La guerra del Vespro Siciliano vol. 2 - 19

filius regis necesse haberet deierare, vel habere discordiam gravem cum
suis subditis.
Item amoveatur de apostolicis literis clausula illa suas patentes
literas concedendo; cum dominus rex sic non consueverit obligari.
Item addatur in illa clausula, in qua dicitur quod filius regis jurabit
omnia in apostolicas literas contenta: quod iuret prout eum contingunt.
Item petant nuntii, quod procedatur contra fautores Petri de Aragonia
et adherentes eidem.
Item quod committatur domino Johanni plene legationis officium, cum
potestate obligandi decimam creditoribus; et mutandi alia vota in votum
crucis, si eam predicati contingat, excepto voto crucis transmarine;
et absolvendi etiam a voto crucis que predicabitur, si aliqui velint
redimere vota sua.
—Ad primam supplicationem sive petitionem, prout est artata sive
restricta ad regnum Francie et alia certa loca extra illud. Responsio.
Licet ... regi Sicilie decima concessa non fuerit in omnibus locis que
continet predicta petitio; tamen, postquam negotium de quo agitur,
ut supra exprimitur, acceptatum fuerit et assumptum, concedetur per
quatuor annos decima omnium ecclesiasticorum reddituum in locis omnibus
supradictis, excepta diocesi Cameracensi, et provinciis Arelatensi
et Aquensi. Ratio autem qua diocesis Cameracensis excipitur, illa
est quia, propter quedam impedimenta, collectio decime in Lugdunensi
concilio pro subsidio Terre sancte concesse, pro aliquo tempore
fuit omissa, et modo colligitur; propter quod durum esset in eadem
diocesi gravamen accumulare gravamini. Provincie autem Arelatensis
et Aquensis excipiuntur propter necessitates regis Sicilie. In locum
tamen predictarum provinciarum et Cameracensis diocesis exceptarum,
subrogabuntur Tarentasiensem et Ebredunensem provincie; in ea parte
ipsius provincie Ebredunensis que est extra comitatum provincie et
Forcalkerii.
Ad secundam, de annalibus ecclesiasticorum beneficiorum. Responsio.
Ista supplicato sive petitio denegatur; quia scandalo plena, parum
utilis, omnino incerta, insolita, et nulli umquam hijs temporibus
concesse, sed omnibus, etiam pro terre sancte subsidio, denegata.
Ad tertiam, de legatis indistinctis. Responsio. Concedentur in illis
locis in quibus et decima.
Ad quartara, que incipit: Item quod in subsidium, etc. Responsio.
Concedetur in locis illis in quibus et decima, et in regno Navarre, quo
ad personaliter euntes; et quo ad mittentes subsidium competens, pro
arbitrio illius cui hoc committet ecclesia; et quo ad solventes primo
anno decimam integre pro omnibus quatuor annis.
Ad quintam, que incipit: Item alia subsidia. Responsio. Ad istam
supplicationem sive petitionem, supra circa finem literarum nostrarum
plene ac explicite respondetur.
Ad sextam, que incipit: Item impetrentur. Responsio. Fiet quod in ista
petitione continetur, postquam filius electus et negotium acceptatum
fuerit et assumptum.
Ad septimam, que incipit: Item alie litere. Responsio. Ista petitio
precise repellitur; quia est, etiam ipso auditu, horrenda.
Ad octavam, que incipit: Item corrigantur. Responsio. Isti
supplicationi sive petitioni satisfit ad plenum per speciales litteras
apostolicas, que super hoc dicto cardinali mittuntur.
Ad nonam, que incipit: Item amoveatur. Responsio. Et isti similiter
satisfit per alias speciales nostras litteras, que super hoc eidem
cardinali mittuntur.
Ad undecimam, que incipit: Item petant Nuntii. Responsio. Factum est
quod in ista petitione continetur; et fiet plenius, prout opus fuerit.
Ad duodecimam, que incipit: Item quod committatur. Responsio. Fiet quod
in ista petitione continetur, postquam negotium acceptum fuerit et
assumptum.
—Item obtulerunt dicti archidiaconi Nuntii tui quandam cedulam
subscripti tenoris.
«Advertat apostolice sanctitatis provisio, scribere domino Johanni
cardinali, quod vos concessistis et adhuc conceditis domino regi, in
subsidium negotii Aragonie, trium annorum decimam integraliter et
perfecte, quam vultis eidem assignari, dari et liberari statim postquam
ipse negotium acceptaverit, et de filijs suis unum ad id elegerit;
et leges, conventiones et pacta ipse rex pro se ac successoribus
suis, et filius suus ad id per eum electus et deputatus per eundem
dominum Johannem, sollempniter promiserint, prout unumquemque eorurm
contingerit, secundum quod in litteris a vestra sanctitate concessis,
tam super ipsius decime, quam super concessione terrarum que fuerant
olim Petri de Aragonia plenius continetur; non obstante quod vos
precepistis eidem domino J. verbotenus, quod unius anni decimam ad opus
Romane Ecclesie retineret; et non obstante quod in quibusdam literis
clausis scripsistis eidem, quod non procederet ad exactionem decime
supradicte, nisi ante omnia dominus rex et filius eius primogenitus
eadem leges conventiones et pacta sollempniter promisissent.
«Concedatur etiam ex nunc domino Johanni quod statim facta acceptatione
huiusmodi et promissionibus, quemadmodum est predictum, habeat
potestatem obligandi eandem decimam mercatoribus, de consilio tamen
regis.»
Responsio. Contentis in predicta cedula satisfit per varias litteras,
que dicto cardinali mittuntur. Dat. apud Urbemveterem, V idus Januarii,
pontificatus nostri anno tertio (1284 _contandosi gli anni del
pontificato di Martino da febbraio 1281_).
_Dagli archivi del reame di Francia J. 714, 1. Suggellata col suggello
di piombo, pendente da una funicella di canape. Nel suggello da un lato
si legge MARTINUS. PP. IIII. Su l’altro è il solito tipo delle teste
de’ due apostoli, divise da una croce, e sormontate dalle lettere SPA.
SPE._
XV (XII).
Scriptum est domino Radulpho de Angelone, castellano Castri Salvatoris
ad mare de Neapoli, etc. Cura nos Henricum Rubeum de Messana, captum
olim per gentem domini patris nostri in conflictu habito in plano
melacii cum rebellibus Messanensibus, quem in castro vestro cure
comisso Regius carcer tenet inclusum, mitius agendo cum ipso,
liberaverimus de gratia speciali; devocioni vestre mandamus, quatenus
statim receptis presentibus, dictum Henricum Rubeum solutum vinculis
quibus teretur in castro predicto liberetis, et liberum abire
permittatis; has vobis licteras in hujusmodi rei testimonium retinendo.
Dat. Neapoli die XXVIIII martii XII. Ind. (1284).
_Dal r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
124._
_Il castello del Salvatore di Napoli è quel che oggi si chiama castel
dell’Uovo._
XVI (XIII).
Scriptum est Capitaneis partis Guelforum florentie, etc. Satis
confidentes inducimur de nostris negotiis humeris vestris incumbere, ut
ad ea que diversimodo processibus nostris circumfluunt. prout in Regno
Sicilie calunpniosa temporis procella commovit, ut de hiis nobiscum
sitis ydoneos, vos diligenter invocare, quod per vos de quibus fidei
puritate confidentes eadem nostra negotia colere compleantur. dum enim
gratitudines serviciorum innumeras, que domino Genitori ostro devotione
prestantes constanter in filium transtulistis diligenter advertimus;
dum voluntatem vestram et aliorum Civitatis vestre, quam mater et
alumpna fidelitas semper servavit illesam, memori meditatione pensamus;
libenter vobis incumbimus a vobis habere suffragia, qui nescitis a
consuetis recedere et absque sollicitadinis interlectione consurgitis
ad ilia que dicti domini patris nostri fastigia, nostrique honoris
augmentum respiciunt, et negotia nostra magnifice tamen prudenter
ubilibet, placito cordis affectu et attentione fructuosa operis,
procuretis. Verum cum per conventiones dudum habitas inter eumdem
dominum patrem nostrum et commune Pisarum, de dandis anno quolibet
quinque Galeis tamen armatis in subsidium quarumlibet necessitatum
ipsius domini patris nostri, dictum commune Pisarum pro annis proximo
preterito et presenti Galeas ipsas tamen armatas pro instanti guerra
teneantur in ostrum subsidium destinare, et se dudum paratas»
obtulerint illas dare seu mittere, quia paratas ipsas habebant cum
necessitas immineret; sinceritatem et amicitatam vestram requirimus et
rogamus attente, quatenus nostri contemplatione nominis et amoris, aput
Pisas vos personaliter conferentes, a commune Civitatis ciusdem, iuxta
conventiones easdem, dictas Galeas pro eisdem duobus annis, videlicet
proximo preterito et presenti, ex parte domini patris nostri et nostra
requiratis instanter; ut galeas ipsas in nostrum subsidium pro instanti
passagio, simul cum alio nostro felici extolio congregandas, debeatis
destinare; ita quod, vestro mediante auxilio, galeas easdem per totum
presentem mensem aprilis infallibiliter habeamus; cum intendamus in
principio mensis madii ad extremam depopulationem Rebellium nostrorum
et hostium in Robellem insulara Sicilie, duce Deo, cum magno et potenti
extolio feliciter proficisci. Dat. Neapoli X aprilis XII Ind.
_Dal r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
130._
XVII (XIV).
Scriptum est domino Catello de Catellis, et domino Gentili de Sancto
Miniato dilectis, etc. Quia nuper exposuistis nobis quod aliqua
communia lonbardie, ad dominum patrem nostrum et nos pure gerentia
dilectionis affectum, per vos pridem Regio nostroque nomine requisita
de gentis subsidio nobis dando, illud voluntarie obtulerunt; et iam
passagli nostri tempus advenerit, devotioni vestre mandamus expresse,
quatenus, statim receptis presentibus, ad eadem Communis redeuntes,
ipsa ex Regis nostraque parte rogare et requirere studeatis, quod
huiusmodi gentis promissum subsidium ad nos incontinenter transmittant,
cum iam ultra quam foret expediens sit morata. Dat. Neapoli die XIX
madii XII Ind.
_Dal r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
131 a t._
XVIII (XV).
Karolus Dei gratia Rex Jerusalem et Sicilie, etc. Nobilibus et
discretis viris, Potestati, Capitaneis, Anzianis, Consilio et Communi
Civitatis Pisarum, etc. Et si credamus quod de captione Karoli
primogeniti nostri Salerni principia rumores jam ad vos pernix fama
perduxerit; ne tamen exinde nostre caritatis instintu, cuius honores
affectuose zelamini, plus quam in causa sit,. concipiatis angoris, ad
sinceritatis vestre notitiam presentium tenore deducimus, quod in eius
capitone nihil, aut valde modicum, nostris iuribus est subductum. Et
licet ad rumorem captionis ipsius, adiaceus regio perstrepuerit; tamen
ad adventum nostrum, qui post casum ipsum infra triduum intercessit,
vascellis hostium qui adhuc per adiacentem marittimam navigabantur,
protinus in Siciliam refugis, omnis turbatio requievit; et factus
est ad nos ex omnibus regni partibus concursus fidelium et nunciorum
Universitatum quamplurium, qui, predicti casus acerbitate commoti,
nobis ad prosecutionem assumpti negotii iuxta nostre.....dispositionis
arbitrium, prompta personarum et rerum subsidia, sinceris affectibus,
obtulerunt. Ita quod, contemplatione captionis dicti principis,
credatur nostris adjectum juribus potius quam subtractum: circa
predictum itaque casum in eo efficacissime consolati, quod divina
gratia per eumdem principem nos locupletavit in sobole; ac attendentes
quod in portu nostro Neapolis, galee munitissime quinquaginta
quatuor, galeoni septem, et plura vassella; In portu vero civitatis
nostre Brundusil, galee vigintiquinque et taride septuaginta; et in
plagia nostra Nicotere, taride septem, nil aliud quam verbum nostre
iussionis expectant; quodque militum et nautarum nobis copie suppetunt,
que in multo maiori negotio felicem pollicentur eventum; illud
autem in rationis nostre trutina ceteris preponentes, qui in causa
nostra divinam prosequimur et sancte Matris ecclesie libertatem; Ad
continuationem assumpti negotii, sine intermissione aliqua confidenter
intendimus, et totis nisibus preparamus, quod per mediterraneas regni
partes terrestris exercitus, et per utraque marittima regni latera
vassellorum nostrorum extolia in hostium et rebellium nostrorum
Sicilie promeritum exterminium duce domino feliciter dirigantur. Ita
quod in brevi, divina favente clementia, letos rumores de nostris
processibus audietis. Verum ne sub expectatione galearum vestrarum,
quas iuxta conditionem iniecti federis pridem in transitu vestro
nostre promissionis adiectione vallatam, non solum declarato termino,
sed ut cumque maturius in nostrum subsidium nostrique decus extolii
fiducialiter et ilariter expectamus, contingat iam apparatos motus
nostre potentie retardari; Sinceritatem vestram affectuose requirimus
et rogamus, quod si forte galeas ipsas in receptione presentium iter
ad nos, quod non credimus, non arripuisse contingerit, sic ipsarum
acceleretis et stimuletis adventum, quod, sicut pro eis amica vobis
affectione tenemur, sic etiam de promptitudine teneamur. Dat. Neapoli
die XIV junii XII Ind.
_Dal r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283. A, fog.
150 a t._
XIX (XVI).
Scriptum est eidem (Justitiario Capitanate). Cum nonnulli de Sarracenis
Lucerie, qui ad nostrum venerunt exercitum ad nostra servitia moraturi,
abinde intendant discedere, sicut nuper accepimus, et redire ad
propria, licentia a nobis aliqua non obtenta; fidelitati tue firmiter
et districte precipimus, quatenus, si Sarraceni ex eisdem aliqui, nisi
de ipsorum licentia a nobis vel marescallo nostro licteras habeant, ad
partes ipsas redierint, statim capias de personis; et ipsorum cuilibet,
ut de tanta temeritate non gaudeant, et alii timore perterriti similes
deinceps committere non attemptent, pedem facias irremissibiliter
amputari. Dat. in castris in lictore Bruczani, die VII augusti XII
Indict.
_Dal r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
54._
XX (XVII).
Scriptum est universitatibus per totam insulam Sicilie constitutis
etc. Noverit Universitas vestra quod de illustri et magnifico viro
domino Roberto Comite Atrebatensi, Karissimo nepote nostro, ut de nobis
met ipsis plenius confidentes, ipsum in tota insula nostra Sicilie
nostrum generalem Vicarium usque ad nostrum beneplacitum, ordinamus:
dantes sibi plenam, generalem et liberam potestatem assecurandi nomine
nostro quascumque Universitates et speciales personas eiusdem Insule,
in personis et rebus; remittendi eis offensam et culpam quam adversus
nostram commiserint Maiestatem, et penas mortis rerum aut exilli,
quas propterea incurrerunt; recipiendi eas in gratia nostra, et sub
nostri nominis protectione tenendi; statuendi ibidem Justitiarium,
secretos, portulanos et alios officiales quoscumque; et percipiendi
fructus et redditus ad nostram Curiam pertinentes, sicuti nosmet ipsi,
si presentes essemus, facere valeremus. In quibus omnibus totum sibi
concessimus posse nostrum; in verbo Regie dignitatis tenore presentium
promittentes Nos et heredes nostros rata habituros et firma, quocumque
prefatus Comes noster Vicarius tractaverit, ordinaverit, promiserit,
et fecerit in premissis et singulis premissorum; nulla unquam per nos
aut ipsos heredes nostros quomodolibet irritanda, set manutenenda
iugiter et servanda. Quare volumus et mandamus, quatenus persona nostra
in eodem Comite speculantes, sibi in omnibus, tamquam nobis, devote
pareatis et efficaciter intendatis. Dat. in Castris in litore Bruczani,
die decimo augusti XII Ind.
_Dal r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
168 a t._
XXI (XVIII).
Excellenti et Magnifico Viro Nepoti suo Karissimo domino Roberto Comiti
Atrebatensi Karolus Dei gratia Rex Jerusalem et Sicilie etc. Communis
nobiscum sanguinis unione commoti, semperque a Vobis in necessitatibus
nostris filialis zelo caritatis adiuti, illius in persona vestra spei
fiduciam obtinemus, illa de vobis securitate confidimus, quod de
quibuscumque nostris negotiis, que vestro subducerentur ducatui, quo
altiora consisterent, eo securius in vestris brachiis quiescentes,
adesse sentimus in illis alteram corporis nostri partem. Hiis igitur
moniti, ac strenuitatis vestre deliberatione fulciti, cum ex communi
consillo sit provisum ut in Insulam nostram Sicilie presentialiter
transfretetis, Vos in tota eadem Insula nostrum generalem Vicarium
usque ad nostrum beneplacitum ordinamus; quod si placet officium
exercentes, terras et loca eiusdem Insule ad fidem culminis nostri,
eo modo quo expedire videritis..... plenam enim vobis et generalem et
liberam concedimus potestatem, assecurando nomine nostro quascumque
Universitates, vel speciales personas dicte Insule, in personis et
rebus; remittendi eis omnem offensam el culpam quam adversus nostram
commiserint Maiestatem, et penas corporales vel reales aut exilli,
quas propterea incurrerunt; recipiendi eas in gratia nostra, et sub
nostri nominis protectione tenendi; statuendi ibidem Justitiarios,
Secretos, Portulanos, et alios officiales quoscumque; et percipiendi
omnes proventus et redditus ad nostram Curiam pertinentes, et sicuti
nos met ipsi si presentes essemus facere valeremus: in quibus omnibus
totum vobis damus et tradimus posse nostrum. In verbo Regie dignitatis
tenore presentium promittentes, nos et heredes nostros rata habituros
et firma quecumque tractaveritis, ordinaveritis, promiseritis, et
facienda duxeritis in premissis, et singulis premissorum; nullo unquam
tempore per nos aut ipsos heredes nostros quomodolibet irritanda, set
manutenenda iugiter et servanda. Dat. in Castria in litore Bruczani die
X augusti XII Ind.
_Dal r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
169._
XXII (XIX).
Scriptum eidem. (Justitiario.....) Cum eorum excessus qui castra ut
transfuge derelinquunt, jura gravissima persequantur, eo quod paulo
minus distant a lese crimine majestatis; nos nolentes quod impune......
transeant hii qui castra nostra relinquerunt pertinacia perniciosa,
firmiter fidelitati tue etc., quatenus, statim receptis presentibus,
per omnes et singulas terras marittime decrete tibi provincie,
inquirere interea studeas diligenter; et tam omnes illos qui gagia a
curia receperunt, et venientes cum galeis et teridis exinde recesserunt
postea, vel recedunt in posterum fugitivi....., subscriptos de
vassellis melficte, quos maraldicio prothontino et comiti referentibus
aufugisse didicimus quocumque modo..... vel eorum aliquos poteris
invenire, capias de personis; et in pena commisse fuge, cum per
tales non steterit quo minus noster sit exercitus dissolutus, _pedem
sinistrum cuilibet facias amputare_: illos autem quos invenire non
poteris, voce preconia, facies puplice forbannire; bona eorum omnia,
tam mobilia quam stabilia, capere studeas, et ad opus nostre Curie
facias procurare; factis nihilominus de captione bonorum ipsorum tribus
scriptis puplicis consimilibus, continentibus qualitatem et quantitatem
bonorum ipsorum particulariter et distincte, quorum uno penes te
retento, aliud Camere nostre, et tertium magistris rationalibus magne
nostre Curie nobiscum morantibus, studeas destinare. Nomina vero
illorum de Melficta sunt hec, videlicet: excelsus de Nicolao, Dominicus
de Sabino, Santorus de sapis, Nicolaus privignus Leonardi de Baro,
Guillelmus de Sencita, Nicolaus Petracce de Nauclio Alexio, Angelus
de Magistro accipardo, Riccardus gener Siri Raonis, Petrus de Adam de
ferlicio gener Lucede Padule, Jacobus gener dompni Riccardi, Johannes
Albanense, Andreas Stortus, Egidius de ferlicio gener Clemente, Petrus
de Radosta, Magister Laurentius Zucarus, Leonardus de Stella, et
Angelus de Vigillis gener Josey. Dat. Cotrone die XIX augusti XII Ind.
(1284).
_Dal. r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
34 a t._
Simili si leggono a fog. 35, date lo stesso dì, e indirizzate al
_giustiziere di Terra di Bari, a quel d’Abbruzzo, e allo stratigoto di
Salerno; variando i nomi delle città e de’ disertori._
XXIII (XX).
Scriptum est eidem (Justitiario terre Bari). Si regis eterni dextera de
qua regnorum nostrorum sceptra suscepimus debilitata non creditur, nec
illud etiam rationabiliter ambigetur, quin qui sub ejus potentia reges
et regna incuriose subegimus, rebellem regni nostri parctiolam eo nos
dirigente qui statuit, viribus nostris adhibitis, facile subigamus;
nec opus est ut credimus prudenter instruere unde sic..... servilis
contumacia rebellium nostrorum Sicilie cursu jam imminente teneri
potentie nostre laqueum et scuticam debite correctionis evaserit.
Scilicet omni et usque ad ultimos orbis angulos fama pertonuit, quod,
cum instanter quasi postquam predictam insulam generaliter rebellasse
didicimus, potencie nostre viribus illuc in parte trajectis, civitatem
Messane, velut ydre caput, tam arcte obsidionis in impugnationis
instantia premeremus, ut jam velut elisis faucibus et in emissione
spiritus singultiret, subito vir nobilis dompnus P. tunc rei Aragonie,
hic qui nobis nunquam alicujus odii signum ediderat, immo precipuum se
confitebatur amicum, honoris sui prodigus, ac juris et ritus gentium
imprudenter oblitus, insulam ipsam latenter ingrediens, ostem sese
nobis obtulit improvisum. Propter quod nos instanter oportuit bellum
nostrum aliter integrari; protinus itaque conversi in eum potentie
nostre consiliis, ipsum usque Bordellum in guasconie fines, ubi
nobiscum ad pugne iudicium cum centeno hinc inde milite personaliter
adesse juravit, venatione sumus sollicita persecuti; eo tamen contra
religionem prestiti juramenti, non sine fame sue pernicie jurate pugne
judicium declinante, mora nihilominus in partibus ipsis pertraximus
usquequo de invasione regni sui, quod ad Romanam tenebat Ecclesiam,
justa dispositione domini nostri summi pontiticis, per magnificum
principem dominum Philippum regem Francorum illustrem comitum (sic)
dominum ac nepotem nostrum et nos deliberato consilio ageretur, quibus
effectum est, quod ejusdem Regni per predictum summum pontificem in
Karolum dicti regis Francorum filium collacione translata, idem,
rex regnum ipsum, iam per ejus capitaneos ex diversis partibus
potenter invasum, vere futuro proximo, sic duce domino personaliter
aggressurus, ut idem Petras proprio Regno careat qui sic imprudenter
manus injecerat (in) alienum. Hiisque itaque consulte dispositis, ad
partes istas immediate reduximus; bellum expeditum et liberum contra
Siculos resumpturi: quo quidem cum instanter trajicere crederemus,
annone coegit inopia quod transitum nostrum in predictam insulam usque
ad predicti proximi futuri veris initium differamus; si nobis interim
de annona, maginis et singulis necessariis...........quod nos nihil
impediat vel moretur quod rebellibus domitis, finem demus laboribus, et
statum fidelium in cultu pacis et justitie componamus. Verum cum tam
arduum amplumque negotium sine fidelium nostrorum subsidio comode geri
nequeat; firmamque geramus fiduciam, quod in necessitatibus omnibus, ac
specialiter in hoc casu, in quo non minus eorum quam nostram vertitur
interesse, a quo..... ecclesie vel ecclesiastice persone non redduntur
immunes, ipsos in veniat nostra serenitas liberales, generalem
subventionem eisdem nostris fidelibus citra farum propterea providimus
imponendam; fidelitati tue presentium tenore mandamus, quatenus,
informati primo per sparanum de Baro militem, juris civilis professorem
magne Curie nostre Magistrum rationalem, dilectum consiliarium,
familiarem, et fidelem nostrum, de hiis que sibi circa id in
jurisdictione tua per nostram excellenciam committantur, subvencionem
ipsam in terris et locis decrete tibi provincie, juxta quantitatem
taxationis anni proximo preterite duodecime indictionis, quam tibi
per cedulam sub sigillo nostri culminis destinavimus, et ultra id ana
tarenis tribus et granis septem per unciam, in singulis videlicet
terris et locis, per sufficientes et ydoneos taxatores et collectores
in consueto et competenti numero eligendos per universitates terrarum
et locorum ipsorum, taxari et recolligi facias, cum studio et
sollicitudine opportuna. Recipiens ab eis corporalia juramenta, quod
pecuniam ipsam ultra ana granos duodecim per unciam pro expensis
eorum, inter homines terrarum et locorum ipsorum bona burgensatica
ibidem habentes, sive ibi sive alibi habeant incolatum, consideratis
facultatibus, familiis, et condicionibus singulorum, prece, precio,
timore, gratia, odio, et amore pospositis, personaliter et fideliter
taxent, studiose recolligant, et tibi sine obstaculo retencionis
assignent; quam tu, pro ut successive receperis, nihil inde retines ut
pro quibuscumque serviciis prorsus expendens, ad cameram nostram penes
nos statutam, per fideles et sufficientes nuncios destinari curabis.
Ita quod, ad plus usque per totum proximo futurum mensem februarii,
totam pecuniam ipsam ad eamdem cameram nostram mittas: facturi fieri
de particulari taxatione ipsius pecunie cujuslibet terre vel loci,
quaternos consimiles quinque; quorum uno tibi retento, reliquos sub
sigillo tuo, unum videlicet taxatoribus et collectoribus, alium uno vel
duobus probis viris terre vel loci cujuslibet per universitates locorum
ipsorum ad id propterea eligendis ad faciendam inde copiam singulis
taxationis sue scire volentibus assignabis alium ad nostram cameram,
et relicum Magne Curie nostre magistris Rationalibus, ad plus infra
mensem unum postquam taxatio facta fuerit, transmissuri. Universitates
et personas alias ipsarum parcium ex parte nostra requiras efficaciter
et inducas quod predictum augumentum tarenorum trium et granorum septem
per unciam, in hujus tam urgentis necessitatis articulo, moleste
non perferant..... in obtentu nostri culminis devote persolvant.
Nos enim predictum negotium intendimus, duce domino, collectis
viribus tam potenter assumere, quod qualibet predictorum nostrorum
rebellium deffensione tractu calcata brevissimo, nulla propterea
nobis aut nostris fidelibus laborum vel sumptuum materia relinquatur.
Si tamen universitatum ipsarum aliqua, augumentum ipsum gravem sibi
fore censuerit, id nolumus invitis imponi; dummodo predicte prioris
taxationis quantitas nullatenus minuatur. Dat. Brundusii die V octobris
XIII Indictionis (1284).
_Dal. r. archivio di Napoli, registro di Carlo I, segnato 1283, A, fog.
37._
XXIV.
Excellenti et magnifico prìncipi karissimo domino et nepoti suo domino
Filippo, Francorum regi illustri, Karolus Dei gratia rex Jerhusalem,
Sicilie, ducatus Apulie ac principatus Capue, Alme urbis senator,
princeps Achaye, Andegavie, Provincie, Forcalcherii et Tornodorii
comes, cum reverentia debita et omni recommendatione salutem. Cum,
humani fragilitate generis laborantes, quadam ad presens egritudine
teneamus, volentes a vobis, a quibus totalis spes nostra dependet,
heredum nostrorum statui provideri; in assertione directa, et locutione
vera et sana memoria costituti, vobis tutelam comitatuum Andegavie,
Provincie et Forcalcherii, usquequo Karelus primogemitos noster
princeps Salernitanus de nimicorum carcere quo tenetur restituatur
pristine libertati, vel eo inibi decedente, usquequo Karolus
primogenitus suus, nepos noster, ad legitimam etatem perveniat,
vel ipso infra eam similiter moriente, donec alter liberorum dicti
principis primogenito ipsius proximior legitimam similiter attingat
etatem, fiducialiter duxerimus commendandam. Majestati vestre humiliter
supplicantes quod attendentes, si placet, quatenus dictorum primogeniti
et nepotum nostrorum in vobis, post Deum, spes constat atque refugium,
et sola vestri culminis protectione nitantur, dictam tutelam in vestris
manibus assumatis, et sanguinis communis in testu, gerere si placet et
administrare volitis. Dat. Fogie anno MCCLXXXV, die vj januari xiij
Iudictionis, regnorum nostrorum Jerhusalem anno octavo, Sicilie vero
vicesimo.
_Dagli archivi del reame di Francia, J. 511, 5._
XXV (XXI).
Inclito ac spectabili Viro domino Jacobo, filio quondam viri Magnifici
domini petri olim Regis Aragonum, Robertus comes Atrebatensis Salutis
monita pro salute. Formam conditiones et vincula Trenguarum, que olim
de mense Augusti secunde indictionis proximo preterite ante Gaietam
inter principem Inclitum domitium Karolum secundum Jerusalem et Sicilie
Regem, Illustrem, consobrinum nostrum carissimum ex una parte, ac
vos ex altera, tam celebriter constiterunt, vestre credimus habere
memorie; ac post nostra et aliorum quamplurium testimonia, nec non
vulgarem exinde in populis notionem, confecta utraque proinde scripta