Manual debozionezkoa - 06

Eta behiala legez hobenen urrikia!
Nigar egin ginezake fuña xukatzeraño,
Presentean ere isurtzen eztugu gutiago;
Bañan halako zoririk eztukegu batere,
Ezen behar dugu egon kharpean bethiere
Eta probetxurik eztu begien ithurriak,
Ezen akhabatu dire leheneko feriak.

O dolore eta neke ezin fiñatuzkoak,
Ala madarikaturik baikiñen gu iaioak;
Madarika dadillala gure kreatzaillea,
Zeren ematen darokun hain gaztigu luzea.
Zarratzea
Hauk nituen errateko putzu handiko penez,
Hauk halaber damnatuen nigar eta auhenez.
Eztuk bada Giristiñoa nahi hautzaz orhoitu
Eta ez atzaio nahi faltari apartatu?
Sekulako doloreek ez aute espantatzen
Eta bihotza eztarok aiphamenak harritzen?
Hi bezala bizituen errenkura tristeak
Aldaraziren ohiko eztarozkik moldeak?
Den penarik laburrenaz hainberze aiz khillika,
Non ihesitan baitoa sarriz berro potika,
Zer egiñen duk faltetan lephoraño sarthua
Ardiasten zaikenean fin gabe gaztigua?
Nola, sofrituren dituk hain dolore biziak
Doloratzen auenean hain arantze ttipiak?
Harri adi pena haukin aiphamena aditzen
Baldin hire baithan bada sentimendu aurkhitzen.
Zuhur bahaiz Ifernuan sar adi hil gaberik

Hil ondoan ez sartzeko atsekabez betherik.
Xeha etzak heure baithan sekulako nekeak
Bekhatuaz ez hautsteko Iainkoaren legeak.
Gau eta egun ifernua hari duk gaitz iruten,
Alabañan segurean bezala aiz bizitzen.
Faltan ez erortzeko duk moianik hoberena
Bihotzean finkatzea penen orhoitzapena.
Hautzaz beraz orhoit adi mundu enganosoan,
Egun batez errepausu duken gloriosoan.

BURU V
Purgatorioaz
Huneraño hitz eginik pena Ifernukoez,
Mintzatzera heldu gare Purgatoriokoez.
Iauna, othoi altxa zazu ene bihotz eria
Eta hanbat enzuteaz dolore eroria;
Arren zuk iezadazu othoi itzul miñgaña
Zakariasi bezala hitz gabetu zaitana,
Ezen erran nahi nuke Purgatzeko nekea,
Aski dudana indazu arren beraz antzea.
Zer den Purgatorioa eta haren kausez
Purgatorioko pena iakin ezak Kristaua,
Hemen barkhatu kulparen dela pena garaua.
Hala deitzen duk faltaren kutsutik ilkhi gabe
Ezin errenda gaitezken zeren Zeruen iabe,
Ezen presuna ezbada zerbitzatu orenaz,
Falta egiñaren pena barkhatzekoarenaz,
Iongoikoak punitzen dik mundu hunen ondoan
Khar min-bera eta penos Purgatoriokoan,

Ezen eztik nihoiz uzten bekhatu nabarbena
Eman gabetarik guti edo aski den pena.
Nor sartzen den Purgatorioan
Purgatorioan bada ezta sartzen berzerik
Baizen bekhatuetarik munduan xahuturik,
Hobenari goiti zaion baldin pena ezbadu
Induljenziaz ezperen berze moldez kittatu.
Purgatzean behar ditu sofritu miñ handiak
Eta pairatu artean ezta ilkhiren guztiak.
Gorputzak hartu ohi du lurrean sepultura
Eta bakharrik arima sartzen da erran lekhura,
Ezen Iaunak ordenatu du bere zuhurtziaz
Laguna gabe han pena dadin iñhar biziaz.
Arima zen behiala gorputzaren nausi,
Pena prinzipalak ere hark behar tu ikhusi.
Bardariak bat bederak eztu behar pensatu
Purgatorioan dela infidelik pasatu,
Ezen fidelen ohi da xahutzeko lekhua
Edo dela naturazko legea aithortua
Edo ezperetanikan berze eskribatua
Iesus Salbatzaillearen edo graziatsua.
Purgatoriora ezta iragaten berzerik

Lege hautarik batean Iauna aithortu gaberik,
Bañan hetan fiñatuen punitzeko ganbara
Hura ohi da eta eztoa berze garauik hara.
Zer estatu hartzen duen
Gorputzetik ilkhiz gero arima izitua,
Egiazko hartzen duen hauxe da estatua.
Heriozko faltan bada desditxaz hegaldatu,
Sekulako oñhazeak behar ditu pairatu;
Faltarik ere eztio Iongoikoak barkhatzen,
Bañan berekien ditu guztiak garraiatzen.
Ariñenez solamentki badoa lizundua,
Hura zaio azkeneko menean barkhatua,
Bañan ordean behar du gaztigua pairatu
Non ere purgatorioa Iaunak baitu formatu.
Dohain hau ordean badu gehiago faltetan
Non eror ezin baitaite ttipi ez handietan,
Zeren konfirmatzen baitu Iongoikoak graziaz,
Eror eztadin sekulan faltetan maleziaz,
Ezen nola beherera arbola burdatua
Xardangoaz erortzetik baita sustengatua,
Hala arima doana Purgatorioetara
Eror eztadin gogortzen du Iaunak faltetara;

Eta kontra hisiatzen da faltan damnatua,
Zeñak baitu maiz ahoan itsusi arnegua,
Ezen Iaunak egozten du bere begietarik,
Obra onik hartarakotz eztaidike iagoitik;
Bañan purgan dagoenak laudatzen du iabea
Eta haren eskuetan utzten borondatea.
Bere hutsez ere badu bihotzean damua,
Zeren gaixki ofensatu duen Iuje Iustua;
Hartarakotz pazientki sofritzen tu nekeak
Nahiz lirela sofritzen dituenen dobleak,
Ezen Iainkoaren denaz geroz borondatea,
Halaber da hekiena ez errebel iartzea;
Bañan doloretan izan arren pazienzia,
Laburtzenago etzaie erresumin handia,
Ezen preso daudezela bere libratzekorik
Arima gaxoek ezin daidikete obrarik.
Gaitzari holtz emateko eztire haranean,
Bañan zorren pagatzeko biztu kisu labean.
Arimaren Purgatoriotaratzea
Hil denean Giristiño presuna deithatua,
Zeñi gelditu baitzaio hutsaren gaztigua,
Eta bi espirituen artean sentenzia

Iongoikoak eman eta zeñen den ihizia,
Aingeruek daramate Purgatoriotara,
Deabrurik ezta hersten ofizio hartara;
Hain guti du sarthuz gero punitzen Deabruak
Ezen Iongoikoaz ditu atzaparrak lothuak.
Eztu nahi puni dadin hain desohoratuki,
Ifernuko non burreuak solament dezan uki,
Bañan aitak nola baitu gaztigatzen umea,
Zeñek behar baitu haren ontasunen iabea,
Berak eskura harturik zehatzeko xiñgana
Zehatzaille deithu gabe burreua beregana,
Halaber du Iongoikoak gaztigatzen arima
Bekhatu mortaletarik xahu partitu dena,
Ezen batere eztu nahi Sathan koleratsuak
Eman diotzan gañera esku atzapartsuak,
Bañan duenaz geroztik behar igan Zerura,
Berak nahi dio eman aita gaztigu hura.
Aingeruek daramate, erran dugun bezala,
Deabrurik ezta hersten iasatzeko surtara.
Konsolatzen dute bada harañoko bidean,
Bai eta maiz bisitatzen han dagoen artean.
Purgatorioko bada sartzen dute lezera,
Lur erraietan dagoen presondegi belzera.

Purgatorioko lekhuaz
Ifernuaren kontra da xahutzeko lekhua,
Arimekin purgatzeko Iaunak ordenatua.
Ilhun eta penosa da gaztigu faltarena,
Han sofritzen dute hemen kitatu eztutena.
Damnatuen putzuaren hau da hauzo hurbilla,
Nontxe doloratzen baita asko arimen pilla.
Bata barrenetik ilkhi, sar berzea kanpotik,
Hala dabiltza arimak mundua egin geroztik.
Akhabatu tueneko batak iakin epheak
Berzeak tristeki hasten tu bere doloreak.
Athea do hirriz eta doluz nahastatua,
Ilkhitzen denak hirria, sartzen denak damua.
Ardiatsi arteraño hala gare Zeruak,
Plazer mingabeak ditu xoilki Parabisuak.
Punitzeko ephea
Zenbaterañokoa den punitzeko ephea,
Iuiatzean deklaratzen du Iainkoak xedea.
Berzek ezin iakin diro gauza hain ehortzia,
Zer merezi duen faltak berak daki berria,

Ezen zeñ den handi edo ttipitto malezia,
Hauk guztien solamentki berak daki neurria.
Entzunik bada arimak doloreen egunak,
Igurikitzen tu penaz ilkhitzeko orenak,
Ordean konsolatzen da egunetik berzera
Aphurka hurbiltzen dela bere epheen fiñera.
Seguratua da gero pena hekin buruan
Begietsiren duela Iauna bere Tronuan.
Nolako doloreak diren
Purgatorian direnek handi tuzte nekeak
Eta pena zor tuztenen berdiñak azoteak,
Alabañan eztituzte dolore hain aspreak,
Nola ifernu belzera kondemnatu dongeak;
Ezen Iaunak eztu nahi doloratu hangoa
Hanbat nola hondalera desterratu gaixtoa;
Bañan nola Erregeak utzten baitu semea,
Zeren huts egin duen gazteluan gordea,
Zenbait pena diradela iustuki ordenatzen,
Gero bere aitziñera duela erakhartzen,
Halaber Iainko puxantak tratatzen du arima
Bekhatu larririk gabe mundutik ilkhi dena;
Purgatorian daduka denbora aphur batez,

Berak ordenatu pena paga dezaken artez;
Hura akhabatu eta bere begitartera
Erakhartzen du gloria handiaz gozatzera.
Zeren diren doloreak handi
Ordean eztu presunak behar ezantsiatu
Eta purgatzeko pena deus guti estimatu,
Berdin Zerurako dela noizbait ere fiñean
Eta hala gutiago enplega obra onean;
Ezen hara doana da punitzen hain garratzki,
Non punitu berak ezin baiterrake iustuki.
Hango penek xitzen tuzte mundu hunetakoak,
Asma leitezela ere are handiagoak.
Hanbat etzuen sofritu San Laurendik grisellan
Ezta martiri zaharrek bitztu kisu labetan,
Zenbat arimak ikhusten baitu hutsen goitiaz,
Zeren kittatu eztuen hemen egin ungiaz.
Bizi deño bortxa bedi halakotz bat bedera,
Konfesioan manatu penaren konplitzera;
Elizaren zerbi bedi saindu Induljenziaz
Eta abusa eztezala salbatzeko astiaz;
Ungi egin hutsez paga betza hain zor pisuak,
Purgan iduki eztezan Iainkoaren eskuak.

Zertzaz doloratzen diren
Pena handiena dute Iauna ofensatuaz,
Haren begitarte klaraz gero ez gozatuaz;
Hurrenean gloriaren galdu tuzten graduez,
Berretzera ez bortxatuz ungi egite sainduez;
Gehiago tormentatzen du hango su goriak,
Baita are desbistatzen khar ezin iraungiak.
Presondegi lurpekoan hertsirik egoteak
Berretzen darozte haukin gañera doloreak.
Hunela dire penatzen purgatoriokoak,
Zeñen ezin baitaitezke deklara ondikoak.
Begian dute nigarra bihotzean damua,
Tristezia ere dagote erraietan laundua;
Guztiz ere ikhusirik bere falta dutela
Eta laxoki Iainkoa zerbitzatu dutela,
Bekhatu eginaz dute dolore gehiago,
Punimendu arrazoinki eman zaienaz baño.
Damnatuek kontra dute gehien dolorea,
Zeren Iaunaren sentitzen duten beso kolpea.
Ilkhi artean doloreak oso tuzte
Arimak dire hain pena garratzetan khexatzen,
Zerengatik ilkhitzera baitute desiratzen

Iongoikoak ordinatu probetxos medioez
Sakrifizio saindu eta berze gañerakoez,
Nola baitirade othoitz eta Erromeriak
Eta berze gañerako Giristiñoen ungiak.
Penetarik dute bada desiratzen librantza
Eta primu utzietan dute bere esparantza.
Baldin hetzaz orhoitzapen ez badute egiten,
Doloreak laxotasun hark darozte berretzen.
Purgatoriokoen errenkura
Hargatik altxatzen tuzte errenkurak zerura,
Zeren hain laxoki utzi duten hekin ardura,
Edolere berek utzi eskuetan diruak
Enplegatzen eztituzten atheratzen froguak:
O Ahaide adiskide noizbat hurbillekoak,
Bañan orain, diostee, atze urrunekoak!
Ezbaitzarete urkoez gehiago orhoitzen
Eta ahaikoa gatik laguntzera khexatzen,
Ather dakizkigun zuen obren kausaz nigarrak
Eta iabal martirio emanak su inharrak.
Gau eta egun tormentatzen gaitu lanbo aspreak
Eta ezin konda daiten ematen doloreak.
Lagun gaitzatzue lagun geurok moian utziez,

Ez baduzue gogorik zeuek irabaziez.
Hau da arima gaxoen errenkura tristea,
Galdetzen dutela bethi urkoen faborea.
Berze errenkura
Baldin ezbada odolik faborera atzartzen,
Berriz hunela dituzte errenkurak doblatzen:
O esker gabeko ume! O Ahaide atzeak!
Ezbaitzaizkitzue gure urrikaltzen nekeak.
Zuengatik gintezela hanbatetan izerdi
Eta askotan ez ohera herstu gabe gau erdi?
Zuei ontasun utzteko ahal egin guztiaz,
Bata berzearen hala nekha ginten lehiaz
Eta orain gure penez eztuzuen antsia,
Dakizuelarik arren zenbat dugun premia?
Damugaitzik zuengatik hala gintezen pena,
Gure ez urrikaltzeko gehiago auhena?
Sobera gogoan sarthuz zuen ungi utztea,
Egun tormenta haukien dugu segur partea.
Aingeruei errenkurak eta othoitzak
Mundukoen faboreez dutenean etsitzen,
Aingeru begiraillera begia dute itzultzen:

O Aingeru iaioz gero ene begiratzaillea
Premietan zu izatu zaitut neure habea;
Orain ere zure baithan dut ene esportzu guztia,
Hunen dolore handitan zu zakizkit balia.
Egokiei emotezu othoi bihotzetara
Arren khexa daiten guri fabore egitera,
Debozionez dezaten othoi mugi hartara
Eta limosnak partituz atheko probetara;
Ezbaikaituzte egiñen berak ezen bilduez,
Arren fabora gaitzaten gure ganik hartuez.
O Aingeru agudoa arren dilijenzia,
Othoi urrikal bekizu ene pena handia.
Aingeruen konsolazione eta dilijenzia
Aingeruei hagitz zaizte arimak urrikaltzen,
Hargatik konsolatzera ohi zaizte ethortzen.
Bortxatzen dire ahalaz khentzera tristezia,
Ikhasiak diren legez egiñik hitz eztia.
Hau da ematen daroen konsolazionea,
Damurekin ikhustean doloretan berea:
O Arima lastimoso larrañetik ilkhia
Eta formatuz geroztik niri karguz utzia!
Hala eman duen geroz Iainkoak sentenzia,

Hil ondoan pairazazun horren pena handia,
Arren bada sofritzatzu othoi pazienziaz,
Hala libratzeko duzun geroz zorren goitiaz.
Ephe gutitakoa da gloriaren aldean,
Zeñak iraun behar baitu sekulako mendean.
Iaunak behatzen darotzu Aita onaren begiaz
Ezen gozarazi nahi zaitu bere gloriaz.
Karzelatik ilkhitzeko behar duzu fidantza,
Bañan gehiago duda gabeko esparantza.
Sarri libraturen zare oraingo neketarik,
Ni ere banoa zure urkotara bertarik,
Arren athera dezaten balios sufrajiak
Eta hala fiñerazi zure pena handiak.
Othoizturen ere ditut hekin begirailleak,
Arren atzar dietzeten bihotz antsikabeak.
Aingeruen inspirazionea egokiei
Aingeruak hegaldaka gero dire erdutzen
Eta hillaren urkoak dituzte inspiratzen.
Bakhotxaren bihotzari erraten daroena,
Hau da solas sentimendu onaz bethea dena:
Hain laburki zeuen ahantz zatzuen burhasoak,
Zeñen baitadutzatzue eskuetan gozoak?

Hain arinki gogotik utz dezazuen omena
Gehiago urrikaldu gabe hekien pena?
O itsasoko arroka gogorraren pareak
Eta Aita amen aldera Karitate gabeak!
Hain laster ahantz zazuen zeuen eginbidea,
Bizi guztian sainduki gorde behar legea?
Non tutzue Meza Saindu, barur, eta limosnak,
Erromeriak ere non utzirik guri gosnak?
Egizue zuek ere nahiko duzuena;
Laburrarazi zazue obra onez hekin pena,
Zuen faltaz gehiago eztaudezen kharretan,
Baña zerurat iganik othoitz debotenetan.
Egokien Aingeru begirailleei
Gero hitza itzultzen du bere lagunetara,
Erran ditugun Aingeru begirailleetara:
Zuek ere ene lagun trabaillu berekoak,
Arren atzar detzatzue zuen kargutakoak;
Orazione dagiten buraso ohientzat,
Penatik errepausura sarri alda daitentzat;
Egin detzaten debotki saindu erromeriak
Eta Iaunari presenta hautu sakrifiziak;
Barur egunak detzaten halaberki athera,

Iaun puxanta baketzeko penatuen aldera,
Aserrea ematurik dohatsuen kortea
Sarri erakuts diezen atsegiñez bethea.
Aingeruek bere aldetik deus eztute faltatzen,
Non burura eman gauza hauk eztietzaguten.
Gure ganik dire faltak, gu gare antsikabeak,
Zeñak ezbaikaitu latzten hekin pena dorpheak.
Arimen agertzeaz
Deusik egiten ezbada Aingeruen moianez,
Mundanoek antsikabe hain bihotzak izanez,
Asko aldiz Iainkoak du permetitu athera
Ilkhi daitezen fabore bereei eskatzera.
Obra onen kausaz gero direnean libratu,
Ungi egillei darozte milla esker bihurtu.
Ordean halako dire xoil bakhotxak aldiak
Nola baitu deklaratzen xoil guti historiak.
Hañitzetan arimaren izenean gaixtoa
Gizonei mintzatu zaie Sathan Ifernukoa.
Eska zaitezke halako aldietan abisu;
Beharko duzu iakiñen erranetan gelditu.
Exort. othoitz egitera hillentzat
Ea beraz Giristiñoa faboratzak heureak
Eta tuken urrikari egokien nekeak.

Orhoit adi hire gatik zenbat duten pairatu
Eta hi aitziñatzeko zenbat diren nekhatu.
Hik ere ordain har ezak zenbait pena hekintzat,
Su lanboko oñhatzetik sarri libra daitentzat.
Orhoit adi zenbat duken urrikari presuna
Iustiziak erretzera kondemnatu duena,
Edo ezperen mailluaz mianbroen hautstera
Edo bertz irakituan bizirik egostera.
Hekin oñhazeak baño Purgatoriokoak
Asko aldez, Giristiñoa, dituk aspreagoak.
Hartarakotz ez aizela gogor lehen bezala,
Bañan fabore egiten enplegazak ahala,
Perillean herori ere abillanaz geroztik,
Pena hek senti dietzaken herioaz ondotik;
Hitzaz beraz norbait orhoit dadin bizietarik,
Egokientzat hik ere egik on den obrarik.

BURU VI
Linboez
Bi lurpeko lezez gare unen berzez mintzatu,
Arrazoñ da berze biez dugun zerbait aiphatu.
Hartarakotz argi zazu Iauna ene burua,
Hasi dudana fiñera ekhartzeko kantua.
Zer den Linboa
Linboa da orijinal faltaren azotea;
Adamen ganik gurera egiten du bidea;
Bañan Iainkoaren kontra ezta behar altxatu,
Zere berzeren hobena dugun partizipatu,
Ezen eskua bazuen gu obligatzekoa
Buruzagi gañekoan basollo azpikoa.
Hala nola komunera Semeak Aitarena
Estatuarekin baitu poseditzen izena,
Haren ondraz ondra baitu, bai laidoaz laidoa,
Halaber dugu guk ere gaztigu aitazkoa.
Lekhuaren izenetik deitzen dugu Linboa,
Zeren baita lur gañera hurbiltzen den zilhoa.

Lekhuaren izenetik komunera deitzeak
Berze lezek ere tuzte hartu ohi bereak.
Kausak
Adam bada zela kausa formatu zen Linboa,
Zergatik asiki zuen fruitu debekuzkoa.
Presunak ezbadu hartu behar remedioa
Xahutzeko orijinal faltaren propioa,
Edo dela naturazko legean usatua
Ezperen eskribuzkoan ebakitze mintsua,
Edo graziaz bethean urezko bathaioa,
Linbo belzean behar du etxe sekulakoa,
Ezen Iaunak iustizia nahi du erakutsi
Eta punimendu gabe bekhatua ez utzi.
Lekhua
Ifernu saihetsean da Linboaren lekhua.
Argi ederra non baita ilhunki itzaldua.
Karzela da luze, zabal, gora, eta barrena
Ezin konda ahal gorputz iduki dezakena.
Purgatzeko putzuaren hau ere idurira,
Beheretik hurbiltzen da munduaren hegira.

Arimen estatua
Han denak penarik eztu tristeziaz berzerik,
Zeren dagoen karzela halakoan hertsirik;
Tristezia hark ordean eztu hagitz penatzen
Zeren baitaki ezdela bere faltaz punitzen.
Haren estatua ordean prezatzekoagoa
Da, ezen purgatorioan beti egotekoa,
Zeren purgan daudezenek pena latzak dituzten
Eta suaren dolore miñak sentitzen tuzten.
Linboetakoen pazienzia
Pazientki suportatzen dute bere karzela,
Zeren baitakite Iaunak ordenatua dela,
Eta eztute egiten haren kontra plañurik,
Bañan pazientki daude gloriaz etsiturik,
Eta hala daramate ilhunbean denbora
Esportzu eztutelarik ilkhitzeko lekhora.
Deusik ordean eztute hargatik merezitzen
Eta horrek gehiago ez ohi tu izitzen.
Merezitzeko denbora da gu gauden lekhuan,
Esparantza behar ezta (izan) berze munduan.

Aita zaharren Linboaz
Bi Linbo dire aiphatu bata Patriarkena,
Remedio hartu gabe berzea haur hillena.
Aita zaharren Linboan sartzen ziren iustuak
Falta orijinalaren narriotik hutstuak
Haur ttipittoak bezala, presuna adintsuak,
Zeñak egin baitzituzten Iainkoaren manuak.
Ilkhitzeko zuten desira
Iainko Semea zeudezen lurreratu artean
Eta hark Linboetarik alxazetzan ustean,
Desira zuten presunak ezin kondatuzkoa
Salbatzaillea zethorren noizbait ethortzekoa.
Esparantza hartan bada Zeruraño plañua
Iongoikoari altxatzen zioten dolutsua;
Ezen ungi zeakiten zela prometatua,
Halakotz egiten zuten othoitza hain khartsua.
Linboetako Aiten othoitza
Iauna, othoi egorrazu egorriko duzuna,
Bidalduko zinduela prometatu duzuna;

Arren othoi ezazula gehiago balia
Preso gaudezen, ikhusi gabetarik argia;
Muga onez idokazu Zeru safirezkoa
Eta isur gure gana ihintz salbatzekoa;
Zabal etzatzu portale noizbait ilhunbekoak,
Dasta detzagun atsegin Zeru gorenekoak.
Aita zaharren librantza
Othoitz hunek iraun zuen harik Iainko Semea
Linboetara iauts zedin guztiz bihotz emea.
Gurutzean zuenean bada ondikoz pairatu,
Presondegitik zituen Patriarkak libratu.
Haren arima sainduak athe eta gondeak
Bortxaz irauzi zituen eta hautsi gatheak.
Ifernua nahasi zen, Deabruak izitu
Eta hondale ilhuna habarrotsaz khiritu.
Patriarkak hegaldatu ziren Zeru gañera,
Hanbatetan desiratu plazerezko etxera.
Nola usoa ilkhitzen baita usategitik,
Nahi baño gehiago egon presondegitik,
Abiaduraz bolatzen gero kanpoetara,
Libertaterekin nahi ianhariz bazkatzera,
Aita zaharren arimak hala ziren hegatu

Zarrategia Iesusek zuenean bortxatu.
Hedoiera igan ziren asetzera gloriaz,
Fiñik izanen eztuen nihoiz ere astiaz.
Geroztikan idekia dago Parabisua
Falta gabe hil direnek har dezaten pagua
Eta nihor iautsten ezta Aiten Linbo hartara,
Zeren zabalik dagoen dohatsuen ganbara.
Bathaiatu gabeen Linboaz
Berze Linboa ere bada lehenaren aldean
Iaun puxantak formatua muduaren hastean.
Ifernuaren kontra da hura ere etziña
Gañera hedatzen dela nola Aitentzat egiña;
Ezen lurraren azpiko daude presondegiak
Non baitaude defuntuen espirituak hertsiak.
Ifernuko ingurutan hura da xoil handia
Eta bazterretan ditu Linbo Purgatoria.
Sekulakotzat han daude batahiatu gabeak,
Nola Adamen faltatik ez libratu berzeak.
Jende batzuen egia da ohi dela errana,
Bañan segurantza gabe aitziñera emana,
Iujamendua egin eta munduaren gañera
Ilhunbetik ethorriko direla egotera,

Bañan sentenzia hunen hagitz kontrarioa
Ilkhiko eztirela da laudatzekoagoa.
Bathaiatu gabeen errenkurak
Iaunaren kontra eztire haurrak errenkuratzen,
Bañan burasoei zaizte arrazoñez khexatzen:
O buraso (diostee) gutzaz antsikabeak,
Zeñen faltaz baititugu ilhunbean etxeak!
Zuen gatik gu gaudezen lezean zarratuak
Eta ditugun Iauna ez ikhusteko damuak,
Zeruetara iragan gabe Ilhun Linboan
Bethiereko gaudezen argi gabe zilhoan!
Ideki zuenaz geroz Iesus onak Zerua
Hura ethor zeitekeño gakhoaz egotua,
Traburik etzenaz geroz Zeruaren aldetik,
Baizen antsikabe eta laxo zuen partetik!
O buraso ondra guti gu ganik mereziak,
Zeren tugun zuen kausaz sekulako garriak.
Burasoei mehatxuak
Zer erranen dugu orain burasoen hobenaz,
Zeñen kausaz ez baitire haurrak busti uhiñaz,

Iongoikoak hekientzat pena tormentatsua
Arrazoñki dadukala baizen ordenatua?
Ezen Iainkoak egiten tu arimak Zeruko
Eta ez hetzaz lurpeko lezeak bethetzeko,
Alabañan Iainkoaren nahiaren gañetik
Hanbat bathaiatu gabe partitzen da lurretik,
Egotekotz bethiere harroki lurpekoan,
Aingeruen desiratu batzarretik kanpoan.
O umeen hiltzailleak! o odolsu Aita-Amak!
Zeñen faltaz ioan baitire hala haurren arimak.
Arrazoñ da Ifernuak zuentzat doloreak
Preparaturik dadutzan min eta fin gabeak,
Bai burreu kruelak diren zuen penatzailleak,
Zeren izatu zareten hain axolagabeak.

BURU VII
Parabisuaz
Huneraño ibilli naiz bethi tristezietan.
Noizbat bedere sar nadin alegerantzietan.
Parabisuaren bada aiphatzeak, Iainkoa,
Handiroki bozten darot neure triste gogoa.
Hartarakotz Profeta sainduen nausia,
Libra ezazu eskalgaitz othoi ene mihia;
Ezen hain plazer handia nola dirot deklara
Non grazia eztezazun isur ene baithara?
Behiala haur ttipiak Augustiñen mendean
Itsasoa sarthu nahi zuen zilho batean.
Nitzaz ere halaber da, zeñen adimendua
Ezin heda baitaiteke kondatzera Zerua.
Arren bada podoroso Aingeruen Iainkoa,
Zuk egidazu fabore ungi mintzatzekoa.
Sujetaren eredura hitz dagidan ederki
Eta ohore dakizun zuri itzul zuzenki.
Zer den Parabisua
Parabisua da sari dohatsuei emana,
Zeren obran eman duten Iainkoaren errana.

Sari hura da atsegin ezin kondatuzkoa
Zeñen berdiña ezbaita mundu beherekoa.
Parabisua fiñean hunetan da zarratzen:
On guztiak dire eta gaitzik ezta balsatzen.
Nork ematen duen
Iongoikoak ematen du erran dugun saria,
Ezen berzek ezin diro eman hain on handia.
Nola Errege bailegoke lasterkako lekhuan
Zaldundeari begira iustetako orduan,
Azarkatzen duenari emateko saria
Edo erhaztuna bera edo xarpa horia,
Halaber dago Iainkoa bethiere begira
Lurrean bizi direnen presunen merezira,
Hats gabetu zainean erhasunaz ahoa
Ungi bizitu direnei emateko gozoa.
Arimaren Zeruetara igatea
Arima ona denean gorputzetik athera,
Hurbiltzen zaio Aingeru guardaria aldera.
Berze Aingeruak ere hersten zaizko pagurik;
Ordean begiraillea du bethi hurbillenik.

Kantaz eta eresiaz daramate zerura,
Iongoikoak prometatu zioen ostatura;
Aireak ihardasten du kantuaren aradaz,
Baita Sainduak zerbitzen kantatzeko paradaz.
Eta gero ezariaz Zerura hersten dela,
Iduri zaio izarrak handitzen diradela.
Miretsten du Zeruaren edertasun handia
Eta hanbat planetaren klaritate argia.
Guztiz hain ederra denaz geroztik lekhorea,
Ederragoa dela du iuiatzen barrenea.
Bozkarioz gero sartzen dute parabisura,
Sekulako atsegiñak gozatzeko lekhura.
Arimaren Parabisuan sartzea
Arima denean bada sarthu Zeruetara,
Dohatsuak heldu zaizko arraiki aitziñera.
Ungi ethorri, erraten diote, iustua,
Zeñak konplitu baituzu Iainkoaren manua.
Guk bezala gozatzatzu Zeruko atsegiñak
Eta plazerki eraman fin gabeko adinak.
Iesus berak ere dio agur handi egiten
Eta urrezko alkhian badu iarrarazitzen,
Baita burura altxatzen preziatu khoroa,

Milla harri preziatuz argiturikakoa.
Arrotz orrek itzultzen tu begiak hara huna
Eta handiro miretsten Zeruko ontasuna.
Parabisuko lekhuaz
Sekulako o plazeren gozatzeko lekhua!
Hitaz zerbait errateko denbora duk herstua.
Lau kantoñkara egiña da zerurik gorena
Ungi bizitu presunen ostatu behar dena.
Gañera distiatzen du nola milla iguzkik
Beherera ezta ageri ez mintzeko begirik.
Barrenean da xoil eder noiz ere lekhorea
Zuziz oñhaztua baita itsusien partea.
Bazter batetik berzera hainberze da hedatzen
Arkanjelu berek ere non baitute miresten.
Arima dohatsuak han izanen du parterik
Zenbat erresuma batek baitaduka lehorrik.
Atsegin jeneralez
Deusen ere Zeruetan ezta eskastasunik
Baizen plazer eta ontasun guztien bethetasunik.
Bethiereko bakea, ezta gerlen aiphurik,

Ezen karitatez daude bihotzak gurendurik.
Gehiago atsegiñak eztire higunduren
Ezta gozatzeaz ere puxantzak hebainduren.
Bañan guardaturen ditu indarrak Iongoikoak
Oren oro sentitzeko plazer fin gabekoak.
Hek gal detzaten Sainduek eztukete beldurrik,
Bañan gozatuko tuzte bozik eta segurik.
Damurik eztu izanen nihork berzeren onaz,
Bañan frankia osoa, zale den ontasunaz.
Arima eta gorputza sariztatzen dire
Gorputz eta arima dire elkharrekin nekhatu,
Elkharrekin ere biek behar dute pagatu.
Bakhotxak sentituren du dagokan ategiña,
Nolakoa puxantzari baitagoka berdina.
Arimaren sariaz edo dohatsutasunaz
Arima da orhoituren iraganez xehero,
Ezen eztu ahantziren deusik adituz gero.
Endelguak iuiaturen du halaber zuzenki
Eta ezta egiatik urrunduren falsoki.
Zuhurtzia ere duke are handiagoa

Zuhur deithu Salomonek zuen bañoagoa.
Iauna, orain lurrekoek dakusagu ilhunki
Bañan Zeruetan dugu ikhusiren klaroki.
Borondatearen xede ohi da ontasuna
Hartzaz ere ezta izanen arima alharguna.
Ordean Iongoikoa da on ibarren burua
Eta izanen da hartzaz bethiere ondua.
Gorputzaren donuez
Kopla gutiz arimaren onak ditut laudatu,
Gorputzarenak ditudan orain aldiz kantatu.
Zeruetara iganen gorputz bedinkatuak
Sentituren tu atsegin onhest eta xahuak.
Gutiziarik eztuke plazer lehenekoen
Iate, edate, lo egite, berze gañerakoen.
Fiñean huts egiteko eztuke desirarik
Bañan guztiz egonen da onera itzulirik.
Miñik ezta aiphaturen, gose ez egarririk,
Desplazer edo erhasun eta ez heriotzerik,
Ezen sendo izanen da hara doan presuna
Bethiereko halaber duke gaztetasuna.
Gorputzaren doteez
Laur dote hauk prinzipalki Zeruratuenean
Señale izanen dire handira gorputzean.

Ezen hark oñhaztaturen du gehiago zazpitan
Urre izpi iguzkiak baño eguralditan;
Amen batez pasaturen ditu bide luzeenak,
Gora, behera, saihetsera, eskuiñ ezker direnak.
Nola arranoa baita hegaldatzen Zerura,
Eta gero berriz iautsten behereko mortura,
Halaber da higituren iustuaren lohia,
Alegia espiritu haragiez billuzia.
Airea ere eztaite subtil hura bezanbat
Ezen golardo emanen du Iaun puxantak hanbat.
Marbolarik ere eztaite harrobitan batere
Non arinki pasa eztezan nahi badu hura ere.
Bortz sensuen atsegiñez
O begi gorputz tristeen iguzki arraitsua!
Hitaz ere mintzatzeko nahi nikek donua.
Kontenplatuko duk Zeru zabalaren kanpoa,
Baita sentituren plazer ezin kondatuzkoa.
Iesus Krist ikhusiren duk iustuen konpañian
Bortz zauriek distiatzen diotela lohian.
Saindu guztien halaber sakratu konfraria
Merezi arau dutela zeñek bere alkhia.
Iesusek argituren dik berze guztien artean

Ilhargi betheak nola izar xeheen gañean.
Beharriak izanen tu bere plazer iakiñak
Boza eta instrumenta musikako egiñak;
Urrenak entzunen du aparteko soñua
Hala nola hurbillean kantatzen den tonua.
Gehiago entzunen tu diferente mihiak
Bere eta erdaldunen zenbat diren guztiak.
O usain on Zerukoak! O arrosa liliak!
Nolakorikan iasaten ez baitu uda berriak.
O halaber aire mehe batre ez korrunpitua
Bañan maiatzeko lore guztiz urrindatua!
Zutzaz dire gozatzen dohatsuak plazerki