Testamentu Berria - 43

  utzi ukan dugu kanbiatu gabe: zeren S. Ioanek
  Grekez eskribatu badu ere, hitz Hebraikoa
  expresuki eduki nahi ukan baitu.
  Haragia, batzutan hartzen da sinpleki berze
  konsiderationerik gabe, gikonagatik. Batzutan,
  eta prinzipalki S. Paul baithan, guk gure lehen
  aitaganik dugun natura korrunpituagatik, eta
  
  signifikatione hunetan gizona guzia konprehenditzen da rejenera dadin baino lehen: baina rejeneratu ondoan, haren natura karnalaren relikiakgatik hartzen da.
  Heresia, erran nahi da sekta. Heretikoa da
  sekta berezirik apart egiten duena ezpa dadukana, Kristinoen unionetik eta batasunetik lekora.
  Hira, hartzen da, Iainkoak bekatoreak punitzen dituen iujemenduagatik eta mendekioagatik: ez Iainkoak hisirik ahal dukeelakotz, baina
  zeren gizonek, zehatzen diradenean, aserre baliz
  bezala hura senditzen baitute.
  Holokausta zen, halako sakrifizio, non guzia
  erratzen baitzen, eta handik du izena ere: baina
  hartzen da berzen gainetik exzellent eta singular
  den sakrifizioagatik.
  I
  Idola, hanbat erran nahi da nola imajina, edo
  zerbait representatzen duen figura: baina Eskripturan hitz haur hartzen da, debotionez egin izan
  den eta nehork saindu edukiten duen imajinagatik. Idolatreak dirade, hek ohoratzen dituztenak.
  Idolatria da nehork idoletara duen debotionea
  
  eta reberentia. Eta idola hartzen den signifikatione berean, hartzen da imajina ere.
  Ipizpikua, erran nahi da hanbat nola Surveillant, edo Superintendent: baina komuzki Elizaren gobernatzeko ordenatzen den Pastoragatik
  hartzen da.
  Itsasoa, ezta bethi guk lengoaje komunean
  hartzen dugun bezala hartzen baina Iudeako
  herrian zen Jenezaretheko lak-agatik ere bai.
  Iustifikatzea, komunzki hartzen da iustotzat
  edukiteagatik: eta S. Paulek erraiten duenean,
  iustifikatzen dela gizona Iainkoaren aitzinean,
  manera hunetara aditzen du, ezen erran nahi da,
  iusto estimatzen dela: eta erraiten duenean
  ezen fedez gizona iustifikatzen dela, erran nahi
  da, ezen Iainkoaren gogarako dela, ez bere iustitia propriz, baina Iesus Kristen kausaz, zeinen
  gratiaz bere bekatuen barkamendua fidelari egiten baitzaio, iusto baliz bezala ezagut eta rezebi
  dadinzat. Iainkoaren, edo haren zuhurtziaren
  iustifikatzea da, haren aprobatzea eta laudatzea,
  gloria eman dakionzat. matt. 11. 19. eta luk 7
  29. Legearen iustifikationeak edo ordenanzak.
  luk. 1. 6: dirade, hark eman dituen manamen-
  
  duak: zeren hura baita iustitiazko regla egiazkoa. S. Paulek razoin beragatik Legearen iustifikatione deitzen ditu: zeren hartan irakasten baitzaiku iustoki eta sainduki bizitzeko forma zein
  den.
  J
  Jendarmeria. Zeruko jendarmeria, hartzen da
  Aingeruen konpaniagatik, zeren baitirade Iainkoaren jendarmes bezala, eta haren puisanzaren
  ministre bezala. Baina akt. 7. 42. hartzen da
  zeruko iguzki, ilhargi eta izar guziakgatik: zeren
  baitirade armada ordenanzan iarri bat bezala.
  Jenerationea, signifikatione komunaz berzalde hartzen da, adinagatik eta mendeagatik.
  matth. 24. 34. Luk 1. 48.
  L
  Lejionea, zen jendarmesezko banda bat, ordinarioki hamar milla oinezkoren eta borz ehun
  zamarizkoren kontukorik: eta batzutan gutiago
  edo gehiago: batzutan hartzen da, armada erraiten bagendu bezala.
  
  Letra, hartzen da S. Paul baithan, bihotzerano hunkizten eztuen predikationeagatik, Iainkoak hura bere espirituaz balia eraziten eztuenean.
  2. kor. 3. 6. Edo Sakramenduetako signo exterioragatik, egia signoarekin batean eztenean. rom.
  2. 27. 29.
  Lokartzea batzutan erran nahi da hiltzea: eta
  lo daunzanak, hilak: baina haur gorputzaz aditu
  behar da eta ez arimaz: zeren gorputz hil bat
  baita higitzerik ez maneiurik batre gabe, lo
  datzan bat bezala.
  M
  Mendekoste erran nahi da berrogei eta
  hamargarrena, eta hura zen fruktuen primitien
  ofrendatzeko besta bat, baieta Espiritu saindua
  Apostoluen gainera iaitsi izan zen eguna.
  Monument, hitz hunen signifikationea aitzinago latinaren araura hedatzen bada ere: sepulkreagatik hartzen da Eskripturan.
  O
  Ogi propositionekoak, ziraden, hamabi ogi
  aste oroz tenplean hartakotzat ordenatu zen
  
  taula gain batetara presentatzen ziradenik, eta
  han utziten ziraden ondoko astean nehork ezar
  lezakeno berzerik: nola baita eskribatua. Lebitik.
  24. 5.
  Orena ezta Eskripturan orain usatzen dugun
  manerara hartzen, ezen lehenago eguna luze
  bazen labur bazen, iguzkiaren ilkitetik sartzerano partitzen zen hamabi orenetara, eta orenak
  luze-laburrean ziraden egunaren araura.
  Osanna, edo (hobeki eskribatzera) Hosiahna, Hebraikozko sententia bat da, eta hanbat
  erran nahi da nola, Othoi, salba, begira eta mainteni ezak: eta othoitzte bat da. psal. 118 25 hartua, eta populuaz aplikatu izan zaio Iesus Iaunari, bere azken Ierusalemen egin zuen sartzean,
  nola respektu hartara Dabid-ez egin ere izan baitzen.
  P
  Patriarka, erran nahi da, aiten artean prinzipal. Eta halakotz Iakob-en hamabi haurrak, (zein
  izan baitirade populuko hamabi ondoak ezpa
  erroak bezala) Patriarka deitzen dirade, eta prinzipalki Dabid.
  
  Persona Eskripturan maiz erran nahi da,
  nehor munduaren arauez ohora edo menosprezia eraziten duen kanpotiko aparentia, hala nola,
  abrats edo paubre: noble edo bilaun, nabusi edo
  muthil, Iudu edo Jentil, edo zerbait berzerik izatea. ma. 22. 16: akt. 10. 34
  Premitiak ziraden, hetarik ian gabe, Iainkoari
  ofrendatzen zaizkion lehen fruktuak, eta hura
  zen sanktifikatione mota bat, geroko usajea
  saindu eta pur lizenzat. Hitz haur lehen hatseagatik ere hartzen da batzutan, hala nola. rom. 8.
  22.
  Preputioa da, Zirkonziditzean edekiten zen
  larru xapoa, baina hartzen da Zirkonzisionearen
  kontrarioagatik ere, hala nola erraiten denean
  ezen gizona preputioan dela, zirkonziditu gabea
  dela erran nahi da. Batzutan Jentilakgatik ere
  hartzen da, hala nola. rom. 2. 27.
  Pretorioa, erran nahi zen lehenago, hanbat
  prinzearen edo Gobernadorearen palatioa, nola
  iudikatzeko lekua: eta Testamentu berrian hartzen da hanbat signifikatione batean nola berzean.
  
  Profeta, da propriki hura, zeini Iainkoak
  ethorteko diraden gauza estalien rebelationea
  deklaratzeko bothererekin eta kargurekin eman
  baitrauka: baina S. Paul baithan hartzen da berzetarik abantail Ianinkoaren borondatearen
  deklaratzeko dohain singulara duena: eta Profetia da hala egiteko gratia eta ofizioa.
  Prokonsul, erran nahi da Probinziako gobernadore dignitate prinzipalean den bat, eta da
  Romako enparadoregoaren ordenanzatik eta
  kostumatik hartua den izen bat.
  Propitiatorioa, Legean zen bi Kerubinen hegalez estalia zen arkaren baldia: eta zeren baitzen
  Iainkoaren presentiaren signoa, propitio, amatigatu eta aserre gabe, bere populua baithara erakusteko, hura zen Iesus Kristen figura. Eta Halakotz deitzen da Propitiatorio. rom. 3. 25. zeinen
  amorekatik Iainkoa amatigatu izan baita, eta
  fabore bere fidelei ekarten baitraue.
  Proselitoa, hanbat erran nahi da nola nobitioa
  edo berrizki konpainia bati eratxekia: baina hartzen da Iuduen relijionera konbertitu berri ziradenakgatik.
  
  R
  Raka, da hitz bat signifikatione berezirik
  eztuenik faskeria edo menosprezio erakusteko
  baizen, nehor hurkoaren kontra despitatzen edo
  aserretzen denean.
  Redemitzea erran nahi da ranzoinaren prezioz berzeren eskuan zenaren derdemiatzea,
  idokitea eta delibratzea.
  Repos, ikus Sabbathoa
  Resuma, Zeruetako resuma da Iainkoak bere
  populuaren gainean duen gobernamendu espirituala, zeinez hatsen baita bizitze zelestiala Espiritu sainduaz arranberritu diradenetan. Eta zeren
  Iainkoak bere Semearen personan regnatu nahi
  baitu, eta hura mundu hunetara igorri ukan baitu
  gauza guziak haren suiektioneko egin litezenzat:
  kausa hunegatik Iesus Kristen ethortea eta
  haren mundurako manifestationea deitzen da
  zeruetako Resuma. matt. 3. 2. Eta zeren Iesus
  Kristek bere Resuma dispausatzen eta gobernatzen baitu bere Ebanjelioaren predikationearen
  moienez, maiz zeruetako resuma hartzen da
  Ebanjelioaren predikationeagatik. matt. 13. 24.
  Batzutan resurrektionearen ondoan izanen den
  
  Iainkoaren Resumaren konplimenduagatik eta
  perfektioneagatik. matt. 7. 21.
  S
  Sabbathoa, erran nahi da reposa, eta berehala hitz bera eduki ukan dugu, zeren Ebanjelistek
  Grekez eskribatzean, lengoaje hartako ezpazen
  ere ezpaitute kanbiatu uka. Eta hura zen asteko
  zazpigarren eta azken eguna, orain batek laranbate, berzek egiakoitz eta berzek nesken egun
  deitzen duguna: baina batzutan hartzen da aste
  guziagatik ere, eta halakotz erraiten da Sabbathoaren lehena, bigarrena, herena.
  Saindu, erran nahi da Iainkoari dedikatua,
  konsekratua eta sakrifikatua: eta hunen kontrarioa da profano. Baina fidel guziak saindu deitzen dirade, zeren Iainkoak bere Espirituaz sanktifikatu baititu, mundu hunetako satsutasunetarik eta korruptionetik retiratzeko. Iainkoa bera
  ere Saindu deitzen da baieta haren Aingeruak:
  eta erran nahi da Exzellent, guzizko estimatione
  handitan eduki behar den gauza bat bezala.
  Sakrifikadorea, erran nahi da, Iainkoaren
  populuaren rekonziliagarri sakrifizio ofrendatze-
  
  ko ofizioa. Eta ofizio haur zen populu Iudaikoan
  Iesus Krist ethor zedin baino lehen: baina hark
  ethorri izan denean fin eman ukan draue Moisesen Legeko figura guziei. Eta Sakrifikadoretan
  batetik berzera bazen diferentia, ezen batzu
  aldarera hurbiltzen ziraden Iainkoari ofrendatzera, eta hek deitzen ziraden prinzipal, Lebiten respektuz: eta Lebitak ziraden mendreago eta zerbitzu beheragotara deithuak. Baina bazen
  guzien gaineko gehien bat, zein subirano deitzen
  baitzen, eta hunek representatzen zuen Iesus
  Krist berzek baino espezialkiago.
  Sandaleak, ziraden abarka edo berze oinetako arin eta aisit batzu.
  Semea, Gizonaren Semea hartzen da Kristgatik, haren natura humanoaren egia expresukiago
  erakuts dadinzat.
  Signoak, hitz haur maiz hartzen da mirakuluakgatik, zeren hezaz erakusten baitu Iainkoak
  bere puisanza mirakuluzkoa, irakatsi nahi duenaren aditzera gizonak iratzar ditzanzat. Zenbeit
  orduz hartzen da zerbait signifikatione ekarten
  duen gauza usatu ezten batagatik ere.
  
  Sinagoga erran nahi da hanbat nola kongregationea: baina hartzen da partikularki Iuduen
  konpainiagatik, guk Kristinoen artean Eliza hartzen dugun bezala.
  T
  Talenta, zen pizu mota bat, eta hirien eta
  lekuen araura anhitz moldetakorik zen, baina
  gehien balio zuena zen sei milla drakmatako,
  baitirade Franziako kontura hamekatan ehun
  liberaren ingurua.
  Testamentua, komunzki hartzen da allianza
  solenelagatik, hala nola, Iainkoak lehenik Abrahamekin eta gero Israeleko populuarekin egin
  zuenagatik, zein gero konfirmatu ukan baitu
  guregatik Iesus Krist gure Iaunarekin. Baina
  zeren Allianza haur bethiere sakrifiziotako odolekin egin izan baita, Apostoluak erraiten du, ezen
  hura dela, egiten duenaren herioaz baizen ratifikatzen eta konfirmatzen ezten Testamentu bat.
  Heb. 9. 16.
  Thesaureria, zen Ierusalemeko tenplean
  ofrendak egiten eta ezarten ziraden lekua, erra-
  
  na zen usajeko begira litezenzat: komunzki deitzen da Elizako Tronkoa.
  U
  Ungentua, ezta erran nahi orain nehork unktatzeko usatzen duen ungentu mota: baina olio
  klaroa edo ur usain onetakoak: eta harienez
  anzianoki usatzen zuten, orain nehork perfumez
  edo ur usain onetakoz usatzen balu bezala.
  Unzia, ezta solament komunzki kostumatzen
  den bezala hartzen: baina nehor deusetan instrument bezala zerbitzatzen den guziagatik ere
  bai.
  Z
  Zesar, hartzen da enperadore Romano guziagatik, hala nola, akt. 25. 12, Klaudegatik, eta
  Filip. 4. 22. Nerongatik.
  Zeta, hitz hunez usatu ukan dugu zenbeitorduz, Grek-ez Bisos erraiten denaren signifikatzeko, zein erran nahi baita liho fin krespa irudi
  duen bat: eta harzaz usatzen zuten, orain tafetasaz usatzen den bezala.
  
  Zigilatzea hartzen da aprobatzeagatik eta
  laudatzeagatik. ioan. 3. 33: eta 6. 27.
  
  ZUBEROAKO HERRIAN
  USANZATAN EZTIRADEN
  hitz bakoitz batzu hango anzora itzuliak
  A
  Abolitzea kenzia.
  Arbuiatzea, refusatzia.
  arraxki ihiki
  artha, ansia, axola, arrangura.
  aserretzea, samurtzia, azkanzia.
  auhena, marraska,
  aurkan, artezean, heinean, eretzian.
  azkendu, zupertu.
  azpian, pian.
  B
  Behazuna, gibelmina.
  babazuza, xixerra
  behatzea, so egitia.
  berariaz expresuki
  E
  Elemosina, aumoina.
  
  errota, eihera.
  eskobatzea ekortzia
  eskobakinak, ekorkinak.
  ei, er, datibo singularian ari, erraiten dena,
  Kuberoan eta aldirietan pluralean erraiten da, er,
  eta berzetan guzietan ei: hala nola batez minzatzera erraiten da heuskalerri guzian, gizonari,
  emazteari, haurrari: eta anhitzez minzatzera,
  Kuberoan eta aldirietan gizoner, emazter, haurer, eta berzetan, guk heuskarazko translatione
  hunetan usatu ukan dugun bezala gizonei,
  emaztei, haurrei, &k.
  F
  Fiadorea, bermea.
  fitsa, buska.
  florea, lilia.
  G
  Gaixtagina, briganta.
  gakoa, giltza.
  garastia, kario.
  guthiziatzea, desiratzea.
  
  H
  Hagitz, guziz, xit.
  haguna, grama.
  harana, sakana.
  hotsa, azanza,
  hurbil, hurren.
  hurkoa, proximoa.
  I
  Iaio, sorthu.
  igorziria, durunda.
  iguzkia, ekia.
  ihardukitea, debatitzia.
  ilhargia, argizagia.
  iraulzkatzea, itzulerauzkatzia.
  iraungitea, erhaitia.
  ixterra, azpia.
  K
  Kadena, kathina.
  karmin, mingatz.
  kaltea, damuia.
  
  L
  Lazoa, laxera.
  landa, elgia.
  larraina, ezkaratza.
  lekorea, elgoria.
  libre, franko.
  lotzea, estekatzia.
  M
  Maiz, naharo.
  mendematzea, berunatzia.
  mugarria, zedarria.
  N
  Neurria, izaria.
  neurtzea, izartzia.
  nokua, edo hebaina, zenbeit menbroz. inpotenta.
  O
  Ordaina, ordaria.
  othoranza apairuia
  P
  
  Pedazua, bethatxuia.
  peskadore, arranzale. Gehienzi lekuetan
  arranzale erraitenagatik, heuskaldun anhitzi,
  ma. 4. 19 eta mark, 1. 17. Nik eginen zaituztet
  giza peskadore hobeki itzeukiz, ezen-ez. Nik eginen zaituztet gizarranzale: hala usatu ukan
  dugu.
  pitina, ahugna.
  R
  Resuma, retatuia.
  reboltari, kereillos
  U
  Umunzia, haurhoia.
  urriki, dolu.
  X
  Xarthatzea, enpeldatzia.
  xistmista, xasta.
  xitoa, xitxa.
  Z
  Zama, karga, haxia.
  
  zerua, zeluia.
  zigilatzea, sajeratzia.
  zigulua, sajeta.
  zikotza, xekena.
  
  TESTAMENTU BERRIKO
  MATERIEN ERIDEITEKO TAULA
  Lehen kontuak kapitulua
  erakusten du, eta berzeak
  berseta
  A
  Aaron Sakrifikadore izatera nola deithu. heb.
  5. 4.
  Abandonatzeko aita eta ama Kristgatik.
  matth. 19. 29.
  Abandonatzen ez Iainkoak bereak. heb. 13. 5.
  Abaritia gaitz guziaren erroa 1. tim. 6. 10, eta
  aipatzeko ere eztena, ef. 5. 3
  Abaritia idolatria, kolos. 3. 5
  Abaritiari ihes egiteko, luk 12. 15: heb. 13. 5
  Abba, aita. mark. 14. 36, rom. 8. 15: gal. 4, 6.
  Abelek fedez ofrandatu sakrifizioa. heb. 11.
  4.
  Abiathar. mark. 2. 26.
  Abillamendu zaharra. matth. 9. 16: mark. 2.
  21: luk. 5. 36. Kristen abillamenduez.
  mark. 15. 24, ioan, 19: 23.
  
  Abominableak. 2. pier. 3. 17.
  Abominatione desolationezkoa. matt. 14. 15.
  mark 13. 14
  Abortoin bat bezala Paul, 1. kor. 15. 8, eta
  Apostoluetako mendrena, 1. kor. 15.
  9: ef. 3. 8
  Abraham deitzen sinhesten dutenen aita.
  rom, 4, 11.
  Abrahamek fedez Isaak ofrendatu. heb. 11.
  17.
  Abrahamen haur, zein. rom. 9, 7: gala. 3. 7
  Abrastasunen enganioak Iainkoaren hitza
  ithotzen. matt 13. 22: mark 4. 19.
  Abrastasunetan esperanzarik ez ezarteko. 1.
  tim. 6. 17: iak. 5. 2.
  Abrats gaixtoa ifernuan, luk 16. 23.
  Abrats izatea Iainkoa baithan luk. 12. 21.
  Abratsa nekez Resuman sarthuren, matth.
  19. 23.
  Abratsak, nigar egizue. iak. 5. 1.
  Abratsaren konparationea. luk. 12. 16: eta
  16. 19.
  Abratsei egiten zaien exhortationea. 1. tim.
  6. 17,
  
  Abratsei malediktione. luk 6. 24.
  Absent haragiz, present espirituz. kol. 2. 5.
  Absent Iaunaganik. 2. kor. 5. 6.
  Adam Kristen figura, rom. 5. 14.
  Adam lehena, Adam azkena 1. kor. 15. 45.
  Adam lehenik formatu, eta gero Eba, 1. tim.
  2. 23.
  Adam-etan guziak hiltzen, 1. kor. 15. 22.
  Adar salbamendutakoa, luk. 1. 69.
  Adarrak saindu, rom. 11. 16.
  Adbenimendua azken iudiziora, matt. 24. 5:
  mark. 13. 26 1. thes 5, 1: 2. pier. 3.
  12.
  Adbenimenduaren aitzineko signoak, luk- 21.
  8. 25: 2. thes. 2. 3. 8.
  Adbersarioa, Antekrist eta Deabrua, 2. thes.
  2. 4: 1. pier 5. 8.
  Adbokata eta Arartekoa, Iesus Krist, gala. 3.
  19: 1. tim. 2. 5: heb, 7. 25, eta 8. 6:
  1. ioan. 2. 1.
  Adimendu ber-batetako izateko, 1. kor. 1, 10.
  Adimendu gabe Krist bere ahaidek estimatzen, mark. 3. 21.
  
  Adimendu reprobatutara abandonatuen merkak. rom 1. 28.
  Adimenduaren irekitea. luk 24. 45.
  Adimenduz ez haur izateko baina malitiaz, 1.
  kor. 14. 20.
  Adiskidetasun mundukoa Iainkoaren etsaitasun. iak 4. 4.
  Administrationetako zorthea akt. 1. 25.
  Adoptionea, rom. 8. 15: eta 9. 4. galat. 4. 5:
  efes 1. 5.
  Adoratu Kuhurrek Krist. matth. 2. 11.
  Adoratzeko eta zerbitzatzeko Iainko bat bera,
  matth. 4 10: luk 4. 8: apok. eta
  14 7: eta 22. 9.
  Adoratzeko manera, ioan. 4. 24: akt. 17. 24.
  Adoratzeko nehor ez, Iainkoa baizen, akt, 10.
  26: apok. 9. 20.
  Adulterioaz, matth. 5. 27, 28, 32: eta 19. 9:
  mark rom 7. 3, eta 13. 9: heb.
  13. 4: iak, 4. 4.
  Afektione satsuak, rom, 1. 26. bekatutakoak,
  rom. 7. 5. haragiaren afektionea,
  herio: eta Espirituarena, bizitze, rom,
  8. 6.
  
  Aflijituak garen ungi eginez. 1. pier. 3. 17, eta
  Kristino bezala, 1. pier. 4. 15.
  Aflijituak othoitz begi, iak. 5. 13.
  Aflijituak rezebitzeko, 3. ioan. 1. 8.
  Aflijituei pausu asignatzen, 2. thes. 1. 7.
  Afliktione iragaiteko ordenatuak gara, 1.
  thes. 3. 3, eta hartara exhortatzen,
  heb. 12. 1.
  Afliktione ukanen afliktione emaiten dutenek,
  2. thes. 1. 6.
  Afliktione ukanen munduan, ioan. 16. 33: 1
  kor. 4. 11.
  Agabusek profetizatzen goseteaz, akt. 11.
  28.
  Agar, galat. 4. 25.
  Ahaide egiazkoak nor Kristek, matt, 12. 48:
  mark 3, 35: luk 8. 21.
  Ahaidei gibela emaiteko Kristgatik, luk 14.
  26.
  Ahaidetasun guzia Iainko Aitaganik, efes 3.
  15.
  Ahalke ez izateko Ebanjelioaz, rom. 1. 16: 2.
  tim. 1. 8.
  Ahalke izatea Kristez, mark 8. 38: luk 9 26.
  
  Ahoa, luk 21. 15: tit. 1. 10: iak 3. 10.
  Aingeru haurrenak, matth. 18. 10: Deabruenak, matth, 25. 41: apok. 12. 9.
  Aingeru uztabiltzaleak, mat. 13. 39.
  Aingerua ezta adoratu nahi, apok. 19. 10. eta
  22. 9.
  Aingeruak eta haien kreationea, kolos. 1. 16.
  Aingeruak guk iujeaturen, 1. kor. 6. 3.
  Aingeruak Krist konfortatzen, luk 22. 43.
  Aingeruek zerbitzatzen Krist, matt. 4. 11:
  mark 1. 13
  Aingeruekin Krist ethorriren. mat. 16. 27, eta
  25, 31.
  Aita bat, mat. 23. 9.
  Aita deitzen gure lehenagokoak, rom. 9. 5.
  Aita familia Krist, mat. 10. 25
  Aita Krist baithan eta Krist Aita baithan, ioan.
  10. 38: Kristen Aita gure Aita, ioan.
  20. 17
  Aita saindua, Iainko Aita, ioan 17. 11.
  Aita, Iainkoa, 1. kor. 8. 6: fidel guzien. 2. kor,
  6. 18.
  Aitafamiliaren konparationea, matt, 20. 1: luk
  13, 25.
  
  Aitak baizen Semea ez ezagutzen, matt. 11.
  27: luk 10. 22
  Aitaren probidentia, luk 12. 6. 24.
  Aitek biltzen haurrendako, 2. kor. l2. 14.
  Aithorturen edo ukaturen dutenek Krist, zer
  ukanen, mat. 10. 32: luk 12. 8: filip,
  2. 11
  Aitzinaramendua Iainkoaganik heldu, 1. kor.
  3. 6
  Aizkora arboren errora, mat. 3. 10: luk 3. 9
  Aker deitzen gaixtoak, mat. 25. 32.
  Akerrak ezkerreko aldean, eta ardiak eskuinekoan, mat. 25. 33
  Akisitione salbamendutakoa. 1. thes. 5. 9 gloriazkoa, 2. thes.
  Akuloaren kontra ostiko egitea gogor, akt. 9.
  5
  Akusazalea iraitzi. ap. 12. 10.
  Akzeptione personezkorik ez Iainkoa baithan.
  akt. 10. 34: rom. 2. 11: galat. 2. 6: l.
  pier. 1. 17.
  Alaba. Siongo Alaba, mat. 21. 5. Abrahamen
  alaba deitzen etxea luk 19, 9. Kananearen alaba sendatu, matt. 15. 28.
  
  mark. 7. 29. Sararen alabak zein eta
  nola, 1. pier. 3. 6
  Aldaratu eta alfertu guziak, rom. 3. 12.
  Aldarea. Kristinoen aldarea Krist, heb. 13. 10.
  Enzensamenduko aldarea, luk 1. 11
  Aldarean partizipatzea, 1. kor 9. 13, eta 10.
  18.
  Alegera Apostoluak azotatu izanaz, akt. 5. 40
  Alegera dena alegera ezpaliz bezala izateko,
  1. kor. 7. 30
  Alegera izateko esperanzaz, rom. 12. 12 :1.
  thes 5. 16
  Alegranza zeruan bekatore baten konbertituaz, luk 15. 7
  Alegurea izanen mundua Iainkoaren haurren
  tristitiaz, ioan. 16. 20
  Alhargun delizioski bizi dena, bizi dela da
  hila, 1. tim. 5. 6
  Alhargun gazteak, 1. tim. 5. 11
  Alhargun ohoratzekoak zein 1. tim. 5. 3
  Alhargun paubreak gehiago emaiten, ezen ez
  abratsek, luk. 21. 2
  Alhargun Sarepthakoa, luk 4. 26.
  Alhargunaren semea resuszitatu, luk 7. 14
  
  Allianza Zirkonzisionezkoa, akt, 3. 25, eta 7.
  8. Iainkoaren allianza, luk 1. 72: rom.
  11. 27.
  Alokairu inikitatezkoa, akt, 1. 18
  Alokairua da zor den gaukaz rom. 4, 4
  Alokairua lanaren arauez, 1. kor. 3. 8
  Alokairua mahastizainei emaiten, mat. 20. 8
  Altxagarri guti batek orhe guzia korrunpitzen,
  1. kor. 5. 6: galat. 5. 9
  Altxagarri zaharra purgatu behar, 1. kor. 5. 7
  Altxagarriaren konparationea, mat. 13. 33:
  luk l3. 21
  Amen, 1. kor. 2. kor. 1. 20
  Anaie falsuak, galat. 2. 4
  Anaie gara guziak, mat. 23. 8
  Anaieak anaiea tradituren, mat. 10. 21: mark
  13. 12: luk 21. 16
  Anaieari gaitz daritzana, gizerhaile, 1. ioan.
  3. 15
  Ananias diszipulua. akt. 9. 10.
  Ananias eta Safira haren emaztea gezurragatik subitoki hiltzen: akt. 5. 5. 10
  Ananias sakrifikadorea, akt. 24. 1
  Andriu Pierrisen anaie, matt. 4. 18, eta 10. 2
  
  Ansia kenzeko, matth. 6. 25: luk 12. 22, eta
  21. 34, eta Iainkoa baithan ezarteko
  eta humiliatzeko, 1. pier. 5. 6
  Ansia mundukoak zer egiten, mat. 13. 22
  Antekrist anhitz eta zein, 2. thes. 2. 3: 1.
  ioan. 2. 18. 22, eta 4. 3
  Antekrist eta seduzizale, 2. ioan. 1. 7
  Anzianoak ordenatu Elizan. akt. 14. 23, eta
  20. 17: 1. tim. 5. 17: tit. 1. 5
  Anzianoek ez seignoriatzeko fidelen gainean,
  1. pier. 5. 3
  Anzianoek nolako izan behar duten, tit. 1. 6
  Anzianoen eskuen inpositioneaz, 1. tim. 4. 14
  Anzianoen kontretako akusationea. 1. tim. 5.
  19
  Apoinktamendua Krist, 1. ioan, 2. 2, eta 4. 10
  Apoinktatzeko nor bere partidarekin, matth.
  5. 24: luk 12. 58
  Apostoluak Kristen testimonio, akt. 1. 8, eta
  10, 42
  Apostoluak zehatu izan eta azotatu, akt. 5.
  40, eta 6. 22: 2. korin. 11. 25
  
  Apostoluak, mat. 10. 2: luk 6. 13: 1. kor. 12.
  28: efes. 4. 11, Krist gure konfesionearen Apostolu, heb. 3. 1
  Apostoluek iharduki zein gehien izanen den:
  matth. 18. 1: mark 9. 33: luk 9. 46
  Apostoluen eta Profeten fundamenta, ef. 2,
  20
  Apostoluen hitzez orhoit izateko, iud. 1. 17
  Arartekoa bat, I. tim. 2. 5
  Ardi erauzia, mat, 18, 12
  Ardi eroria, mat. 12. 11
  Ardi harakinzakoen pare Iainkoaren zerbitzariak, rom. 8. 35
  Ardiak ezpa bildotsak otsoen artera bezala
  igorri Apostoluak, matt. 10. 16; luk
  10. 3
  Ardien Artzaina Iesus Krist ioan. 10. 11. 14:
  heb. 13. 20, eta haren ardiek haren
  boza enzuten, ioan. 10. 27
  Argi egiten dute fidelek kandelen anzora,
  filip. 2. 15
  Argi egiten Iainkoak bihotzetan, 2. kor. 4. 6
  Argi Jentilei emana Krist luk 2, 32: akt. 13. 47
  
  Argi munduarena Krist, ioan. 1. 5. 9, eta ,
  eta 9. 5 eta 12. 35. 46
  Argiaren haurrak, ioan. 12. 36
  Arima, Kristen arima triste, matt. 26. 38:
  mark 14. 34. Nehorzaz hil izan diradenen arimak, apo. 6. 9, eta 20. 4
  Arka allianzazkoa, heb. 9 4: apok. 11. 19,
  Noeren arka, heb. 11. 7.: 1. pier. 3.
  20
  Armada zelestialak, luk 2. 13
  Armada zerukoen Iauna, rom. 9. 29: apok.
  19. l4
  Arnegatu Pierrisek Kristez matth. 26. 70:
  mark 14. 68: luk 22. 58: ioan. 8. 25
  Arranberritu behar gara Espirituaz, ef. 4. 23:
  tit, 3. 5
  Arranoak gorputza izanen den lekura bilduren, mat. 24. 28 luk 17. 37
  Arrogantiari ihes egiteko, rom. 12. 3: heb. 13,
  2: 1. pier. 4. 9
  Artha du Iainkoak guzaz, 1 pi. 5. 7
  Artharik eztuena bere familiaz, infidela baino
  gaixtoago, 1. tim. 5. 8
  
  Artharik haragiaren guthizietara ez ukaiteko,
  rom. 13. 14
  Artzain eta Ipizpiku gure arimen Krist, l. pier.
  2. 25
  Artzain ona, ioan. 10. 2: heb. 13 20: 1. pier.
  2. 25, eta 5. 4
  Artzainak Bethlemera. luk 2. 15
  Aseak diradenei malediktio- luk 6. 25
  Aserrea, Gizon aserrea, iak. 1. 20
  Aserretu Krist, mark 3. 5
  Aserretzea, matt. 5. 22
  Aserretzeko bekaturik egin gabe, ef. 4. 26
  Asmatzeko espiritua zuen neskatoa, akt. l6.
  16
  Astoa eta asto umea, mat, 21. 2: ioan. 12. 14
  Atsegin bekatutakoez zein guti kontu egiteko, heb. 11. 25
  Atzo eta egun zena da Krist eternalki, heb.
  13. 8
  Augmenta iezaguk fedea, luk 17. 5
  Authoritate deabruen gainean Apostoluek,
  mat. 10. 1. mark 3. 15: luk 9. 1
  Authoritaterekin Kristek irakasten, mat: 7.
  29: mark. 1. 22: luk: 4. 32.
  
  Auzi egitea edo replikatzea Iainkoaren kontra, rom, 9. 20
  Auzirik ez ukaiteko fidelek, 1 kor. 6. 7
  Azeri deitzen Kristek Herodes. luk. 13. 32.
  Azeriek zulhuak ukan eta xoriek ohatzeak.
  matth. 8. 20: luk. 9. 58.
  Azkenak lehen eta lehenak azken, mat. 19.
  30, eta 20. 16: mark. 10. 31: luk 13.
  30.
  Azkeneko denborez, 1. tim. 1 pier, 1. 5:
  1. ioan. 2. 18: iud. 18.
  Azotatu izanaz Apostoluak alegera. akt. 5.
  40.
  Azotatu Krist. matth. 27. 26: mark 15. 15:
  ioan. 19. 1.
  B
  Babiloneko Eliza, 1 pier. 5.
  Babilonetik ilkitea, apok. 17: 5. eta 18. 4
  Bai eta amen Kristez, 2. kor 1. 20
  Bai, bai: ez, ez, mat. 5. 37
  Bake eta seguranza dela erran dadinean,
  destruktione. heldu, 1. thes. 5. 3
  Bake ukaiteko guziekin, rom. 12. 18
  
  Bakea Elizetan, akt. 9. 31
  Bakea Krist baithan, hura munduari garaithurik, ioan 16, 33
  Bakea lurrekoei denuntiatzen, luk. 2. 14
  Bakea, Krist, ef. 2. 14
  Bakea. Apostoluen rezebizalen, mat. 10. 13
  Bakeari iarreikiteko, rom. 12. 18: heb: 12. 14
  Bakez izateko elkarrekin, mark 9. 50: 2. kor.
  13. 11
  Bakezkoak dohatsu, mat. 5. 9
  Balaamen bidea, alokairua eta doktrina, 2
  pier. 2. 15: iud. 11: apok. 2. 4
  Banitatera kreatura suiet, rom. 8. 20
  Banotu pensamenduetan, rom 1. 21: 1. kor.
  3. 20
  Bantatzea ez on, iak. 4. 16
  Baptismo bat, ef. 4. 5: 1 pier 3. 21
  Barabbas, matt. 27. 21: mark. 15 7: luk. 23.
  18: ioan. 18, 40
  Barkamendurik ez odol isurtze gabe, heb. 9.
  22
  Barkatzeko batak berzeari, matth. 6. 14:
  mark. 11. 25
  
  Barkatzeko gogotik, matth. 18, 35: ef. 4. 32:
  kolos. eta zenbatetan, matth. 18
  22. luk: 17. 4
  Barkatzen Kristek bekatuak mat. 9. 2: mark.
  2. 5: luk. 5. 20
  Barnabas populuak deitzen Iupiter, eta Paul
  Merkurio, akt. 14. 12
  Barne harrapakeriaz betheak. matth. 23. 25:
  luk. 11. 39
  Barur eta oratione, mat 17. 21 mar. 9. 29:
  luk. 2. 37: akt. 13. 3. 1. kor. 7. 5
  Barura: matth. 6. 16
  Basa olibatzea, rom. 11. 24
  Bastard, zein. heb.
  Bat nola izateko garen, ef. 4. 3
  Bataillatzea Ebanjelioan, filip. 4. 3: 2 tim. 4. 7
  Batak berzea gogoatzeko obra onetara inzitatzeagatik heb. 10. 24
  Batheiatu diradenak Kristen herioan, rom. 6.
  3: Kristez beztitu: gala. 3. 27
  Batheiatuak Moisestan, 1. kor 10. 2
  Batheiatzea Iesusen izenean akt. 2. 38, eta.
  8. 16, eta 19. 4.
  
  Batheiatzen ari Ioanes penitentiatara eta
  emendamendutara, mat. 3. 2: mark.
  1. 4 luk. 3. 3: ioan. 1. 26: akt. 1. 5, eta
  19. 3
  Batheiatzen Iesus bera etzen ari, ioan. 4. 2.
  Batheiatzen Kristek Espiritu sainduan eta
  suan, mat. 3 11: ioan. 1. 33: akt. 1. 5
  Bazko, mat. 26. 2: mark. 14. 12 luk: 22. 7.
  Beelzebub, mat. 10. 25, eta 12. 24: luk. 11.
  15
  Begi eskuinekoaren idokitea, mat. 5. 29
  Begi ona edo gaixtoa, mat. 6. 22: luk. 11. 34
  Begia gorputzaren argia, mat. 6. 22
  Begithartez begitharte ikusiren, 1 kor. 13. 12
  Beharrari aiuta egiten draukanak, Kristi egiten, mat. 25. 35, eta 36
  Beharri enzute gabeak eta begi ikusten eztutenak, rom 11. 8
  Beharri eta begi dohatsuak mat. 13. 16
  Beharri killikorrak, 2. tim. 4. 3
  Beharriak prest Iaunak iustoen othoitzetara,
  1. pier. 3. 12
  Behatzera Kristi manatuak gara, mat. 17. 5:
  mark. 9. 7: luk. 9. 35: akt. 3. 22
  
  Beillatu Kistek gau guzian orationetan, luk 6.
  12
  Beillatzeko denbora guzian, luk. 21. 36: ef. 6.
  18
  Beillatzeko eta fedean fermu egoiteko, 1. kor.
  16. 13
  Beillatzeko eta othoitz egiteko, mat. 26. 41:
  mark 13. 33 eta 14. 38: kolos. 4. 2: 1.
  pier. 4. 7
  Beillatzeko, ezen nehork eztaki eguna ez
  orena, mat. 24. 42, eta 26. 13: 1.
  pier. 5. 8
  Bekatore gara guziak, 1. ioan.
  Bekatore konbertitzen denaz zer bozkario
  zeruan, luk. 15. 7
  Bekatoreak kaptibo, rom. 7. 23
  Bekatorek Krist enzuten, luk 15. 1