Konfesioko eta komunioko sakramentuen ganean erakusaldiak - 01

Juan Bautista Agirre

KONFESIOKO,
ETA KOMUNIOKO
SAKRAMENTUEN
GAÑEAN
ERAKUSALDIAK

Bertsio elektroniko honen egilea: Josu Landa Ijurko.

KONFESIOKO,
ETA
KOMUNIOKO
SAKRAMENTUEN GAÑEAN
ERAKUSALDIAK,
lenbiziko Komuniorako prestatu bear diran
Aurrentzat,
eta bidez Kristau azientzat ere bai.
ESKEINZEN DIEZTE EUSKALDUNAI
D. Juan Bautista Agirre, Asteasuko
Benefiziadu, eta Gipuzkoako Arziprestazko
nagusian Diputadu jeneralak.
TOLOSAN.
Iruñeko gure Apaiznagusiaren, eta
emengo Korrejidorearen baimenarekin, D.
Juan Manuel la Lamaren moldiztegian,
1823. urtean.

LAU PARTE, EDO PUSKA DITU
Lenengoan erakusten dira, Konfesioko Sakramentuari dagozkan gauzak. Bigarrenean, Komunioari dagozkanak. Hirugarrrenean, nola obraz
egiten dan lenengo bietan hitzez adirazi dana.
Laugarrenean, erakusten zaio, ala lenbiziko
Komunioa egiten duan aurrari, nola, edozein
Kristauri betiko bizitza doatsuaren bide eder-garbia.

PROLOGO
Fin, a que se dirigen estas Instrucciones: y
método que, para ponerlas en práctica con los
Niños, y Adultos, adoptaría el Autor.
La ignorancia de muchos Cristranos á ceren
del modo práctico de prepararse para recibir los
Sacramentos de la Confesion, y Comunion, es un
mal contra el cual claman los Predicadores, y
Escritores celosos, y que no obstante subsiste en
muchas partes. ¿Cual será la causa de esto?
Apenas podrá encontrarse otra tan poderosa
como es la facilidad, con que en muchas Parroquias se admiten los Niños á la primera comunion. En algunas no se les obliga á aprehender
las cuatro partes del Catecismo; en otras se contentan con que sepan estas, especialmente si
responden con puntualidad á lo siguiente: ¿Qué
es lo que se requiere para una buena Confesion?
¿Qué cosa es Exámen? ¿Qué el Dolor? ¿De cuantas maneras es el Dolor? ¿Qué cosa es Contricion? ¿Qué la Atricion? ¿Para que fue instituido el

Sacramento dei Altar? ¿Cuantas cosas se requieren para una buena Comunion? De aqui resulta
el que los niños comiencen á participar de los
Divinos Misterios, sin saber que es lo que deben,
y como deben practicar para recibirlas dignamente. De aquí el perseverar regularmente én la
misma ignorancia hasta la muerte. De aquí el
tropezar, los Confesores con penitentes tan mal
guisados, y desprevenidos; que se ven precisados á disponerlos en el mismo Confesonario, si
las circunstancias lo permiten. De agui finalmente un número inmenso de Confesiones, y Comuniones sacrilegas, ó á lo menos infructuosas. Yo
confieso, que es empeño arduo el desterrar del
todo esta ignorancia en muchos pueblos derramados en barrios distantes de la Iglesia; pero al
mismo tiempo creo, que se remediará en gran
parte, si con tesón, y método se procura la instruccion de los Niños antes de la primera Comunion; si ademas al pueblo se le esplica el modo
práctico de disponerse para la confesion, y
Comunion, en Misas mayores, ú otros tiempos
oportunos, no una, ú otra vez, sino una gran
temporada. Y para que el Catequista tenga

algun alivio en un Egercicio tan importante, le
presento estas pequeñas instrucciones distribuidas en cuatro partes. En la primera parte se instruye al Niño sobre la Confesion: En la segunda
sobre la Comunion: En la tercera se le hace
poner en práctica lo que en las dos primeras se
le ha enseñado especulativamente. Y en la cuarta se han recogido las Instrucciones mas importantes, y oportunas, para que un Vascongado
viva segun la Ley de Jesu-Cristo.
El método que convendrá adoptarse en cada
Pueblo, dejo con gusto a la prudencia, y discrecion de los Señores Párrocos; y solo añadiré, que
si me viese en la necesidad de haber de emprender una ocupacion tan delicada, procuraria
valerme, en cuanto fuese posibla de las reglas
simientes. I. A ningun Niño colocaria en la clase
de los que han comenzado las Instrucciones para
la primera Comunion, si no sabe las cuatro partes del Cátecismo. Esta es la práctica de los
Obispados donde esta Disciplina de la primera
Comunion ha estado mas floreciente, y se conforma con el sentir de los autores, que para la
primera comunion piden, que el Niño sepa la

Doctrina, cuyo compendio son las cuatro partes
del Astete. Esto viendo, que algunos me dirán,
que no es necesario que se sepan las cuatro partes á la letra, si se saben en cuanto á la sustancia. Es asi. ¿Pero cómo podrán saber los Niños, e
idiotas la sustancia de las cuatro partes; y como
darán razon suficiente de ellas si jamas las han
aprehendido, ni con las expresiones con que las
esplica el Cátecismo, ni con otras? II. Donde hay
Maestro, y Maestra de primeras letras debe procurarse, que los Padres envien á tiempo los
Niños, y Niñas á la Escuela respectiva, para que
desde la edad tierna comiencen con la Doctrina.
III. Aunque no haya este auxilio, la esperiencia
enseña, que no suelen faltar personas que con
amor y caridad sacrifiquen algun tiempo para
instruir á los Niños y Niñas. He conocido un hombre, y una muchacha que en las Parroquias
donde vivían se divertian en este egercicio, y
hacían segun me aseguraron un bien imponderable á la juventud. IV. En muchas Parroquias de
este Pais hay barrios tan distantes de la Iglesia
que los Niños, y Niñas no pueden asistir á la
Escuela, ni otra casa de la proximidad de la

Parroquia á no hacer sus Padres un empeño
extraordinario. Para instruir á los Niños de semejantes barrios, dos medios oportunos se practican en algunos Lugares: el primero es instruir
algunos Niños y Niñas de los mismos barrios,
para que estos enseñen á los demas; y el segundo el enviar alguna persona juiciosa, para que
durante el invierno los instruya. Ojala se estableciesen en nuestras Parroquias las Cofradías de la
Doctrina Cristiana tan recomendadas de la Silla
Apostolica. Entónces no habría estas angustias,
y en cada barrio los Cofrades cuidarían de la
enseñanza de los Niños, e ignorantes en la doctrina. V. Cuando el Niño ha aprehendido las cuatro partes del Astete, se le pasa á la clase de los
están instruyéndose para la primera Comunion.
Se le enseña el primer año lo perteneziente al
Sacramento de la Confesion: en el segundo lo
respectivo á la Comunion; y finalmente sé le
detiene el tiempo necesario en el modo práctico
de prepararse, y recibir ambos Sacrarnentos.
Algunos reputarán esto casi imposible para practicarse con los Niños. pero si consultan con la
experiencia de varios Obispados, se desengaña-

rán. VI. A los que se muestran mas aplicados se
les debe dar algun premio. Asi se práctica en
muchas partes; y con extraordinario esmero en
Italia. El dia de la primera Coinunion á cada Niño
se le dará un exemplar nuevo de estas Instrucciones, para que les sirva de Devocionario. VII.
Segun la Diciplina actual de la Iplesia parece
mas verisimil, que la discrecion suficiente para la
Confesion no basta para la primera Comunion,
exceptuando el peligro de la muerte, para la
debida inteligencia de esta regla debe tenerse
presente primero: Que en las prirneros tiempos
de la Iglesia no se esperaba á los años de la discrecion, ó uso de la razon para dar á los niños la
primera comunion, sino que se les administraba
á una con el Bautismo bajo las Especies de vino.
Esta Disciplina dura todabia en la Iglesia Griega,
y duró en la latina hasta el Siglo XII. á lo menos
en algunas partes; y Martene Escritor del Siglo,
que acaba de espirar, asegura, que el mismo la
vio practicarse en Basilea. 2. que en la primitiva
Iglesia los que asistian á Misa comulgaban, y
solo se excluia á los Catacumenos, y Penitentes;
de donde se puede inferir que los niños que lle-

garon al uso de la razon, y asistían al Sacrificio
no serían excluidos. 3. Que el Concilio Lateranense IV. celebrado el año de 1215. en el Canon
21. mandó, que todos los Fieles, que hubiesen
llegado á los años de discrecion, se confesasen á
lo menos una vez al año, y se comulgasen por
Pascua. Hay alguna duda sobre si este Concilio
se contentó para la primera comunion con la
misma discrecion que basta para la confesion;
pero mirando al contesto del Canon, y á la Disciplina que hasta entonces se observó en este
punto, parece muy creíble con San Antonino,
que los padres del citado Concilio no quisieron
exigir mayor discrecion para el uno que para el
otro Sacramento. 4. Ultimamente opinaron insignes Teólogos que para la primera comunion no
basta que el niño tenga discrecion para conocer
el bien y mal, sino que ademas se requiere que
discierna el manjar celestial de la Eucaristia,
conozca sus efectos, y pueda gustar de ellos, y
la Iglesia en el Ritual nos dió la regla siguiente:
lis, qui propter aetatis imbecillitatem nondum
hujus Sacramenti cognitionem, & qustum
habent, administrari non debet. VIII. La edad en

que regularmente llegan los niños á este conncirrriento, y gusto de que habla el Ritual, suele
ser la que media entre los diez y catorce años,
como nos dice el Manual impreso en Salamanca
el año de 1591. Communiter aetas huic rei apta
(ut pueris ministretur Eucharistia) esse solet ab
anno decimo usque ad decimum quartum, Esto
mismo nos dice Francisco Suarez. Mas esto no
quita el que pueda haber niños en quienes se
anticipe la discreción que se requiere para la primera comunión, ya por el clima, y claridad de
entendimiento, ya por una diligente educación.
De esta regla se puede colegir, que si los niños
empiezan á instruirse á tiempo, hasta los catorce años se les podrá enseñar cuanto se requiere, para que reciban la primera comunion con el
debido respeto y discreción. IX. En cuanto al
pueblo particularmente si hay muchos que ignoren el modo de disponerse para recibir los Sacramentos, procuraria explicarle en Misas Mayores,
y otros tiempos oportunos por espacio de dos ó
tres años las Instrucciones, que aquí ofrezco á
mis paisanos, ú otras que se escriban mejor,
siguiendo el órden con que están puestas. Haria

decir al chico destinado para este fin una instruction oyéndole el pueblo; y ella me sirviria de
asusto para una, ó mas platicas; y para este fin
puede servir mucho la apreciable obra que en
dialecto Guipuzcoano acaba de dar á luz mi caro
amigo Don Juan Antonio de Moguel. Es muy
bueno exponer el Evangelio del dia; pero nosotros vivimos en pueblos donde los Feligreses no
pueden acudir á la Parroquia con la comodidad
que en Navarra, Aragón, y Castilla; y es necesario que primero se atienda á lo mas urgente en
aquellas horas, en que el pueblo pueda asistir, y
esto parece muy conforme al Concilio Tridentimo
Sess 5. Cap. 2. de Reformat. X. Las Cédulas de
aprobacion en Doctrina Cristiana deben ser muy
caras, para que el pueblo se mueva á acudir á la
Doctrina; y si en esto se da lugar á contemplaciones, si no se les exâmina sino de pura ceremonia, todas las Instrucciones que el Párroco
diese en los dias Festivos, no alcanzarán para la
gente mas necesitada, porque no acudirá a ellas.
XI. Con los jóvenes que aspiran al Matrimonio
debe observarse con puntualidad lo mandado
por el Ilustrísimo Irigoyen, examinandolos seria-

mente en la Doctrina antes de las proclamas. Si
algunas de estas reglas no agradaren á los Catequistas acostumbrados á otro método de menos
fatiga, no riñamos por esto, y concluyo con lo
que segun escriben Sidonio dijo á Drossulo Satyra 1ª. Quod justum est scribo, nec multum, Drossule, curo sive huic, sive illi displiceat, placeat.

Advertencia I.
Este prólogo se ha puesto en castellano,
temiendo que muchos Catequistas no lo leerían
de otra suerte.
Advertencia II.
El dialecto en que se escriben las Instrucciones, es un medio entre el de Beterri, y Goyerri.
Se diferencia del de Hernani, y San Sebastian v.
g. en dezute, dute, duenak, dutenak dituzute,
dituzte, &c. que es segun el modo de San Sebastian; y en el nuestro: dezue, due, duanak, duenak, dituzue y ditue.
Advertencia III.

Al pie de cada instruccion se pondrán varias
veces citas, no porque sirvan para los Niños; sino
porque el Catequista muchas veces deseará
saber, y registrar las fuentes de donde se ha
estractado la instruccion; y es mas facil el quitarlas, que ponerlas.
Advertencia IV.
Para insinuar la pronunciacion particular que
tienen varias espresiones Vascongadas uso del
accento circunflexo al modo que en el castellano
está hoy en uso: v. g. gaixoa tiene su pronunciacion particular que no es facil fixarla mejor que
con la crema, ó capucha, en cuyo lugar usan
algunos de dos consonantes, como en ttipia,
maittea, &c.

LENENGO PARTEA
KONFESIOKO SAKRAMENTUARI
DAGOZKAN ERAKUSALDIAK

LENBIZIKO ERAKUSALDIA
Zer dan eta nork Eliz Ama Santari
utzi zion Penitenziako edo
Konfesioko Sakramentua.
Erakusleak. A aurra, ikasi dezu Asteteren
Doktrinako liburutxoa? Ikasi bear dituzu bada
orain Penitenziako edo konfesioko Sakramentuari daguzkan gauzak. Esadazu.
G: Eliz Ama Santaren Sakramentuen artean
hirugarrena zein da? E: Penitenziako edo Konfesioko Sakramentua. G: Zer da Penitenziako edo
Konfesioko Sakramentua? E: Bekatariaren aldetik: biotzeko damua ontzeko asmo osoarekin;
aozko Konfesioa eta obrazko satisfakzioa: Eta
Konfesorearen aldetik absoluzioa. G: Nork utzi
zion Eliz Ama Santari Sakramentu au? E: JesuKristo gure Jaunak. G: Jesu-Kristoren etorrera
baño len ez ote zan Konfesiorik? E: Moisesi Jaunak letraz ezarririk Lege zarra eman zion artean,
etzan izan Konfesiorik, ez eta geroz ere lege
zarraren azpian bizi etziranen artean. G: Moise-

sen Legean ote zan Konfesiorik? E: Omen zan,
Jauna, Konfesioa baña Sakramentu etzana; eta
bekatuak barkatzeko indarik eta kemenik etzuana. G: Beraz Jesu-Kristo etorri zan artean etzan
izan bekatarientzat barkaziorik? E: Bai, Jauna,
Fede, Esperanza, ta onezko damu edo Kontrizio
osoarekin biurtzen baziran Jaunagana. G: Nori
utzi zion Jesu-Kristok bekatuak barkatzeko
eskua? E: Ez edozeñi, baizik Apostoluai, Obispo
Jaunai eta, oek Konfesioak aditzeko bidaltzen
dituen Apaizai.

BIGARREN ERAKUSALDIA
Zertako ipiñi zuan Jesu-Kristok
Konfesioko Sakramentua eta zer
ondasunak dakarzian.
G: Zertako ipiñi zuan Jesu-Kristok Konfesioko

Sakramentua? E: Bataioa ezkero ekindako bekatuak barkatzeko. G: Zer ondasun dakarzi barkazio onekin batean? E: Ondasun andiak eta asko.
G: Zein dira? E: Lenbizia, barkatzen du bekatuai
zegoten betiko pena, eta aldatzen du, emen edo
purgatorioan denboraz bukatuko dan penan.
Bigarrena, biurtzen dio animari, bekatuarekin
galdu zuan graziaren apaindura ta soñeko ederra birtute ta doai askorekin. Irugarrena, berriro
egiten du Jainkoaren hume ta adiskide, Jesu-Kristoren senide, Espiritu Santuaren bizileku edo
Eliza eta Zeruaren jabegai. Laugarrena, ematen
ditu bekatutik aldegiteko eta bizitz onean irauteko Zeruko lagunzak. Bostgarrena, ematen du
askotan animako pakea ta sosegu gozo bat. Seigarrena, piztutzen ditu, bekatuarekin illak gera-

tu ziran obra on, edo Zerurako irabaziak. G: Konfesatzen diran bekatari guziak artzen ote ditue
ondasun oek? E: Ez, Jauna, baizik Konfesio ona
egiten duenak.

IRUGARREN ERAKUSALDIA
Konfesio on batek eskatzen dituan
gauzak.
G: Zenbat gauza bear dira Konfesio on bat
egiteko? E: Bost gauza. G: Zein dira? E: Lenengoa
examina; bigarrena dolorea, edo egindako utsegiteen damua. Irugarrena ontzeko edo; aurrera
bekaturik ez egiteko asmoa. Laugarrena Konfesioa. Bostgarrena Satisfakzioa. G: Zenbat gauzatara biurtzen dira esan dituzun bost oek? E: Irutara. G: Zein dira? E: Biotzeko damua, aozko Konfesioa ta obrazko satisfakzioa. G: Zergatik bost
gausa ark biurtzen dira iru oetara? E: Zeren examina biurtzen dan Konfesio onera; eta ontzeko
asmoa egiazko damura. G: Zer izen eman oi zate
biotzeko damuari, aozko Konfesioari eta obrazko
satisfazioari? E: Penitenziaren iru parteen izena.
G: Zergatik ori? E: Zeren iru gauz oek txit bearrak
diran Penitenziako Sakramentua osatzeko eta
bekatuen barkazioa osotoro iristeko.

LAUGARREN ERAKUSALDIA
Zer dan eta nola egin ditekean
examina.
Esan dituzu, Konfesio on bat egiteko bear
diran bost gauzak. Orain esadazu.
G: Zer da examina? E: Egindako utsegite edo
bekatuen kontuak ateratzea. G: Zer egingo dezu
onetarako? E: Bost gauza. G: Zein dira? E: Lenbizia, jarriko naiz Jaunaren aurrean leku egokiren
batean, ta adoratuko det humiltasun eta errespeto guziarekin, goizeko jaieran erakusten dan
bezala. Bigarrena, emango diozkat eskerrak egin
dizkidan mesede guziak gatik, baña batez ere;
zeren oraindaño itxedon didan bekatutik irteteko
eta beragana biurtzeko. Irugarrena, eskatuko
diot Espiritu Santuari argia ta lagunza nere utsegiteak ezagutzeko, ongi damutzeko ta Konfesatzeko. Laugarrena, begiratuko det, azkeneko
konfesioan bekatu larriren bat aztu ote zitzatan,
eta emandako penitenzia egin nuan, edo ez.
Bostgarrena, animaren begien aurrean ipiñiko

ditut Jainkoaren Legeko amar Aginteak, Eliz Ama
Santaren bostak, nere estadu, bizimodu eta karguak dituan eginbideak, eta kontu aterako det,
nola eta zenbat bider utsegin dedan bakoitzaren
kontra. Erakusleak. Ongi esan dezu: eta zer dan
Jaunaren aurrean jartzea, eta nola gauz oek egiten diran batzuetan laburrago, erakutsiko zatzu
hirugarren Partean.

BOSTGARREN ERAKUSALDIA
Konfesio gaiztoak berritzeko nola
egin ditekean examina.
Erakusleak. Esan dezu, nola egin bear dan
azkeneko Konfesiorik oraindañoko examina.
Demagun, aurtasunetik, edo geroz egin dituzula
Konfesio gaiztoren batzuek: nola egingo dezu
oek berritzeko bear dan examina? E: Lenbizia,
jarriko naiz Jaunaren aurrean, eta adoratuko det
humiltasun eta errespeto guziarekin. Bigarrena,
emango diozkat eskerrak, egin dizkidan mesede
guziak gatik, baria batez ere zeren oraindaño
itxedon didan bekatutik irteteko ta beragana
biurzeko. Hirugarrena, eskatuko diot Espiritu
Santuari argia eta lagunza nere utsegiteak ezagutzeko, ongi damutzeko eta Konfesatzeko. Laugarrena, begiratuko det, zenbat denbora, edo
urte dan gaizki Konfesatzen asi nintzala, bataz
beste urtean zenbat Konfesio eta Komunio egin
ditudan bitarte orretan. Bostgarrena, Konfesatzen nintzanean, oroitzen ote nintzan leneko

Konfesio ta Komunio gaiztoaz. Seigarrena, animaren begien aurrean ipiñiko ditut Jainkoaren
Legeko amar Aginteak, Eliz Ama Santaren bostak, nere estadu, bizi modu ta karguak dituan
eginbideak, eta kontu aterako det, nola, ta zenbat bider utsegin dedan bakoitzaren kontra. Zazpigarrena, zenbat bider utsegin dedan, oroitu
ezin banaiz, alik ongiena kontu aterako det, zer
oitura gaizto izan dedan Mandamentu bakoitzean, astean edo illean zenbat bider erortzen
nintzan pensamentuz, itzez eta obraz gutxi gorabera.

SEIGARREN ERAKUSALDIA
Zer dan Konfesio onak eskatzen
duan bigarren gauza, ta onek bear
dituan doaiak.
G: Konfesio on bat egiteko bear dan bigarren

gauza zein da? E: Dolorea, edo egindako utsegiteen damua. G: Zer doai edo kondizio eskatzen
ditu damu onek? E: Lau doai edo kondizio. G: Zein
dira? E: Lenengoa, Zerutikakoa, edo sobrenaturala izatea. Bigarrena, barrendik, edo biotzetik
jaioa izatea. Irugarrena, bekatu larri edo mortal
guzietara zabaltzen dana. Laugarrena, kalte eta
gaitz guzien gañetikakoa izatea. G: Zer aditzen
dezu Zerutikako damuaren izenez? E: Aditzen
det, damu au dala Espiritu Santuaren lagunza
eta graziarekin sortzen dana. Aditzen det gañera, damu au sortzen dala Fedeak erakusten duan
damu bide edo motiboren bategatik. G: Zer aditzen dezu barrendik, edo biotzetik jaiotzen dan
damuaren izenez? E: Aditzen det, ez dala asko
auaz esatea damu det, Jauna, ezeta bularrari

golpe andiak ematea ere, baizik bear dala biotzetik egiaz eta benaz sortzen dan damua. G: Zer
aditzen dezu bekatu larri guzietara zabaltzen
dan damuarekin? E: Aditzfn det, ez dala asko
bekatu larri batzuen damua, baizik bear dala
guziena. G: Zer aditzen dezu kalte eta gaitz
guzien gañetikako damuaren izenez. E: Alako
eran eta añ biotzetik damutu bear zaiola bekatariari, non naiago lukean beste edozein kalte eta
gaitz gertatu balitzaio ezen ez bekatuan erortzea.

ZAZPIGARREN ERAKUSALDIA
Zenbat gisatara dan damu
Zerutikakoa, edo sobrenaturala: Zer
dan Atrizioa.
G: Zenbat gisatara da damu Zerutikakoa, edo

sobrenaturala? E: Bitara. G: Zein dira? E: Bata da
beldurrezkoa ta berekoia, eta deritza Atrizioa;
bestea onezkoa, eta deritza Kontrizioa. G: Zer da
Atrizioa? E: Damu bat biotzean sortzen dana, lenbizia, zeren gauza guziz itsusia dan, Zerurako
egin, eta bere Semearen odol preziotsuaren kostuz erosi ginduan Jaunaren kontra altxatzea eta
bekatu egitea. Bigarrena, zeren bekatu larria
egitean, galdu degun Jaunaren grazia eta Zerurako esku eta deretxa guzia. Irugarrena, zeren
bekatu larri bakoitzarekin irabazi ditugun betiko
su eta garrak, edo infernuko penak. Laugarrena,
zeren Jaunak guganako urrikimentuz deitzen
digun bekatutik irteteko eta eskeintzen digun
gure eskergabekeria guzien barkazioa, Jesusen
Eriotza eta merezimentuak bitarteko dirala. G:

Zergatik deitzen zaio Atrizioari beldurrezko
damua? E: Zeren sortu oi dan betiko bizitza galtzeko eta betiko su eta garretan erortzeko beldurrez. G: Zergatik deitu diozu berekoia? E: Zeren
biotzak atriziozko damua sortzen duanean, bere
on eta egitekoari bakarrik begiratzen dion. G:
Asko ote da atrizioa Konfesio ona egiteko? E:
Bera utsik ez da asko bekatariari graziaren
apaindura ederra emateko, baña prestatzen du
au iristeko Konfesioko Sakramentuarekin
batean; eta onena da beiñ saiatzea Atriziora, ta
gero onezko damu edo Kontriziora.

ZORTZIGARREN ERAKUSALDIA
Onezko damu edo Kontrizioaren
gañean.
G: Zer da onezko damu edo Kontrizioa? E:
Damu bat biotzean sortzen dana, zeren Ontasun
eta Maitagarritasun baztergabea dan Jaunaren
kontra bekatu egin degun. G: Zergatik damu oni
deitu diozu onezkoa? E: Zeren damu au sortzeko
bidea dan, ez beldurra, baizik Jaunaren Ontasun
eta Maitagarritasun bazterrik eta neurririk ez
duana. G: Atrizioa edo kontrizioa da obea? E: biak
dira onak, baña askoz prestuagoa ta obea da
onezko damua edo Kontriziua. G: Zergatik? E:
Zeren, len esan dan bezala, Atrizioa bera utsik
ez dan asko bekatariari graziaren apaindura ederra emateko; baña Kontrizioa da damu añ indartsua, añ miragarri ta prestua, non biotzean sortzen dan une edo puntuan bertan aienatzen
dituan bekatu larri guziak, eguzkiak gauaren
illuntasunak aienatzen dituan eran. G: Beraz
onezko damu edo Kontrizioarekin konfesatzeko

prestatzen bada bat, eta Elizara dijoala bidean
iltzen bada Konfesio gabe, Zerura joango da? E:
Bai, Jauna, zeren Jaunaren grazian ilko dan. G:
Eta beldurrezko damu edo Atrizioarekin prestatzen dana konfesatzeko, Elizarako bidean iltzen
bada Konfesio gabe, nora joango da? E: Infernura, zeren bekatuan ilko dan. Erakusleak: Ongi
diozu; orregatik sarritan, eta biotz osoz egin bear
lituke Kristauak Fede, Esperanza, Karidade ta
Kontriziozko afektoak, eta oek egiteko balia diteke, Dotrinako liburutxoak dakarren goizeko jaieraz.

BEDERATZIGARREN
ERAKUSALDIA
Zer dan Konfesio onak eskatzen
duan hirugarren gauza.
G: Konfesio on bat egiteko bear dan irugarren
gauza zein da? E: Ontzeko, edo aurrera bekaturik
ez egiteko asmoa. G: Nolako asmoa ote da asmo
au? L. Lenbizia, asmo oso eta sendoa. Bigarrena,
bekatu guzietara, larrietara beintzat, zabaltzen
dana. Hirugarrena, asmo eragillea. G: Zer aditzen dezu diozunean: asmo oso eta sendoa? E:
Aditzen det asmo biotz guzitik jaioa, eta alako
sasoian ipintzen duana bekataria, non prest jartzen dan ezergatik ere aurrera bekaturik ez egiteko, ez eta bizitzagatik edo eriotzagatik ere. G:
Zer aditzen dezu diozunean: bekatu guzietara,
larrietara beintzat, zabalzen dana? E: Aditzen
det, Konfesio ona egiteko ez dala asko bekatu au
edo ura ez egiteko asmoa, baizik bear dala bekatu, larririk beintzat, batere beiñere ez egitekoa.
G: Asko ote da bekatu larririk beñere ez egiteko

asmoa, bekatu benialik baizik egin ez duana,
konfesatzen danean? E: Ez, Jauna. G: Zeregin
bear du bada onelako bekatariak, Konfesioko
Sakramentuaren ondasunak ez galtzeko? E: Artu
bear du asmo osoa bekatu larririk ez egiteko,
beiñere, ezeta Konfesatu dituan, benialak ere,
batez ere au edo ura. Orregatik onena da gutxitan egindako bekatu benial andiskoteren bat
aitortzea, larririk ez danean. G: Zergatik hori? E:
Zeren errazago sortzen dan gutxitan egin oi dan
bekatuan ez erortzeko asmoa. G: Zer aditzen
dezu diozunean: asmo eragillea? E: Aditzen det
asmo bat, bekataria esnatzen eta azkartzen
duana, aurrera bekaturik ez egiteko neurri egokiak artzera.

AMARGARREN ERAKUSALDIA
Asmo eragilleak eskatzen dituan
neurri egokien gañean.
Erakusleak. Esan dezu, asmo eragillea dala
asmo bat, bekataria esnatzen eta azkarzen
duana, aurrera bekaturik ez egiteko neurri egokiak artzera. Ezadazu orain.
G: Zer neurri dira oek? E: Bearrenak sei. G:
Zein dira? E: Lenengoa bekaturako bide eta perill
urkoak beti-betiko utzitzea. Bigarrena, utzitzea
era berean, besteri bekaturako bidea ematen
dioen izketa eta modu gaizto guziak. Hirugarrena, lagun urkoari bere honran, izen onean edo
beste ondasunetan egindako kalteak desegitea
eta gauza bere jabeari biurtzea lenbaitlen. Laugarrena, bekaturen batean erorzeko oitura izan
bada, au eskuratzeko eta ezitzeko benaz saiatzea: Eta argaltasunez irristatzea gertatzen
bada, lenbaitlen altxatzeko alegiña egitea Sakramentuen sendagaiak artuaz. Bostgarrena, bakoitzaren estadu, bizimodu eta karguari dagozkan

eginbideai arretaz erantzutea. Seigarrena, ezagutzea ez gerala gauza edo gai gerenez, eta Jaunaren grazia ta lagunza gabe neurri oek artzeko,
ezeta Jesus bat esateko ere: eta grazia hau kontuz billatzea, dala Jaun berari umilki eskatuaz,
eta sarritan Sakramentuak artuaz, dala Birjiña
txit santa bekatarien Ama gozoa Bitarteko ipiñiaz. G: Konfesatzera datozen guziak ote dakarte
esan dezun bezalako asmoa? E: Ez Jauna; omen
dira alabaña bekatari asko asmoaren iduri utsarekin datozenak.

AMAIKAGARREN ERAKUSALDIA
Ontzeko asmo-iduri utsarekin
konfesatu oi diran bekatarien
gañean.
G: Nor, edo zeiñ ote dira ontzeko asmo egiazko gabe, edo asmo-iduri utsarekin konfesatzen
diranak? E: Asko bide dira, baña ezagutuenak
hoek. Lenbizia, Dotrina eta ongi konfesatzeko
prestaera ikasteko arretarik artu nai ez duenak.
Bigarrena, bekaturako bide ta perill urkoak,
uzteko biotzik ez duenak. Hirugarrena, besteri
bekaturako bidea ematen dioen hitz loi eta
modu gaiztoak laja nai ez dituenak. Laugarrena,
lagun urkoari onran, izen onean, edo beste ondasunetan egindako kalteak desegiteko, edo
jabeari bere gauza biurtzeko arretarik ez duenak. Bostgarrena, bekaturako oiturak garaitzera
benaz saiatu nai ez duenak. Seigarrena, bere
estadu, bizimodu eta karguaren eginbideaz
ardurarik gabe bizi diranak. Zazpigarrena, lagun

urkoaganako gorrotoa, edo gorrotoaren siñaleak
utzi nai ez dituenak.

AMABIGARREN ERAKUSALDIA
Zer dan, Konfesio onak eskatzen
duan laugarren gauza.
G: Konfesio on bat egiteko bear dan laugarren
gauza zein da? E: Konfesioa. G: Zer aditzen dezu
konfesioaren izenez? E: Aditzen det egindako
bekatuak aitorzea edo esatea barkatzeko eskua
duan Apaizari. G: Aitortu edo konfesatu bear ote
dira bekatu benialak ere? E: Ona da, baña ez da
premiazko gauza; eta nola konfesatu ditekean
bekatu benialak baizik ez duana, esan da bederatzigarren Erakusaldian. G: Zer doai edo kondizio bear ditu Konfesioak? E: Hirutara biur ditezke
guziak. G: Zein dira? E: Umilla egiazkoa eta osoa
izatea. G: Zer da konfesio umilla? E: Umiltasun
eta lotsa eder batekin bekatuak aitortzea. G: Zer
da konfesio egiazkoa? E: Aitortzea bekatuak examinan arkitu diran eran eta adiña. G: Zer da konfesio osoa? E: Bekatu larri konfesatu gabeak osotoro aitortzea. G: Konfesatu gabe utzitzen badezu bekatu larriren bat, zeren examinan gogora

etzatzun, edo zeren gero aztu zatzun, gaiztoa
izango ote da zure Konfesioa? E: Ez, Jauna, hori
nere kulpaz gertatzen ezpada, baña geratuko
naiz aztutako bekatu hura gero konfesatu bearrean. G: Lotsaz edo gaiztakeriaz bekatu larriak
edertzen, edo ixilik gordetzen badira Konfesioan,
zer bekatu egiten da? E: Sakrilejioa deritzan
bekatu izugarri bat. G: Zer egin bear du onelako
bekatariak? E: Berritu bear ditu gaizki konfesatzen asi zanetik egindako Konfesio guziak. G:
Beraz konfesatu gabe utzi zuan bekatua ezezik,
konfesatuak ere berriro aitortu edo esan bearko