Latin Common Turkic

Моби Дик немесе Ақ Кит - 44

Total number of words is 3811
Total number of unique words is 2282
22.9 of words are in the 2000 most common words
32.2 of words are in the 5000 most common words
39.0 of words are in the 8000 most common words
Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
- Ескектер! Ескектер! Сонау тұңғиық тереңіне шейін еңіс болып
бүгілсеңші, уа, теңіз, соның бойымен мен өз нысанама соңғы рет, ең
соңғы рет сырғанап түссемші! Кемені көрдім! Кеме! Алға, жігіттерім!
Сендер шынымен-ақ менің кемемді құтқармайсыңдар ма?
Бірақ қайық тоқпақтап ұрған толқындарға кесе-көлденең жұлқи
ұмтылғанда тұмсығындағы жарылған тақтайлар опырылып кетіп,
келесі сəтте ол жақтауды ернеулей суға батты да, тізелерінен су
кешкен матростар ойықты не болса сонымен тығындап бітеуге жəне
содан лақылдаған суды сарқып төгуге əрекеттеніп, сасқалақтай,
əбігерге түсті.
Осы сəтте грот-мачтадағы Тэштигоның балғасы тына қалды;
жамылғыға ұқсап, оның иығынан аса жайылған қоңырқызыл жалау
кенет жұлынып шығып, құдды оның алға ұмтылған жүрегіндей,
алдындағы əуеде шапши ағындады, ал төмендегі бушпритте тұрған
Старбек пен Стабб кемеге жүйткіген хайуанды үндіспен бір мезгілде
байқады.
- Кит! Кит! Рульді жақтауға қарай! Рульді жақтауға қарай! Уа, ауаның
аңсарлы ағыстары, енді сендер мені қолдаңдар! Егер пешенесіне өлім
жазылса, мейлі, Старбек өлімді еркектерше, сабырлы санамен қарсы
алатын болсын. Рульді жақтауға бұр деймін мен! Əумесерлер, мына
арандай ауызды шынымен-ақ көрмейсіңдер ме? Менің барлық
ынтызар дұғаларымның жемісі шынымен-ақ осы ма? Бүкіл қалтқысыз
өмірімнің нəтижесі осы ма? О, Ахав, Ахав, қолыңмен істеген ісіңе қара.
Жоқ, жоқ! Солай, руль ұстаушы, сол бетіңнен тайма. Жоқ, жоқ!
Жақтауға! Тағы жақтауға! Ол бізге тап беру үшін бұрылып жатыр! О,
оның рақымсыз маңдайы айқас алаңын тастап кетуге парызы мұрсат
бермейтін адамға тура төніп келеді. Тастай көрме мені, Жаратушым!
- Енді Стаббқа көмектесуді ойлаған кім де болса, менімен емес, менің
астымда болғайсың, өйткені, Стаббта алған бетінен қайтпақ емес. Əй,
мəз болған кит, мен сені мазақтап күлемін! Егер өзінің кірпік қақпас
қырағы көзі болмаса, Стаббты кім қашан қолдап еді, Стаббқа ұйқы
бермеген кім еді? Ал енді Стабб бейбақ өзіне тым жұмсақ тиетін
төсекте ұйықтайды; аһ, одан да оған шырпы толтырылғаны дұрыс еді!
Мен сені əжуалап күлемін, мəз боп мырсылдаған кит! Күн, жұлдыздар
мен ай, қараңдар. Сендер - бұрын-сонды жан тəсілім еткендердің
ешқайсысынан кем емес, асқан ғажап жігіттің жендетсіңдер. Сонда да
болса, тостаған толы шарап ұсыныңдар, мен сендермен əлде де
соғыстырып қояр едім! О! О, мəз боп ыржақтаған кит, көп ұзамай
бəріміздің ындынымыз толып, аузы-мұрнымыздан шыға, қанып
ішерміз! Сен неге қашып құтылмайсың, Ахав? Маған келетін болсақ,
кебістер құрысын, күртем солармен қоса құрысын, мейлі, Стабб жалғыз
шалбармен өле берсін! Алайда, бұл өзі неғылған, сонша өңезденген,
тұздығы ащы өлім... Еһ, шиелер, шиелер! О, Фласк, өлер алдында
екеуміз тым құрыса бір шиеден таңдайымызға салып тамсансақ қой.
- Шие ме? Егер біз қазір солар өсіп тұрған жерге тап келсек, жаман
болмас еді. Оһ, Стабб, байғұс шешем тым құрыса менің жалақымды
алып үлгерген шығар деп үміттенемін, егер үлгермесе, онда оған енді
бірнеше бақыр ақша ғана тиеді.
Өздерінің əр түрлі шаруаларынан ажырағаннан бері барлық
матростар дерлік енді тұмсықта босқа топырлап, қолдарында енді
пайдасыз балға, кесінді тақтай, шанышқы мен гарпундарын ұстаған
күйі солай тұрды да қойды. Барлық көздер, жабысып қалғандай, өзінің
жойқын басын қаһарлана сілкілеп, алдына жалпақ шеңбермен көбік
шаша, бұларға қарсы жүйткіген китке қадалды. Оның келбетінен
түтіккен қаһар, дұрысында, зауал, атамзаманғы қанды кек атойлады;
ажалды пенде амалдарының ешбірін көзге ілместен, оның
маңдайының меңіреу ақ қабырғасы кеменің тұмсығына оң жақтаудан
келіп соқты, сол сəтінде-ақ адамдар да, мачталар да дір ете түсті. Көбісі
палубаға етпетінен құлады. Жоғарыдағы гарпуншылардың бастары,
бейне мачталардың шығып кеткен бүркеншіктеріндей, олардың жуан
мойындарынан оқыс жұлқынып қалды. Жұрттың бəрі, құдды терең
шатқалдағы тау тасқынындай, ойыққа судың лақылдай ақтарылғанын
естіді.
- Кеме! Катафалк!.. Екінші катафалк! - деп қақсады Ахав өзінің
вельботында тұрып. -Əмбе тек американ ағашынан ғана жасалған!
Ал кит шөккен кеменің астына сүңгіп, солқылдаған кильді бойлай
жүзіп өтті, содан кейін су астында кері бұрылып, енді қашықтау, басқа
жағынан айдын үстіне қайтадан атып шықты да, Ахавтың қайығынан
бірнеше ярд жерде, толқындарда біршама уақыт қыбырсыз қатып
қалды.
- Мен өз денемді күннен аударып əкетемін. Еһей, Тэштиго! Сенің
балғаңның тарсылын неғып естімей қалдым? О, менің бағынбай кеткен
үш мұнарам, сен, мықты киль, тек құдайдың соққысына ғана төтеп
бермеген кеме қаңқасы, сен, берік палуба һəм əр штурвал жəне
Полюске бет түзеген тұмсық, о, менің өлім нұры шалқыған аяулы
кемем! Сен шынымен-ақ опат болмақсың ба, менсіз ажал құшпақсың
ба? Мен шынымен-ақ ең міскін бейшараларға да тиесілі соңғы
капитандық жұбаныштан да айырылмақпын ба? Жападан-жалғыз
өмірдің ақырындағы, уа, жападан-жалғыз өлім, менің барлық айыбым
менің терең қасіретімде екендігін мен енді сезіп тұрмын. Е-һе-һей!
Өткен өмірімнің тулаған толқындары, сендер шалғай қиырдан енді
мұнда зымырап жетіп, менің ажалымның шапшыған, көбікті жалдарын
бастырмалата, сарқырап төгілесіндер! О, бəрін де талқандайтын, бірақ
жеңілісті де мойындайтын кит, мен тура саған қарсы жүземін; сенімен
ақырына шейін айқасамын; саған тозақтың ең терең түбінен соққы
жасаймын; өшпенділігімнің ақысына саған соңғы демімді лақылдатып
құсамын. Барлық табыттар мен барлық катафалктар бір тұңғиықта
бататын болсын! Егер маған солардың біреуі де бұйырмаса, мейлі, о,
қарғыс атқыр кит, онда саған бұғауланып тасталсам да, сені əлі де
қуалап жүріп, борша-борша болайын! Қаруды мен, міне, осылай
лақтырамын!
Гарпун ауадан зу ете түсті; жараланған кит аласұрды;
қарамайланған арқан науашада жанып кетердей жылдамдықпен зыр
жүгіріп - кенет ілінісіп қалды. Ахав оны босатып жібермекші боп
еңкейді; ол оны босатып та еді; бірақ жылпылдаған тұзақ оның
мойнын айналдыра шырмап үлгерді; сөйтіп, команда өз капитанына
жармасып үлгергенше, түріктердің өз құрбандығын харам сарайда
адырнамен буындырып өлтіретініндей, еш дыбыссыз, оны вельботтан
жұлып əкетті. Тағы бір сəттен кейін арқанның бос ұшындағы жуан
түйін бос кеспектен атып шығып. бір ескекшіні жалпасынан түсірді де,
суды сабалап, түпсіз жылымда жоғалды.
Бір сəтке вельботтың командасы мелшие сілейіп қалды да, содан
кейін бəрі жалт қарады. "Кеме! Құдіретті Құдайым, кеме қайда?" Міне,
олар шымылдықтай керілген қатерлі мұнар арасынан, құдды сусыған
сағымды жедектей жоғалып бара жатқан кеменің созылыңқы елесін
көрді; су бетінде сорайған мачталар ғана қалыпты, ал олардың үстінде,
əлде, есуастық, əлде, риясыздық, əлде, тағдыр шегелеп тастаған үш
мəжуси-гарпуншы əлі де шолғында тұр еді. Осы мезетте иірімнің
шоғырлы шеңберлері соңғы вельботқа жетті, сөйтіп, ол күллі
командасымен, маңында жүзіп жүрген ескектермен жəне шанышқы
саптарымен, ондағы жанды - жансыз атаулының бүкілісімен бірге бір
кезде "Пекод" аталғанның бəрі ақырғы жаңқасына шейін батып кеткен
ғаламат сушұңқырда шыр айналып, дөңгелене үйірілді.
Ажал төндірген ақбас жалдарға тие жаздап, күлкі келтіре,
жайбараттықпен, үйлесе желбіреген ұзын жалаумен бірге енді су
бетінде бірнеше дюймы ғана қараңдаған грот-мачтада тұрған үндістің
басының үстінде тұйықталған толқындар шалпылдап болған кезде, міне, нақ осы сəтте əуеге балға ұстаған қызыл өңді қол көтеріліп,
жалауды суға шапшаң батып бара жатқан көлденең ағашқа бекіте
қағып, сермеп қалды. Осы арада жалауды қайта - қайта шоқып,
Тэштигоға бөгет жасаған, өзінің жұлдыздар арасындағы байырғы
мекенінен соңғы ұштықты табалай шығарып салған қаршыға діңгектің
көлденең ағашы мен балға арасына сілкінген қанатын аңдаусыз сұғып
алды; дəл осы мезетте, құдды төбесіндегі ауаның ұйтқуын сезінгендей,
жабайы су астынан соңғы демімен балғаны көлденең ағашқа қарысып
қыса түсті. Сөйтіп, өзінің бекзат тұмсығын періште зарымен əуелете
созып, тұтқындағы денесі Ахавтың жалауына шырмалған аспан құсы
тағы да нақ соның, құдды аласталған Ібіліс сияқты, тозаққа дулыға
орнына аспанның құйқылжыған тірі бөлшегін өзімен ала кеткен
кемесімен бірге су астында жым-жылас жоғалды.
Құстар иірімнің үңірейген өңешінің үстінде шаңқылдай үйіріліп
ұшты; түнере көбіктенген ақбас толқын оның күдірейген қабырғасына
соғылды, сосын сушұңқыр тегістелді; содан, мінеки, айнала-төңіректе
тағы да, бұдан бес мың жыл бұрынғыдай, ұшы - қиырсыз теңіз айдыны
тербетілді.
ЭПИЛОГ
Саған хабар беру үшін жалғыз мен жан сақтап қалдым.
Иов.
Ойын бітті. Ендеше, неге сахна қалқасына тағы біреу шығып келеді.
Өйткені, бір адам дегенмен де тірі қалған еді.
Парсы зым-зия жоғалғаннан кейін Ахавтың қайығындағы
ескекшінің орнына Жазмыштың қолай көрген кісісі мен болып шыққан
екем; əрі бір жағына ауған вельботтан басқа екі ескекшімен бірге ұшып
түсіп, құйрықтың сыртындағы суда қалған бейбақ та мен едім. Содан
іле-шала болған сұмдық оқиғадан соң сол маңда жүзіп жүрген мені
кеме батқан жерден шығып жатқан, əзір əлсіреген тартпа күш қармап,
тегістелуге бет алған сушұңқырға ақырын тарта жөнелді. Мен соған
жеткен кезде ол көбік атқан майда иірімге айналып үлгерген-ді.
Сөйтіп, мен, құдды жаңа Иксион сияқты, осынау баяу айналған
доңғалақ кіндігіндегі қара көпіршікке барған сайын жақынырақ
шоғырланған шеңберлерді бірінен соң бірін сызып, шыр көбелек
айнала бастадым. Ақыры ең орталық нүктеге келіп жеттім, сол кезде
қара көпіршік тарс жарылды; оның орнына тереңнен, шаппалы
серіппенің дүмпуімен босанған құтқарғыш қалқыма, əрі табыт, өзінің
керемет қалқымалық қасиетінің арқасында ғаламат күшпен атып
шығып, ауада бір аударылып түсті де, менің қасыма құлады. Осы
табыттың үстінде мен жаназа күйін шерткен майда толқындарда
тербетіліп, ашық теңізде бір күн жəне бір түн бойы жүзіп жүрдім.
Акулалар зақым келтірмей, бейне əрқайсысының аузында бір-бір
аспалы құлып салбырағандай, қасымнан жылжып өтіп жатты;
қанқұмар теңіз қаршығалары тұмсықтарын қынаптарына сұққандай
қалықтады. Екінші күні алыстан желкен көрініп, біртіндеп ұлғайып,
жақындай берді, сөйтіп, ақырында мені бөтен кеме мінгізіп алды. Ол
өзінің жоғалған балаларын іздеп тентіреп жүріп, тек тағы бір жалғыз
жетімді тапқан, зар илеген "Рахиль" еді.
Соңы
ТҮСІНІКТЕМЕЛЕР
36-б. Готорн Натаниель (1804-1864) - американдық романтик
жазушы, Г.Мелвиллдің досы.
37-б. Хаклюйт Ричард (шамамен 1552-1616) - саяхаттар жайындағы
кітаптардың ағылшындық құрастырушысы һəм баспагері.
38-б. Левиафан — Тəурат аңызы бойынша теңіз аждаһасы;
Мелвиллде - кит.
39-б. Хэмптон-Корт - Англиядағы көне король сарайы.
Тюильри - Париждегі француз корольдерінің сарайы.
Жебірейіл, Мекайыл, Рафаил - христиан мифологиясындағы үш
періште.
Жаралмыш, Аюптың Кітабы, Жоһан пайғамбардың кітабы,
Псалмдар Кітабы, Исай пайғамбардың кітабы - Тəураттың бөлімдері.
40-б. Холпанд Филемон - ежелгі грек жазушысы жəне философы
Плутархтың (шамамен 46-126) "Моралийі" мен ежелгі Рим ғалымы һəм
жазушысы Плиний Үлкеннің (23-79) "37 кітаптағы Жаратылыс
тарихын" ағылшын тіліне тəржімалаушы.
"Шыншыл тарих"-ежелгі грек жазушысы Лукиан (б.д. II ғ.) жаздымыс делінетін таңғажайып саяхат баяны.
Охтхере... əңгімесі - англосаксон королі Альфред Ұлы (848-899)
өзінің V ғ. Тарихнамашы һəм дін ғұламасы Павел Орозийдің латын
"Тарихының" тəржімасына кірістірген осындай жағрапиялық
түсініктемелер үзінділерінен тұрады.
"Реймонд Себонның апологиясы" - француз жазушысы һəм
философы Мишель де Монтеннің (1533-1592) "Тəжірибелерінің"
екінші томының XII тарауы.
"Қаштық!Мына жердің тесігіне кіріп кетсемші... "—Франсуа
Рабленің (1494-1553) "Гаргантюа мен Пантагрюэль" кітабынан
сілтеме.
41-б.
"Анналдар"-ағылшын
антиквары
һəм
тарихшысы
ДжонСтоудың (1525-1605) "Анналдар, немесе Англияның Жалпы
шежіресі" (1580) кітабы.
Псалмдар тəржімасы - ағылшын философы Фрэнсис Бэконның
(1561-1626) бірнеше Тəурат псалмдарының
тіліндегі тəржімасы меңзеліп тұр.
жасаған
ағылшын
"Өмірмен өлім тарихы " — Фрэнсис Бэконның шығармасы.
"Перизаттар патшайымы " - ағылшын ақыны Эдмунд Спенсердің
(шамамен 1522-1599) поэмасы.
41-б. "Гондиберт" - ағылшын ақыны Уильям Давенанттың немесе Д
Авенанттың (1606-1668) қаһармандық поэмасы.
Браун Томас—XVII ғасырдағы белгілі ағылшын жазушысы жəне
дəрігері.
42-б. Уоллер Эдмунд (1606-1687) - ағылшын ақыны.
"Левиафан, немесе, Шіркеулік жəне азаматтық мемлекеттің
материясы, үлгісімен билігі"— ағылшын философы Томас Гоббстың
(1588-1679) шығармасы.
"Тəуап етушінің жолы" - ағылшын жазушысы Джон Бэньянның
(1628-1688) аллегориялық шығармасы, ішінара Бэньян 12 жылын
өткізген түрмеде жазылған; алайда, келтірілген сілтеме оның
"Қасиетті соғыс" деген басқа кітабынан алынған.
"Жоғалған жұмақ" - ағылшын ақыны Джон Мильтонның (1608-1674)
поэмасы.
"Дүниялық жəне құдайлық билік " — ағылшын жазушысы, дін
ғұламасы, тарихшы һəм моралист Томас Фуллердің (1608-1661)
трактаттар жинағы.
Annus Mirabilis " ("Ғажайып жыл ") — ағылшын ақыны Джон
Драйденнің (1631-1700) өлеңі.
43-б. Парчесс Сэмюэл (шамамен 1575-1626), Гаррис Джон (16661719) — саяхаттар жайындағы кітаптар мен жазбалардың
құрастырушылары һəм баспагерлері.
Сиббальд Роберт (1641-1722) - белгілі шотланд дəрігері, географ
һəм табиғаттанушы, кейбір жүйелеулерде көк кит, блювал, оның
атымен Сиббальд киті деп аталған.
44-б. "Оңтүстік Америка " — испан ғалымы жəне саяхатшысы
Антонио де Уллоаның (1716-1795) кітабы.
"Бұрымды ұрлау" — ағылшын ақыны Александр Поуптың (16881774) поэмасы.
Голдсмит
Оливер
(1728-1774)
— ағылшын жазушысы, романдардың, поэмалардың, драмалардың, сондай-ақ, тарих пен
география бойынша құрастырма еңбектердің, атап айтқанда, "Жер
жəне жанды табиғат тарихының" авторы.
Джонсон Сэмюэл (1700-1784) — ағылшын түсіндірме сөздігінің
белгілі авторы, əдебиетші һəм сыншы.
45-б. "Саяхаттар " ("Тынық мұхит бойынша саяхат ") - атақты
ағылшын теңіз саяхатшысы Джеймс Гуктың (1728-1779) қаламынан
шыққан кітап.
Джефферсон Томас (1743-1826)-Ағарту дəуіріндегі аса көрнекті
американдық саяси қайраткер, АҚШ-тың үшінші президенті; 17851789 жылдарда АҚШ-тың Франциядағы елшісі болған. Сілтеме
жасалған жазба 1788 жылға орайласады.
Бэрк Эдмунд (1728-1797) — ағылшындық парламент қайраткері
жəне саяси жазушы.
Блэкстон Уильям (1723-1780) - көрнекті ағылшын заңгері, "Англия
заңдарына түсіндірмелердің" (1765-1769) авторы.
46-б. Фолконер Уильям (1732-1769) — ағылшын ақыны; оның бір
кездегі танымал поэмасы "Кеме апаты" 1762 ж. жарық көрген.
46-б. Каупер Уильям (1731-1800) - ағылшын ақыны.
Хантер Джон (1728-1793) - ағылшын анатомы жəне хирургы.
"Теология" ("Жаратылыс теологиясы, немесе Табиғат құбылыстары
арасынан алынған Құдай болмысының дəлелдері")—ағылшын
философы жəне дін ғұламасы Уильям Пэйлидің (1743-1805)
шығармасы.
Кювье Жорж (1769-1832) - аса көрнекті француз ғалымы, зоолог
жəне палеонтолог.
47-б. Монтгомери Джеймс (1771-1854) - ағылшын ақыны,
радикалды саяси көзқарастарды ұстанған; сілтеме жасалған поэма
1827 ж. жазылған.
Лэм Чарлз (1775-1834) — ағылшын жазушысы əм сыншысы.
Купер Джеймс Фенимор (1789-1851) - американ жазушысы,
шытырман оқиғалы мəшһүр романдардың авторы.
48-б. Эккерман Иоганн Петер (1792-1854) - 1822-1832 жылдар
аралығында Гетенің жеке хатшысы; 1848 жылы "Гетемен əңгімелер"
кітабын шығарды.
Смит Элизабет Оукс (1806-1893) - американ жазушысы.
Скорсби, кіші, Уильям (1789-1857) - американ теңіз саяхатшысы
жəне кит аулаушы, "Вилльям Скорезбидің басшылығымен
ливерпульдық "Бефинс" кемесінде 1822 жылғы жаз бойы
Гренландияның шығыс жағалауындағы зерттеулер мен олжаларды
байыптаған солтүстік кит кəсіпшілігіне жүзу сапары туралы күнбекүнгі жазбалар" кітабының авторы (орысша аудармасы 1825 ж.
шықты).
50-б. "Ағыстар жəне кит аулау кəсіпшілігі" — 1844-1861 жылдар
аралығында 19 том болып шыққан американ адмиралы Чарлз Уилкс
экспедициясының материалдары.
51-б. "Арктикалық мұхитқа кəсіпшілік жүзу сапарлары туралы
əңгімелер" - 1926 ж. Роберт Джиллис басып шығарған.
"Кит аулайтын кемедегі жүзу сапары " - Джеймс Родстың есебі
(1848).
"Мириам Коффин" - Джозеф Харттың Нантакет кит аулаушыларына
арналған, XIX г. Бірінші жартысындағы танымал романы.
"Сүйектер мен шүберектер " — теңіз саяхатшыларына қатысты
басылып шықпаған əр түрлі материалдар мен үзінділер жинағы; 1842
ж. Бостонда шыққан.
"Табиғаттанушының саяхаты " - ағылшынның ұлы табиғаттанушы
ғалымы Чарлз Дарвиннің (1809-1882) "Бигль" кемесінде жерді
айналған саяхаты" меңзеліп тұр.
Уортон — "Киттерге өлім келсін, немесе Тынық мұхиттың
мақтанышы " - Гарри Холлиардтың кітабы; 1848 ж. Бостонда басылып
шыққан.
53-б. Измаил - тəураттық миф бойынша Авраамның ұлы. Жаралмыш
кітабында ол туралы былай делінген: Ол сөйтіп адамдардың арасында
жабайы есек сияқты болады, ол бəрінің жұмысын істейді, жұрттың бəрі
соны төмпештейді; ол өзінің бүкіл бауырларының арасында солай өмір
сүреді".
Катон Кіші, немесе Утикалық (б.д.д. 95-47) - республиканы сақтау
жолында Цезарьға қарсы күресте жеңіліс тауып, өзін-өзі өлтірген.
Плутархтың айтуынша, өлер алдында Плагонның өлім мен жанның
өлмейтіні туралы "Федон" сұхбатын оқыған
54-б. Бэттери саяжайы Манхэттен (Нью-Йорк) аралының күнгей
шетінде, бір кездерде мұнда тұрған қорғанды қамалдың орнында
орналасқан.
Уайтхолл - Манхэттеннің оңтүстігінен солтүстігіне қарай созылған
Нью- Йорктегі көше.
55-б. Сако - АҚШ-тың теріскей-шығыс жағалауындағы Мэн
штатындағы өзек.
Рокэвей-Бич - Атлант
аралының күнгей шеті.
мұхиты
жағалауындағы
Лонг-Айленд
...Зевстің туған інісін бе? - Ежелгі грек мифологиясы бойынша, теңіз
құдайы Посейдон — Зевстің інісі.
56-б. Ван-Ранселирлер мен Раидольфтар — Жаңа Əлемде XVII-XVIII
ғасырларда орныққан бай көпестер мен жер иелерінің əулеттері.
Əжуалық астар беру үшін Мелвилл Хардикануттың (шамамен 1019—
1042) — өздері басып алған Англияның солтүстік-шығыс бөлігін
билеген соңғы дат королінің есімін қосақтайды; ол ұрпақ қалдырмай
өлген.
Мұғалімдіктен матростыққа ауысу — Мелвиллдің өзінің
өмірнамасына тұспал, ол 1837-1840 жылдары мұғалімнің көмекшісі
болып, содан кейін кит аулайтын "Акушнет" кемесіне жалданған.
СенекаЛуций Анней (б.д.д. 6 немесе 3 ж. - б.д. 65ж.)-Рим
стоицизмінің аса ірі өкілі.
57-б. Алма бақтарының үптеушілері - Адам мен һауа туралы
тəураттық миф меңзелген.
Пифагордың жарлықтары — Б.д.д. IV ғ. ежелгі грек философы
Пифагор шəкірттеріне бұршақ жеуге кеңес бермеген.
59-6.... Тир Карфагеннің ізашары болды... - Қала-мемлекет Карфаген
б.д.д. IX-VIII ғасырларда, одан бұрын, б.д.д. III мыңжылдықта тіршілік
еткен Финикия қаласы Тирдің колониясы ретінде негізделген.
61-б. Гоморра — Тəурат аңызына сəйкес, кесір-кердеңдігі мен
бұзылып азғындағаны үшін көктің отымен өртеліп жіберілген ежелгі
Палестина қаласы.
Евроклидонның өршеленген желі, байғұс Павел-Жаңа өсиеттен
(Апостолдардың ғамалдары) бұлдыр елестер.
62-б. Міскін Лазарь мен Бай — Інжіл тəмсілдерінің кейінкерлері.
62-б. Молукки — Зонд архинелағының күншығыс бөлігіндегі
аралдар шоғыры.
63-б Жаңа Англия жəдігөйлерімен аты шыққан— 1691-1692
жылдары Сөйлемде (Жаңа Англияның жалпы атауын алған солтүстікшығыс колониясы қалаларының бірі) жантүршігерлік бірнеше атақты
мыстандық соттар болып, оларда 19 "жəдігөй" мен "сиқыршыға" өлім
жазасы кесілді.
65-б. Бланко мүйісі — солтүстік американдық құрлықтың ең шеткі
батыс нүктелерінің бірі, Тынық мұхит жағалауындағы Орегон
штатының аумағында жатыр.
Жоһан пайғамбар (Иона) - Тəурат аңызы бойынша, кит жұтқан. Ол
жөнінде IX тарауды қараңыз.
70-б. Гекла - Исландиядағы сөнбеген жанартау.
74-б. Отыз жылдық соғыс (1618-1648) - тарихтағы тұңғыш жалпы
еуропалық соғыс.
84-б. Ледьярд Джон (1751-1789) - Джеймс Гуктың жүзу сапарына
қатысушы, сондай-ақ, Еуропа арқылы Сібірге саяхат жасаған.
Мунго Парк (1771-1806) - шотланд саяхатшысы, Нигер ағысын
зерттеген.
86-б.
Бродвей
Нью-Йорктегі
кеше;
Чеснет-стрит
Филадельфиядағы көше; Риджент-Стрит - Лондондағы көше; Уотерстрит - Ливерпульдағы көше; Уогшинг-Лондондағы көше.
87-б. Жасыл таулар өзінің ормандарымен жəне жайылымдарымен
əйгілі Вермонт штатының солтүстік-шығысында орналасқан.
Фиджи, Тонгатобу, Эроманго, Пананджи, Брайтджи - Австралияның
шығыс жағындағы Тынық мұхит аралдары.
Ханаан - Тəурат аңызы бойынша, "шапағатты жер", Палестина мен
Финикия өлкелерінің ежелгі атауы.
88-б. Герр Александр - 1840 жылдардың аяғында Нью-Йоркта өнер
көрсеткен неміс көз байлаушы-сиқыршысы.
91-б. Элефанта үңгірлері - Бомбей шығанағындағы шағын аралда
орналасқан үнділердің үңгірлердегі ежелгі ғибадатханалары.
Гудвин құмдары - Англия
бұғазындағы қауіпті қайраңдар.
жағалауларындағы
Па-де-Кале
93-б. Квебек - Канададағы ескі қала, 1608 ж. негізі қаланған; қаланың
орталығындағы төбеде 1698 жылы тұрғызылып, солтүстік
американдык колонияларға қатысты ағылшындар мен француздар
арасындағы соғыстар кезінде бірнеше қоршауға төтеп берген қамал
тұрған.
94-б асқақ Эренбрейштейн - Рейндегі қамал-қала.
111-б. Коковоко жəне (төменде) Роковоко - романның бірінші
басылымында болған, сондықтан, аудармада сақталған əр түрлі мəтін.
112-б. Сэг-Харбор - АҚШ-тың шығыс жағалауындағы айлақ.
119-6. Эддистон маяғы - Плимут айлағынан оңтүстік-батысқа қарай
14 миль жерде Ла-Манш бұғазындағы шағын аралда орнатылған.
120-б. Мейлі, Америка Мексиканы Техасқа қосып алсын, мейлі,
Канададан соң Кубаға жармассын... - 1846-1848 жылдардағы соғыс
нəтижесінде Мексиканың бестен екі аумағы АҚШ-қа қосылды:
Мексикадан 1836 жылы бөлініп, 1845 жылы АҚШ күшпен басып кірген
Техас, Калифорния, Невада жəне басқалары. Осы жылдарда Кубаға
басып кіруге немесе оны Испаниядан сатып алуға бірнеше əрекет
жасалды, алайда, олар сəтті болмады. Канадамен шекараны 49-шы
ендік бойынша белгілеу туралы шартқа 1846 жылы қол қойылды,
бірақ АҚШ-та оны солтүстікке қайта жылжыту қажеттілігі жөніндегі
əңгімелер басылмады. Мелвилл өз елінің басқыншылық жоспарларына
қатты наразылық білдірді.
123-б. Разинька - жеуге жарамды моллюск.
127-б. Дін ұстанудың негізін құраған отыз тоғыз парызды ағылшын
шіркеуі 1563 ж. қабылдады ("39 ереже Заңы" делінеді).
Мидиялықтар — Солтүстік-Батыс Иран мен Оңтүстік Азербайжан
аумағындағы ертедегі құл иеленуші мемлекет Мидияны (б.д.д. VII—VI
ғғ.) мекендеген халық. "Акушнет" те құрып кеткен үндіс тайпасының
ағын алған.
Шығыстың үш сиқыршы патшасы меңзелген: сүйектері Кельн
соборында жай тапқан-мыс Каспар, Мельхиор жəне Бальтазар.
128-б. Бекет Фома (XII ғғ.) — Кентерберий архиепископы, Генрих II
корольмен жауласып, ғибадат кезінде король жіберген жендеттер
шаншып өлтірді.
Фалек жəне (төменде, 130-6.) Вильдад - Тəураттағы есімдер, Аюптың
кітабында жəне басқаларында Израиль аталарын тізбелеген кезде
аталады.
Торкил Жалмауыз, Торкил Хак (НаКг — исландша əлдебір жыртқыш
балықтың атауы) — исланд тарихи жырларының кейіпкері, XI ғ.
Англиядағы дат иеліктерінде көрнекті рөл атқарған; өзінің ұрыстағы
ерліктерін ағаш кереуеті мен қалқанында сурет қылып ойып
салғызған.
129-б. Поттовоттами — Алгонкин тобындағы бір үндіс тайпасының
атауы.
Квакерлер - XVII ғ. Ортасында Англияда пайда болып, елеулі бөлігі
Америкаға қоныс аударған христиандық протестант сектасы.
130-б. Кейп-Код мүйісі мен Мартас-Вайньярд аралы Нантакеттің
маңында.
Ахав - Тəуратга аталатын Израиль патшасы; мəжусилық Ваал дінін
енгізіп. пайғамбарларды қудалаған.
135-б. "Өздеріңе қазына жинамаңдар... " — Вилдад Матфей
інжіліндегі уағызды айтып тұр.
138-б. Гейхед - Мартас-Вайньярд аралындағы қоныс.
147-б. Конгрегационалистік шіркеу — протестант шіркеуінің АҚШта таралған бір түрі, XVII ғ. басындағы алғашқы қоныстардың(Бостон.
Сейлем. Нантакет) негізін қалаушылар, олардың ұрпақтары да нақ осы
шіркеуге қараған. Девтерономия — грекше Екінші заң -Тəурат
кітаптарының бірінің атауы.
148-б. Филистимляндықтар — Жерорта теңізінің оңтүстік-шығыс
жағалауын мекендеген, Тəуратта аталатын, пұтқа табынушы халық,
б.д.д. XIII ғ. бастап белгілі.
Хеттеяндықтар - б.д.д. ІІ-І мыңжылдықтарда Кіші Азия мен Сирияны
мекендеген мəжусилық хеттер тайпаларының тəураттық атауы.
Грек түбірінен түзілген "католиктік" сөзі: жалпыға бірдей, ғаламдық
деген мағынаны білдіреді.
150-б. Вил — бабылдық пұтқа табынушылар
Пайғамбарлардың тəураттық кітаптарында аталады.
құдайы,
153-б. Илия (Ілияс) - тəураттық пайғамбар, Ахав патшаның
тағдырын Иеровоам патшаның тағдырымен салыстырып, оның елімін
болжап айтқан.
163-б. Уоттс гилиндері - авторы белгілі ағылшын дін ғұламасы
Исаак Уоттс (1674-1748) болған діни гимндер жинағы.
170-б. Де Виттян (1625-1672) - нидерландылық мемлекет
қайраткері, 1650-1670 жж. Голландияның шын мəніндегі билеушісі.
171-б....сол бір қысырық əйелдің қыздары... - Мысыр мифологиясына
сəйкес, құдай-егіздер Изида мен Осирис бірін-бірі аналарының, құдай
əйел Нуттың құрсағында жатып сүйеді, сондықтан, Изида туған
кезінде-ақ екіқабат болған.
Ванкувер Джордж
саяхатшысы.
(шамамен
1758-1798)
-
ағылшын
теңіз
Крузенштерн Иван Федорович (1770-1846) - орыс теңіз саяхатшысы
һəм географ, 1803-1806 жж. жерді айналып шыққан алғашқы орыс
экспедициясын басқарды.
172-б. Иов, Альфред Ұлы, Охтхере, Бэрк - Үзінділердің түсіндірмесін
қараңыз.
Франклин Бенджамин (1706-1790) - американдық аса көрнекті
саяси қайраткер жəне ғалым.
173-б. Йель мен Гарвард - АҚШ-тағы ең байырғы жоғарғы оқу
орындары; Йель университеті 1636 ж., Гарвард - 1701 ж. негізі
қаланған.
178-б. Қара дидарлы тұтқын Бэньян - 42-6. түсіндірмесін қараңыз.
... Сервантестің... шабылған... қолын. — Ұлы испан жазушысы
Мигель Сервантес де Сааведраның (1547-1616) сол қолы жарақаттан
кейін жансызданып қалған, Мелвилл ойлағандай, шабылмаған.
Джэксон Эндрью (1767-1845) — американ генералы АҚШ-тың
жетінші президенті, кедей отбасынан шыққан.
182-б. Əуе Дулейі бекзадасының ұлы -яғни мəжуси сайтанының.
Теңеу Тəураттан алынған (Павелдің ефестіктерге жолдауы, 11,2).
Агасферол да тəураттық теңеу, иаһудилер ең құдіретті парсы
шаһтарының бірін осылай атаған. (Эсфири кітабы. I, 1).
183-б. Анахарсис Клоотс - Клоотс Жан-Батист (1775-1794), Ұлы
француз революциясы қайраткерлерінің бірі, 1790 ж. Ұлттық
жиналысқа жердің əр түрлі нəсілдері мен халықтары өкілдерінен
делегация əкелген.
185-б. Итальян мүсіншісі, бедерші һəм зергер Бенвенуто Челлини
(1500- 1571) жасаған, Медузаның басын ұстаған белгілі Персей мүсіні
меңзеліп тұр.
193-б. Королева Маб-перизаттар королевасы, түстердің əміршісі,
кельт эпосындағы бейне.
194-б. Байлауышты орден - Əулие Георгий ордені, 1350 ж. ағылшын
королі Эдуард III белгілеген. Бұл орденнің бір белгісі тізенің астынан
байланатын лента болып табылады.
198-б. Черинг-кросс - ескі Лондонның жағрапиялық орталығы
болып табылатын алаң. Мұнда əдетте корольдерді жария еткен, жұрт
алдындағы жазаға тарту рəсімдерін орындаған.
"Ол істей ме екен... бос үміт" - Тəураттан алынған жолдар (Иовтың
кітабы, XL, 41).
202-б.Гномон-тік өзек түріндегі аса көне астрономиялық аспап,
күннің биіктігі мен азимутын бақылау үшін қолданылған.
Ахаз сатылары — Тəурат кітабындағы күнсағат тілін білдіретін
Исай пайғамбар бейнесі. Тəуратта аталатын Ахаз — иаһудилер
патшасы.
204-б. Бұл арада бүкір кит əлі күнге шейін тұрған ескілікті "Піл мен
қамал" мейманханасының маңдайшасымен салыстырылады, оның
қақпасының үстінде арқасына əлдебір қолапайсыз құрылыс
қондырылған ағаш піл ілулі тұр.
206-б. Фробвер Мартин (1535-1594) - белгілі ағылшын теңіз
саяхатшысы. 1576-1577 жж. Солтүстік-Батыс өткелі (249-6.
түсіндірмесін қараңыз) дейтінді іздеп екі экспедицияға шықты.
Королева Бэсс — ағылшын королевасы Елизавета Тюдор (15581603), балалық жəне жастық шағын Гринвич қамалында өткізген.
Лестер Роберт — ағылшын королевасы Елизавета І-нің жақын серігі
жəне фавориті.
208-б. Төртінші шілде - АҚШ-тың ұлттык мерекесі, теуелсіздікті
жариялаған күн (1776).
209-б...левиафандық католы, бірақ түкте мағынасы жоқ, бос
дыбыстар. -Мелвилл бұл арада "Макбеттегі" "Өмір... мылжың сөздерге
толы жəне түк мағынасы жоқ" деген жолды сəл өзгертіп айтады (V акт,
5-көрініс).
214-б. Валтасар — Бабыл патшасы. Тəуратта Вал ғасардың
сарайындағы той суреттелген, сол кезде қабырғада Бабыл
патшалығының құритынын болжап хабарлаған жазу пайда болған
(Даниил пайғамбардың кітабы, V).
215-б.
Имперлік
электорлар
-
ортағасырлық
Германияда
императорды
курфюрстер).
сайлау
құқығына
ие
болған
князьдар
(немесе
218-б. Көсем Логан - XVIII г. аяғында ақтарға қарсы бітіспес күрес
жүргізген минго үндістер тайпасының жаужүрек көсемі.
220-б. Луи-Фипипп (1773-1850) - герцог Орлеанский. 1830 жылғы
Шілде революциясынан кейін Франция королі болды, 1848 ж.
Революция тақтан құлатты. Луи Блан (1811-1882)-француз журналисі,
тарихшы, утопияшыл социалист, 1848 ж. революция қайраткері.
Луи - сайтан - өзі - кітаптың 1851 ж. ағылшындық басылымында
анықтама Луи-Наполеонға (1808-1873) — Француз республикасының
президентіне (1848-1851), ал содан кейінгі император Наполеон III-ге
(1851-1870) арналды.
Геркулес мұнаралары - Антикалық аңыз бойынша, Гибралтар
бұғазы жағалауларындағы екі жартасты Геркулес орнатқан жəне олар
əлемнің шегін білдірген.
221-б. Родос алыбы - ежелгі грек құдайы Гелиостың Родос
аралындағы биіктігі 30 метрден астам мүсіні, əлемдегі жеті кереметтің
бірі.
222-б. Капитан Слит — Уильям Скорсби-Үлкен (1760-1820)
меңзеліп тұр, ол да ұлы сияқты, теңізші əрі поляр өңірін зерттеуші.
224-б. Федон - 53-6. түсіндірмесін қараңыз.
Боудич Натаниель (1773-1838) — американ математигі, кеңінен
мəшһүр теңізде жүзу кестелерінің авторы.
"Жүйткі, толқын... адам "— Бұл арада Байронның "Чайльд
Гарольдттың саяхаттары" поэмасының жолдары өзгертіліп айтылған,
IV жыр, 179-шумақ.;
225-б. Крэнмер Томас (шамамен 1489-1556) — Кентерберий
архиепископы, Реформация қайраткерлерінің бірі, дін бұзар күпір
ретінде алауда өртелген.
Декарт құйындары - Француз философы һəм ғалым Рене Декарт
(1596-1650) материяның механикалық қозғалысын құйын түрінде
елестеткен.
234-б. ...темір тəжі Ломбардтың — "Қасиетті Рим империясының"
императорлары киетін тəжге (осы кезде олардың кейбірі сонымен
бірге Ломбард корольдері атағын қоса алған), аңыз бойынша, Құдай
Айқышының бір шегесі қағылған. Осындай соңғы тəжді 1838 ж.
Австрия императоры Фердинанд I киді, ол да, Ахав сияқты, есуастық
дертіне шалдықты.
235-б. Бэрк пен Бэндиго — Мелвилл заманындағы Англиядағы
белгілі жұдырықтасу майталмандары.
239-б. Солтүстік-Батыс өткелі - XIX ғасырдың аяғына шейін белгісіз
болып келген, Американ құрлығының теріскей жағалауын бойлай
батысқа өтетін бір кездердегі теңіз жолы осылай аталған.
You have read 1 text from Kazakh literature.
Next - Моби Дик немесе Ақ Кит - 45
  • Parts
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 01
    Total number of words is 4152
    Total number of unique words is 2594
    28.1 of words are in the 2000 most common words
    41.1 of words are in the 5000 most common words
    47.3 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 02
    Total number of words is 4196
    Total number of unique words is 2323
    32.4 of words are in the 2000 most common words
    45.1 of words are in the 5000 most common words
    52.1 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 03
    Total number of words is 3981
    Total number of unique words is 2510
    29.9 of words are in the 2000 most common words
    42.1 of words are in the 5000 most common words
    49.4 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 04
    Total number of words is 4118
    Total number of unique words is 2357
    31.5 of words are in the 2000 most common words
    45.1 of words are in the 5000 most common words
    51.7 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 05
    Total number of words is 4102
    Total number of unique words is 2447
    30.2 of words are in the 2000 most common words
    42.4 of words are in the 5000 most common words
    48.9 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 06
    Total number of words is 4330
    Total number of unique words is 2223
    34.7 of words are in the 2000 most common words
    47.7 of words are in the 5000 most common words
    54.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 07
    Total number of words is 4286
    Total number of unique words is 2247
    34.3 of words are in the 2000 most common words
    46.8 of words are in the 5000 most common words
    53.3 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 08
    Total number of words is 4126
    Total number of unique words is 2331
    31.0 of words are in the 2000 most common words
    43.8 of words are in the 5000 most common words
    50.4 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 09
    Total number of words is 4042
    Total number of unique words is 2154
    29.6 of words are in the 2000 most common words
    41.0 of words are in the 5000 most common words
    48.1 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 10
    Total number of words is 4205
    Total number of unique words is 2324
    31.3 of words are in the 2000 most common words
    44.1 of words are in the 5000 most common words
    49.7 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 11
    Total number of words is 3994
    Total number of unique words is 2399
    28.3 of words are in the 2000 most common words
    40.0 of words are in the 5000 most common words
    46.9 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 12
    Total number of words is 4151
    Total number of unique words is 2361
    29.6 of words are in the 2000 most common words
    41.9 of words are in the 5000 most common words
    49.2 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 13
    Total number of words is 4092
    Total number of unique words is 2452
    28.9 of words are in the 2000 most common words
    40.5 of words are in the 5000 most common words
    47.4 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 14
    Total number of words is 3989
    Total number of unique words is 2468
    27.0 of words are in the 2000 most common words
    38.8 of words are in the 5000 most common words
    45.3 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 15
    Total number of words is 4085
    Total number of unique words is 2406
    29.1 of words are in the 2000 most common words
    41.4 of words are in the 5000 most common words
    48.6 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 16
    Total number of words is 4029
    Total number of unique words is 2366
    30.7 of words are in the 2000 most common words
    42.9 of words are in the 5000 most common words
    49.2 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 17
    Total number of words is 4044
    Total number of unique words is 2413
    29.9 of words are in the 2000 most common words
    42.4 of words are in the 5000 most common words
    48.9 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 18
    Total number of words is 4034
    Total number of unique words is 2141
    31.9 of words are in the 2000 most common words
    45.5 of words are in the 5000 most common words
    52.4 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 19
    Total number of words is 4000
    Total number of unique words is 2326
    30.9 of words are in the 2000 most common words
    43.5 of words are in the 5000 most common words
    50.1 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 20
    Total number of words is 3976
    Total number of unique words is 2148
    30.2 of words are in the 2000 most common words
    42.5 of words are in the 5000 most common words
    50.3 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 21
    Total number of words is 3932
    Total number of unique words is 2419
    29.1 of words are in the 2000 most common words
    39.5 of words are in the 5000 most common words
    46.0 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 22
    Total number of words is 4020
    Total number of unique words is 2394
    30.4 of words are in the 2000 most common words
    42.7 of words are in the 5000 most common words
    49.3 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 23
    Total number of words is 4173
    Total number of unique words is 2329
    29.1 of words are in the 2000 most common words
    41.7 of words are in the 5000 most common words
    47.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 24
    Total number of words is 4127
    Total number of unique words is 2371
    30.3 of words are in the 2000 most common words
    44.6 of words are in the 5000 most common words
    51.6 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 25
    Total number of words is 4199
    Total number of unique words is 2302
    32.1 of words are in the 2000 most common words
    45.3 of words are in the 5000 most common words
    51.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 26
    Total number of words is 4109
    Total number of unique words is 2363
    30.7 of words are in the 2000 most common words
    42.5 of words are in the 5000 most common words
    49.2 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 27
    Total number of words is 4114
    Total number of unique words is 2363
    29.0 of words are in the 2000 most common words
    40.6 of words are in the 5000 most common words
    47.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 28
    Total number of words is 4140
    Total number of unique words is 2102
    31.8 of words are in the 2000 most common words
    44.9 of words are in the 5000 most common words
    51.7 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 29
    Total number of words is 3997
    Total number of unique words is 2418
    29.2 of words are in the 2000 most common words
    42.2 of words are in the 5000 most common words
    48.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 30
    Total number of words is 4022
    Total number of unique words is 2357
    28.9 of words are in the 2000 most common words
    41.5 of words are in the 5000 most common words
    49.1 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 31
    Total number of words is 4174
    Total number of unique words is 2421
    30.9 of words are in the 2000 most common words
    43.4 of words are in the 5000 most common words
    50.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 32
    Total number of words is 4018
    Total number of unique words is 2468
    27.1 of words are in the 2000 most common words
    39.1 of words are in the 5000 most common words
    45.9 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 33
    Total number of words is 4247
    Total number of unique words is 2334
    32.0 of words are in the 2000 most common words
    45.0 of words are in the 5000 most common words
    51.1 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 34
    Total number of words is 4075
    Total number of unique words is 2398
    29.3 of words are in the 2000 most common words
    40.7 of words are in the 5000 most common words
    46.7 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 35
    Total number of words is 3953
    Total number of unique words is 2296
    28.3 of words are in the 2000 most common words
    39.9 of words are in the 5000 most common words
    45.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 36
    Total number of words is 4157
    Total number of unique words is 2367
    31.0 of words are in the 2000 most common words
    42.6 of words are in the 5000 most common words
    49.2 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 37
    Total number of words is 4144
    Total number of unique words is 2270
    30.3 of words are in the 2000 most common words
    43.3 of words are in the 5000 most common words
    49.1 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 38
    Total number of words is 4220
    Total number of unique words is 2369
    29.7 of words are in the 2000 most common words
    42.5 of words are in the 5000 most common words
    48.8 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 39
    Total number of words is 4193
    Total number of unique words is 2288
    30.4 of words are in the 2000 most common words
    43.3 of words are in the 5000 most common words
    50.4 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 40
    Total number of words is 4199
    Total number of unique words is 2296
    31.6 of words are in the 2000 most common words
    44.0 of words are in the 5000 most common words
    50.5 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 41
    Total number of words is 4159
    Total number of unique words is 2382
    30.1 of words are in the 2000 most common words
    43.5 of words are in the 5000 most common words
    51.0 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 42
    Total number of words is 4083
    Total number of unique words is 2029
    30.1 of words are in the 2000 most common words
    42.6 of words are in the 5000 most common words
    49.6 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 43
    Total number of words is 4253
    Total number of unique words is 2263
    31.4 of words are in the 2000 most common words
    43.5 of words are in the 5000 most common words
    50.5 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 44
    Total number of words is 3811
    Total number of unique words is 2282
    22.9 of words are in the 2000 most common words
    32.2 of words are in the 5000 most common words
    39.0 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.
  • Моби Дик немесе Ақ Кит - 45
    Total number of words is 2966
    Total number of unique words is 1844
    20.2 of words are in the 2000 most common words
    28.6 of words are in the 5000 most common words
    35.2 of words are in the 8000 most common words
    Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.