🕥 30-minute read
Testamentu zarreko kondaira - 09
Total number of words is 3891
Total number of unique words is 1519
35.3 of words are in the 2000 most common words
50.0 of words are in the 5000 most common words
57.4 of words are in the 8000 most common words
onen ondorengoak beti gaizto-biurri Jainko egiazkoaren lege gabeak izan ziran, eta oiek zeukaten Adan
eta beste Patriarkak landu izan zuten munduko lurrik
gozoena eta obena, eta Israeltarrak Jainkoaren aginduz orain artu bear zutena. Moises, Israeltarren griña
eta oitura ziekizkiena bezala, bildur zan, etzutela oiekin gauza onik egingo; kastigatu bearrean, bat-egin,
eta Jainko onari utzirik, aien gezurrezkoetara jarriko
zirala. Argatik etzan aspertzen, esatez, arren, etzezatela jende onekin kupidarik izan: bestela, galduak zirala. Oiek eta onelako beste erakutsi eta ondo-esan
asko egiten egun batzuek igarotakoan, guziai berriztuerazo zien, Jaunari leialak izateko len-lenago emandako itza: bedeinkatu zituen: Tribu bakoitzari nori
bere ondorengo patua adierazo zion. Egin zuen Deuteronomioa deritzan liburua, zeñetan Jaunaren lege
santa berriro ezarri zuen, eta Apaizai agindu zien,
elkartasuneko kutxaren ondoan ipiñi zezatela, eta
zazpi urtetik zazpi urtera jende guziari irakurri zizaiotela; eta onekin bere lanbide andiari buru-eman zion.
7. Moisesen eriotza
Onetan zegoala, Jainkoak agindu zion, Neboko
mendira igo zedilla, Israelko semeai emango zien
Kanaango lurra ikustera, eta emen ilko zala. Jaunaren
agindu au artu zuenean, bereala prestatu zan iltzeko.
Jende guzia berriro bere ingurura bilduerazo zuen, eta
illoba Eleazar Apaiz-nagusia, eta bere ikasle eta oñordeko Josue alboetan zituela, Israelko bere seme maiteai agur betikoa egin zien. Gero Eleazar eta Josuerekin mendira joan zan. Jainkoak Kanaango lurra erakutsi zion, esanaz: orra Abraham, Isaak eta Jakobi promestu edo eskeñi nien lurra: zure begiakin dakusu,
baña etzera sartuko. Jainkoak itz oiek esandakoan,
Moises eunda ogei urteko adiñean, ez bere indarretan
aultasunik, ez begietan illuntasunik, ez ortzetan utsunerik, ezagutu gabe, Eleazar eta Josueren eskuetan il
zan.
Bereala, gorputza lurpetzeko bear ziran prestamenak egin zituzten: baña Jainkoak lan au mundukoai
kendu zien, zerutarrai emateko. Aingeru San Migelek
Moabko muga-pean lurra eman zion; ordea zein tokitan, egundaño ez da jakin: Jainkoak, nonbait, isillik
gorde nai izan zuen ainbeste mirari egin izan zituen
gorputza ikusita, Jainko egiazkoari bakarrik zor zaion
agur-ona Israeltarrak eman etzitzaioten.
Moisesen doai andiak bat-banaka esateko, denbora luzea bearko litzake: asko da, bada, esatea, bere
jaiotzatik il arterañoko guzian besterik ez bezalakoa
izan zala: Jainkoak Moisesi eta Moisesek Jainkoari, bi
adiskidek elkarri bezala, arpegiz-arpegi itzegiten ziotela. Israeltarrak negar andiak egin ziozkaten, eta
ogeita amar egunean proguan ibilli ziran. Egun oiek
bukatu ziranean, Josue aren oñordekoak asi zuen,
Jainkoak Abrahami bosteunda berrogeita sei urtez
lenago agindutako Kanaango lurra beretzeko lana,
laster ikusiko degun bezala.
AMABIGARREN IRAKURGAIA
1. Josuek zelatariak Jerikora
bialtzen ditu
Moises il zanean, bere ordeko Josueri Jainkoak
esan zion: Nere serbitzari Moises il da; zu prestatu
zaite, Jordango ibaia igaro, eta zu eta zure jendea lur
promestura joateko: nik neronek zuzaz kontu izango
det: bizkortu zaite: nere serbitzari Moisesek utzi dizun
legea, autsi gabe gorde ezazu, eta guzia ondo irtengo
zatzu; ez bildurrik izan: nora-nai zoazela, Jainko zure
Jauna zerekin izango dezu. Josuek, Jaunaren agindu au
artuta, bereala Israeltarrai adierazo zien, Jordango
ibaia iru egunen barruan igaro bear zutela, lur promestuan sartzeko, eta egun batzuetako janarekin
prestatu zitezela. Gero zelatariak bialdu zituen, ibaiaz
beste aldetik zegoan Jerikoko uria, zer eratan itsia
zegoan, an bizi ziranak zer asmotan zeuden, eta zegokien beste guzia jakitera. Zelatari oiek al-zan isillena
joan, eta Rahaben etxean sartu ziran: baña ango Erregeak bi oien berri bereala izan zuen, eta eske gizonak
bialdu zituen; alperrik ordea. Rahab emakume galduaren izenekoa zan: ala ere, edo bere bizitza gaiztoa
utzita zeukalako, edo Jainkoak ordu artan biotzean
ukitu ziolako, Israeltarrai, beintzat, txit arrera ona egin
zien. Ganbaran liño-pe batean ezkutatu zituen: eta
oien billan zijoazen Erregearen mandatariak etxe
guzian begiratuta, ezer topatu gabe itzuli ziranean, bi
Israeltarrai leiotik soka batekin jatsierazo zien, zeren
bere etxea uriaren ertzean zegoan, beragatik artarako txit era onean; eta beren tokira bialdu zituen, nai
zituzten berri guziak emanda. Mesede bat bakarra
eskatu zien: urian sartzen ziranean, artzaz, eta aren
etxekoaz oroitu zitezela.
2. Jordango ibaiaren igarotzea
Zelatari oiek Josuegana bigarren gauean itzuli
ziran: zearo esan zioten, zer gertatu zitzaien, nola
iges-egin zuten; nork lagundu zien; ongille oni zer itz
eman zioten, gañerako beste berri guziakin. Atzenean
esan zioten, jende guzia bildurrez arri-egiñik zegoala,
eta aisa sartu eta jabetuko zirala. Josueek bereala,
Israeltarrak bildu, eta esan zien, zelatariak zer albista-
kin etorri zitzaiozkan, eta guziak pozak artuta, biarmonean-goiz Jordango ibaiera-bidean jarri ziran. Arratsalde berean ibai-ondora eldu, eta emen irugarren eguneraño egon ziran. Orduan ibaia igarotzeari eman zioten, Jainkoak Josueri erakutsi zion eran. Ara nola. Apaizak Kutxa santa sorbaldaetan zeramaten. Urrena
Tabernakuloaren zati edo puskakin Lebita edo Elizgizon beeragokoak zerraizkien. Gero legua laurden
batez atzerago seieunda geiago milla gerra-gizon
noiz-nai etsaiari erasotzeko prest zijoazen, eta oien
artean lenengo edo buruan, Moisesek irabazitako
lurra eman zien aietatik berrogei milla. Gerrarien
ondoren elbarri, emakume, eta aurrak beren bizitzagauza eta abereakin zijoazen. Jordango ibaia txit bizia,
eta neurrietatik irtena zetorren, marsoko illa izanik,
mendietako elurrak urtu ziralako. Apaizak ibaiean
sartu, eta oñak busti zituzten bezain laster, garaiko
urak aitz bat egiñik geratu, eta beekoak itsasoronz
joan ziran, ibaiean bide zabal ederra uzten zutela.
Apaizak Kutxa santarekin, eta Lebitak Tabernakuloarekin ibai-erdira ziranean, emen gelditu, eta egon
ziran, alik eta soldadu-taldea eta beste jende guziak
beren bizitza eta abereakin ibai guzia igaro arteraño.
Guzitara iru milloi lagun baziran. Ibaia igaro zutenean
Josuek agindu zuen, amabi Tribuetako gizon banak
Apaizen oñetatik arri gogor bana artu, eta jendea
zegoan aldera eraman zitzatela, eta Israeltar guziai
esan zien, beren humeak edo ondorengoak galdetzen
zutenean, arri aiek zertako ziran? erantzun zezatela,
Jainkoak ibaiaren erdian bidea nola idiki zien adierazteko, ibaiaren erditik atera, eta an ipiñiak zirala. Berebat agindu zuen, beste amabi arri andi kanpotik eraman, eta Apaizen atseden-leku berean ipintzeko, leorteak urak txikituta, arri aiek ondorengoak zekuskitenean, gogoratu zitezen, ibaiaren erdian Jainkoak bidea
Israeltarrai idikitzearekin egin izan zien mesede andia.
Lan oiek eginda, Apaizak Kutxa santarekin jende
guziaren aurrean jarri ziran, Tabernakulo-dunak eta
amabi arriak zeramazkitenak ondoren zituztela: eta
oiek leorrera orduko, geldi zeuden urak amildu, eta
ibai guzia len-lenago bezala estali zuten. Joan ziran,
Jerikora legua bat bide zegoan tokiraño, non gelditu
eta estalpeak ipiñi zituzten, geroko egunetan an egoteko. Ibaitik ateratako amabi arriak Josuek emen ipiñierazo zituen, eta berriz ere esan zien, beren humeai
zer erantzun bear zieten, zertako ziran galdetzen
zutenean. Josuek nai zuen, Jainkoaren eskuetatik artutako mesede miraritsuak, beti gogoan iduki zitzaten.
3. Zirkunzisioa, eta Pazkoaren
berritzea
Israeltarrak beretzera zijoazen bazter aietako
Erregeak, zer izu-ikarak artu zituen esatea, erraz ez
da. Indar andiak zeuzkaten: baña zertako ziran Jainkoak alako mirariak egiñaz, aurrean jarri zitzaien auzo
bildurgarri batentzat? Errege aien bildur au Josuek
gogoan zeukala, bete nai izan zituen bi agindu edo
eginkizun, aspaldian utzita zeudenak, Zirkunzisioa eta
Pazkoa. Jainkoak Abrahami esan zionez, jaiota zortzigarren egunean, zirkunzisioa egin bear zan: baña dala
sendatu artean geldi egon bear zalako, eta eremuan
bizi izan ziran denboran, ordu jakiñik edo berenik
etzutelako, dala beste bideren batez, etzan, beintzat,
Ejiptotik irten ezkero, agindu au egin. Beragatik Josue
eta Kaleb ez, beste guziak zirkunzidatu gabe zeuden;
eta egon aldi onetan egin ziran; zeñaren bidez leku
oni deitu zioten Galgala.
Beste eginkizuna Pazkoa zan. Israeltarrak Ejiptoko
katibutasunetik irten ziranean, lenengoa egin zan:
geroztik etzan egin, Sinako mendi-ondoan zeudela,
bein baizik. Oraingo gizonik geienak zer zan ere etziekiten. Pazkoa lenengo illaren amalaugarren egunean
asten zan: eta nola Israeltarrak egun onek Jerikoko
ondoan artu zituen, Josuek egin nai izan zuen, Jainkoak aginduta zeukan bezala. Jaunari arkumeak eskeñi
zitzaiozkan, eta orranz gabeko ogiarekin jan zituzten.
Galburu-metatxoa ere, legeak zion eran, eskeñi bazitzaion, eta zegozkion beste gauzak egin ziran; eta
Pazko onek zazpi egunean iraun zuen.
4. Manaren aitzea
Gauza arrigarri bat egun oietan gertatu zan.
Israeltarrak galburuak Jaunari eskeñi, eta lur artako
gariarekin egindako ogia, jaten asi ziran ezkero, etzetorkien, eremuan igaro zituzten berrogei urteetan,
egunoro jatsi zitzaien mana janari gozo hura. Jainkoak
onekin Israeltarrai adierazo bide zien, promestutako
lurrean bein sartu ziran ezkero, etzutela zer uste izan,
arteraño bezala zer jana zerutik bialduko zienik; ezpada berak lur artan billatu bearko zutela. Josue ere iritzi onetakoa izan zan, eta bere lanbideari ekiten,
bereala asi zan.
5. Jerikoren ondamena
Eraso bear zioten lenbiziko erria zan, andik ordu
beteko bidera zegoan Jeriko, Kanaan guzian erri-itsirik
sendoena, murru lodiz ingurutua, eta soldadu-talde
andiak gordetzen zutena. Emen bizi ziranak kontuan
zeuden, Israeltarrak lenbizian berai erasoko zizaietela
etsirik. Josuek ere langai andi onetan ondo irteteko
prestamenak artu zituen: baña ezertan ibilli baño
lenago, nola zegoan, bere begiakin ikusi naiean, iñorgabe bakar-bakarrik Jerikoko ondora joan zan, begiratzera, eta onetan zebillela, aurkez-aurke jarri zitzaion,
gizona zalako bat, eskuan ezpata zuela. Josue batere
bildurtu gabe ondoratu zitzaion, eta galdetu zion ea
etsaia edo bereetakoa zan? eta erantzun zion, ez
batzuena eta ez besteena zala, ezpada Jaunaren soldadi edo ejerzituko Lenena edo Prinzipea. Josuek au
aditu zuenean, auzpeztu, eta Jainkoari agur andia egin
zion. Aingeru Prinzipe onek agindu zion, oñustu zedilla, leku santuan arkitzen zalako. Erri hura bere gauza
guziakin artzeko ustea eman zion: onetarako zer egin
erakutsi, eta Aingeruak aldegin zuen. Josuek, bada,
jende guziari aditzera eman zion, zer gertatu zitzaion,
eta nola Aingeruak erakutsi zion, Jeriko beretzeko zer
egin bear zuten. Biaramonean-goiz prestatu, eta egiteko onetan asi ziran. Ara nola. Armadun guziak aurretik jarri ziran: aien ondoren zazpi Apaiz tronpetasoñua joaz: gero lau Apaizek Kutxa santa sorbaldan
zeramaten: eta atzenean gañerako jende guzia zerraikien. Gisa onetan jarrita, lenengo egunean jira bat
Jerikoko uri guziari eman zioten, tronpeta-soñua beste
otsik egin gabe, guziak isillik, eta uria ingurututakoan,
beren estalpeetan gelditu ziran. Sei egunean au bera
egin zuten, egunoro jira bat bakarra emanaz; baña
zazpigarrenean zazpi inguru eman zioten, aldianaldian urreragotuaz, eta tronpeta-otsa ere goratuaz.
Zazpigarrenean uria jotzeraño alderatu ziran; eta
tronpeta-otsarekin batean, jende guziak deadar eta
argamaxa izugarriari emanik, uria isten zuten orma
eta murru guziak asi ziran erortzen, eta bereala ondatu ziran. Orduan Israeltarrak ezpata eta ganibitakin
sartu, eta Errege eta mendekoak, ganadu eta abere
guziak il zituzten, ezer ere bizidunik utzi gabe. Baña
uri artako gauzarik artzea Josuek zorrotzkiro debekatu
zien, eta zegoan guzia, uriarekin batean, bertan erre
eta kiskaldu zan. Bakarrik urrea, zillarra, kobrea eta
burnia gorde ziran Jaunaren ondasuntegirako. Uria
ikustera joandako mandatariak gorde zituen emakume Rahabi eman zitzaion itza, Josuek gogoan zeukan,
eta bi mandatari aiek bialdu ziozkan etxera, eta ongille au bere guraso, senide, aide eta ondasun guziakin
atera, eta beste guziak bezala ondatzetik, gorde
zuten. Gero Josuek uri doakabe au madarikatu zuen,
esanaz; iñor berritzen asten bazan, seme zarrena il
zekiola. Madarikazio eta birau au txit indar andikoa
izan zan: bada, denbora gitxiren epean, onen aldamenean beste uri bat izen berekoa egin bazan ere, beraren oruan bosteunda geiago urtean etzan astera iñor
benturatu: eta gero ere Hiel zeritzanak egin nai izan
zuelako, il zitzaion bere seme zarrena lenengo, eta
gero gañerakoak, alik eta guziak il zitzaiozkan arteraño, bere setarekin irten nai izan zalako.
6. Akanen zigorrada
Josue Jerikoz jabetu zanean, gizonak bialdu zituen,
Hai zeritzan urreneko erria ezagutzera. Berria ekarri
zioten, erri hura artzen gaitz etzala, eta jende armadun guzia gabe ere, menderatuko zala. Uste oso one-
tan iru milla gizon bakarrak bialdu zituen; baña bere
gogoaren kontra guzia irten zitzaion. Haitarrak indar
egiñik, Israeltarrai eraso, abarrakitu, eta Sabaringo
ibarreraño atzera erazo zituzten, zenbat Israeltar
bidean illik utzita. Uste gabeko gertaera onek Josueri
biotza illundu zion. Kutxa santaren aurrean Israelko
gizon andi eta zarrakin auzpez jarri zan, eta arratsalderaño onela egon ziran. Zer? Josuek Jainkoari esan
zion: zer esango det, ene Jauna, Israel etsaiak igesi
bialdu duela ikusita? kanaantar eta beste guziak jakingo dute; gure kontra batuko dira; ingurutuko gaituzte,
eta gure izena betiko galduko digute. Eta zure yzen
andiaz zer izango da? Itz oietan zegoala, Jainkoak
erantzun zion, Israelek gaizki bat egin zuela; aien
artean bezala norbait, Jaunaren esana autsi eta Jerikoko urian zerbait artuta, gorde zuena; eta gaizkille oni
zegokion kastigua eman artean, etzala Israelekin izango.
Biaramonean-goiz Josuek jende guzia bilduerazo
zuen: Jainkoak ala erakusita, zotz egin zuten, nor zan
jakiteko: Judako Tribuari erori zitzaion: gero Tribu onetako etxe bati: eta atzenean Akan zeritzanari. Josuek
gizon au bereala artu zuen, eta esan zion; ene seme,
ez niri ezer ukatu; esan zadazu, zer egin dezun.
Orduan Akanek erantzun zion: Jaunaren kontra gaizki
egin det: kapa gorri ederra, zenbat zillar diru, eta urrezati bat ikusita, oien eresia etorri zitzadan; artu eta
nere etzauntzan gordeta dauzkat. Akanen txaolara
joan ziran, eta Akanek esandako gauza guziak an arkitu zituzten. Josuek ikusi zituenean, bereala Akan bera,
bere hume, abere, ondasun, eta txaola bera, zeuzkan
gauza guziakin arerazo zituen; Akoren larrañera eraman, eta Akan arrikatu zuten, eta atzenean bera eta
bere gauza guziak erre eta kiskaldu zituzten.
7. Hairen ondamena
Kastigu onekin Jainkoaren aserrea itzali zan, eta
Josueri esan zion, etzedilla ikaratu; Haiko erria artuko
zuela; eta ango Errege eta besteak eskura emango
ziozkala, Jerikoko Errege eta urikoakin egiña, aiekin
ere egin zezan. Josuek, bada, ogeita amar milla gizon
bikañ erriaren alde batera gauaz bialdu zituen, agindurik, gordeta egon zitezela, ark siñalea eman arteraño, eta orduan errian sartu, eta guzia erre zezatela.
Biaramonean gañerako armadun guziakin bera joan
zan, beste aldetik erriari erasotzera. Haiko Erregeak
ikusi zuenean, etsaia alderatzen, bere jendearekin
bidera irten zitzaion, gogor egiteko asmoan. Josue
orduan eremuronz itzuli zan, igesi zijoalako antzean,
eta berak eta etsaiak erritik zerbait aldegin zutenean,
jaso zuen eskuko brokela, zeña aurreko gauean gordeta zeuden ogeita amar milla gizon aiek ikusi zutenean, errian sartu ziran, eta su eman zioten. Josueren
ondoren joandako Errege eta bere soldaduak erria
sutan eta kea zeriola ikusi zutenean, itzuli nai izan
ziran, sua itzali, eta erriko jendeari laguntzera: baña
su-emalleak bidera irten zitzaiezten, eta oiek aurretik,
eta Josuek bere jendearekin atzetik eraso zieten ain
gogorkiro, non, guziak il ziran, bat bakarra ere bizirik
gelditu gabe. Bereala Israeltarrak errian sartu, eta
erriko guziak ere il zituzten. Gero ango gauzak beren
artean, Jainkoak Josueri esan bezala, erdiratzeko arturik, erriari alde guzietatik su eman, eta osotoro auts
egin zan. Modu onetan Israeltarrak beren izen on, eta
onorearekin gelditu ziran, eta Akanek lotsa gorrian
bizia galdu zuen, bere lapurretarekin Israeltarrai ainbeste kalte ekarri zieztelako.
8. Gabaontarren gezurra
Kanaango Erregeak, beren auzo Jeriko eta Haiko
Erregeen patu gaiztoa, eta Josueren egunoroko aurrerapen miragarriak ikusi zituztenean, elkarganatu
ziran, eta beren indar guziak bildu zituzten, Israeltarrai arpegi emateko. Baña besteak onetan zebiltzala,
Gabaontarrak etzuten aiekin bat-egin nai izan; ezagutzen zuten, alabañan, Israeltarren kontra gogor egiterik etzegoala; eta besteen kontu gabe, zetorkien zigorrada gogorrari aldegiñik, beren buruak bizirik gordetzeko modua egin zuten. Ara nola. Gabaongo uria txit
sendoa, eta Haikoa baño ere indartsuagoa zan: beste
iru erri andi ere mendean zeuzkan. Haitik Gabaonera
bost legua bide baizik etzegoan, eta Israeltarrak lenbizi erasoko ziotena. Lau errietako biztanleak, bada,
bildu ziran, eta Josueri mandatariak bialdu ziozkaten,
pakean eta adiskide izan nai zirala, adieraztera: baña
mandatari oiek kontu andia izan bear zuten, Josueri
esateko, bazter urrutietakoak zirala, eta ez Kanaangoak, zeren baziekiten Josuek arteraño etzuela Kanaango lurrean iñor ere bizirik utzi, Rahab Jerikoko emakume hura bere etxekoakin baizik. Gezur au Josueri
sinisterazotzeko, ogi erre-zar kaskartuak, ardo-zagi
zulatu eta arabatuak, soñeko eta oñetako urratuak
eraman zituzten. Gisa onetan Josueri aurkeztu
zitzaiozkan, esanaz, Israeltarrakin pakean bizi nai zirala: aien mirari andiak entzunda, bazter urrutietatik
zetozela. Josue lenengoan uzkur zegoan, aien esanera
jartzeko: baña leiatu zitzaiozkan berriz eta berriz ere,
eta esan zioten: etxetik irten giñanean ogi erre-berri
bero-beroak artu giñituen, eta begira orain, zein gogorrak dauden; zagiak ere akatsik etzuten, eta arabatu
bear izan ditugu: soñeko eta oñetakoak eginda berealakoak ziran, eta orain ara nola urratuak dauden.
Josuek eta, onek bezala, beste agintariak ere, uzkurtasun geiagori gaizki iritzirik, Gabaontarren esan gezurrezkoak sinistu zituzten, eta Kanaanez kanpokoak
ziralakoan, Josuek adiskide izateko itz ziñeztua edo
juramentuaren azpikoa eman zien, eta Gabaontarrak
etxera itzuli ziran.
Iru egunen barruan Gabaontarren gezurra eta saldukeria ezagutu zuten. Lanbide onek Josue eta gañerakoai naigabe andia eman zien, zeren bildur ziran,
etorkizun gaiztoak ekarri zitzan. Israeltarrak beren
gogoz Gabaongo, eta beste iru errietako jende guzia
ilko zuten; baña Josuek eragotzi zien, esanaz, bein
emandako itza gorde bear zala. Josue bera Gabaontarrai joan zitzaien, eta txit arrera ona egin zioten.
Gezur ura arpegira eman zien; baña erantzun zioten,
bildurrak eaulkierazo ziela: baziekitela, alabañan, bazter aien jabe egin, eta osotoro ondatuko zituztela, eta
beren buruak gorde naiez, gezurra asmatu zutela: ala
ere, bere eskuan jartzen zirala. Josuek bere itza gogoan zeukala, esan zien, etzituela ilko: ordea Israelko
jendearen eta Jaunaren aldarearen serbitzoan bizi
izan bearko zirala, bear zan egurra egiñaz, eta ura
ekarriaz. Onekin Josuek Israeltarren erausiak, eta
Gabaontarrak il-naiak isildu zituen.
9. Eguzkiaren gelditzea
Gabaongo uria nola Jerusalendik urrean zegoan,
emengo Errege Adonisedeki Gabaontarrak Josueren
mendean jarriak min eman zion, eta erasotzeko asmoak artu zituen: ezagutzen zuen, alabañan, auzo batek
egin zuena, besteak ere egin zezaketela, pakean utzi
ezkero. Gabaon uri andientsu eta jende indartsua gordelari zuena zan, eta au artzearekin, Israeltarrai Jerusalenerako bidea zerbait katibutzen zien, eta denbora
berean Gabaontarrak ere kastigatu nai zituen. Langai
onetan nai bezala irteteko, auzoetako lau Erregeri
mandatariak bialdu ziezten, eskatzen ziela, arren,
beren soldadu-taldeakin lagundu zizaiotela, zeren lan
au guzien onean izango zan. Lau Erregeak Jerusalengoarekin batu ziran, eta Gabaoneronz joanik, ingurutu
eta itxi zuten. Gabaontarrak ain estu eta galtzeko
bidean arkitu ziranean, Josueri Galgalara gaztigatu
zioten nola zeuden, eta bost Errege aien indarrai ezin
gogor egin zizaieketela, baldin ezbazien bere-bereala
laguntzen. Josue, bere serbitzari berri oiei on-egiteagatik, prestatu zan laguntzeko, lenago Jainkoari baimena eskaturik. Gabaonera bere jendearekin gauaz
joan zan; biaramoneko egun-sentian bost Erregeai
itsumustuan eraso zien, eta Gabaonen ondoan asko
gizon il zituen: gañerakoak erri itxi batzuetara igesi
zijoazela, arritzar-jasa andi batek artu, eta lau orduko
bidean kalte andiak egin ziezten. Ala ere bost Erregeak eramandako jendea ugaria izanik, Josueren ganibitak, eta zerutik jatxitako arri-abarrak ukitu gabeko
asko bizirik gelditu, eta bazter guzietara zabaldu
ziran. Josuek nai zituen guziak bein betiko ondatu,
baña zeukan baño egun-argi geiago bear zuen, igesi
zebiltzanak, gauaren babesean gorde gabe, atzitzeko.
Estura larri onetan, Josueren sinismen andiari baizik
iñori gogoak emango etziona, egin zuen: eguzkiari
agindu zion, bere bidean gelditu zedilla, eta eguzkiak
Josueren esana egin zuen. Josuek eguzkia ikusi zuenean bere esanera geldituta, osotoro arriturik, jarri
zan mesede ez-aditu onegatik Jaunari eskerrak ematen. Onetan zegoala, eraman zioten berria, bost Erregeak Mazedako leize-zulo batean gordeta arkitu zituztela. Bereala agindu zuen, arriakin leizeko ataka ondo
itxi zedilla, eta emen ipiñirik nork kontu-egin, gañerako guziak igeslarien ondoren joan ziran. Egun bat
osoan eguzkia geldi egon zan; bitarte onetan Israeltarrak, banaka batzuek ez beste etsai guziak, atzitu eta
il zituzten, eta beren lekuetara itzuli ziran, bat bakarrik ere bereetakorik ez il, eta odol-tantarik ere isuri
gabe. Josuek bere lana egin zuenean, bada, eguzkiak
bere ibilliari eman zion; eta alakorik berriz ez gero, eta
ez lenago ikusi da. Gauean jendeari atsedena eman,
eta biaramonean Josuek leize-zuloan gordeta zeuzkan
bost Errege aiek ilerazo, eta ipiñi zituen bost agatan
zinzilika, non egun guzian egon ziran, eta illunabarrean eratsirik, eraman zituzten ezkutatu nai izan
ziran leize-zulora, eta emen arriz ondo itxita, ondorengo urteetan egon ziran.
Egun onetan berean Mazedako uriari eraso eta
arturik, Errege eta gañerako guziak il zituen. Beste
erri sendo asko eta Erregeakin berebat geroko egunetan egin zuen; eta erasotako guziak garaiturik, itzuli
zan Galgarara, non negu hura igaro zuen, egin ziezten
ainbeste mesedeen truke, Jaunari eskerrak emanaz.
Kastigu gogor oiek Josuek egiten zituen, bazter
aietakoak ezagueran sartuta, Jainko egiazkoagana
jarri zitezen, edo izuturik, berena etzuten lekutik igesegin zezaten, idolozale aiekin kutsutzeko, Israeltarrai
biderik eman gabe. Jainkoak lur promestu hura garbiro gorde nai zuen; eta Josuek Jainkoaren gogoko berri
baziekien; argatik etzuen iñor ere bizirik uzten.
10. Josueren beste garaipenak
Kanaango Errege, Israeltarrai gogor egiteko elkarartu zutenak, ikusirik Josueren garaipen miragarriak,
eta amaika Errege beren lagunak illak, izutu zitezkean; baña etzuten etsitzen, eta beren indar guziz
andi paregabekoetan ustea ipiñita, Josue beartu
zuten, udaberrian gerrara irtetera. Josue prestatu zan,
eta bereala jakiñik, etsaiak zein lekutan erasotzeko
asmoa zuten, isill-isillik abiatu zan, itsumustuan bidera irteteko ustean. Etsaietara urreratu zanean, Jainko-
ak bizkortu zuen, esanaz, etzuela zer bildurrik izan:
biaramonean guziak eskura emango ziozkala, nai
zuena egiteko. Ala gertatu zan. Gitxiena alakorik uste
zuten garaiean sartu zitzaien, eta Errege elkar-artuak
osotoro ondatuta, gizakume guzia il, eta gurdi eta
gañerako gerrako tresna guziak erre zituen; eta ondamen onen bitartez, Kanaango bazter geienen jabe
bereala egin zan. Erraz ez da esatea, zenbat izan ziran
etsai galduak, eta uri artuak. Zerbait ere ezagutzeko,
asko da jakitea, sei urteren buruan ogeita bederatzi
Errege eskuratu, eta il zituela.
Josuek ikusirik, Kanaan geiena beretu zuela, eta
pakea ematen zitzaiola, uste izan zuen, Israelko Tribuai, nori bere zatia, emateko ordua etorri zala, arteraño guziak batean bezala, geroztik bakoitzak berea
zaindu, eta etsaiari arpegi eman zizaion. Asi ziran zotz
egiten, eta Tribu batzuei beren zatiak emanik, gañerakoakikoa beste egun batean egiteko utzi zuten.
11. Galgalatik Silora Kutxa
santaren aldatzea
Lenago esan da, Kanaango lurrean sartuta, bereala Kutxa santarekin Tabernakuloa, gero Galgala deitu
zitzaion lekuan, ipiñi zutela, eta onen inguruan, oi
bezala, bizitokiak egin zituztela. Zazpi urtean Kutxa
santa emen egon zan, eta Israeltarrak etsaiai erasoaldiak egin ondoren, onara itzultzen ziran atsedetera.
Baña Galgala izanik Kanaango ertz bat, Josuek pensatu zuen, egokiago zala Kutxa santa Kanaanen erdierdian egotea, Israeltar guziak erosoago joan zitezen,
eta beren lanak aisago egin zitzaten. Silo auturik,
Kutxa santarekin Tabernakuloa aldatu zuten, eta
gerozko lareun urtean gitxi gora-beera emen egon
zan.
12. Kanaanen banatzea, eta
partitzea
Silon zeudela, buru-eman nai izan zioten arestian
aitatu dan, Kanaango lurra Tribu guzien artean banatzeari. Onetarako neurtzalleak alderdi guzietara bialdu, eta amabi puska egiñik, Jakoben amar seme
Ruben, Gad, Juda, Benjamin, Simeon, Zabulon, Isakar,
Aser, Neptali eta Danen, eta Jose amaikagarrenaren bi
seme Efrain, eta Manasesen etxeak edo ondoreak
bana artu zuten; eta zati oiei guziai, nori bere buru
edo iturriaren izena eman zioten, eta geroz izen onekin ezagutu izan ziran.
Jakoben semeetatik Lebiren ondorea bakarrik bazter berezi edo jakin gabe geratu zan: ala ere, besteak
bezain ondo, edo obeto: bada, gañerakoak gauza
guzien amarrenak, eta lenbizi edo primiziak zor ziozkaten, eta beste artubide askorekin batean, berrogeita zortzi erri, beren barrutiakin Kanaan guzian, oremen banaiatu edo zabalduak, bere-bereak zituen.
Kaleb, Josueren lagun maiteak ere, zatitxo bat artu
zuen, bere leialtasunagatik Jainkoak agindu zion eran.
Bakarrik Josue guzien buru, eta ainbeste nekerekin
guzientzat adiña irabazi zuena, ezer gabe gelditzen
zan, eta bere gogoz etzuen egundaño eskatuko ere:
baña Israeltarrak, berandu bederik, oroitu ziran, Jainkoak aginduta zeukala, Josueri bere saria emateko eta
naieneneko bazter bat eskeñi zioten, eta autu zuen
Efraingo Tribuan zegoan Tamnat-Saraa zeritzan erri
txiki ezer-ez bat, ezagutu zedin, bere eresi bakarra
lanbide guzietan Jainkoaren esana egitea izan zala.
Josuek aukera au egin zuen, Silotik gertuan zegoalako,
eta bere bizileku onetatik Jaunaren etxera noiz-nai
eroso joan zitekealako.
13. Josueren eriotza
Urte batzuek Israeltarrak pakean bazeramakiten,
nork bere alderdian, eta Josue egunetan aurrera zijoan. Au ezaguturik, Israelko Prinzipe, agintari, eta
beste gizon elduenak bere ondora erakarri, eta esan
zien: Zartu naiz, nere egunak badijoaz. Dakusute, Jainkoak zuen alde zenbat egin duen: lur andiak menderatu dituzute: ala ere, oraindik bazter txiki batzuetan
zer egin badaukazute: Jainkoak oiek ere zuen eskuetan ipiñiko ditu, agindurik zauzkaten bezala; baña
bere esanak kontuz egitzatzute. Gero beste egun
batean Israelko guziak beregana bildu, eta Moisesek
denbora batean bezala, erakutsi zien, Jainkoa ondo
serbitzeko zer egin bear zuten: ala egiteko itza eman
zioten, eta atzenean guziai agur betikoa egin zien.
Andik laster Sikemen il zan, eta Tanat-Saraan berak
prestatutako obian lur-eman zitzaion. Israeltarrak,
ainbeste garaipen irabazi zituen buru eta agintari bati
zegokion progua, egin zioten. Il zanean eunda amar
urte zituen. Ejipton jaio, eta berrogeita amairu urte
egin zituen: beste berrogei eremuan: sei Kanaango
lurra beretzen, eta atzenekoak pakean, eta Israeltarrai erakutsi onak egiten, eta gauzak zuzentzen.
14. Joseren ezurren lurpetzea.
Eleazaren eriotza
Denboratsu onetan Joseren ezurrak ere Sikemondoan lurpetuak izan ziran. Lenago esan da, Patriarka andi onek bere anaiai agindu ziela, kontu izateko,
bere ezurrak Kanaanera eraman, eta emen lurpetzez.
Il zanean gorputz-illa balsamatu, eta gorde zuten,
Ejipton egon ziran bitartean. Moisesek , Ejiptotik irten
ezkero, beti berekin erabilli zuen: eta Moises il
zanean, Josue jabe egin zan: Galgalan iduki zuen, eta
Kanaan menderatu zuenean, Sikem-ondora aldatu,
eta aita Jakobek etxeko illak ipintzeko Hemor-en
eta beste Patriarkak landu izan zuten munduko lurrik
gozoena eta obena, eta Israeltarrak Jainkoaren aginduz orain artu bear zutena. Moises, Israeltarren griña
eta oitura ziekizkiena bezala, bildur zan, etzutela oiekin gauza onik egingo; kastigatu bearrean, bat-egin,
eta Jainko onari utzirik, aien gezurrezkoetara jarriko
zirala. Argatik etzan aspertzen, esatez, arren, etzezatela jende onekin kupidarik izan: bestela, galduak zirala. Oiek eta onelako beste erakutsi eta ondo-esan
asko egiten egun batzuek igarotakoan, guziai berriztuerazo zien, Jaunari leialak izateko len-lenago emandako itza: bedeinkatu zituen: Tribu bakoitzari nori
bere ondorengo patua adierazo zion. Egin zuen Deuteronomioa deritzan liburua, zeñetan Jaunaren lege
santa berriro ezarri zuen, eta Apaizai agindu zien,
elkartasuneko kutxaren ondoan ipiñi zezatela, eta
zazpi urtetik zazpi urtera jende guziari irakurri zizaiotela; eta onekin bere lanbide andiari buru-eman zion.
7. Moisesen eriotza
Onetan zegoala, Jainkoak agindu zion, Neboko
mendira igo zedilla, Israelko semeai emango zien
Kanaango lurra ikustera, eta emen ilko zala. Jaunaren
agindu au artu zuenean, bereala prestatu zan iltzeko.
Jende guzia berriro bere ingurura bilduerazo zuen, eta
illoba Eleazar Apaiz-nagusia, eta bere ikasle eta oñordeko Josue alboetan zituela, Israelko bere seme maiteai agur betikoa egin zien. Gero Eleazar eta Josuerekin mendira joan zan. Jainkoak Kanaango lurra erakutsi zion, esanaz: orra Abraham, Isaak eta Jakobi promestu edo eskeñi nien lurra: zure begiakin dakusu,
baña etzera sartuko. Jainkoak itz oiek esandakoan,
Moises eunda ogei urteko adiñean, ez bere indarretan
aultasunik, ez begietan illuntasunik, ez ortzetan utsunerik, ezagutu gabe, Eleazar eta Josueren eskuetan il
zan.
Bereala, gorputza lurpetzeko bear ziran prestamenak egin zituzten: baña Jainkoak lan au mundukoai
kendu zien, zerutarrai emateko. Aingeru San Migelek
Moabko muga-pean lurra eman zion; ordea zein tokitan, egundaño ez da jakin: Jainkoak, nonbait, isillik
gorde nai izan zuen ainbeste mirari egin izan zituen
gorputza ikusita, Jainko egiazkoari bakarrik zor zaion
agur-ona Israeltarrak eman etzitzaioten.
Moisesen doai andiak bat-banaka esateko, denbora luzea bearko litzake: asko da, bada, esatea, bere
jaiotzatik il arterañoko guzian besterik ez bezalakoa
izan zala: Jainkoak Moisesi eta Moisesek Jainkoari, bi
adiskidek elkarri bezala, arpegiz-arpegi itzegiten ziotela. Israeltarrak negar andiak egin ziozkaten, eta
ogeita amar egunean proguan ibilli ziran. Egun oiek
bukatu ziranean, Josue aren oñordekoak asi zuen,
Jainkoak Abrahami bosteunda berrogeita sei urtez
lenago agindutako Kanaango lurra beretzeko lana,
laster ikusiko degun bezala.
AMABIGARREN IRAKURGAIA
1. Josuek zelatariak Jerikora
bialtzen ditu
Moises il zanean, bere ordeko Josueri Jainkoak
esan zion: Nere serbitzari Moises il da; zu prestatu
zaite, Jordango ibaia igaro, eta zu eta zure jendea lur
promestura joateko: nik neronek zuzaz kontu izango
det: bizkortu zaite: nere serbitzari Moisesek utzi dizun
legea, autsi gabe gorde ezazu, eta guzia ondo irtengo
zatzu; ez bildurrik izan: nora-nai zoazela, Jainko zure
Jauna zerekin izango dezu. Josuek, Jaunaren agindu au
artuta, bereala Israeltarrai adierazo zien, Jordango
ibaia iru egunen barruan igaro bear zutela, lur promestuan sartzeko, eta egun batzuetako janarekin
prestatu zitezela. Gero zelatariak bialdu zituen, ibaiaz
beste aldetik zegoan Jerikoko uria, zer eratan itsia
zegoan, an bizi ziranak zer asmotan zeuden, eta zegokien beste guzia jakitera. Zelatari oiek al-zan isillena
joan, eta Rahaben etxean sartu ziran: baña ango Erregeak bi oien berri bereala izan zuen, eta eske gizonak
bialdu zituen; alperrik ordea. Rahab emakume galduaren izenekoa zan: ala ere, edo bere bizitza gaiztoa
utzita zeukalako, edo Jainkoak ordu artan biotzean
ukitu ziolako, Israeltarrai, beintzat, txit arrera ona egin
zien. Ganbaran liño-pe batean ezkutatu zituen: eta
oien billan zijoazen Erregearen mandatariak etxe
guzian begiratuta, ezer topatu gabe itzuli ziranean, bi
Israeltarrai leiotik soka batekin jatsierazo zien, zeren
bere etxea uriaren ertzean zegoan, beragatik artarako txit era onean; eta beren tokira bialdu zituen, nai
zituzten berri guziak emanda. Mesede bat bakarra
eskatu zien: urian sartzen ziranean, artzaz, eta aren
etxekoaz oroitu zitezela.
2. Jordango ibaiaren igarotzea
Zelatari oiek Josuegana bigarren gauean itzuli
ziran: zearo esan zioten, zer gertatu zitzaien, nola
iges-egin zuten; nork lagundu zien; ongille oni zer itz
eman zioten, gañerako beste berri guziakin. Atzenean
esan zioten, jende guzia bildurrez arri-egiñik zegoala,
eta aisa sartu eta jabetuko zirala. Josueek bereala,
Israeltarrak bildu, eta esan zien, zelatariak zer albista-
kin etorri zitzaiozkan, eta guziak pozak artuta, biarmonean-goiz Jordango ibaiera-bidean jarri ziran. Arratsalde berean ibai-ondora eldu, eta emen irugarren eguneraño egon ziran. Orduan ibaia igarotzeari eman zioten, Jainkoak Josueri erakutsi zion eran. Ara nola. Apaizak Kutxa santa sorbaldaetan zeramaten. Urrena
Tabernakuloaren zati edo puskakin Lebita edo Elizgizon beeragokoak zerraizkien. Gero legua laurden
batez atzerago seieunda geiago milla gerra-gizon
noiz-nai etsaiari erasotzeko prest zijoazen, eta oien
artean lenengo edo buruan, Moisesek irabazitako
lurra eman zien aietatik berrogei milla. Gerrarien
ondoren elbarri, emakume, eta aurrak beren bizitzagauza eta abereakin zijoazen. Jordango ibaia txit bizia,
eta neurrietatik irtena zetorren, marsoko illa izanik,
mendietako elurrak urtu ziralako. Apaizak ibaiean
sartu, eta oñak busti zituzten bezain laster, garaiko
urak aitz bat egiñik geratu, eta beekoak itsasoronz
joan ziran, ibaiean bide zabal ederra uzten zutela.
Apaizak Kutxa santarekin, eta Lebitak Tabernakuloarekin ibai-erdira ziranean, emen gelditu, eta egon
ziran, alik eta soldadu-taldea eta beste jende guziak
beren bizitza eta abereakin ibai guzia igaro arteraño.
Guzitara iru milloi lagun baziran. Ibaia igaro zutenean
Josuek agindu zuen, amabi Tribuetako gizon banak
Apaizen oñetatik arri gogor bana artu, eta jendea
zegoan aldera eraman zitzatela, eta Israeltar guziai
esan zien, beren humeak edo ondorengoak galdetzen
zutenean, arri aiek zertako ziran? erantzun zezatela,
Jainkoak ibaiaren erdian bidea nola idiki zien adierazteko, ibaiaren erditik atera, eta an ipiñiak zirala. Berebat agindu zuen, beste amabi arri andi kanpotik eraman, eta Apaizen atseden-leku berean ipintzeko, leorteak urak txikituta, arri aiek ondorengoak zekuskitenean, gogoratu zitezen, ibaiaren erdian Jainkoak bidea
Israeltarrai idikitzearekin egin izan zien mesede andia.
Lan oiek eginda, Apaizak Kutxa santarekin jende
guziaren aurrean jarri ziran, Tabernakulo-dunak eta
amabi arriak zeramazkitenak ondoren zituztela: eta
oiek leorrera orduko, geldi zeuden urak amildu, eta
ibai guzia len-lenago bezala estali zuten. Joan ziran,
Jerikora legua bat bide zegoan tokiraño, non gelditu
eta estalpeak ipiñi zituzten, geroko egunetan an egoteko. Ibaitik ateratako amabi arriak Josuek emen ipiñierazo zituen, eta berriz ere esan zien, beren humeai
zer erantzun bear zieten, zertako ziran galdetzen
zutenean. Josuek nai zuen, Jainkoaren eskuetatik artutako mesede miraritsuak, beti gogoan iduki zitzaten.
3. Zirkunzisioa, eta Pazkoaren
berritzea
Israeltarrak beretzera zijoazen bazter aietako
Erregeak, zer izu-ikarak artu zituen esatea, erraz ez
da. Indar andiak zeuzkaten: baña zertako ziran Jainkoak alako mirariak egiñaz, aurrean jarri zitzaien auzo
bildurgarri batentzat? Errege aien bildur au Josuek
gogoan zeukala, bete nai izan zituen bi agindu edo
eginkizun, aspaldian utzita zeudenak, Zirkunzisioa eta
Pazkoa. Jainkoak Abrahami esan zionez, jaiota zortzigarren egunean, zirkunzisioa egin bear zan: baña dala
sendatu artean geldi egon bear zalako, eta eremuan
bizi izan ziran denboran, ordu jakiñik edo berenik
etzutelako, dala beste bideren batez, etzan, beintzat,
Ejiptotik irten ezkero, agindu au egin. Beragatik Josue
eta Kaleb ez, beste guziak zirkunzidatu gabe zeuden;
eta egon aldi onetan egin ziran; zeñaren bidez leku
oni deitu zioten Galgala.
Beste eginkizuna Pazkoa zan. Israeltarrak Ejiptoko
katibutasunetik irten ziranean, lenengoa egin zan:
geroztik etzan egin, Sinako mendi-ondoan zeudela,
bein baizik. Oraingo gizonik geienak zer zan ere etziekiten. Pazkoa lenengo illaren amalaugarren egunean
asten zan: eta nola Israeltarrak egun onek Jerikoko
ondoan artu zituen, Josuek egin nai izan zuen, Jainkoak aginduta zeukan bezala. Jaunari arkumeak eskeñi
zitzaiozkan, eta orranz gabeko ogiarekin jan zituzten.
Galburu-metatxoa ere, legeak zion eran, eskeñi bazitzaion, eta zegozkion beste gauzak egin ziran; eta
Pazko onek zazpi egunean iraun zuen.
4. Manaren aitzea
Gauza arrigarri bat egun oietan gertatu zan.
Israeltarrak galburuak Jaunari eskeñi, eta lur artako
gariarekin egindako ogia, jaten asi ziran ezkero, etzetorkien, eremuan igaro zituzten berrogei urteetan,
egunoro jatsi zitzaien mana janari gozo hura. Jainkoak
onekin Israeltarrai adierazo bide zien, promestutako
lurrean bein sartu ziran ezkero, etzutela zer uste izan,
arteraño bezala zer jana zerutik bialduko zienik; ezpada berak lur artan billatu bearko zutela. Josue ere iritzi onetakoa izan zan, eta bere lanbideari ekiten,
bereala asi zan.
5. Jerikoren ondamena
Eraso bear zioten lenbiziko erria zan, andik ordu
beteko bidera zegoan Jeriko, Kanaan guzian erri-itsirik
sendoena, murru lodiz ingurutua, eta soldadu-talde
andiak gordetzen zutena. Emen bizi ziranak kontuan
zeuden, Israeltarrak lenbizian berai erasoko zizaietela
etsirik. Josuek ere langai andi onetan ondo irteteko
prestamenak artu zituen: baña ezertan ibilli baño
lenago, nola zegoan, bere begiakin ikusi naiean, iñorgabe bakar-bakarrik Jerikoko ondora joan zan, begiratzera, eta onetan zebillela, aurkez-aurke jarri zitzaion,
gizona zalako bat, eskuan ezpata zuela. Josue batere
bildurtu gabe ondoratu zitzaion, eta galdetu zion ea
etsaia edo bereetakoa zan? eta erantzun zion, ez
batzuena eta ez besteena zala, ezpada Jaunaren soldadi edo ejerzituko Lenena edo Prinzipea. Josuek au
aditu zuenean, auzpeztu, eta Jainkoari agur andia egin
zion. Aingeru Prinzipe onek agindu zion, oñustu zedilla, leku santuan arkitzen zalako. Erri hura bere gauza
guziakin artzeko ustea eman zion: onetarako zer egin
erakutsi, eta Aingeruak aldegin zuen. Josuek, bada,
jende guziari aditzera eman zion, zer gertatu zitzaion,
eta nola Aingeruak erakutsi zion, Jeriko beretzeko zer
egin bear zuten. Biaramonean-goiz prestatu, eta egiteko onetan asi ziran. Ara nola. Armadun guziak aurretik jarri ziran: aien ondoren zazpi Apaiz tronpetasoñua joaz: gero lau Apaizek Kutxa santa sorbaldan
zeramaten: eta atzenean gañerako jende guzia zerraikien. Gisa onetan jarrita, lenengo egunean jira bat
Jerikoko uri guziari eman zioten, tronpeta-soñua beste
otsik egin gabe, guziak isillik, eta uria ingurututakoan,
beren estalpeetan gelditu ziran. Sei egunean au bera
egin zuten, egunoro jira bat bakarra emanaz; baña
zazpigarrenean zazpi inguru eman zioten, aldianaldian urreragotuaz, eta tronpeta-otsa ere goratuaz.
Zazpigarrenean uria jotzeraño alderatu ziran; eta
tronpeta-otsarekin batean, jende guziak deadar eta
argamaxa izugarriari emanik, uria isten zuten orma
eta murru guziak asi ziran erortzen, eta bereala ondatu ziran. Orduan Israeltarrak ezpata eta ganibitakin
sartu, eta Errege eta mendekoak, ganadu eta abere
guziak il zituzten, ezer ere bizidunik utzi gabe. Baña
uri artako gauzarik artzea Josuek zorrotzkiro debekatu
zien, eta zegoan guzia, uriarekin batean, bertan erre
eta kiskaldu zan. Bakarrik urrea, zillarra, kobrea eta
burnia gorde ziran Jaunaren ondasuntegirako. Uria
ikustera joandako mandatariak gorde zituen emakume Rahabi eman zitzaion itza, Josuek gogoan zeukan,
eta bi mandatari aiek bialdu ziozkan etxera, eta ongille au bere guraso, senide, aide eta ondasun guziakin
atera, eta beste guziak bezala ondatzetik, gorde
zuten. Gero Josuek uri doakabe au madarikatu zuen,
esanaz; iñor berritzen asten bazan, seme zarrena il
zekiola. Madarikazio eta birau au txit indar andikoa
izan zan: bada, denbora gitxiren epean, onen aldamenean beste uri bat izen berekoa egin bazan ere, beraren oruan bosteunda geiago urtean etzan astera iñor
benturatu: eta gero ere Hiel zeritzanak egin nai izan
zuelako, il zitzaion bere seme zarrena lenengo, eta
gero gañerakoak, alik eta guziak il zitzaiozkan arteraño, bere setarekin irten nai izan zalako.
6. Akanen zigorrada
Josue Jerikoz jabetu zanean, gizonak bialdu zituen,
Hai zeritzan urreneko erria ezagutzera. Berria ekarri
zioten, erri hura artzen gaitz etzala, eta jende armadun guzia gabe ere, menderatuko zala. Uste oso one-
tan iru milla gizon bakarrak bialdu zituen; baña bere
gogoaren kontra guzia irten zitzaion. Haitarrak indar
egiñik, Israeltarrai eraso, abarrakitu, eta Sabaringo
ibarreraño atzera erazo zituzten, zenbat Israeltar
bidean illik utzita. Uste gabeko gertaera onek Josueri
biotza illundu zion. Kutxa santaren aurrean Israelko
gizon andi eta zarrakin auzpez jarri zan, eta arratsalderaño onela egon ziran. Zer? Josuek Jainkoari esan
zion: zer esango det, ene Jauna, Israel etsaiak igesi
bialdu duela ikusita? kanaantar eta beste guziak jakingo dute; gure kontra batuko dira; ingurutuko gaituzte,
eta gure izena betiko galduko digute. Eta zure yzen
andiaz zer izango da? Itz oietan zegoala, Jainkoak
erantzun zion, Israelek gaizki bat egin zuela; aien
artean bezala norbait, Jaunaren esana autsi eta Jerikoko urian zerbait artuta, gorde zuena; eta gaizkille oni
zegokion kastigua eman artean, etzala Israelekin izango.
Biaramonean-goiz Josuek jende guzia bilduerazo
zuen: Jainkoak ala erakusita, zotz egin zuten, nor zan
jakiteko: Judako Tribuari erori zitzaion: gero Tribu onetako etxe bati: eta atzenean Akan zeritzanari. Josuek
gizon au bereala artu zuen, eta esan zion; ene seme,
ez niri ezer ukatu; esan zadazu, zer egin dezun.
Orduan Akanek erantzun zion: Jaunaren kontra gaizki
egin det: kapa gorri ederra, zenbat zillar diru, eta urrezati bat ikusita, oien eresia etorri zitzadan; artu eta
nere etzauntzan gordeta dauzkat. Akanen txaolara
joan ziran, eta Akanek esandako gauza guziak an arkitu zituzten. Josuek ikusi zituenean, bereala Akan bera,
bere hume, abere, ondasun, eta txaola bera, zeuzkan
gauza guziakin arerazo zituen; Akoren larrañera eraman, eta Akan arrikatu zuten, eta atzenean bera eta
bere gauza guziak erre eta kiskaldu zituzten.
7. Hairen ondamena
Kastigu onekin Jainkoaren aserrea itzali zan, eta
Josueri esan zion, etzedilla ikaratu; Haiko erria artuko
zuela; eta ango Errege eta besteak eskura emango
ziozkala, Jerikoko Errege eta urikoakin egiña, aiekin
ere egin zezan. Josuek, bada, ogeita amar milla gizon
bikañ erriaren alde batera gauaz bialdu zituen, agindurik, gordeta egon zitezela, ark siñalea eman arteraño, eta orduan errian sartu, eta guzia erre zezatela.
Biaramonean gañerako armadun guziakin bera joan
zan, beste aldetik erriari erasotzera. Haiko Erregeak
ikusi zuenean, etsaia alderatzen, bere jendearekin
bidera irten zitzaion, gogor egiteko asmoan. Josue
orduan eremuronz itzuli zan, igesi zijoalako antzean,
eta berak eta etsaiak erritik zerbait aldegin zutenean,
jaso zuen eskuko brokela, zeña aurreko gauean gordeta zeuden ogeita amar milla gizon aiek ikusi zutenean, errian sartu ziran, eta su eman zioten. Josueren
ondoren joandako Errege eta bere soldaduak erria
sutan eta kea zeriola ikusi zutenean, itzuli nai izan
ziran, sua itzali, eta erriko jendeari laguntzera: baña
su-emalleak bidera irten zitzaiezten, eta oiek aurretik,
eta Josuek bere jendearekin atzetik eraso zieten ain
gogorkiro, non, guziak il ziran, bat bakarra ere bizirik
gelditu gabe. Bereala Israeltarrak errian sartu, eta
erriko guziak ere il zituzten. Gero ango gauzak beren
artean, Jainkoak Josueri esan bezala, erdiratzeko arturik, erriari alde guzietatik su eman, eta osotoro auts
egin zan. Modu onetan Israeltarrak beren izen on, eta
onorearekin gelditu ziran, eta Akanek lotsa gorrian
bizia galdu zuen, bere lapurretarekin Israeltarrai ainbeste kalte ekarri zieztelako.
8. Gabaontarren gezurra
Kanaango Erregeak, beren auzo Jeriko eta Haiko
Erregeen patu gaiztoa, eta Josueren egunoroko aurrerapen miragarriak ikusi zituztenean, elkarganatu
ziran, eta beren indar guziak bildu zituzten, Israeltarrai arpegi emateko. Baña besteak onetan zebiltzala,
Gabaontarrak etzuten aiekin bat-egin nai izan; ezagutzen zuten, alabañan, Israeltarren kontra gogor egiterik etzegoala; eta besteen kontu gabe, zetorkien zigorrada gogorrari aldegiñik, beren buruak bizirik gordetzeko modua egin zuten. Ara nola. Gabaongo uria txit
sendoa, eta Haikoa baño ere indartsuagoa zan: beste
iru erri andi ere mendean zeuzkan. Haitik Gabaonera
bost legua bide baizik etzegoan, eta Israeltarrak lenbizi erasoko ziotena. Lau errietako biztanleak, bada,
bildu ziran, eta Josueri mandatariak bialdu ziozkaten,
pakean eta adiskide izan nai zirala, adieraztera: baña
mandatari oiek kontu andia izan bear zuten, Josueri
esateko, bazter urrutietakoak zirala, eta ez Kanaangoak, zeren baziekiten Josuek arteraño etzuela Kanaango lurrean iñor ere bizirik utzi, Rahab Jerikoko emakume hura bere etxekoakin baizik. Gezur au Josueri
sinisterazotzeko, ogi erre-zar kaskartuak, ardo-zagi
zulatu eta arabatuak, soñeko eta oñetako urratuak
eraman zituzten. Gisa onetan Josueri aurkeztu
zitzaiozkan, esanaz, Israeltarrakin pakean bizi nai zirala: aien mirari andiak entzunda, bazter urrutietatik
zetozela. Josue lenengoan uzkur zegoan, aien esanera
jartzeko: baña leiatu zitzaiozkan berriz eta berriz ere,
eta esan zioten: etxetik irten giñanean ogi erre-berri
bero-beroak artu giñituen, eta begira orain, zein gogorrak dauden; zagiak ere akatsik etzuten, eta arabatu
bear izan ditugu: soñeko eta oñetakoak eginda berealakoak ziran, eta orain ara nola urratuak dauden.
Josuek eta, onek bezala, beste agintariak ere, uzkurtasun geiagori gaizki iritzirik, Gabaontarren esan gezurrezkoak sinistu zituzten, eta Kanaanez kanpokoak
ziralakoan, Josuek adiskide izateko itz ziñeztua edo
juramentuaren azpikoa eman zien, eta Gabaontarrak
etxera itzuli ziran.
Iru egunen barruan Gabaontarren gezurra eta saldukeria ezagutu zuten. Lanbide onek Josue eta gañerakoai naigabe andia eman zien, zeren bildur ziran,
etorkizun gaiztoak ekarri zitzan. Israeltarrak beren
gogoz Gabaongo, eta beste iru errietako jende guzia
ilko zuten; baña Josuek eragotzi zien, esanaz, bein
emandako itza gorde bear zala. Josue bera Gabaontarrai joan zitzaien, eta txit arrera ona egin zioten.
Gezur ura arpegira eman zien; baña erantzun zioten,
bildurrak eaulkierazo ziela: baziekitela, alabañan, bazter aien jabe egin, eta osotoro ondatuko zituztela, eta
beren buruak gorde naiez, gezurra asmatu zutela: ala
ere, bere eskuan jartzen zirala. Josuek bere itza gogoan zeukala, esan zien, etzituela ilko: ordea Israelko
jendearen eta Jaunaren aldarearen serbitzoan bizi
izan bearko zirala, bear zan egurra egiñaz, eta ura
ekarriaz. Onekin Josuek Israeltarren erausiak, eta
Gabaontarrak il-naiak isildu zituen.
9. Eguzkiaren gelditzea
Gabaongo uria nola Jerusalendik urrean zegoan,
emengo Errege Adonisedeki Gabaontarrak Josueren
mendean jarriak min eman zion, eta erasotzeko asmoak artu zituen: ezagutzen zuen, alabañan, auzo batek
egin zuena, besteak ere egin zezaketela, pakean utzi
ezkero. Gabaon uri andientsu eta jende indartsua gordelari zuena zan, eta au artzearekin, Israeltarrai Jerusalenerako bidea zerbait katibutzen zien, eta denbora
berean Gabaontarrak ere kastigatu nai zituen. Langai
onetan nai bezala irteteko, auzoetako lau Erregeri
mandatariak bialdu ziezten, eskatzen ziela, arren,
beren soldadu-taldeakin lagundu zizaiotela, zeren lan
au guzien onean izango zan. Lau Erregeak Jerusalengoarekin batu ziran, eta Gabaoneronz joanik, ingurutu
eta itxi zuten. Gabaontarrak ain estu eta galtzeko
bidean arkitu ziranean, Josueri Galgalara gaztigatu
zioten nola zeuden, eta bost Errege aien indarrai ezin
gogor egin zizaieketela, baldin ezbazien bere-bereala
laguntzen. Josue, bere serbitzari berri oiei on-egiteagatik, prestatu zan laguntzeko, lenago Jainkoari baimena eskaturik. Gabaonera bere jendearekin gauaz
joan zan; biaramoneko egun-sentian bost Erregeai
itsumustuan eraso zien, eta Gabaonen ondoan asko
gizon il zituen: gañerakoak erri itxi batzuetara igesi
zijoazela, arritzar-jasa andi batek artu, eta lau orduko
bidean kalte andiak egin ziezten. Ala ere bost Erregeak eramandako jendea ugaria izanik, Josueren ganibitak, eta zerutik jatxitako arri-abarrak ukitu gabeko
asko bizirik gelditu, eta bazter guzietara zabaldu
ziran. Josuek nai zituen guziak bein betiko ondatu,
baña zeukan baño egun-argi geiago bear zuen, igesi
zebiltzanak, gauaren babesean gorde gabe, atzitzeko.
Estura larri onetan, Josueren sinismen andiari baizik
iñori gogoak emango etziona, egin zuen: eguzkiari
agindu zion, bere bidean gelditu zedilla, eta eguzkiak
Josueren esana egin zuen. Josuek eguzkia ikusi zuenean bere esanera geldituta, osotoro arriturik, jarri
zan mesede ez-aditu onegatik Jaunari eskerrak ematen. Onetan zegoala, eraman zioten berria, bost Erregeak Mazedako leize-zulo batean gordeta arkitu zituztela. Bereala agindu zuen, arriakin leizeko ataka ondo
itxi zedilla, eta emen ipiñirik nork kontu-egin, gañerako guziak igeslarien ondoren joan ziran. Egun bat
osoan eguzkia geldi egon zan; bitarte onetan Israeltarrak, banaka batzuek ez beste etsai guziak, atzitu eta
il zituzten, eta beren lekuetara itzuli ziran, bat bakarrik ere bereetakorik ez il, eta odol-tantarik ere isuri
gabe. Josuek bere lana egin zuenean, bada, eguzkiak
bere ibilliari eman zion; eta alakorik berriz ez gero, eta
ez lenago ikusi da. Gauean jendeari atsedena eman,
eta biaramonean Josuek leize-zuloan gordeta zeuzkan
bost Errege aiek ilerazo, eta ipiñi zituen bost agatan
zinzilika, non egun guzian egon ziran, eta illunabarrean eratsirik, eraman zituzten ezkutatu nai izan
ziran leize-zulora, eta emen arriz ondo itxita, ondorengo urteetan egon ziran.
Egun onetan berean Mazedako uriari eraso eta
arturik, Errege eta gañerako guziak il zituen. Beste
erri sendo asko eta Erregeakin berebat geroko egunetan egin zuen; eta erasotako guziak garaiturik, itzuli
zan Galgarara, non negu hura igaro zuen, egin ziezten
ainbeste mesedeen truke, Jaunari eskerrak emanaz.
Kastigu gogor oiek Josuek egiten zituen, bazter
aietakoak ezagueran sartuta, Jainko egiazkoagana
jarri zitezen, edo izuturik, berena etzuten lekutik igesegin zezaten, idolozale aiekin kutsutzeko, Israeltarrai
biderik eman gabe. Jainkoak lur promestu hura garbiro gorde nai zuen; eta Josuek Jainkoaren gogoko berri
baziekien; argatik etzuen iñor ere bizirik uzten.
10. Josueren beste garaipenak
Kanaango Errege, Israeltarrai gogor egiteko elkarartu zutenak, ikusirik Josueren garaipen miragarriak,
eta amaika Errege beren lagunak illak, izutu zitezkean; baña etzuten etsitzen, eta beren indar guziz
andi paregabekoetan ustea ipiñita, Josue beartu
zuten, udaberrian gerrara irtetera. Josue prestatu zan,
eta bereala jakiñik, etsaiak zein lekutan erasotzeko
asmoa zuten, isill-isillik abiatu zan, itsumustuan bidera irteteko ustean. Etsaietara urreratu zanean, Jainko-
ak bizkortu zuen, esanaz, etzuela zer bildurrik izan:
biaramonean guziak eskura emango ziozkala, nai
zuena egiteko. Ala gertatu zan. Gitxiena alakorik uste
zuten garaiean sartu zitzaien, eta Errege elkar-artuak
osotoro ondatuta, gizakume guzia il, eta gurdi eta
gañerako gerrako tresna guziak erre zituen; eta ondamen onen bitartez, Kanaango bazter geienen jabe
bereala egin zan. Erraz ez da esatea, zenbat izan ziran
etsai galduak, eta uri artuak. Zerbait ere ezagutzeko,
asko da jakitea, sei urteren buruan ogeita bederatzi
Errege eskuratu, eta il zituela.
Josuek ikusirik, Kanaan geiena beretu zuela, eta
pakea ematen zitzaiola, uste izan zuen, Israelko Tribuai, nori bere zatia, emateko ordua etorri zala, arteraño guziak batean bezala, geroztik bakoitzak berea
zaindu, eta etsaiari arpegi eman zizaion. Asi ziran zotz
egiten, eta Tribu batzuei beren zatiak emanik, gañerakoakikoa beste egun batean egiteko utzi zuten.
11. Galgalatik Silora Kutxa
santaren aldatzea
Lenago esan da, Kanaango lurrean sartuta, bereala Kutxa santarekin Tabernakuloa, gero Galgala deitu
zitzaion lekuan, ipiñi zutela, eta onen inguruan, oi
bezala, bizitokiak egin zituztela. Zazpi urtean Kutxa
santa emen egon zan, eta Israeltarrak etsaiai erasoaldiak egin ondoren, onara itzultzen ziran atsedetera.
Baña Galgala izanik Kanaango ertz bat, Josuek pensatu zuen, egokiago zala Kutxa santa Kanaanen erdierdian egotea, Israeltar guziak erosoago joan zitezen,
eta beren lanak aisago egin zitzaten. Silo auturik,
Kutxa santarekin Tabernakuloa aldatu zuten, eta
gerozko lareun urtean gitxi gora-beera emen egon
zan.
12. Kanaanen banatzea, eta
partitzea
Silon zeudela, buru-eman nai izan zioten arestian
aitatu dan, Kanaango lurra Tribu guzien artean banatzeari. Onetarako neurtzalleak alderdi guzietara bialdu, eta amabi puska egiñik, Jakoben amar seme
Ruben, Gad, Juda, Benjamin, Simeon, Zabulon, Isakar,
Aser, Neptali eta Danen, eta Jose amaikagarrenaren bi
seme Efrain, eta Manasesen etxeak edo ondoreak
bana artu zuten; eta zati oiei guziai, nori bere buru
edo iturriaren izena eman zioten, eta geroz izen onekin ezagutu izan ziran.
Jakoben semeetatik Lebiren ondorea bakarrik bazter berezi edo jakin gabe geratu zan: ala ere, besteak
bezain ondo, edo obeto: bada, gañerakoak gauza
guzien amarrenak, eta lenbizi edo primiziak zor ziozkaten, eta beste artubide askorekin batean, berrogeita zortzi erri, beren barrutiakin Kanaan guzian, oremen banaiatu edo zabalduak, bere-bereak zituen.
Kaleb, Josueren lagun maiteak ere, zatitxo bat artu
zuen, bere leialtasunagatik Jainkoak agindu zion eran.
Bakarrik Josue guzien buru, eta ainbeste nekerekin
guzientzat adiña irabazi zuena, ezer gabe gelditzen
zan, eta bere gogoz etzuen egundaño eskatuko ere:
baña Israeltarrak, berandu bederik, oroitu ziran, Jainkoak aginduta zeukala, Josueri bere saria emateko eta
naieneneko bazter bat eskeñi zioten, eta autu zuen
Efraingo Tribuan zegoan Tamnat-Saraa zeritzan erri
txiki ezer-ez bat, ezagutu zedin, bere eresi bakarra
lanbide guzietan Jainkoaren esana egitea izan zala.
Josuek aukera au egin zuen, Silotik gertuan zegoalako,
eta bere bizileku onetatik Jaunaren etxera noiz-nai
eroso joan zitekealako.
13. Josueren eriotza
Urte batzuek Israeltarrak pakean bazeramakiten,
nork bere alderdian, eta Josue egunetan aurrera zijoan. Au ezaguturik, Israelko Prinzipe, agintari, eta
beste gizon elduenak bere ondora erakarri, eta esan
zien: Zartu naiz, nere egunak badijoaz. Dakusute, Jainkoak zuen alde zenbat egin duen: lur andiak menderatu dituzute: ala ere, oraindik bazter txiki batzuetan
zer egin badaukazute: Jainkoak oiek ere zuen eskuetan ipiñiko ditu, agindurik zauzkaten bezala; baña
bere esanak kontuz egitzatzute. Gero beste egun
batean Israelko guziak beregana bildu, eta Moisesek
denbora batean bezala, erakutsi zien, Jainkoa ondo
serbitzeko zer egin bear zuten: ala egiteko itza eman
zioten, eta atzenean guziai agur betikoa egin zien.
Andik laster Sikemen il zan, eta Tanat-Saraan berak
prestatutako obian lur-eman zitzaion. Israeltarrak,
ainbeste garaipen irabazi zituen buru eta agintari bati
zegokion progua, egin zioten. Il zanean eunda amar
urte zituen. Ejipton jaio, eta berrogeita amairu urte
egin zituen: beste berrogei eremuan: sei Kanaango
lurra beretzen, eta atzenekoak pakean, eta Israeltarrai erakutsi onak egiten, eta gauzak zuzentzen.
14. Joseren ezurren lurpetzea.
Eleazaren eriotza
Denboratsu onetan Joseren ezurrak ere Sikemondoan lurpetuak izan ziran. Lenago esan da, Patriarka andi onek bere anaiai agindu ziela, kontu izateko,
bere ezurrak Kanaanera eraman, eta emen lurpetzez.
Il zanean gorputz-illa balsamatu, eta gorde zuten,
Ejipton egon ziran bitartean. Moisesek , Ejiptotik irten
ezkero, beti berekin erabilli zuen: eta Moises il
zanean, Josue jabe egin zan: Galgalan iduki zuen, eta
Kanaan menderatu zuenean, Sikem-ondora aldatu,
eta aita Jakobek etxeko illak ipintzeko Hemor-en
You have read 1 text from Basque literature.
Next - Testamentu zarreko kondaira - 10
- Parts
- Testamentu zarreko kondaira - 01
- Testamentu zarreko kondaira - 02
- Testamentu zarreko kondaira - 03
- Testamentu zarreko kondaira - 04
- Testamentu zarreko kondaira - 05
- Testamentu zarreko kondaira - 06
- Testamentu zarreko kondaira - 07
- Testamentu zarreko kondaira - 08
- Testamentu zarreko kondaira - 09
- Testamentu zarreko kondaira - 10
- Testamentu zarreko kondaira - 11
- Testamentu zarreko kondaira - 12
- Testamentu zarreko kondaira - 13
- Testamentu zarreko kondaira - 14
- Testamentu zarreko kondaira - 15
- Testamentu zarreko kondaira - 16
- Testamentu zarreko kondaira - 17
- Testamentu zarreko kondaira - 18
- Testamentu zarreko kondaira - 19
- Testamentu zarreko kondaira - 20
- Testamentu zarreko kondaira - 21
- Testamentu zarreko kondaira - 22
- Testamentu zarreko kondaira - 23
- Testamentu zarreko kondaira - 24
- Testamentu zarreko kondaira - 25
- Testamentu zarreko kondaira - 26
- Testamentu zarreko kondaira - 27