Kristau dotrina-I - 07

  animak, eta Aingeruak, eta beste gauza guzi-guziak;
  eta ala ezta kriaturarik batere Jaungoikoak egin eztuenik.
  Eta sugeak, dragoiak, eta benenoa, edo pozoia
  darien gauzak Jaungoikoak egin ote ditu? Bai, guziak
  Jaungoikoak kriatu ditu. Zertako ordea orrelako gauza
  itxusi, eta kaltetsuak egin ditu? Bere justizia guri agertzeko, eta pekatuaren itxustasuna, nolabait aditzera
  emateko, edo begien aurrean paratzeko. Eta Jaungoikoak nola kriatu zuen mundu au? Kriatu zuen bere hitz
  bakarrarekin, edo bere nai izanaz beste bage: eta ala
  esan zuen, egin bedi argia, eta bereala sortu zan
  argia: eta orobat beste gauza guziak. Eta Jaungoikoak
  batetan egin zituan gauza guziak? Nai izan balu
  guziak batetan egin zitzazkean; baña Eskritura Santan
  esaten digu egin zituala sei egunean: eta berak ondoena iritsi zion ordenarekin egin zituan. Lenengo egunean zer egin zuen Jaungoikoak? Argia egin zuen. Zer
  egin zuen bigarren egunean? Egin zuen Zerua. Irugarren egunean zer egin zuen? Apartatu zituan alkarren-
  
  gandik Zerua, itxasoa, eta lurra: eta lurretik sortu
  zituan belarrak, arbolak, eta landara, edo planta mota
  guziak. Laugarren egunean zer egin zuen Jaungoikoak? Egin zituan eguzkia, illargia, eta izarrak. Zer egin
  zuen bostgarren egunean? Egin zituan arraiak eta
  egaztiak. Eta seigarrenean zer egin zuen? Abere, edo
  animali mota guziak egin zituan: eta azkenik guziai
  agintzeko, eta guziezaz baliatzeko, edo serbitzeko
  egin zituan Jaungoikoak aparte gizona, eta emakumea
  bere antzera, imajiñara, eta iduri edo semejanzara;
  eta egin izan zituan beste kriaturak ez bezelako era
  miragarri batean, aurrerago esango degun bezela. Eta
  zazpigarren egunean, bukaturik bere obrak, atseden
  zuela Jaungoikoak, dio Eskritura Santak: eta esan nai
  du kriatura berriak egiteari utzi ziola: eta egun ori konsagratu zuen: eta egun Santua, eta deskansukoa egin
  zuen.
  Eta Jaungoikoak munduaren bearrik bazuen? Ez.
  Zergatik egin zuen bada? Bere gloriagatik, edo bere
  izate, edertasun, jakiunde, eta beste anditasun, eta
  perfekzio neurribageak guri agertzeagatik: eta guzaz
  ezagutua, adoratua, eta eternidade guzian amatua,
  eta alabatua izateko, bere ondasun infinitoak, edo
  kabubagekoak komunikatzen dizkigula. Eta nork orain
  
  konserbatzen, eta gobernatzen du mundua bere
  gauza, eta kriatura guziakin? Gure Jaungoikoak berak
  bere probidenzia, eta poderio infinitoarekin edo neurribagearekin: eta ala konserbatuko ezpalitu, guziak
  ezerezera biurtuko lirateke.
  Eta Jaungoikoak norentzat kriatu zituan Zerua,
  Eguzki, illargia, eta izarrak, eta lurrean, itxasoan, eta
  orietan ikusten ditugun beste kriatura guziak? Nola
  Jaungoikoak berak ezagutzeko, adoratzeko, eta serbitzeko egin zuen gizona, ala beste gauza guziak egin
  zituan gizona serbitzeko, eta guziezaz gizona baliatzeko.
  Eta orra, , zein dotriña andia erakusten diguen
  Kredoaren hitz bakar oek: Aita guztiz poderoso,
  Zeruaren, eta lurraren kriadoreagan. Eta ala , 1.
  gure Jaungoikoaren guzialtasuna, edo poderio infinitoa edo mugabagea, eta bere obra, edo egitura guztiz
  miragarriak gogoan erabiltzeko alegiñak egin bear
  ditugu. Eta 2. ondo konsideratu bear degu, zein gauza
  andiak, eta probetxugarriak Jaungoikoak egin dituan,
  eta konserbatzen dituan gizonaren alimenturako, eta
  alibiorako: eta orretan ezagutu bear degu Jaungoikoaren guganako ontasuna, amorioa, eta Probidenzia
  miragarria: baña guzien gañean eztegu iñola ere aztu
  
  bear, Kriatura guzien artean gu bakarrik egin gaituela,
  Aingeruen gisa aren Majestadea ezagutzeko, amatzeko, eta serbitzeko, eta eternidade guzian beraz gozatzeko. Auxe dala gure azkeneko, eta betiko zoriona:
  eta ori alkanzatzeko bakarrik serbitu, eta baliatu bear
  gerala mundu onetako kriatura guziezaz: ez oetan
  gure biotza, eta memoria ipinteko: ez orien ugaritasunaz gure buruak arrotzeko, edo soberbiaz betetzeko:
  eta are gutxiago gure gurari edo apetitu erabagekoak
  kunplitzeko: bada ori da gure azkeneko fiña eta egiazko zoriona, zertan dagoan aztutzea; eta Jaungoikoa
  bera ofenditzeko, aren ontasunak egin dizkigun benefizio, eta mesedeaz baliatzea. Igui izan dezagun arren
  orrelako eskergabetasun izugarria: eta baliatu gaitezen munduko ondasunaz obra onak egiteko, eta Jaungoikoa obeto serbitzeko: bada orrela gure egiazko
  zoriona, eta betiko ondasunak Zeruko erreinuan gozatuko ditugu. Amen.
  
  AMARGARREN DOTRIÑA
  1. Aingeruak zer diran, eta zertako egiñak diran.
  2. Nola Aingeru batzuek beren soberbiagatik
  kondenatu ziran: eta Aingeru onak
  beren humiltasunagatik salbatu ziran:
  eta nola Deabruak tentatzen gaituen;
  eta Aingeru onak gordetzen gaituen.
  Aurreko lekzioan batetan aditzera eman dizuet,
  , nola Jaungoikoaren Majestadeak bere poderio
  infinitoarekin Zeruak, eta lurra, eta orietan arkitzen
  diran gauza guziak ezerezetik sortu, edo egin zituan:
  eta zertako egin zituan; eta Kredoaren lenbiziko Artikuluari garraizkola gure Jaungoikoak bere antzera, eta
  semejanzara egin zituan Aingeruak, eta gizonak, au
  da, kriatura guzien artean nobleenak, eta prinzipalenak zer diran, eta zertako egiñak diran emendik aurrera esan bear dizuet: eta zerren Aingeruak gizonak
  baño lenago egiñak diran; eta berez nobleagoak
  diran, gaur esango dizuet 1. Aingeruak zer diran, eta
  zertako Jaungoikoak egin zituan: eta 2. nola aetatik
  batzuek eren arrotasun, eta soberbiagatik betiko kon-
  
  denatuak izan ziran, eta gu ere galtzeko alegiñak beti
  egiten ari diran: eta kontrara nola beste batzuek eren
  humiltasunagatik, eta eskerongatik betiko salbatu,
  eta zorioneko egin zituan gure Jaungoikoak: eta Aingeru on oek nola gordetzen, eta anparatzen gaituen,
  gu ere aen zorioneko lagunak betiko izan gaitezen.
  Asko inporta duen dotriña dezue gaurko au, Jaungoikoaren Justizia, Probidenzia, eta gizonari dion amodioa ondo ezagutzeko. Eta ala arretaz, eta kontuz
  aditu bear dezue: eta frutuarekin izateko Espiritu Santuari bere argia, eta grazia eskatu degiogun guziok,
  Maria Santisima bitarteko arturik. Abe Maria.
  Zer dira Aingeruak? Dira kriatura espiritual
  batzuek gorputzik batere eztuenak, ezta kolorerik,
  edo figurarik ere, eta orregatik ezin gure gorputzeko
  begiakin ikusi, eta sentitu ditzakegu: baña bai due
  adimentu txit argia, eta indar guztiz andia: eta dira
  gizonak baño agitz jakinsuago, eta indarsuago.
  Aingeruak Espiritu utsak badira, eta gorputzik
  ezpadue: Zergatik pintatzen dituzte gorputzakin? Zergatik Eskritura Santan esaten dan bezela, askotan
  agertu izan dira giza-antzean: bada ezin Espiritu utsak
  ikusi, eta sentitu ditzakegu. Eta zergatik pintatzen
  
  dituzte egoakin? Guri aditzera emateko zeiñ laster,
  edo ariñ egiten duen Jaungoikoak aginzen dien guzia.
  Jaungoikoak zertako kriatu zituan Aingeruak? Aren
  Majestadea serbitzeko, amatzeko, eta eternidade
  guzian Zeruko erreinuan alabatzeko, eta gozatzeko.
  Eta zorion ori iristeko berak eman zien bear zuen ezaguera eta grazia guzia.
  Eta zer estadutan kreatu zituan Jaungoikoak Aingeruak? Graziazko, eta santidadeko estaduan: baña
  eman ere zien libertadea onerako, eta gaitzerako;
  onean irauten bazuen betiko saria Zeruan irabazi
  zezen, eta gaitzera eren kulpaz makurtzen baziran
  betiko kastigua infernuan izan zezen. Eta Aingeru
  guziak iraun zuen beti graziazko estaduan? Ez guziak.
  Batzuek iraun due beti estadu artan, zerren humillak,
  eta esker onekoak Jaungoikoarekiko izan ziran: baña
  beste batzuek graziazko estadutik erori ziran beren
  arrotasun, antuzte, edo soberbiagatik; bada berenez
  balira bezela, eta Jaungoikoari ezer zor ezpaliote
  bezela arrotu ziran: eta Jaungoikoari eskerrak eman
  ordean, eta obedezitu ordean, eren barruan ainbesteraño altxatu ziran, ze Jaungoikoa bera bezela izan nai
  zuen.
  
  Nola deitzen dira graziazko estaduan iraun zuen
  Aingeruak? Deitzen dira Aingeru onak, edo bakarrik
  Aingeruak. Eta graziazko estadutik erori ziranak nola
  deitzen dira? Aingeru gaiztoak, edo sarriago esan oi
  zate Deabruak, tentatzalleak, Demonioak, Infernuko
  etsaiak: eta guziak bat esan nai due.
  Zer egin zitzaien Aingeru gaiztoai soberbiazko
  pekatuan konsentitu zuen instantean? Izan ziran
  bereala desterratuak betiko Zerutik: eta izan ziran
  betiko kondenatuak Infernuko tormentuetara. Zertan
  ari dira Infernuan? An sufritzen, eta padezitzen dituzte eternidade guztiko tormentuak.
  Eta Deabru guziak daude infernuan? Betiko penak,
  edo tormentuak guziak sufritzen dituzte, aetatik asko
  oraindio airean, eta gure inguruan gu persegitzeko
  badabiltza ere: bada ori San Pedrok, eta San Pablok
  ala aseguratzen digue; eta Eskritura Santak askotan
  aitatzen due, nola Deabruak gizon askoren barruan
  egon diran: eta nola Jesu-Kristok, eta Apostoluak libratu zituzten.
  Eta zergatik, eta noiz artean Deabruak emen
  airean ibilliko dira? Juizioko eguneraño iraungo due
  goi onetan Jaungoikoak ala permititurik: eren maliziak
  artu eragiten die al dituen medio guziak gizonak gal-
  
  tzeko. Beti gure inguruan dabiltza, orroka dauden
  leoiak bezela, gu iristeko, edo puskatzeko; eta Serpienteak bezela gu engañatzeko. Jaungoikoak orrela
  permititzen du, gizonak erne, edo kontuz bizi ditezen,
  eta beti esna, eta zelata egon ditezen, orazioarekin,
  Jaungoikoaren bitzarekin, eta fedearekin armaturik,
  eta indarsu eginik.
  Indar andia due Deabruak gizonak galtzeko, edo
  pekaturatzeko? Jesu-Kristo lurrera etorri baño lenago
  txit andia zan, eta mundu guzian txit zabaldua, edo
  banatua zegoan Deabruaren Erreinu, edo Inperioa,
  bada munduko gizon geienak eren itxumenagatik, eta
  pekatuakgatik Infernuko Deabruaren mendeko, esklabo egiñik zeuden; eta kasi mundu guzian adoratzen
  zuen. Baña Jesu-Kristok bere eriotza, eta erresurrekzioarekin Deabruaren erreinua desegin zuen. Armaturik zegoan indarsua garaitu zuen: okupatzen zuen
  erreinutik bota zuen: eta gure etsaiaz triunfatu zuen.
  Arrezkero Deabruaren poderioa, eta eskualdea
  dago loturik: eta eztauka Kristauen gañean aginterik;
  oek eren Borondatez beren pekatuakin aren mendeko
  egiten ezpadira: baña milla artifizio ditu, kontuz ez
  dauden gizonak bere lokarrietan, eta saretan arrapatzeko: eta iñoiz ere aspertzen ezta gu Jaungoikoagan-
  
  dik apartatzeagatik; eta bere zorigaiztoko lagun egiteagatik.
  Munduaren aizken aldean, Ante-Kristoaren persekuzioaren denboran gizonen artean karidadea oztu,
  eta gaiztakeria geiago ikusiko da, eta orduan Deabruaren agintea berriro agitz zabalduko da: baña eztu
  asko iraungo Jesu-Kristok kenduko die betiko bere
  aginte guzia: Infernura betiko botako ditu Deabruak,
  eta aen lagun zorigaiztokoak: eta Zerura eramango
  ditu berekin triunfo andiarekin Santuak, edo justuak:
  eta aetan, eta aekin batera erreinatuko du eternidade
  guzian.
  Zer estadutan gelditu ziran, eta zertan ari dira Aingeru Santuak? Bertatik betiko zorioneko, edo bienabenturadu egiñik geratu ziran: eta arrezkero beti Jaungoikoaren majestadea ikusten, alabatzen, eta gozatzen ari dira: eta aren ministro leialak bezela aren
  aginteak egiten dituzte: Jaungoikoaren legeaz konforme beste kriaturak, eta batez ere gizonak anparatzen,
  zaitzen, eta gobernatzen dituztela: bada gizon bakoitzari eman digu Jaungoikoak Aingeru guardako bat,
  gorde gaitzan gure bizi guzian. Eta Aingeruak asko ote
  dira? Zenbat diran ziertu eztakigu baña bai guztiz
  asko dirala, Eskritura Santak esaten digu: eta ala ere
  
  iruren izenak baizik aitatzen ez ditu: eta dira San
  Migel, San Gabriel, eta San Rafael.
  Eta Aingeru guziak Jerarkia batekoak, eta ordena
  batekoak, edo berdinak ote dira? Ez: Eskritura Santak
  kontatzen ditu bederatzi ordena diferenteak: eta dira
  1. Serafiñak. 2. Kerubinak. 3. Tronoak. 4. Dominazioak. 5. Prinzipaduak. 6. Potestadeak. 7. Zeruko birtuteak. 8. Arkanjeluak. Eta 9. Aingeruak. Eta bederatzi
  ordena oek daude partiturik iru Jerarkia berezietan. 1.
  Egiten due Serafinak, Kerubinak, eta Tronoak. 2. Egiten due Dominazioak, Prinzipaduak, eta Potestadeak.
  Eta 3. egiten due, Zeruko birtuteak, Arkanjeluak, eta
  Aingeruak.
  Eta Aingeru Santuak, eta batez ere Aingeru guardakoak, zer egiten due, batez ere gizonaren alde? 1.
  Gure orazioak, eta obra onak Jaungoikoari presentatzen diozkate: erak ere gugatik erregutzen due. Eta 2.
  Deabruaren tentazioetatik defenditzen gaituzte, eta
  mundu onetako arrisku, edo peligruetan laguntzen,
  eta anparatzen gaituzte.
  Eta zer probetxu atera bear degu guziok orain
  esan degun dotriñatik? 1. Adoratu bear degu Jaungoikoaren poderio infinitoa, eta ontasun soberanoa: bada
  ainbeste milloi Aingeru ezerezetik egin zituan: eta
  
  izan ditekean zorionik, eta felizidaderik andienerako
  egin zituan. 2. Konsideratu bear degu, kriaturarik
  jakinsuenak, eta indarsuenak, zein ezerezak diran
  Jaungoikoaren majestadearen aurrean; eta zenbateraño igui duen, edo aborrezitzen duen Jaungoikoak bere
  kriaturetan aiñ soberbia, eta arrotasun andia: eta aiñ
  esker gaiztoa ikustea; eta nola alakoak aren justiziak
  kastigatzen dituan: eta kontrara zein maite dituan
  humillak, eta esker onekoak, eta oek nola faborezitzen, honratzen, eta bere gloriara jasotzen dituan. Eta
  3. ikusirik nolako alegiñak Deabruak egiten dituan gu
  galtzeko, eta kondenatzeko: eta kontrara Aingeru
  Santuak, eta batez ere Aingeru Guardakoak nolako
  leiarekin eta amorioarekin gu zaitzen, anparatzen, eta
  Zerura gidatzen ari diran. Alegin guziak beti egin bear
  ditugu Deabruaren tentazioai atzera esateko, edo
  erresistitzeko: eta batez ere soberbiari, eta gure
  buruaren amorio erabageari gerra egiteko. Aingeru
  Santuen exenploari eren obedienzia, humiltasun, eta
  Jaungoikoarekiko esker onean jarraitzen diogula: eta
  orretako beren laguntasuna egunoro gogotik eskatzen
  diegula.
  Baña aitatu ditugun ezkero eren izenakin iru Aingeru, Eliza Ama Santak berariaz gogoratzen dizkigu-
  
  nak, eta festa partikularrakin honratzen dituanak, galdetzen det oriek zein diran? Eta zertan distingitzen
  diran, edo zer lan, edo zer egiteko bakoitzari Jaungoikoak eman ziozkan? Eta nola Kristau guziok honratu
  bear ditugun? Dirade bada San Migel, San Gabriel, eta
  San Rafael: eta diet, San Migel dala Aingeru guzien
  Kapitan jenerala: Zeruan izan zan pelea, edo gerra
  andi artan Luzifer, eta bere lagun arro, antuztez, edo
  soberbiaz beteak altxatu ziranean, eta berez balira
  bezela, edo Jaungoikoari zuen guzia, zor ezpaliobe
  bezela, arrotu ziranean, eta Jaungoikoa bera bezela
  izatea ansiatu zuenean; San Migelek Jaungoikoaren
  honra defenditu zuen: Nor Jaungoikoa bezelakorik?
  deadar egin zuen: Aingeru soberbio, edo arroak goitu,
  edo benzitu zituan: eta oek betiko Zerutik deserrituak,
  edo desterratuak, eta betiko Infernura ondatuak izan
  ziran: eta orduan San Migel, eta ari jarraio zioben Aingeru on guziak. Zeruko gloriaz betiko gozatzen abiatu
  ziran, eta betiko zoriona seguratu zuen. Eta gure Jaungoikoak San Migel Arkanjel egin zuen bere Elizaren
  Patroi eta anparatzalle, laguntzalle, eta defenditzalle
  prinzipala, edo nagusiena. Eta ala ori San Migelek beti
  egin du munduaren asieratik onera: eta aurrera ere
  egingo du. Eta berak du gure animak Jaunaren tribu-
  
  nalean presentatzeko kargua. Zenbat baliako eztigu
  bada San Migelen egiazko debotoak izatea? Eta ari
  orain jarraitzea, batez ere humiltasunean; Jaungoikoarekiko esker onean, eta Jaungoikoaren honra, eta projimoen ona, eta salbazioa billatzean, eta gure alegin
  guziakin aurreratzean? Eta orra nola honratu bear
  degun San Migel Arkanjel andia.
  Eta zertan distingitua izan zan San Gabriel? Jaungoikoaren Majestadeak esleitu zuen Ainguoru guzien
  artean mundu onetan izan dan egitekorik andienean,
  au da, Jaungoikoaren beraren Seme bakar Jesu-Kristo
  gure Jaunaren gizon-egite, edo Enkarnazioko misterio
  miragarrien bitarteko, Enbajadore, eta Zeruko berri
  ekarle zorionekoa izateko. San Gabrielek Daniel Profeta Santuari Jaungoikoaren partez errebelatu, agertu,
  edo aurrez esan zion, zenbat denboraren buruan munduan agertuko zan gure Salbadorea, eta orduan zer
  gertatuko zan. San Gabrielek berak San Juan Bautistaren Aita Zakarias Santuari agertu, eta errebelatu zion,
  nola bere zarzaroan bere emazte Santa Isabelegan
  izango zuen seme bat, Juan izena ipiñiko ziona, Jaungoikoaren aurrean txit andia izango zana, eta JesuKristoren beraren bide aurreko, edo Prekursore izango
  zana. Eta San Gabrielek berak Maria Birjiña Santari
  
  ekarri zion, aren sabelean Jaungoikoaren Semea gizon
  egingo zalako atsegiñezko berri miragarria, eta Jesus
  deituko ziola: au da, munduko Salbadorea izango zala.
  Eta Gabrielen izenak esan nai du, Jaungoikoaren fortaleza, edo indarra, aditzera emateko Ama Birjiña Santisima, bere bildur, eta turbazioan indartu, edo fortalezituko zuela: egin zuen bezela, esan zionean: eztezu
  zer bildurtu Maria, bada zuk Jaunaren grazia arkitu
  dezu, eta zure sabelean sortuko, eta argira emango
  dezu, Jesus deituko diozun seme bat. Eta ala, ,
  Jaungoikoak San Gabrieli eman zion kargu guztiz andi
  orretatik erraz kontu atera dezakezue, Aingeruen
  artean, nolako estimazioa, nolako honra, eta nolako
  gloria daukan Zeruan San Gabriel Arkanjel andiak, Eta
  guk nola honratu bear degu? 1. Esker onak eman bear
  diozkagu gure guzion salbaziorako egin zuan bitartekotasunagatik: eta 2. eskatu bear diogu biotz guztitik,
  arren iritsi degigula gure Jaungoikoaren ontasunetik
  bear degun Zeruko argia, ondo ezagutzeko bere seme
  bakar Jesu-Kristo gure Jaunaren gizon egitean agertu
  digun guganako amorioaren anditasun neurribagea;
  eta amorio orri amorioz, eta esker onez eranzuteko
  grazia; eta, pekatuari largarik, Zeruko bideari jarrai-
  
  tzeko indarra. Orra San Gabriel Arkanjel andiari debozio egiazkoa edukitzeko era ederra.
  Eta zer lan, edo ofizio egin zuen San Rafael Arkanjel andiak? Eskritura Santuak Tobias Santuaren liburuan aitatzen ditu zeoro San Rafaelek egin zituan
  lanak, edo egitekoak. Izan zan Tobias gaztearen bide
  erakuslea: aren ezkonzagillea, eta konsejaria: eta
  Tobias zar Santuaren sendatzalle, edo medikua: San
  Rafael Aingeruek giza gazte eder baten antzean
  lagundu zion Tobias gazte Santuari bide luze batean:
  arrizku andi batetik libratu zuen: Sara emakume
  Santa, eta aberats batekin ezkondu eragin zuen: konseju guztiz egokiak ezkonza on baterako eman zizten:
  arzeko andi bat Gabelogan zeukana kobratu zion:
  etxera bere emaztearekin eta ondasun askorekin ekarri zuen: Aren gurasoak konsueloz bete zituan: Aita
  Tobias Santuari galdurik zeukan begietako bista biurtu zion: orazioak, eta limosnak Jaungoikoaren aurrean
  zenbat balio duen erakutsi zien: nola bera zan Jaungoikoaren Aingeru prinzipaletatik bat esan zien: eta
  desagertu zan: eta kordebage bezela Aita semeak gelditu ziran: eta erengan biurtu, eta Jaungoikoa alabatzen abiatu ziran etc. Eta orra, , dotriñarik asko,
  
  guk ere Jaungoikoa alabatzeko, eta serbitzeko, eta
  opdoren Zeruko gloria iristeko. Amen.
  
  AMAIKAGARREN DOTRIÑA
  Lendabiziko gizonaren kreazioaren gañean.
  Gaur, , dotriña txit miragarri, eta premiazko
  bat aditu bear dezue: Aingeruak zer diran: zertako
  Jaungoikoak egin zituan: eta nola aetatik batzuek eren
  soberbiagatik betiko zendenatu tiran: eta besteak
  eren humiltasun, eta esker onagatik salbatu ziran; ori
  guzia aditu zenduen orain urrengo aldian: eta ori ondo
  jakitea asko inporta duan gauza bada ere, askoz geiago inporta digu , geur nor geran, eta zertako egiñak geran jakiteak, Orretako esango dizuet bada gaur,
  1. nola Jaungoikoak lenbiziko gizona, eta emakumea
  kreatu zituan: zertako kreatu zituan: nolako doai, eta
  graziak eman zien: eta 2. zein gaizki Jaungoikoari
  eranzun zioben. Eta aurrera aen utsegiteak nolako
  kalteak ekarri zituan, eta aek erremediatzeko Jaungoikoaren ontasun infinitoak zer disponitu zuen esango
  dizuet. Eta ala txit kontuz dotriña oek aditu, eta gogoan artu bear dituzue: eta probetxuarekin izateko eskatu dezagun Espiritu Santuaren grazia Maria Santisimaren bitartez. Abe Maria.
  
  1. G. Aingeruen ondoren zein dira kreatura guzien
  artean nobleenak? eta Jaungoikoak geiena maitatu
  dituanak? E. Gizonak: eta izen onekin orobat aditzen
  dira emakumeak.
  G. Eta munduko gizakume, eta emakume guziak
  nork kreatu ditu? E. Gure Jaungoiko guztiz poderosoak. Eta zertako kreatu, edo egin gaitu aren Majestadeak? bera emen ezagutzeko, amatzeko, eta serbitzeko: eta gero eternidade guzian bera Zeruko Erreinuan
  Aingeruak bezela ikusten, eta gozatzen egoteko. Orra
  , zerk izan bear duen gure lan, eta egitekorik
  andiena; eta orra zertan dagoan gure egiazko zoriona,
  eta gure betiko atseden, eta gozotasuna: bada Jaungoikoak bakarrik gure biotza osoro bete, ase, eta kontentatu dezake.
  G. Nor izan ziran Jaungoikoak lenengo kreatu
  zituan gizona, eta emakumea? E. Izan ziran Adan, eta
  Eba gure lenengo gurasoak.
  G. Zergatik oei deitzen diegu gure lenengo gurasoak? E. Zergatik Adanegandik, eta Ebagandik sortu
  dira, edo etorri dira munduko gizon, eta emakume
  guziak: eta ala guziok gera alkarren senideak, eta
  guraso batzuen ondorengoak, eta alakoak bezela
  alkar amatu, eta serbitu bear degu.
  
  G. Eta gizona, orobat emakumea zer da? Da gor-
  
  putzarekin, eta animarekin konpondurik, edo formaturik dagoan kreatura bat: gorputzaren aldetik abere,
  edo animalien antzekoa, eta aek bezela sentikorra,
  eta ilkorra: eta animaren aldetik illeziña, edo inmortala, Aingeruen gisa Jaungoikoaren antzekoa, eta aek
  bezela Jaungoikoa ezagutzeko, amatzeko, eta beti
  gozatzeko gai, edo kapaz dana.
  G. Jaungoikoak zertatik egin zuen Adanen gorpu-
  
  tza? E. Egin zuen lurretik, au da lur puska batekin formatu zuen gorputz bat.
  G. Eta Adanen anima zertatik egin zuen gure Jaun-
  
  goikoak? E. Anima kreatu zuen ezerezetik, eta juntatu
  zuen Adanen gorputzarekin, eta bereala gizon bizi,
  oso, eta perfekto bat egiñik geratu zan.
  G. Eta Jaungoikoak zertatik egin zuen lenengo
  
  emakumearen gorputza? E. Jaungoikoak Adani lo pisu
  andi bat artu eragin zion: eta lo zegoala saies bat
  atera zion, eta arekin emakumearen gorputza formatu zuen, eta bear zuen anditasuna bereala eman zion.
  G. Eta lenengo emakumearen anima zertatik egin
  
  zuen Jaungoikoak? E. Ezerezetik egin zuen, edo kreatu zuen Jaungoikoak: eta gorputzarekin juntatu, edo
  
  batu zuen: eta bereala emakume oso, eta bizi egiñik
  geratu zan.
  G. Eta munduaren asieratik zenbatgarren egunean
  egin zituen gure Jaungoikoak lenengo gizona, eta
  emakumea? Seigarren egunean, lurreko beste kreatura guziak egin ezkero; Jaungoikoak bere artean esan
  zuen (Eskritura Santak dionez) egin dezagun gizona
  gure imajiña eta semejanzara: animaliai, egaztiai,
  arraiai, eta beste guziai agindu degien. Eta ala guzien
  jabe, eta guziezaz baliatzeko eskualdiarekin formatu
  zuen.
  G. Eta zer da Jaungoikoak bakoitzari eman digun
  anima au?
  E. Da Espiritu bat inmortala, edo illeziña, gorputzari bizia emateko, eta gorputzari agintzeko egiña, arrazoiaz, eta libertadeaz apaindua, edo adornatua: eta
  Jaungoikoa bera ezagutzeko, eta amatzeko gaia.
  G. Eta zertan dago gure animaren edertasuna, eta
  exzelenzia?
  E. Jaungoikoaren beraren antzera, imajinara, eta
  semejanzara egiña izatean. Eta ala Jaungoikoa Espiritua da, eta gure anima ere bai: Jaungoikoa da betikoa,
  eta gure anima ere beti bizitzeko egiña da: Jaungoikoak du adimentua ezagutzeko, eta borondatea amatze-
  
  ko, eta gure animak ere badu adimentua ezagutzeko,
  eta borondatea amatzeko: eta Jaungoikoa bera ezagutzeko; eta amatzeko gai, edo kapaz da.
  G. Eta nundik dakigu gure anima dala espiritua,
  eta illeziña, edo inmortala?
  E. Ori fedeak ezeze, arrazoiak argiro erakusten
  digu Jaungoikoak Eskritura Santuan egia ori txit sarri
  agertzen digu: eta gure Errelijio santuaren fundamentu prinzipal bat egia ori da. Eta arrazoi, edo argi naturalak ere ori erakusten digu: bada pensamentuak
  berez egiteko, arrazoiak emateko, eta bere arrazoiak
  erak juzgatzeko indarra, doaia edo birtutea espirituari
  bakarrik dagokan gauza da: bada gorputza, eta puska
  askorekin konpontzen dan edozein gauza material
  ezta iñola ere gai pensamentuak egiteko, eta arrazoiak emateko; eta bere pensamentu eta arrazoiak
  erak juzgatzeko, gure anirnak egiten duen bezela:
  gorputzetan, eta beste gauza materialetan beste gauzarik ikusten ezta neurria, figura, eta mobimentua baizik: ezin dateke pensamentua gorputz izatea: eta orobat ezin dateke gorputza pensamentu izatea: bada
  gorputza bakarrik da ill ditekeana, zergatik dan desegin ditekean, eta egiaz desegiten dan gauza konpondurik dagoan bat: baña espirituak eztu orrelako kon-
  
  posiziorik, eta ez parte askoren, edo gitxiren uniorik;
  eta ala berez da desegin ezin ditekean, eta ill ezin
  ditekean gauza espiritual bat: ori da gugan pensatzen
  duena: eta orri deitzen diogu anima arrazoiduna, eta
  arrazoi-emallea. Eta bentaja ori degu, eta orrek distingitzen gaitu lurrean bizirik ikusten ditugun beste animalia guziakgandik: bada oek pensamentuak egiteko,
  eta guk bezela arrazoi emateko gai eztira: eta animaliak duen anima ezta espirituala, eta illeziña: da bakarrik sentikorra, eta sentiduakin batera bukatzen, eta
  desegiten dana.
  G. Eta beste bentajarik, eta distinziorik etzion
  
  eman Jaungoikoak gure animari?
  E. Bai: eman zion libertadea: au da nai zuena
  
  aututzeko eskualdia: eta ala gizonak bere eskuan zeukan onera, edo gaitzera jartea: gogoak ematen ziona
  egitea, edo ez egitea: eta orri deitzen diogu libertadea, Aingeruak, eta gizonak bakarrik izan duena; eta
  merezitzeko gauza bearra, Jaungoikoaren graziarekin
  batera.
  G. Nun ipiñi zuan Jaungoikoak Adan gure lenengo
  
  gurasoa, kreatu zuenean?
  
  E. Lurreko Paradisuan, ura landutzen, eta zaitzen,
  edo gordetzen okupatu zedin: ez orretan nekatu bearrez bizitzeko, baizik alpertasunari iges egiteko,
  G. Paradisu ura zer zan? Zan atsegiñezko jardin,
  edo baratza eder bat, Jaungoikoak berariaz egiña;
  arbola eta fruta gozoz beterik zegoana: eta beste
  arbolaen artean zeuden bi: bata bizitzako arbola, eta
  bestea onaren, eta gaitzaren jakinduriako arbola.
  Bizitzako arbola (San Agustiñek dionez) zan gizonaren zartzea, eta iltzea eragozteko, eta besteari zeritzon onaren, eta gaitzaren jakinduriako arbola, aren
  bidez etorri bear zuen ondorengo, edo efekto onakgatik, edo gaiztoakgatik. Eranzuera au ondo aditzeko,
  jakin bear da, Jaungoikoak gizonari Paradisuko frutetatik jateko lizenzia eman ziola: eta bakarrik eragotzi
  ziola onaren eta gaitzaren jakinduriako arbolaren frutari utkitzea; eta izen au zuen arbola ark: zergatik
  gizonak, Jaungoikoari obedezitzeagalik, jaten ezpazuen, egiaz zorionekoa, edo bienabenturadua izan
  bear zuen: eta ala ona bere esperienziaz ezagutu bear
  zuen: eta kontrara Jaungoikoaren agintearen kontra
  jaten bazuen, egiaz zorigaiztokoa izan bear zuen, eta
  ala gaitzaren berri bere esperienziaz ikasi, eta jakin
  bear zuen.
  
  G. Arbola orren frutua berez gaiztoa zan?
  E. Berez ona zan, beste arbolak bezela: eta orren
  
  frutua etzion Jaungoikoak gizonari eragotzi, onen obedienzia probatzeko baizik.
  G. Eta Adanek, eta Ebak zer egin bear zuen egiaz
  
  zorionekoak izateko, eta Jaungoikoak aentzat zuen
  betiko Gloria alkanzatzeko?
  E. Jaungoikoa eren jabe, eta Jaun soberanoa beze-
  
  la adoratu eta amatu bear zuen: aren obedienziaren
  azpian egon bear zuen; alkarrekin pake, eta amorioan
  bizi bear zuen: au da, Jaungoikoa gauza guzien
  gañean amatu bear zuen; eta projimoa eren buruak
  bezela: eta Jaungoikoak eragotzi zien frututik jan bear
  etzuen: eta ori guzia Jaungoikoak berak argiro aditzera eman zien.
  G. Jaungoikoaren aginte oriek erraz gorde zitzaken
  
  Adanek, eta Ebak?
  E. Bai: zergatik, kreatu zituanean, eman zien bear
  
  zituen doai, eta grazia guziak, ala gorputzaren aldetik,
  nola animaren aldetik, ori guzia erraz kunplitzeko.
  G. Zer doai eman zien gorputzarentzat? E. Osasun
  
  oso bat, eritasunik batere bage, eta illtzeko premia
  bage.
  
  G. Eta animarentzat, zer doai, eta grazia eman
  
  zien?
  E. Aen animak izan ziran kreatuak, edo sortuak
  Jaungoikoaren grazian, eta justizia orijinalean: eta
  bear zituen ezaguera, edo argitasun guziakin. Eta ala
  1. bertatik Jaungoikoak egin zituan bere adiskide, eta
  Zeruko heredero: 2. eman zien adimentu argi bat; eta
  borondate onera etzin bat, gaitzerako grinarik batere
  bage: 3. gorputzeko mobimentu, eta gurari guzien
  jabe ziran: eta eren barruan pake, eta sosegu andi bat
  zuen: 4. Jaungoikoak eman zien bear zituen grazia,
  sokorru, eta laguntasun guziak, erak nai bazuen, betiko bizitza iristeko: bada Jaungoikoaren grazia bage,
  ezin erak berez iritsi zezakean: eta azkenik zorion, eta
  bentaja oriek guziak etzien erentzat bakarrik eman,
  baizik eren ondorengo guziai komunikatzeko, eta
  gozaerazotzeko ere, pekaturik egiten ezpazuen.
  2. G. Luzaro konserbatu zituen Adanek, eta Ebak