Konfesioko eta komunioko sakramentuen ganean erakusaldiak - 11

bat! O pena! Ojala lenago milla bider hil baninz!
Damu det Jauna, eta damu det zure ontasun baztergabeari begiraturik: arzen det asmo osoa ez
geiago bekaturik egiteko.
Agertu giozu Jesusi bera zure biotzean
artzeko gose ta egarri andi bat, eta hau
da gogozko Komunioa
Zeiñ andiak eta ugariak diran, Jesus maitagarria, zure serbitzarienzat Sakramentu orretan
gorde dituzun ondasunak! Zori onekoak Sakramentu hori ongi artzeko eran prestatuak dauden
animak! Zori onekoak, zeren zurekin bat egingo
diran. Zori onekoak, zeren betiko bizitzaren
emallea bera eta doatasun guziaren Iturburua
berengan idukiko duen. Zori onekoak, zeren zure
gozotasun miragarriak progatuko dituen. Zori
onekoak atzenean, zeren etsai guziak garaitzeko
indarrez beteko dituzun. Nai nuke, Jauna, nik ere
Zu nere Ongille andia, nere biotzean idukitzea,
baña aitortzen det; ez naiz ni Zu nere etxean
sartzeko diña. Ala ere fedeak erakusten dit, Zuk
egin ditzakezula Sakramentua artu gabe ere,

Sakramentuarekin egiten dituzun mesedeak.
Asko da Zuk nai izatea: asko da Zuk hitz bat esatea, guzia egiña geratzeko. Esazu bada, nere
Jesus ona, hitz bat, eta nere anima sendatuko
da, eta artuko ditu, guretzat ekarri dituzun ondasunetatik Zuk nai dituzunak, eta nai dezun neurrian. Amen. Hau egiten da Apaiza Komulgatu
artero denboran, ez lasterka, baizik soseguz.
Jaunari eskerrak, Komunio ondoko
orazioak Apaizak esaten dituan bitartean
Esker milla, Jauna, zeren gugana etorri nai
izan dezun, eta gure onerako eskeñi diozun Aita
Eternoari, gurutzean eskeñi zenion Sakrifizioa
bera.
Apaizak bendizioa ematean
Trinidade guziz Santa, Aita ta Semea ta Espiritu Santua! Meza eman duan Apaizak orain dion
eran, indazu Zure bendizioa, egun hau, eta beste
guziak igarotzeko Zu adoratzen, serbitzen eta
amatzen.

Mezaren bukaeran
Jauna, Zure baimenarekin banoa orain nere
lan eta egin bideai erantutera. Lagun zaikizkit
oek zure onran eta gloriarako egiten. Ala biz.

OGEI TA EMERETZIGARREN
ERAKUSALDIA
Aurrak Meza laguntzen ongi
ikasteko, Eskola-Maisuetatik aditu
bear litukeen zenbait gauza.
Nai dezu ikasi Meza ongi laguntzen? Aditu
bada arretarekin esatera noan gauz oek. 1.ª Garbitu bear dituzu eskuak. 2.ª Asitzen danean
Apaiza Mezarako soñekoak ipintzen, eman zaiozu gerrikoa edo Zingulua albaren gañetik, esku
batarekin erz bata, ta bestearekin bestea. Hau
egiten da Mezemallearen atzetik. 3.ª Albaren
beko ertzak ipiñiko diozkatzu berdiñ eta aldarorik gabe, lurra baño beatz betez gorago. 4.ª Prestatua ezpadago Aldarea, eramaitzu Misala ta
argiak: ipintzu Misala bere lekuan ez idikia
batzuek egiten duen bezala, baizik itxia. 5.ª Ez
dira Kandelak erazeki bear, Meza esatera Apaiza
dagoan Aldarean, baizik lanparan. 6.ª Mezemallea dijoanean Aldareaurrera, argiozu eskuieko
aldetik bonetea (bonetaduna bada); ipintzu Alda-

re ondoko edo alboko maitxoan. An egon bear
due ardoaren eta uraren onziak ere. Aldarearen
aldean mairik ez danean, ipintzu bonetea al
dezun lekuan. 7.ª Mezaren asieran jarri zaite
Apaizaren ezkerretik belauniko, ez Apaizaren
parean, baizik atzeraxeago: eta beti egon zaite
Misala ez dagoan aldetik: Misala badago Epistolaren aldetik, zuk egon bear dezu Ebanjelioarenetik; eta Misala dagoanean Ebanjelioaren aldetik, zu egongo zera bestetik. 8.ª Ebanjelioa esaten dan bitartean, eta Apaizari zerbait ematen
diozun denboran, zaude zutik, baña gañerakoan
belauniko. 9.ª Confiteor Deo esaten ari zeranean, hitz oetan: Et tibi Pater, Et te Pater Itzuli
ezazu gutxi bat burua Apaizaganonz. Ez esan,
batzuek bezala, Et vovis fratres, et vos fratres,
zeren Mezemalleak bakarrik onela esan bear
duan. 10. Kyrie eleysonak esan oi ditu Mez-emalleak berak, berak, zeren laguntzalle gutxi diran
dakienak nola eranzun, baña obeto izango lizake
biak txandaka esatea, gero ipiñiko diran eran.
11. Aldarearen alde batetik bestera igarotzen
zeranean, belaunika zaite erdian belaun batarekin. 12. Garizuman Profezien ondoren Mez-ema-

lleak esaten du. Flectamus genua; eta eranzuten
zaio: Levate: eta Profezia bakoitzaren bukaeran
eranzuten da: Deo gratias. 13. Garta-tenporetan
hau bera egiten da, ez ordean larunbatean azkeneko Profeziaren ondoren. Era berean ez da
erantzuten Deo gratias. Ostiral Santuz, ta larunbat Santuz Profezien ondoren, ez eta askoren iritzian Espiritu Santuaren Pazkoaurreko larunbatean ere. 14. Ogiardoak eskeintzera dijoanean
Apaiza, ez dezazula kendu Kalizaren estalkia, eta
are gutxiago patenarena, zeren Mez emallearen
egitekoa dan hau; baña ongi dirudian gauza da
Kalizaren estalkia dolestatzea. 15. Apaizak Kalizara ardoa bota nai duanean, arrezazu ardonzia, muñekin, eta emangiozu Apaizari berari
kirtenaz arganonz. Ezaio onziari baizik muñegiten. 16. Gero arrezazu uraren onzia; ipiñi giozu
aurrean prest Mez-emalleari, artu dezan bear
dan ura: eta hau egiñ ondoan, eramango dituzu
onziak beren tokira. 17. Prestatuko dezu, Aldarearen ertzean Epistolaren aldetik dagoan, Eskuzapitxoa: artuko dezu esku ezkerrean platera,
eskuiean uraren onzia, eta botako diozu Apaizari ura beatzetara, oek garbitzera datorrenean.

Mez-emalleak dionean Orate fratres, zaude ixilik
Abe Maria bat esateko denboran, eta gero
ezazu: Suscipiat Dominus &c. 19. Mez-emalleak
dionean Sanctus, jo ezazu txintxerria hiru bider,
aldi bakoitzean bi golperekin (Denbora onetan
Eliza batzuetan ipintzen due Korporalen aldamenean Epistolaren aldetik Kandela erazeki bat, len
zeudenaz gañera, eta itzaltzen due Komunioa
bukatzean). 20. Ostia Konsagratua altxatzeko
denboran jo ezazu txintxerria hiru bider, aldi
bakoitzean bi golperekin, lenbizia Konsagrazioko
hitzak esanik belaunikatzen danean Apaiza;
bigarrena goratzen duanean Ostia Konsagratua,
hirugarrena beeronz dakarrenean. Hau bera
egizu Kaliza Konsagratzen duanean. 21. Txintxerria ez da jotzen Sanctus-eko eta Konsagrazioko
denboran baizik, eta beste denboraren batean
jotzen badue zenbait lekutan, hori ez da Elizaren
Zeremoniak ala agintzen duelako, baizik zeren
Sakristauren batzuei ala gogoak eman dien. 22.
Apaizak goratzen duanean Ostia Konsagratua,
jasotzen da Kasullaren beko ertza pixka bat, eta
hau bera egiten da Kaliza altxatzen duan denboran ere 23. Apaizak Jauna arzera edo komulga-

tzera dijoanean, arritzatzu uraren ta ardoaren
onziak, jarri zaite belauniko beraren aldean:
altxa zaite gero, eta bota giozu lenbizioan ardoa
bakarrik Kalizara, eta bigarrengoan ardoa eta
ura beatzen gañera (atzen esaten due beste leku
askotan). Ez dezu onziarekin ukitu bear, ez Kaliza, ez Apaizaren beatzik. 24. Ipiñi itzatzu ardoaren ta uraren onziak beren lekuan: arritzatzu
Kalizaren eta patenaren estalkiak, eta eramaitzu
beste aldera — eta andik alda ezazu Misala Epistolaren tokira. 25. Ez dezazula estali zerorrek, ez
patena, ez Kaliza: eman zaiozu eskuetara Apaizari beiñ patenaren estalkia (baldin badu), eta
gero Kalizarena. 26. Apaizak, Komunioaren
ondorengo orazioa, edo orazioak esan ezkero,
utzitzen badu Misala zabalik, igaro ezazu hau
Ebanjelioaren aldera. 27. Azkeneko Ebanjelioa
bukaturik, beera datorrenean Apaiza, eman
giozu bonetea eskura. 28. On lizake Eliza bakoitzean Meza laguntzen duen mutillentzat ipintzea
janzi egokiak. 29. Meza bitartean Komunioa
eman bear bada, presta itzatzu Sagrarioko giltza
eta Komuniorako zapia; eman giezu hau Komulgatzeko daudenai, eta esazu Confiteor Deo, &c.

30. Apaizak Komunioa emateko denboran,
Komulgatzen dan bakoitzari esaten dio: Corpus
Domini nostri Jesu-Christi custodiat animam
tuam in vitam aeternam: eta berak esaten du:
Amen. Argatik es dezazula eranzun zuk, askoren
gisara, Amen. 31. Mez-ondoan Komunioa ematen bada, egizu orain esan dana bera. 32. Mezaz
kanpora ematen danean, prest ipintzu giltza,
beatzak garbitzeko apaizak bearko duan ura eta
esku-zapia; gero Komunika emateko denboran
esazu Confiteor Deo. Hau esaten da, Kopoia ateratzen duanean Apaizak Sagrariotik Korporalen
gañera. 33. Apaizak batzuetan, Komunioa ematen duanean Mezaz kanpora, egiñ oi du oraiñ
esango dedana: badijoa Aldare aurrera, eta asitzen da esaten: In nomine Patris &c. Adjutorium
nostrum &c. Confiteor Deo &c. eta laguntzalleak
eranzuten dio: Ad Deum, qui laetificat &c Qui
fecit Coelum &c. Confiteor &c. Gañerakoa da len
esan dan bezala.
Mezaren mamia edo Sustanzia Munduko leku
guzietan bat da; baña ezta guzietan esaten
Zeremonia berdiñakin. Erromako Misalak dakartzian Zeremoniakin esaten due Apaiz Sekularrak,

baita Erlijioko ordenetako batzuek ere. Baña
Santo Domingoren Ordenakoak, Karmergoak,
San Bernardorenak, Kartujarrak esaten due
beren modura. Toledon bada Kapilla bat non
esaten dan Meza, Españan anziña esaten zan
gisara, eta deitzin zaio Mozarabeen Meza. Emen
ipiñiko da Meza laguntzenko modua, Apaiz Sekularrai eta Erromako Misalak dakarren eran esaten duenai.

BERROGEI GARREN
ERAKUSALDIA
Erromako Misalak dakarren eran
Meza esaten duan Apaizari
laguntzeko modua.
Apaizak dio: In nomine Patris, & Filij & Spiritus Santi. Amen.
Introibo ad Altare Dei.
Laguntzalleak erantzuten du: Ad Deum, qui
laetificat juventutem meam.
Ap. Judica me, Deus, & dicerne Causam
meam de gente non sancta, ab homine iniquo, &
doloso erue me.
Lag. Quia tu es Deus fortitudo mea, quare me
repulisti, & quare tristis incedo, dum affligit me
inimicus.
Ap. Emitte lucem tuam, & veritatemtuam,
ipsa me deduxazerunt addujerunt montem Sanstum tuum, et in tabernacula tua.
Lag. Et introibo ad Altare Dei, ad Deum, qui
laetificat juventutem meam.

Ap. Confitebor tibi in cithara, Deus, Deus
meus, quare tristis es anima mea, & quare conturbas me?
Lag. Spera in Deo, quoniam adhuc Confitebor
illi, salutare vultûs mei, & Deus meus.
Ap. Gloria Patri, & Filio, & Spiritui Sancto.
Lag. Sicut erat in principio, & nunc, & semper, & in saecula saeculorum. Amen.
Ap. Introibo ad Altare Dei.
Lag. Ad Deum, qui laetificat juventutem
meam.
Ap. Adjutorium nostrum in nomine Domini.
Lag. Qui fecit Coelum, & terram.
Ap. Confiteor Deo::: Et vos fratres orare pro
me ad Dominum Deum nostrum.
Lag. Misereatur tui Omnipotens Deus &
dimissis peccatis tuis perducat te ad vitam
aeternam.
Ap. Amen.
Lag. Confteor Deo Omnipotenti, Beatae
Mariae; semper Virgini, Beato Michaeli Archangelo, Beato Joani Baptistae, Sanctis Apostolis
Petro, & Paulo, omnibus Sanctis, & tibi. Pater;
quia peccavi nimis cognitatione, verbo, & opere,

mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo
precor Beatam Mariam Semper Virginem, Beatum Michaelem Archangelum, Beatum Joannem
Baptistam, Sanctos Apostoles Petrum, & Paulum,
omnes Sanctos, et te, Pater, orare pro me ad
Dominum Deum nostrum.
Ap. Misereatur vestri Omnipotens Deus, &
dimissis peccatis vestris perducat vos ad vitam
aeternam.
Lag. Amen.
Ap. Indulgentiam, absolutionem, & remisionem peccatorum nostrorum tribuat nobis Omnipotens, & misericors Dominus.
Lag. Amen.
Ap. Deus tu conversas vivificabis nos.
Lag. Et plebs tua laetabitur in te.
Ap. Ostende nobis, Domine, misericordiam
tuam.
Lag. Et salutare tuum da nobis.
Ap. Domine, Exaudi orationem meam.
Lag. Et clamor meus at te veniat.
Ap. Dominus vobiscum.
Lag. Et cum spiritu tuo.

Hillen edo Requiem-go Mezan apizak sarreran dio: In nomine Patris... Introibo ad Altare Dei:
gero Adjutorium nostrum in nomine Domini.
Urren: Confiteor Deo &c. gañerakoa emen ipiñi
dan eran.
Ap. Kyrie eleyson.
Lag. Kyrie eleyson.
Ap. Kyrie eleyson.
Lag. Christe eleyson.
Ap. Christe eleyson.
Lag. Christe eleyson
Ap. Kyrie eleyson.
Lag. Kyrie eleyson.
Ap. Kyrie eleyson.
Ap. Dominus vobiscum.
Lag. Et cum spiritu tuo. Eta orazioen bukaeran eranzuten da: Amen. Epistolaren bukaeran:
Deo gratias.
Ap. Ebanjelioaren asieran, dio: Dominus
vobistum.
Lag. Et cum spiritu tuo.
Ap. Sequentia, edo initium Sancti, &c.

Lag. Gloria tibi Domine. Lenengo Ebanjelioaren bukaeran eranzuten da: Laus tibi, Christe.
Ap. Orate, Fratres.
Lag. Suscipiat Dominus Sacrificium de manibus tuis ad laudem, & gloriam nominis sui, ad
utilitarem quoque nostram, totiusque Eccelesiae
suae Sanctae.
Ap. Per omnia saecula saeculorum.
Lag. Amen.
Ap. Dominus vobiscum.
Lag. Et cum spiritu tuo.
Ap. Sursum corda.
Lag. Habemus ad Dominum.
Ap. Gratias agamus Domino Deo nostro.
Lag. Dignum, & justum est.
Ap. Pater noster asitzeko dio: Per omnia saecula saeculorum.
Lag. Amen.
Ap. Aita gurea bukatzean dio: Et ne nos inducas in tentationem.
Lag. Sed libera nos á malo.
Ap. Ostia puskatzen duanean: Per omniá saecula saeculorum.
Lag. Amen.

Ap. Pax Domini sit semper vobiscum.
Lag. Et cum spiritu tuo = Komunio ondoko
orazioaren bukaeran erantzuten da amen.
Ap. Dominus vobiscum.
Lag. Et cum spiritu tuo.
Ap. Ite Missa est.
Lag. Deo gratias = Baldin Apaizak Ite Missa
est ez, baizik esaten badu Benedicamus Domino,
erantzuten zaio: Deo gratias. Pazkoako astean
esaten du Apaizak: Ite Missa est alleluya, alleluya, eta erantzuten da: Deo gratias alleluya alleluya. Hillen Mezan esaten du Apaizak: Requiescant in pace: erantzuten da: Amen. Bendizioa
ematen duanean ere bai.
Ap. Azkeneko Ebanjelioa asitzean: Initium,
edo Sequentia Sancti Evangelij, &c.
Lag. Gloria tibi Domine.
Lenago dio Apaizak: Dominus vobiscum, eta
jakiña da zer erantzun bear dan. Azkeneko Ebanjelioa bukatzean eranzuten da: Deo gratias.

IRARURLEARI
Bukatzen ditut Erakusaldi oek. Gauz onik
arkitzen badezu, hori da on guziaren Emalleangandik datorrena; baña utsegiteak izango dira
nereak bakarrik, eta guziak, diranak dirala, ipintzen ditut Eliz Ama Santaren eta Iruñeko gure
Apaiz nagusiaren mendean. Ukitu diran gaiak
dira ederrak eta doai obeetako besteren batek
edertu eta apaindu litzake erraz.