюк айтмаз.
1043. Эрлигин кёргюзтмеген байыкъмаз.
1044. Эрге чыкъкъынчы, эрни танымасанг, кеч болур, кёзюнг жыламукътан
толур.
1045. Жангнгылмазлыкъ эр, абынмазлыкъ ат болурламы?
1046. Эр жангнгылса да, тюзелир,
эринчек, кюн сайын жангнгылса да, туралмаз.
1047. Эт къансыз болмаз, жигит жансыз къалмаз.
1048. Эрни кёзлери бар эселе, ангнга
чыракъ керекмейди.
1049. Эр жангнгылса, къолгъа тюшер,
къуш жангылса, тузакъгъа тюшер.
1050. Тузакъкъа тюшхен къушну жиберсенг, кёлюнг кётюрюлюр.
1051. Эр жангнгылыр, ат да жыгъылмазлыкъ тюйюл, сюрюнмезлик Тейриди.
1052. Ахшылыкъны, игилик бла къайсыбыз да къайтарыргъа боллукъбуз, огъурсузлукъну ахшылыкъкъа бургъанды керти
алан!
1053. Къан ючюн къан ал май, къан
ючюн сют берирге жарамазмы?
1054. Къуру къауурсун экеуленни
къоркъута.
1055. Къоркъкъан экили кёрюр, амалсыздан дау берир.
1056. Къоркъакъны ёлгени сейир тюй
юлдю, батырны ёлюмю сарынды.
1057. Малынг къорагъанлыкъкъа,
жарсыма, санынг къораса, ёкюнюрсе.
1058. Таукелге нюр келир, тюшюнде
жазны кёрюр.
1059. Жатып букъкъандан эсе, атып
хорла.
1060. Къоншунг ким эсе да, тууушханлыкъ ол этерикти.
1061. Къарындашынгнгы сыйын, жан
гнгыз къалсанг билирсе, ата-ананы багъасын а, балалы болсанг сезерсе.
1062. Къарындашлататыулу турсала,
жылкъы кёбейир, келинле татыулашсала
уа, юйге берекет келир.
1063. Ал чарх къалайтын ётсе, арт дингнгили да алайтын тёнгнгерер.
1064. Ашсыз аштан къаттырыр, тынгнгылауукъ ачыудан аттырыр.
1065. Къол аязымдагъын жаларма,
анамдагъын а алырма.
1066. Къызым барлыкъ юйню Аллах
палахтан сакъласын, жашым къызын аллыкъ юйге уа кесим къарарма.
1067. Балалы къаргъа ач къалыр.
1068. Эрсиз бийчеге ханлыкъ жетер.
1069. Сабий туугъанлай, келинни юйретип башла.
1070. Кюн деш лени от л ары, суулары
да кюндештиле, къылыкълары - Жаханим.
1071. Кёркемсиз къызынгнгы къызыл
кийиндирсенг, кёзге тюшер.
1072. Магъаналы той таркъаймаз, ашсуу да азаймазла.
1073. Ожакъны башы оккагъа жетсе
да, олтургъан жери кюлде болур.
1074. Жол ортасында арбанг сынмасын,
къатынынг къартлыгъынгда ёлмесин.
1075. Огъурлуну эки шуёху да бир кюн
келирле, огъурсузну уа эки дауу бир кюн
жетерле.
1076. Тауда туугъан сабийни эки кёзю
ташта, ёксюз ёсген сабийни кёзлери - жыламукъта.
1077. Тауда ёссе, туягъы къат ар,
Бёлек ёссе, баууру къатар.
1078. Хан тёкемесин махтар,
Жигит желпегейин къаплар.
1079. Тирнекли адам тёрени кесине
къул этер, тирнексиз - башын палахха
атар.
1080. Улан тууса, къууанырса, аман
тууса, сарнарса.
1081. Къатын ахшысы къара суудан
къаймакъ алыр, аманы у а кёз жыламукъларынгнгы агъызыр.
1082. Элде айтханынг - жайылыр,
къоншугъа айтсанг - жашырыр.
1083. Азны билмеген, кёпню эслемез.
1084. Тууар аласы - тышында, адам
баласы - кёлюнде.
1085. Ала-бере билмеген, берсе - кёзюне жукъу кирмеген.
446
1086. Жюрюте билмесенг - атынг ёлюр,
сёлеше юйренмесенг - сыныкълыкъ ке
лир.
1087. Ашыкъкъан къыз эр тапмаз, тапса да - онгмаз.
1088. Харамчыны бети - къара, хуржуну ётюрюктен толу болур.
1089. Аркъасы ауурлукъ сынагъан,
жюкленнген эшекни кёрсе, жазыкъсыныр.
1090. Арыкъ адам ойдан ёлюр, ауур
адам майдан ёлюр.
1091. Атанг от тамызса, кесинг къаурасын жонарса, эгечинг чепкен согъа эсе,
ананг къатында турур.
1092. Атасына кёре - чалман эшер,
анасына къарай, тон бичер.
1093. Жашы атасына, къызы анасына
ушап да бармайдыла.
1094. Атын сюйген: «Чагъыдыйым!» дер, къатынын сюйген: «Чырагъым!» Дер.
1095. Адам - адамгъа къонакъ, жанынг - санынга къонакъ.
1096. Баланг, ныгъышта ёссе, киши
болур, къызынг турушта акъыл алыр.
1097. Адам кёзю таш жарыр, жаралмаса да, къаш жарыр.
1098. Жюрегинг сокъур эсе, аркъангда
бокъур бар.
1099. Къолунгнгу жюрегинге салсанг,
ананг эсинге тюшер, къойнунгда къурмач
бишер.
1100. Бакъкъанны билмеген, багъылгъанны да эслемез.
1101. Ёксюзге жетеу аталыкъ этсе да,
кёзю жарымаз.
1102. Болумсуз, болмазлыкъ затны
къуууп жюрюр.
1103. Хар адам кёлюнде батырлыкъ
жюрютеди, элталгъан а мингден бири эте
ди.
1104. Адам кёркеми - кийимде, терек
айбатлыгъы - чапыракъларында.
1105. Ит аманы жер къазар, бийче аманыны кюню орамда озар.
1106. Итча къапхан, къадырча табанлагъан, ётмекни багъаламаз.
1107. Жигитни кёрсенг, асыллыгъын
сорма, этгенине къарап къой.
1108. Къазанны башы ачыкъ болгъанлыкъгъа, итке да намыс керек.
1109. Къазанны башы ачыкъ болса,
итке уят жокъ.
1110. Къошта - къазаны, от жагъасында жингк табылыр.
1111. Кёркемлиге эски да жарашыр,
жангнгы кёркемсизни жарытыр.
1112. Жюрегингде болгъанлыкъгъа,
къолунг къуру.
1113. Къулатюзню суубассада, къазны
кёкюрегине жетмез.
1114. Къыз къылыгъы бла сюйдюрюр.
1115. Болумсуз киши, ташлы жерде
журт салыр.
1116. Осал киши аягъына къарап жю
рюр, махтанчакъ ит кёкге къарап юрюр.
1117. Кеси айтып, кеси кюлген - алайыракъ, айтханы халкъны кюлдюрген байракъ.
1118.Сирке тай да ат болур, бурун суу
бала да, жигитлеге къошулур.
1119. Сюйгенингнги ашын душманча
аша.
1120. Сют бла кирген, сюек бла чыгъ
ар.
1121. Аман тирмен иги ун да тартыр,
аман атадан, ахшы улан да тууар.
1122. Эки ийнекни сютю кёп, эки къа
тынны къыраны сыйыннгысыз.
1123. Элчи кечиккенликке, хата
жокъ.
1124. Тири болуп, сандажокъ, ёлю бо
луп, къабыргъа салынмагъан.
1125. Туугъанына, туура айтып жарашмаса, душманны къучагъындан да хайыр
жокъ.
1126. Бёдене жауун жылгъа жеттирген,
къатынланы арасында бир болур, ёгюз
этин айгъа болдурмагъан да, къатынланы
арасындады.
1127. Къолу на тигиу жарашмагъан,
ийнесинден кёрюр.
1128. Эшекни жюгюн къысалмагъан,
жибинден ёпкелер.
1129. Эпсизни элчиликке жиберсенг,
сорукътурмай, хапар айтмаз.
ИЗО. Илинишиу элчиден чыгъар, душ
ман а, къажаулугъун кёргюзтюр.
1131. Къыркъма тоннга чёргелсем да,
дунияда жашайым.
1132. Шуёхунгнгу кезлиги бла мюйюз
кес, душманынгнгы бычагъын а кийизге
тарт.
1133. Дослукъкъа шуёх керек, эсеби къызыл терек.
1134. Тос юйюнде олтуруп сёлеш, душ
манынгнгы юйюнде уа олтурма.
1135. Душманынг аягъынга къарар,
досунг башынга къарар.
447
1162. Ётюрюкню тюбю жокъ, акъыл сыз къызгъа жууукъ жокъ.
1163. Сёзню башы тюк кибикти, ызы
къучакъкъа да сыйынмаз.
1164. Сёзюнг сау эсе, башынг таугъа
жетер, аны ызы элге кетер.
1165. Тауну, ташны да жел бузар, адам
улун тил бузар.
1166. Терен суу тауушсуз агъар, ахшы
адам жаухар табар.
1167. Тил таш жарыр, жаралмаса да баш жарыр.
1168. Тилден чыкъкъан, тилге тиер,
аман чыкъса, эрин кюер.
1169. Ахшы сёз - азыгъынг, аман сёз оба къазыгъынг.
1170. Ауругъан жерден къолунг кет
мез.
1171. Аурусанг да, багъыуунга тыян.
1172. Борчунг бар эсе да - тёлерсе, ауруй эсенг а - къысха кетерсе.
1173. Къышынг туманлы эсе, жазынг
къурманлы ётер, малынга мычылыу ж е
тер.
1174. Кёзюнг ауруса - къолунгнгу тый,
ичинг ауруса - ауузунгнгу тый.
1175. Эр къартайса - кюч таяды, тарыгъыуу къалмайды.
1176. Къонакъ келсе, эт бишер, бишмесе да - бет бишер.
1177. Къар кюреген - арпакюрер, арпа
оргъан а - боза биширир.
1178. Терек салмасанг - бакъча болмаз,
борчу болгъаннга мал къонмаз.
1179. Эр киши мал къураса, душманы
шуёх болур, ол киши малый сюрдюрсе уа сюймегени тузакъ къурур.
1180. Жазгъы кюн мажармакъкъа ётер,
алай тюйюл эсе - жарлы л ыкъ жетер.
1181. Ж аз башынг къайгъырмаса,
къыш жанынг къыйналыр.
1182. Сепмесенг - арымазса, арымасанг - озарса.
1183. Къойну чакъмагъын ж аз артмагъан, къышында къазан къайнатмаз.
1184. Атлы батыр айтса - ийнанырла,
атсыз батыр айтса уа - кюлюрле.
1185. Арпа ашамагъан къаратор, къарлы кюн жол къоратмаз.
1186. Атны туягъы - махтаулу, тюени
табаны - сахаулу.
1187. Атлы да - батыр, атсыз да - ба
тыр, хапар лары уа башха.
1188. Атынгнгы къылыгъын билмесенг, жолда къалдырыр.
1136. Кесинг арысанг, нёгерингнги
халын да бил.
1137. Эсепли эсегиз - байлыкъ тенгди,
антлы эсегиз - жаныгъыз бирди.
1138. Аурумагъан, Аллахны сагъынмаз.
1139. Оразасыз, намазсыз - Аллах ургъан, Хабазсыз къалса - оу болгъан.
1140. Акъыл башта болур, асыл таштан
алыныр.
1141. Акъыл керек эсе, тилинг излесин,
табалмасанг, ныгъышха барырса.
1142. Алим болалмасанг, адам бол, аны
ючюн ырысхынг къорамаз.
1143. Башына кёре-акъы лы , жибине
кёре - жюгю.
1144. Балдыргъан башны сындырсанг,
сууу чыгъар, татыуу тилинге жугъар.
1145. Айырлыкъкъа бир чалыштырсанг да тамамды, айырсызгъа къая оюлгъаны да азды.
1146. Кесингнги ишингнги аманлап,
башханыкъына къууанма.
697. Ата-анасын сыйламагъан, башханы да онгдурмаз.
698. Кёп кёчюучю да онгмаз, асыры
эринчек да толмаз.
699. Къазан къатына барсанг, къарасына боялырса, аман адамгъа жанласанг,
алданыргъа болурса.
700. Къол тиймеген иште, жылан
барды.
701. Къулдан туугъан тюйюл, амандан
туугъанды къул.
702. Хорлукъ ёлюмден аманды.
703. Сыннган сау болур, чыкъкъан а
ёмюрде унутулмаз.
704. Не къаты бегитсенг да, къошулгъан жер сынар.
705. Тоюмсузну тонун кийсенг, тойда
бетингнги жояр.
439
706. Тойчугъа да ышанма, тал тыякъкъа да тыянма.
707. Тонгнгуз териден кийими бар эсе,
малы-мюлкю бек тарды.
708. Тойгъан тууар кенг кетер, аман
тойса, къайгъы этер.
709. Эртте тургъан - эрди.
710. Эринмей жюрюген ж ол къоратыр.
711. Аманны айтханы болмаса да, сандыраргъа сюеди.
712. Алтынлы аман болмаз, айтханын
къуру къоймаз.
713. Аманда алтын тохтамаз, къатыны
къоюнлу болмаз.
714. Алтын ушкокну къабы кийиз эсе
да, огъу атылмай къалмаз.
715. Темир, алтын къатында турса да,
сары болмаз.
716. Чабакъчы бла алтынлыны сёзлери
бир болмаз.
717. Дертли адам игиликке жолукъмаз.
718. Аман арба жолгъа сыйынмаз, аман
киши элине къууанмаз.
719. Ахшыгъа нёгер болсанг, атха къууат салырса, аман бла жолгъа чыкъсанг,
айыплыкъкъа къалырса.
720. Аман ажир анасына секирир,
асылсыз адам, къоншусуна къаст болур.
721. Аманлыкъны сынагъынчы, ах
шы лыкъны багъасы билинмез.
722. Аманны кёрмеген, ахшыгъа терк
жанламаз.
723. Аман киши сёзю бла кюйдюрюр,
ахшы киши кёлю бла сюйдюрюр.
724. Тили ачыны кюню - къарангнгы,
юйюню башы - саламды.
725. Аманны тыягъы сегиз болса да,
къолгъа алыргъа бири жарамаз.
726. Асылсызны сегиз тыягъындан
бири сангнга тиер.
727. Ахшы азыкъ зыраф болгъан дан
эсе, аман къарын жыртылсын.
728. Тамагъынг татлыны сюйсе, къатынынг маймез киер.
729. Къарнын сюйген бай болмаз, бетинде адамлыкъ къалмаз.
730. Аман жанын аягъанча, бай малый
да аямайды.
731. Аманнга: «Ахшыса», - десенг,
тёбеси кёкке жетер.
732. Ахшыны къатында олтурсанг,
къатынга къуш къонар, аманны къатында
болсанг а, жюрегинг шор тарар.
733. Ахшы бла сёлеше эсенг, Аллаха
шукур эт, аман бла сёлеше эсенг, этегингнги кери эт.
734. Мыйыкълы киши къутсуз болмаз,
бошунагъа сёз сормаз.
735. Ахшы бла сёлешсенг, аузунг бал
татыу этер, аман бла сёлешсенг а - ийиси
ёмюрде да кетмез.
736. Учуз алгъанны кёре эсенг, къатындан кет да къал.
737. Ахшы берип бошагъынчы, аман
ашап бошар.
738. Ахшыгъа кюн жокъту, аманнга
ёлюм жокъча.
739. Ахшыны ары тюртме, аманны
къатынга тартма.
740. Аман да, ахшы да бир жол бла
жюрюйдюле, кёргенлери уа башха тюрлюдю.
741. Ахшыгъа да, аманнга да бирер
айтып, туураларындан иги къара.
742. Жангнгыз къарылгъач жаз башын
келтиралмаз.
743. Къаргъа къычыргъанлыкъкъа,
къыш болмаз, чыпчыкъчюйюлдегенликке
да, жаз келалмаз.
744. Къарангнгы кече ж улдузлу бо
лур.
745. Ибакъбелгиденёткюнчю, «Малым
чыкъты», - деме.
746. Гюлтеле къысылгъанлыкъкъа да,
кюз келип къалгъан сунма.
747. Мартта макъа сиймесе да, майда
жауун тыйылмаз.
748. Танг атмай, кюн кёзю кёрюнмез.
749. Илкерле батмай, жер къатмаз.
750. Жангнгы айгъа ёретинлей алгъыш
эт, жангнгы тойда сёз айтырса.
751. Ажирни кишнегенине кёре айыр,
жауунда этегингнги къайыр.
752. Тау-Артына аугъунчу: «Эбизеге
бардым», - деме.
753. Эбизеде къонакъ болсанг, эшик
артында олтурма.
754. Элден чыкъкъынчы, хапар башлама, къыркъ атламны жолгъа санама.
755. Баш болургъа сюе эсенг, атынгнгы
иерин алма, бай болургъа сюе эсенг, харам
малгъа алданма.
756. Тыякъ кессенг, узунуракъ ал,
жона кетсенг, къысхарыр; кийиз салсанг,
такъыр эт, тарта кетсенг, узайыр.
757. Ажашханнга айып жокъту, юйюне
къайтмаса, айыпты.
758. Кесинг алай сунмай эсенг, биреу
айтханлыкъкъа, ийнанма.
440
759.Къочхарны мюйюзлерине къара
санг да, жюнюне кёре айыр.
760. Асылсыз аттан тай къойма, андан
чагъыдый бол алмаз, байны къызын жашынга алма, атха минерча эр туумаз.
761. Берир кюнюнгнгю эслемей, борч
алма, къайтыр кюнюнгнгю унутуп, къонакъкъа барма.
762. Алтын тыягъынг болмасын да,
алф жюрегинг болсун.
763. Атынгнгы иери алтынлы эсе да,
жауур эттирсе, ат та къой.
764. Къурмач ашап, суу иче тур, семирирмессе, наныкъ ашап, суу ичсенг,
седирерсе.
765. Келининг узакътан болса, арба
толу аш келир, жууукътан къатын алсанг,
кюнден тырман сёз берир.
766. Атасы махтагъанны алма, эли махтагъандан къалма.
767. Ат алсанг, къоншунга сор, мал
алсанг а, сюрюучюге сор.
768. Атлашына къарап, ат ал, тигишине кёре къатын ал.
769. Ачыу алда, акъыл артта келир,
тюйюшюп, нёгер билинир.
770. Ачыуунг келсе, суу уртла, берлигинг келсе, сагъышлан.
771. Журтунгдан кетерик болсанг да,
сабанынгнгы сюрюп къой.
772. Жокъну керек таптырыр, жюрекни сёз къаттырыр.
773. Бай бла барышма, батыр бла жыгъышма.
774. Сабанда сырлашмасанг, ындырда
хырылдарса.
775. Хунерге юйрен да, жиргенип бир
кёр.
776. Къулча къуллукъ эт да, бийча олтур.
777. Кесеую узунну къолу кюймез.
778. Тапкадагъы къашыкъны алыр
ючюн, къолунгнгу узат.
779. Сени кёкке кётюргенни, сен жерге
къаратма.
780. Биреуню къаргъагъандан эсе, кесинге алгъыш эттир.
781. Биреуге бёрек биширме да, кесинге
уумач хазырла.
782. Къышлыгъында сууукъ болса,
жазлыгъында къош сал.
783. Ушкок отунг къургъакъ эсе, жанынга къоркъуу жокъ.
784. Биреуню сёзюне ийнанып, кесингнгикин къуусанг - онгмазса, кесингнги-
килеге ышанып, жашау этсенг - тутулмазса.
785. Заманнга кёре - амалы.
786. Ашап тоймасанг, жалагъандан
хайыр жокъ.
787. Жылагъаннга сорма, жырлагъан
айтыр.
788. Заманнга кёре атламасанг, заман
сени сакъламаз.
789. Сёлешхеннге тынгнгыла, билгенден ангнгыла.
790. Къызгъанч семирмез, уучу байыкъмаз.
791. Суудасюелме, жаууннга ийнанма.
792. Сюймегенинг келсе, юй тюбюн
сыйпа.
793. Сюймегенинге жанлама, ушагъына тынгнгылама.
794. Шуёхунга да айтма сырынгнгы,
аны да болур шуёху.
795. Сыйласанг - сыйлы кёрюнюрсе.
796. Сыйлылыкъны кюч бла алалмайдыла.
797. Таугъа таш атма, жыларса.
798. Зынтхы сепсенг, бозанг да бо
лур.
799. Татлы болса - балча, ачы болса тузча.
800. Къызмагъан темир созулмаз.
801. Терекни жемишин минг кере ашарса, тамырын къазсанг а - бир кюннге.
802. Къызынга тенгни тапсанг, къалынсызлай бер, жашынга тенгни тапсанг,
малынгнгы тергеп кёр.
803. Тиши чыкъкъан сабийге, чайнатып ашатхандан, хайыр жокъ.
804. Тийренгде сыйынг жокъ эсе, ёлгенингде киши жыламаз.
805. Тойгъа барсанг, эртте бар, эртте
барсанг - орун бар.
806. Толмазлыкъ адыргъа къуйма, тоймазлыкъкъа аш берме.
807. Тюрлю-тюрлю - заманы, Заманнга
кёре - амалы.
808. Уу ичкен бир ёледи, Антын ичкен
минг ёледи.
809. Уланынг ёссе - юлгюлю бол, къызынг ёссе - къылыкълы бол.
810. Урлагъан - бир гюнахлы, Урлатхан - минг гюнахлы.
811. Мал урлагъан - бир гюнах, Малы
урланнган - минг гюнах.
812. Тары сепсенг, будай ормазса.
813. Эштип, жангнгылыргъаболурса,
кёргенинг а керти боллукъту.
441
840. Жазындатырнакъласанг, кюзюнде жырлаялырса.
841. Олтургъан ийнекни башына, тур
гъан ийнек чычар.
842. Олтуруп, кесин кёргюзталмагъан,
ёрге туруп кюрешмесин.
843. Ахш ы ат аман арбагъа буюрулду.
844. Аман къойчу къоюн да берир, тыякъ да табар.
845. Къутургъан суу ызына къайтмаз.
846. Иесине ушаш малы.
847. Бёрю бла къой ушакъ нёгер болалмазла.
848. Ит юреди, черек саркъады.
849. Узакъ болса да, жол ахшы,
Аман болса да, эр ахшы.
850. Жаным - от да, жаным - эр.
851. Уялгъанда къууат жокъ, Асылсыз
атта - туякъ жокъ.
852. Ахшы къатын кир сууун эшикке
тёкмез.
853. Ёлюр чибин кесин отха атханлай.
854. Къаргъа къазыкъкъа къоннганлай.
855.Къургъакъкыссада, жауар, Жауун бузгъанны къургъакъ къайтармаз.
856. «Мюйюзле салдырама», - деп,
къулакътан къурлай къалгъан.
857. Эшек орунда тургъан ат, андан бир
затха юйренир.
858. Эшектен эшек тууады.
859. Жюрегингнги ариулугъу МингнгиТауну къары кибикти.
860. Уллу суу бла уллу оттан кесингнги
сакъла.
861. Айыуну кёре тургъанлай, ызын
излерге кюрешхенлей.
862. «Кёзле бергенсе, къашла да бер
энди, Тейри!» - деп тилегенди къаргъа.
863. Жыр Къарачайда бичилир, Мал
къарда тигилир.
864. Жыр, Къарачайда жырланса, Мал
къарда эштилир.
865. Сёз сёзню айттырады, Айтыу кёлню къандырады.
866. Ауузунгда сёзюнг тургъанлай, аурууунг тас болсун.
867. Аз айт да, кёп эшт.
868. «Теркбаргъаннгамынеме», - деп,
тынчбаргъандан къуру къалма.
869. Жаз жукъласанг, къыш жыларса.
870. Жаз кюнюммю кесиме къой, къыш
кюнюммю сангнга берирме.
814. Сангнга биреу ню жаны ауру май
эсе, аны ючюн сени башынг хайран болмасын.
815. Атха мыне билген, аттан тюше да
билсин.
816. Атха минмеклик - муратынгды,
Андан тюше билгенинг а - насыпты.
817. Ахырат азабы къыйын эсе, дуния
намысы да кючлюдю.
818. Бёрюню къуйругъу кесилгенликге, ол ит болуп къалмайды.
819. Жел келмей, сууукъ жокъ, къар
болмаса, къыш жокъ.
820. Жел келмесе, къамиш башы къаймишмейди.
821. Аман агъачны къурт ашар.
822. Ж умуш акъ агъачны къурт тешер.
823. Татлы алманы къурт ашайды.
824. Жолда жолукъкъан нёгер болуп
бармайды.
825. Узакъта болса да, кюн къыздырады.
826. Къыстырыкълы адам, керек кюнюнде табады.
827. Сангнга керек таш - ауур тюйюл,
сангнга керек суу - сууукъ тюйюл.
828. - Насып, къайдаса?
- Излегеннге барама.
- Ёлюм, къайрыса?
- Кюсегеннге.
829. Олтургъан къыз жерин табар,
ашыкъкъан къыз тилин къабар.
830. Он жамауу болса да, тон ахшы,
тогъуз тешиги болса да, къапчыкъ
ахшы.
831. Онг къолунг бла берсенг, сол къолунг бла алырса.
832. Отну кёп чучхусанг - ёчюрюрсе,
Къонш унгнгу тынчайтмасанг - кёчюрюрсе.
833. Кесингнги танымасанг, ёгюзюнг
кесингнги урур.
834. Хунерлиге ёлюм жокъ, хунерсиз
а кюн кёрмез.
835. Хунерлини жолу - тёшхе, хунерсизни уа - кёрге.
836. Гумух бычакъ къол кеседи, аман
къатын да тебеди.
837. Тер чыкъкъанын тин билмез, акъчаны тауусулгъанын эр сезмез.
838. Жолгъа жарашыргъа сюе эсенг,
эртте тур.
839. Айран ичкен - къутулур, чолпу
жалагъан тутулур.
442
871. Сюрюучю кёп болса, къой харам
ёлюр.
872. Жашлыгъынгда сакъламасанг,
къартлыгъынгда къакъламазса.
873. «Ишлерме», - деп турма да, этип
бир кёр.
874. Бай эсе, багъа билгенди, кёп эсе,
таба билгенди.
875. Эки кере ёлмейдиле, жанынгасакъ
бол.
876. Юйюнгнгю кёралмай эсенг, дуниядан сангнга хайыр жокъ.
877. Юйюнг темир къала эсе да, саулугъунг жокъ эсе, андан тюнгнгюл.
878. Акъылынг бар эсе, махтанма, аны
билгенле айтырла.
879. Балтагъа буу кел ген лей.
880. Аманлыкътан титиремегенлей,
ахшылыкъны магъанасын билмезсе.
881. Чабырынг къысса, жер къаты кёрюнюр.
882. Жерк агъач отун тюйюлдю.
883. Кюлюучю къатындан къууанма.
884. Жамычынг жокъ эсе, эттирирсе,
къатынынг жокъ эсе, алырса, акъылынг
болмаса уа, абынырса.
885. «Атам жокъту!» - деп, жылама,
ол болса, къалай къарарынгнгы сагъы
шын эт.
886. Душманынгнгы оту да жылытмаз.
887. Хорлатхан юйсюз къалыр, кече
туруп, тамызыкъ алыр.
888. Ата юйюнгнгю босагъасын сакълаялмасанг, биреуню от кётюнден къарарса.
889. Эркек эсенг, отунгнгу ёчюлтме,
кюлюнгнгю желге элттирме.
890. Атангнгы къыбырына айдан бир
кел, алайыды сангнга жетерик жер.
891. Эринчекни кюню узун, кечеси
къысха болады.
892. Уручугъа бла эринчекке ырысхы
жокъ.
893. Эринчекни «тамбыласы» къартлыгъында да къурумаз.
894. Бармакъла тенг болмагъанлыкъкъа, кырдыкны бирден жулкъурла.
895. Башланмагъан иш, бошалгъан да
этмейди.
896. Намыслы эсенг - тилинге сор. Насыплы эсенг: «Аллахха шукур!» - де.
897. Жюз адам къаргъаса да, кесинг
кёрмегенлей, бокълама.
898. Учхан окъ къалайда тюшерин
билмейди, эсирген адам айтхан сёзюн эштмейди.
899. Алашалыгъынг ючюн жарсыма.
Алаша эсенг - ачыулуса.
900. Кесинг ашагъынчы, итингнги сыйларгъа унутма.
901. Тары - таргъа, бедене - турушха,
къурмач ыфчыкка жеттирирле.
902. Эринчек тары себер, эриккен тебер, кийими юсюнде кебер.
903. Эринчекни анасы - женгсиз кёлек,
азыгъы - къуру кебек.
904. Къоркъакъкъа къаура къурукъ
кёрюнюр, чабыр бауун аркъан орнуна жюрютюр.
905. Эринчек - бодуркъугъа къор, чыпчыкъланы ол да къоркъутур.
906. Жауундан къоркъуп, чалгъыны
атсанг, къызгъан кюн дырын жыймазса.
907. Эринчекни кёрген эшек кюлге
аунар.
908. Урлап алыннган эшекжер сыннганлыкъкъа, кишини жюреги аурумаз.
909. Этегинге мыркых жабышханлыкъкъа, бичен ишлеген сунма.
910. Ишлегеннге туз табылыр, эрин
чекке жыйны арты къазылыр.
911. Таукел къуру къалмаз, къызгъанч
байыкъмаз.
912. Иш ёлгенликке - жылама, киши
ёлсе - сарна, ол бери къайтмаз.
913. Ж игитлигингнги, юйде угъай,
кюзде кёргюзт.
914. Келе билген - къонакъты, ашыралгъан а - къонакъбайды.
915. Адамгъа ахшылыкъ этеригинг
келе эсе, сормай эт.
916. Ариу сёз жыланнга да къыйын
тиймез.
917. Элинг сюймей эсе, кёчюп кет.
918. Жамауат бла бирге кёргенинг байдамлыкъ.
919. «Акъыллыма», - деп, махтанма,
адырынг бар эсе, кёргюзт.
920. Ит кючюкню аягъынг бла урсанг,
кесингнги сабийингнги эсинге тюшюр.
921. Ётюрюкчюню къатында эсенг, ти
линге сакъ бол.
922. Байлыкъ келмез сунма, келсе,
жюрютюрге хазырлан.
923. Ётюрюк чюйге тагъылмаз, суугъа
сенек бла жазылмаз.
924. Ойна, алай тойдуруп къойма.
925. Махтау - эртте тургъан жашынг,
жибин ханста къалдырмаз.
443
954. Кёзюнг кёрмеген затха: «Бара
ды »,- деме.
955. Биченде олтургъан ийнесин излейди.
956. Жылагъан киши да этеди.
957. Артыгъынгнгы артынга ат, ол сеники тюйюлдю.
958. Кёк кюкюрегинчи, анасын эсхермеди, ач болгъунчу, азыгъын эслемеди.
959. Сен ичерик суу алкъын тауусулмагъанды.
960. Къоркъакълыкъ - ырысхыгъа
жарым.
961. Эки телини къатында, акъылны
сартындан сёлешме.
962. Тюзлюкчюню къанын, акъыл
сакълар.
963. Бешиксиз ёсхен сабийден, тюзлюкню излеме.
964. Мен сюйген, мени танымайды,
мени сюйгенни уа, мен танымайма.
965. Сени шиндигине олтуртхан сёзюн
гнгю этмез.
966. Ариу эсенг да, насыптан юлюшлю
болургъа кюреш.
967. Насыпха жол тапхан эсенг, ананг
къатынгдады!
968. Аягъынг кирмез жерге, башынгнгы сукъма.
969. Атынгнгы кишенин ким тешхен
эсе да, ол урлагъанды.
970. Сен кирмеген суу, тазады.
971. Ат ичхен сууну къой да, эшекни
гимхоту жеткен сууну ич.
972. Аманны эштирге юйренсенг, ах
шыны ангнгыламай башларса.
973. Къаллай эсе да, бёркюнгнгю тю
бюнде сен барлыкъса.
974. Ачыу тийсе да, сени сёккенде, сен
къачма.
975.Бир сёз минг къулакъкъа кирсе
да, тюрлю-тюрлю эштилир.
976. Эртте тургъанны аты тай табар.
977. Кёркёмню кёмюрю кёрюкню да
иги къыздырыр.
978. Кёп къачхан, кёрюп къачмаса,
жардан кетер.
979. «Келеме», - дегенликке, хата
узакъкъа кетмейди, тапсыз кюнюнгнгю
марап турады.
980. Бийчени сёзю буз эритмей эсе да,
къолу кёкюрегингнги жылытады.
981. Ахш ы ёлсе, агъырлыкъта жау
бузлар.
926. Махтаугъа барма, ол кеси келир
сангнга.
927. Атанга айталмасанг, къоншугъа
ышанма.
928. Сёзден уялмагъан, кёзден да
къоркъмаз.
929. Босагъадан ёткюнчю сёлешме,
биргенге ырысхы келеди.
930. Дауурлу юйню, эшеги жауур бо
лур.
931. Дуниясындасыйланмагъан, ёлген
кюнюнде багъаланмаз.
932. Акъылы болса, эл аныкъы.
933. Чыдамлы эсе - кёргенди, серге
бёрек бергенди.
934. Табылмады эсе да, анангдагъы
тас тюйюл.
935. Ананг ёге эсе - жарлыса, аны, сен
букътурсанг да, бёркюнг айтыр.
936. Тиширыу болмагъан жерде, жылыу жокъ, босагъасында къар эримез.
937. Къызгъанч къатынны эмчеклерине сют келмез.
938. Огъурсуз къатынны эри, хар за
манда отунда болур.
939. Акъылсыз къыз эрге барса, къоллары тылыдан чыкъмазла.
940. Къатынынгдан айырылалмай
эсенг, сёгюп кюрешме.
941. Ананг сёзюнгнгю да этмез, ач да
къоймаз.
942. Къаратон къатынны ашы тузсуз
болур.
943. Кёккъол къатынны халысы узун
болур.
944. Ж юрегин ачалмасанг, кёлю да
ачылмаз.
945. Къонакъбайны ити къапса да,
ачытмаз.
946. Батып баргъан адамгъа, сууну толкъуну эштилмез.
947. Базаргъа барсанг, халкъ сангнга
къарагъан сунма.
948. Нёгерингнги телиге санай эсенг,
ит къуйругъун туттурчу.
949. Ач - аман киши, жукъу жастыкъ
излетмез.
950. Къонакътан аягъанынг - шайтан ныкъыды.
951.Чапыракъ тюбюнден ынчхагъан,
терек къатына барса, жылагъан этеди.
952. «Уллусун алама», - д е п , гитчесинден къурулай къалма.
953. Огъурсузлукъну унут - ол къарын
аурууду.
444
982. Жети тонунгдан бирин нёгеринге
берирге къызгъанмасанг, сени ангнгыларла.
983. Жангнгыз тонунгнгу этегин жарлы
къатынны тюбюне жайсанг, атынг къууанып кишнер.
984. Жаз башында кёк тешик болады,
биченни юсюн ачыкъ къойма.
985. Къарт макъагъа тиш чыкъкъынчы
жаша!
986. «Жылы суу болса, къышта да жырлар эдим», - дегенди макъа.
987. Къарангнгы бауда кёзлеримми
байлап жиберсенг да, сюйген къызыммы
тургъан юйюн табарма.
988. Гёдей эчки суугъа къарап къууаннганлай.
989. Кезлеу чыкъкъан жеринде сыйлыды.
990. Къойну ашагъан бёрю, тамгъасына
къарамаз.
991. Кие билмегенни, бёрютон да жылытмаз.
992. Шимир шыякыда, журун къал
гъан лай.
993. Итин кёрсенг, иесине кюлюп
къара.
994. Къаргъаныкъы, къара жерден
чыкъса да, ийис этер.
995. Къаргъа къуйругъун кётюргенликке, кесингнги таныгъан сунма.
996. Жамычынг къаргъа къанатыллай
эсе да, кесинге ушар.
997. Жамычынг жокъ эсе, къатынынгнгы танырла.
998. Жамычы кишиге юйлюк этер.
999. Жамычынгнгы кийип, атынга
мынсенг, къатынынг тёрден къарар.
1000. Жамычыгъа сукъланма, иесиндеди магъана.
1001. Жалчылыкъта эсенг да, жамы
чынг биргенгнге болсун.
1002. Нёгеринг жокъ эсе, жамычынга
окъуна сор.
1003. Ит аунаса да, тюшер тюгю.
1004. Ит итлигин этер, кесинге да бир
къара.
1005. Багушну татыуун, бакъчанга
сепсенг билирсе.
1006. Къуру къалгъандан эсе, къаймакъ да игиди.
1007. Уллу къазаннга къарагъан, ашамаса да, тояр.
1008. Отха тюшхен къубаллек, къанатларына жарсыгъанлай.
1009. Эшекке къышхыр берсенг, ке
синге нартюк тюшер.
1010. Эшегине кёре, иесин таныйдыла.
1011. Эриген къар бла, эсирик адам
тенгдиле.
1012. Иери жылтыраса, ат да къууаныр.
1013. Ат ауузлугъун чайнагъанлыкъкъа, чапхынчы чагъыдыйлыгъы билинмез.
1014. Атлашына кёре - артыгъы.
1015. Бара-келе турса, жюрюшюн да
кёргюзтюр.
1016. Чабырым чюйде къалды, ансы
киер эдим.
1017. Шимир шыякыда да жашагъан
дыла адамла.
1018. Шыякыдан чыкъкъан кибик.
1019. Эл таматасыз болмаз, тон жагъасыз жарамаз.
1020. Туугъан жеринде эр жюрюсе, ит
да анда юреди.
1021. Аяз - сууутур, булут - жылытыр.
1022. Эли бай эсе, жери барды.
1023. Эл нёгерге алмаса, жюрегинге
тынчлыкъ келмез, къатынынг онг бермез.
1024. Элни иши алтын бешикте жатады.
1025. Элден озалмасса, эрден а озаргъа
кюреш.
1026. Эр эсенг да, элекни къолунга
ал.
1027. Элни итлери къоланла болсала
да, бёрюню кёрселе, биригирле.
1028. Элден къысталгъанны айыу
элтир, атасындан бёлюннгенни бёрю таныр.
1029. Кемедегилени тилеклери бирди ёталыбызмы?
1030. Жангнгызны айтхан сёзюн кёпчюлюк къулакъламаз.
1031. Кёпню ауазы биреуню тауушун
жуталыр.
1032. Кёпчюлюкке не уллу ёр да къый
ын кёрюнмез.
1033. Жангнгызны аты тас болса, табылмаз, кёпню кёгюрчюню уа ажашмаз.
1034. Ат арыса, шошайыр, эр арыса,
бошайыр.
1035. Къодана халыны тюйюмчеги
къаты болур, эр кишини сёзюнден тайдыралмазса.
445
1036. Батыр ёлсе да, ангнга салыннган
махтау унутулмаз.
1037. Жыртыкъ тонда эр ёседи.
1038. Жигитни акъылы халкъны хатадан сакълар, малый, мюлкюн энчи эт
мез.
1039. Жигит эсенг, элинг биледи, керек
болсанг, ол чакъырыр.
1040. Кишиликни бир белгиси - бурнуду, ат эрни аслылыгъын кёргюзтюр.
1041. Эрни кёлюн кётюрсенг, экеу орнуна ишлер.
1042. Къадар сагъындырмаса, эр ётюрюк айтмаз.
1043. Эрлигин кёргюзтмеген байыкъмаз.
1044. Эрге чыкъкъынчы, эрни танымасанг, кеч болур, кёзюнг жыламукътан
толур.
1045. Жангнгылмазлыкъ эр, абынмазлыкъ ат болурламы?
1046. Эр жангнгылса да, тюзелир,
эринчек, кюн сайын жангнгылса да, туралмаз.
1047. Эт къансыз болмаз, жигит жансыз къалмаз.
1048. Эрни кёзлери бар эселе, ангнга
чыракъ керекмейди.
1049. Эр жангнгылса, къолгъа тюшер,
къуш жангылса, тузакъгъа тюшер.
1050. Тузакъкъа тюшхен къушну жиберсенг, кёлюнг кётюрюлюр.
1051. Эр жангнгылыр, ат да жыгъылмазлыкъ тюйюл, сюрюнмезлик Тейриди.
1052. Ахшылыкъны, игилик бла къайсыбыз да къайтарыргъа боллукъбуз, огъурсузлукъну ахшылыкъкъа бургъанды керти
алан!
1053. Къан ючюн къан ал май, къан
ючюн сют берирге жарамазмы?
1054. Къуру къауурсун экеуленни
къоркъута.
1055. Къоркъкъан экили кёрюр, амалсыздан дау берир.
1056. Къоркъакъны ёлгени сейир тюй
юлдю, батырны ёлюмю сарынды.
1057. Малынг къорагъанлыкъкъа,
жарсыма, санынг къораса, ёкюнюрсе.
1058. Таукелге нюр келир, тюшюнде
жазны кёрюр.
1059. Жатып букъкъандан эсе, атып
хорла.
1060. Къоншунг ким эсе да, тууушханлыкъ ол этерикти.
1061. Къарындашынгнгы сыйын, жан
гнгыз къалсанг билирсе, ата-ананы багъасын а, балалы болсанг сезерсе.
1062. Къарындашлататыулу турсала,
жылкъы кёбейир, келинле татыулашсала
уа, юйге берекет келир.
1063. Ал чарх къалайтын ётсе, арт дингнгили да алайтын тёнгнгерер.
1064. Ашсыз аштан къаттырыр, тынгнгылауукъ ачыудан аттырыр.
1065. Къол аязымдагъын жаларма,
анамдагъын а алырма.
1066. Къызым барлыкъ юйню Аллах
палахтан сакъласын, жашым къызын аллыкъ юйге уа кесим къарарма.
1067. Балалы къаргъа ач къалыр.
1068. Эрсиз бийчеге ханлыкъ жетер.
1069. Сабий туугъанлай, келинни юйретип башла.
1070. Кюн деш лени от л ары, суулары
да кюндештиле, къылыкълары - Жаханим.
1071. Кёркемсиз къызынгнгы къызыл
кийиндирсенг, кёзге тюшер.
1072. Магъаналы той таркъаймаз, ашсуу да азаймазла.
1073. Ожакъны башы оккагъа жетсе
да, олтургъан жери кюлде болур.
1074. Жол ортасында арбанг сынмасын,
къатынынг къартлыгъынгда ёлмесин.
1075. Огъурлуну эки шуёху да бир кюн
келирле, огъурсузну уа эки дауу бир кюн
жетерле.
1076. Тауда туугъан сабийни эки кёзю
ташта, ёксюз ёсген сабийни кёзлери - жыламукъта.
1077. Тауда ёссе, туягъы къат ар,
Бёлек ёссе, баууру къатар.
1078. Хан тёкемесин махтар,
Жигит желпегейин къаплар.
1079. Тирнекли адам тёрени кесине
къул этер, тирнексиз - башын палахха
атар.
1080. Улан тууса, къууанырса, аман
тууса, сарнарса.
1081. Къатын ахшысы къара суудан
къаймакъ алыр, аманы у а кёз жыламукъларынгнгы агъызыр.
1082. Элде айтханынг - жайылыр,
къоншугъа айтсанг - жашырыр.
1083. Азны билмеген, кёпню эслемез.
1084. Тууар аласы - тышында, адам
баласы - кёлюнде.
1085. Ала-бере билмеген, берсе - кёзюне жукъу кирмеген.
446
1086. Жюрюте билмесенг - атынг ёлюр,
сёлеше юйренмесенг - сыныкълыкъ ке
лир.
1087. Ашыкъкъан къыз эр тапмаз, тапса да - онгмаз.
1088. Харамчыны бети - къара, хуржуну ётюрюктен толу болур.
1089. Аркъасы ауурлукъ сынагъан,
жюкленнген эшекни кёрсе, жазыкъсыныр.
1090. Арыкъ адам ойдан ёлюр, ауур
адам майдан ёлюр.
1091. Атанг от тамызса, кесинг къаурасын жонарса, эгечинг чепкен согъа эсе,
ананг къатында турур.
1092. Атасына кёре - чалман эшер,
анасына къарай, тон бичер.
1093. Жашы атасына, къызы анасына
ушап да бармайдыла.
1094. Атын сюйген: «Чагъыдыйым!» дер, къатынын сюйген: «Чырагъым!» Дер.
1095. Адам - адамгъа къонакъ, жанынг - санынга къонакъ.
1096. Баланг, ныгъышта ёссе, киши
болур, къызынг турушта акъыл алыр.
1097. Адам кёзю таш жарыр, жаралмаса да, къаш жарыр.
1098. Жюрегинг сокъур эсе, аркъангда
бокъур бар.
1099. Къолунгнгу жюрегинге салсанг,
ананг эсинге тюшер, къойнунгда къурмач
бишер.
1100. Бакъкъанны билмеген, багъылгъанны да эслемез.
1101. Ёксюзге жетеу аталыкъ этсе да,
кёзю жарымаз.
1102. Болумсуз, болмазлыкъ затны
къуууп жюрюр.
1103. Хар адам кёлюнде батырлыкъ
жюрютеди, элталгъан а мингден бири эте
ди.
1104. Адам кёркеми - кийимде, терек
айбатлыгъы - чапыракъларында.
1105. Ит аманы жер къазар, бийче аманыны кюню орамда озар.
1106. Итча къапхан, къадырча табанлагъан, ётмекни багъаламаз.
1107. Жигитни кёрсенг, асыллыгъын
сорма, этгенине къарап къой.
1108. Къазанны башы ачыкъ болгъанлыкъгъа, итке да намыс керек.
1109. Къазанны башы ачыкъ болса,
итке уят жокъ.
1110. Къошта - къазаны, от жагъасында жингк табылыр.
1111. Кёркемлиге эски да жарашыр,
жангнгы кёркемсизни жарытыр.
1112. Жюрегингде болгъанлыкъгъа,
къолунг къуру.
1113. Къулатюзню суубассада, къазны
кёкюрегине жетмез.
1114. Къыз къылыгъы бла сюйдюрюр.
1115. Болумсуз киши, ташлы жерде
журт салыр.
1116. Осал киши аягъына къарап жю
рюр, махтанчакъ ит кёкге къарап юрюр.
1117. Кеси айтып, кеси кюлген - алайыракъ, айтханы халкъны кюлдюрген байракъ.
1118.Сирке тай да ат болур, бурун суу
бала да, жигитлеге къошулур.
1119. Сюйгенингнги ашын душманча
аша.
1120. Сют бла кирген, сюек бла чыгъ
ар.
1121. Аман тирмен иги ун да тартыр,
аман атадан, ахшы улан да тууар.
1122. Эки ийнекни сютю кёп, эки къа
тынны къыраны сыйыннгысыз.
1123. Элчи кечиккенликке, хата
жокъ.
1124. Тири болуп, сандажокъ, ёлю бо
луп, къабыргъа салынмагъан.
1125. Туугъанына, туура айтып жарашмаса, душманны къучагъындан да хайыр
жокъ.
1126. Бёдене жауун жылгъа жеттирген,
къатынланы арасында бир болур, ёгюз
этин айгъа болдурмагъан да, къатынланы
арасындады.
1127. Къолу на тигиу жарашмагъан,
ийнесинден кёрюр.
1128. Эшекни жюгюн къысалмагъан,
жибинден ёпкелер.
1129. Эпсизни элчиликке жиберсенг,
сорукътурмай, хапар айтмаз.
ИЗО. Илинишиу элчиден чыгъар, душ
ман а, къажаулугъун кёргюзтюр.
1131. Къыркъма тоннга чёргелсем да,
дунияда жашайым.
1132. Шуёхунгнгу кезлиги бла мюйюз
кес, душманынгнгы бычагъын а кийизге
тарт.
1133. Дослукъкъа шуёх керек, эсеби къызыл терек.
1134. Тос юйюнде олтуруп сёлеш, душ
манынгнгы юйюнде уа олтурма.
1135. Душманынг аягъынга къарар,
досунг башынга къарар.
447
1162. Ётюрюкню тюбю жокъ, акъыл сыз къызгъа жууукъ жокъ.
1163. Сёзню башы тюк кибикти, ызы
къучакъкъа да сыйынмаз.
1164. Сёзюнг сау эсе, башынг таугъа
жетер, аны ызы элге кетер.
1165. Тауну, ташны да жел бузар, адам
улун тил бузар.
1166. Терен суу тауушсуз агъар, ахшы
адам жаухар табар.
1167. Тил таш жарыр, жаралмаса да баш жарыр.
1168. Тилден чыкъкъан, тилге тиер,
аман чыкъса, эрин кюер.
1169. Ахшы сёз - азыгъынг, аман сёз оба къазыгъынг.
1170. Ауругъан жерден къолунг кет
мез.
1171. Аурусанг да, багъыуунга тыян.
1172. Борчунг бар эсе да - тёлерсе, ауруй эсенг а - къысха кетерсе.
1173. Къышынг туманлы эсе, жазынг
къурманлы ётер, малынга мычылыу ж е
тер.
1174. Кёзюнг ауруса - къолунгнгу тый,
ичинг ауруса - ауузунгнгу тый.
1175. Эр къартайса - кюч таяды, тарыгъыуу къалмайды.
1176. Къонакъ келсе, эт бишер, бишмесе да - бет бишер.
1177. Къар кюреген - арпакюрер, арпа
оргъан а - боза биширир.
1178. Терек салмасанг - бакъча болмаз,
борчу болгъаннга мал къонмаз.
1179. Эр киши мал къураса, душманы
шуёх болур, ол киши малый сюрдюрсе уа сюймегени тузакъ къурур.
1180. Жазгъы кюн мажармакъкъа ётер,
алай тюйюл эсе - жарлы л ыкъ жетер.
1181. Ж аз башынг къайгъырмаса,
къыш жанынг къыйналыр.
1182. Сепмесенг - арымазса, арымасанг - озарса.
1183. Къойну чакъмагъын ж аз артмагъан, къышында къазан къайнатмаз.
1184. Атлы батыр айтса - ийнанырла,
атсыз батыр айтса уа - кюлюрле.
1185. Арпа ашамагъан къаратор, къарлы кюн жол къоратмаз.
1186. Атны туягъы - махтаулу, тюени
табаны - сахаулу.
1187. Атлы да - батыр, атсыз да - ба
тыр, хапар лары уа башха.
1188. Атынгнгы къылыгъын билмесенг, жолда къалдырыр.
1136. Кесинг арысанг, нёгерингнги
халын да бил.
1137. Эсепли эсегиз - байлыкъ тенгди,
антлы эсегиз - жаныгъыз бирди.
1138. Аурумагъан, Аллахны сагъынмаз.
1139. Оразасыз, намазсыз - Аллах ургъан, Хабазсыз къалса - оу болгъан.
1140. Акъыл башта болур, асыл таштан
алыныр.
1141. Акъыл керек эсе, тилинг излесин,
табалмасанг, ныгъышха барырса.
1142. Алим болалмасанг, адам бол, аны
ючюн ырысхынг къорамаз.
1143. Башына кёре-акъы лы , жибине
кёре - жюгю.
1144. Балдыргъан башны сындырсанг,
сууу чыгъар, татыуу тилинге жугъар.
1145. Айырлыкъкъа бир чалыштырсанг да тамамды, айырсызгъа къая оюлгъаны да азды.
1146. Кесингнги ишингнги аманлап,
башханыкъына къууанма.
You have read 1 text from Karachay-Balkar literature.
Next - Асмаран - 54
- Parts
- Асмаран - 01Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3767Total number of unique words is 205931.0 of words are in the 2000 most common words46.3 of words are in the 5000 most common words54.2 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 02Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3921Total number of unique words is 201432.9 of words are in the 2000 most common words47.5 of words are in the 5000 most common words54.9 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 03Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3852Total number of unique words is 194231.8 of words are in the 2000 most common words45.5 of words are in the 5000 most common words53.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 04Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3873Total number of unique words is 189731.6 of words are in the 2000 most common words45.8 of words are in the 5000 most common words53.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 05Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3869Total number of unique words is 205532.9 of words are in the 2000 most common words47.3 of words are in the 5000 most common words55.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 06Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3905Total number of unique words is 193734.1 of words are in the 2000 most common words49.5 of words are in the 5000 most common words57.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 07Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3845Total number of unique words is 193133.1 of words are in the 2000 most common words48.7 of words are in the 5000 most common words56.4 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 08Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3895Total number of unique words is 197834.2 of words are in the 2000 most common words50.6 of words are in the 5000 most common words57.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 09Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3939Total number of unique words is 197732.0 of words are in the 2000 most common words47.8 of words are in the 5000 most common words56.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 10Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3869Total number of unique words is 199735.5 of words are in the 2000 most common words50.1 of words are in the 5000 most common words58.5 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 11Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3855Total number of unique words is 208532.3 of words are in the 2000 most common words47.9 of words are in the 5000 most common words55.9 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 12Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3776Total number of unique words is 199632.5 of words are in the 2000 most common words47.1 of words are in the 5000 most common words54.6 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 13Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3767Total number of unique words is 207529.9 of words are in the 2000 most common words44.0 of words are in the 5000 most common words51.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 14Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3869Total number of unique words is 194133.2 of words are in the 2000 most common words48.0 of words are in the 5000 most common words54.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 15Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3736Total number of unique words is 214431.0 of words are in the 2000 most common words45.1 of words are in the 5000 most common words52.7 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 16Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3723Total number of unique words is 209530.1 of words are in the 2000 most common words45.3 of words are in the 5000 most common words54.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 17Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3643Total number of unique words is 205031.3 of words are in the 2000 most common words45.8 of words are in the 5000 most common words54.4 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 18Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3824Total number of unique words is 193932.1 of words are in the 2000 most common words46.9 of words are in the 5000 most common words54.4 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 19Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3848Total number of unique words is 197132.2 of words are in the 2000 most common words45.3 of words are in the 5000 most common words53.5 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 20Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3791Total number of unique words is 205131.6 of words are in the 2000 most common words46.1 of words are in the 5000 most common words53.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 21Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3534Total number of unique words is 191732.2 of words are in the 2000 most common words45.5 of words are in the 5000 most common words53.8 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 22Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3847Total number of unique words is 198834.0 of words are in the 2000 most common words48.7 of words are in the 5000 most common words56.6 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 23Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3814Total number of unique words is 197833.0 of words are in the 2000 most common words46.0 of words are in the 5000 most common words54.0 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 24Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3950Total number of unique words is 202134.0 of words are in the 2000 most common words48.0 of words are in the 5000 most common words56.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 25Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3655Total number of unique words is 207731.3 of words are in the 2000 most common words45.6 of words are in the 5000 most common words53.8 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 26Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3775Total number of unique words is 198732.5 of words are in the 2000 most common words46.0 of words are in the 5000 most common words54.2 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 27Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3710Total number of unique words is 196931.0 of words are in the 2000 most common words44.0 of words are in the 5000 most common words52.9 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 28Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3777Total number of unique words is 192733.4 of words are in the 2000 most common words48.0 of words are in the 5000 most common words56.2 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 29Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3463Total number of unique words is 171733.8 of words are in the 2000 most common words46.9 of words are in the 5000 most common words53.4 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 30Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3308Total number of unique words is 161431.7 of words are in the 2000 most common words45.6 of words are in the 5000 most common words52.7 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 31Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3291Total number of unique words is 163330.9 of words are in the 2000 most common words44.3 of words are in the 5000 most common words51.6 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 32Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3568Total number of unique words is 189231.6 of words are in the 2000 most common words45.4 of words are in the 5000 most common words53.6 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 33Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3842Total number of unique words is 195633.3 of words are in the 2000 most common words48.4 of words are in the 5000 most common words57.2 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 34Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3819Total number of unique words is 190734.0 of words are in the 2000 most common words47.0 of words are in the 5000 most common words54.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 35Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3755Total number of unique words is 201932.2 of words are in the 2000 most common words46.0 of words are in the 5000 most common words54.6 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 36Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3863Total number of unique words is 200232.3 of words are in the 2000 most common words46.2 of words are in the 5000 most common words54.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 37Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3951Total number of unique words is 194835.2 of words are in the 2000 most common words50.2 of words are in the 5000 most common words59.0 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 38Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3869Total number of unique words is 201734.9 of words are in the 2000 most common words49.3 of words are in the 5000 most common words57.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 39Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3817Total number of unique words is 201733.9 of words are in the 2000 most common words47.9 of words are in the 5000 most common words57.0 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 40Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3770Total number of unique words is 210632.3 of words are in the 2000 most common words45.8 of words are in the 5000 most common words53.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 41Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3741Total number of unique words is 208831.8 of words are in the 2000 most common words46.1 of words are in the 5000 most common words53.6 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 42Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3796Total number of unique words is 206133.4 of words are in the 2000 most common words46.6 of words are in the 5000 most common words54.1 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 43Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3959Total number of unique words is 202634.2 of words are in the 2000 most common words49.2 of words are in the 5000 most common words56.7 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 44Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3823Total number of unique words is 199632.3 of words are in the 2000 most common words46.9 of words are in the 5000 most common words54.2 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 45Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3785Total number of unique words is 212731.0 of words are in the 2000 most common words44.7 of words are in the 5000 most common words52.6 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 46Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3798Total number of unique words is 210132.4 of words are in the 2000 most common words48.3 of words are in the 5000 most common words56.2 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 47Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3939Total number of unique words is 190734.7 of words are in the 2000 most common words49.5 of words are in the 5000 most common words56.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 48Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3892Total number of unique words is 208333.2 of words are in the 2000 most common words46.8 of words are in the 5000 most common words54.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 49Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3814Total number of unique words is 210930.3 of words are in the 2000 most common words42.4 of words are in the 5000 most common words49.9 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 50Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3769Total number of unique words is 207830.7 of words are in the 2000 most common words44.6 of words are in the 5000 most common words51.8 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 51Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3564Total number of unique words is 214128.5 of words are in the 2000 most common words43.3 of words are in the 5000 most common words51.3 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 52Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3443Total number of unique words is 199626.3 of words are in the 2000 most common words40.3 of words are in the 5000 most common words48.0 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 53Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3391Total number of unique words is 203826.3 of words are in the 2000 most common words40.1 of words are in the 5000 most common words47.4 of words are in the 8000 most common words
- Асмаран - 54Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 751Total number of unique words is 54934.5 of words are in the 2000 most common words48.2 of words are in the 5000 most common words57.0 of words are in the 8000 most common words