🕙 28-minute read
Gosea lagun, laguna - 2
Total number of words is 3685
Total number of unique words is 2033
28.9 of words are in the 2000 most common words
42.1 of words are in the 5000 most common words
48.4 of words are in the 8000 most common words
Ziegaren bakardadean armada goseti baten presentzia
nabaritu dut, horrek ematen duen indarrarekin.
Apirilak 13, eguna.
Goiz goizetik etxera telefonoz deitu eta amarekin
egon naiz solasean. Normalean aski izaten dut astean
behin etxera deitzeaz, baina greba hasi zenetik bi aldiz
deitzen dut etxera, greban aurrera jarraitzeko ditudan
euskarri guztiei eutsiz.
-Zer, zelan pasatzen dozuz egunak, ba?– amak itaun.
-Liburuak mahai gainean ipini, aulkian jesarri, tabakorria eta ur botila parean eta hantxe, kieto, arratsalde
osoan geldi, geldi.
43
Gosea lagun, laguna
Pataterdi eta biok joan gara bisitara, "komunikatzera", etxe hauetan bisitan joateari esaten dioten
moduan. Mintzalekuetara heldu garenerako lagunak bertan zeunden. Inortxok ez du etsitzen baina pasa den
asteko giroaz alderatuz gero, nabaria da grebaren aldapa
gogortuz doala. Bisita bukatu denerako gogoa berpiztu
zaigu. Neu oso berritsu ibili naiz etorri zaidan andereñoarekin eleketan, ea isildu gabe, noizean behin ur botilari
tragotxo bat edo beste kenduaz, baina gose greban gaudenaz erabat ahaztuta.
Segapoto Kolektiboa
Gaurkoan Xiritronek kale egin digu, ez baita agertu
eguneroko hitzordura. Katemeren bat errondatzera
joango ote zen susmoa dugu, berak ere bisita eguna.
Bixita eguna. Hiru lagun heldu dittun: bik eztitten
mende erdia ostera beteko eta hirugarrena gertu zabillen.
Hori martxie hori berakin ekarri dutena! Bazirudiñen 1820 urteko mutilak zirala. Berrogei minututan goitik eta
behetik astindu dizkiñagu gai guztiak. "Zaharrak" omen
dittun, hi! Baa zahar guztiak holakoak badittun eta gazteak gazte, hau xupauta zion.
"Zaharrak horrenbeste urte
dauzkatenak, dauzkagunok
omen dira-gera.
Ilusioz beterik dagoena, zaharra?
Egunero bere kemena jartzen duena, zaharra?
Deus ere eskatu gabe
ahal duena eta gehio ematen duena, zaharra?
Baita zera ere!"
Apirilak 14,... 10. eguna
Hamargarren eguna. Tentsioa: 9,8/8. Miriku jaunak
"tentsioa pintzatuta" daukatela ziok. Hara!, gaurtxe arte
eztiat jakin izan ere tentsioak pintzak zittunikan. Xelebria
gero!
Beste aldetikan hor zebiltzak Madrileko asuntuarekin,
sekulakoak eta bi merke asko saldu nahian fatxa horiek.
Okerrena ordea, eta hamaika treñeruz gainera, "Achucha"
superrespañola. Aurkezteziña dek tipoa. Holakoak bazeudek Euskal Herrian ere, puaj!
Gosea lagun, laguna
Ez daude batere argi kontrol mediko eta kontrol
politikoaren arteko azterketak agindu dizkigute, "antidopina" omen, horretarako pote txiki batzuk
banatu zizkigutela gaurkoan bete genitzan goizeko lehen
txizarekin. Ohetik jaiki eta beranduegi gogoratu naiz
potetxoaz. Dena dela tanta batzuz lortu dut lagin bat
jasotzea.
" ..... anaien aurka ez habila
otso beltzarentzat atxik makila"
Pataterdik azterketa egiteko behar beste txiza
banuela baieztatu dit, "pittin bategaz nahikoa da, txo!",
eta barrezka hasi da bere aspaldiko lantokiko langile batzuen jarrera gogoratuz. Antza denez, patronalak txiza
azterketak agintzen zizkietenean, lankide batzuk, kalitatearen ordez kantitateari erreparatuz, egunkari orriz estaliriko txizaz leporaino beteriko litrozko botilekin
azaltzen ziren lantokian.
Moduluko bozgorailutik lurralde lehor honetan
harreman familiarrik ez duten presoentzako abisua
pasatzen ari dira:
Segapoto Kolektiboa
– Aquellos internos que no tengan aquí la vinculación familiar hagan ahora mismo instancia solicitando
traslado a su comunidad de origen. Imprescindible estar
en segundo grado.
Bakarrik ahaztu zaie esatea "que se abstengan los
etarras", hemendik esaten duten legez. Gu ez gaude
bigarren graduan baina, horretaz gainera, maltzurkeriz
egindako zerbait da, geuk entzuteko moduko mezu
sibilino bat, txiste bat. "Sistemak funzionatzen du, sistema ona da. Zuek ere, errebelde aluok, zintzoak izan
eta begira nola lortzen diren gauzak, gose grebarik
egin gabe".
Oso baxu eta etsitua ibili naiz gaur. Hirugarren solairuan daude gure ziegak eta eskailerak igotzea gero eta
lan neketsuago bilakatzen da. Aurretik, ni baino bizkorrago, Pataterdik irekitzen du mendi-martxa. Bera da
Gorbeia igotzeko behar dudan gidaria. Lehertuta nago
baina lagunak, bere keinu serioaz, ez du tregoarik ematen eta isilean "aurrera lagun" zioela iruditu zait.
Gora Euskal Errepublika!!
Biba Zapata, kabrones!!
Apirilak 15, eguna
Gosea lagun, laguna
Kontsultan Ortega Lara kartzelariaren arrestatzea
dela eta egunotan lakio urdinez eta ozpin aurpegiz dabilen sendagile emakumeak "kontrola" pasatu dit. Bistan
zen bere lana inolako arretarik gabe betetzen zebilela,
axolagabekeriaz, gorrotoz.
Ziegazainen akats bati esker elkartu egin gara lagun
grebalari guztiok espetxeko eritegiaren itxarongelan,
neska ezik. Ez dago atzeko egunetako txinparta bera,
baina mantentzen dira su eta erabakitasuna. Dagoenekoz konpa batzuk 8 bat kilo galdu dute. Neuk bost baino
ez eta errudun sentitzen naiz.
Segapoto Kolektiboa
Ziegan bakarturik arratsalde osoan ikasten egon
naiz, hauxe baitut janari ezak eragiten duen sufrikario
psikologikotik ihes egiteko terapiarik hoberena, egun
hauetan garatutako teknika bat.
Ño, ederki hasi den eguna. Heldu dittun gosariarekin
eta eztidan ba gartzeleroak hau esan:
Kartzelariak –¿No desayuna?
Nik – No
Kartzelariak – Pero coma algo, hombre
Nik – Que no.
Kartzelariak – Bueno, el ayuno debe de ser bueno, ¿no?
Nik – Siii, una barbaridad. ¿Has probado alguna vez?
Kartzelariak – No, pero como por hay se dice eso...
Nik – Fácil, pregunte a cualquier mediko.
Kartzelariak – De todas formas debe de ser bueno,
pues Gandy y Jesucristo lo hicieron.
Nik – ¡¡¡¡¡ Igual te crees que lo hicieron por afición o
algo así?
Kartzelariak – La verdad no os entiendo. Es una postura dura, pero al final para nada.
Nik – Eso ya te contaré yo un poco más adelante.
Kafkianoa den, ezta? Eta tipoa guztiz irripartsu denbora guzian, etzanala pentsa. Beno, gutxinez patioan marmarka aritzeko gaia izan diñagu eta. Bihar gehio.
Apirilak 16,... 12. eguna
Gaur Artzai Onean gose greban egondako talde baten
postaltxoa jaso diat. Erredios, ze indarra nabaitzen dan
hoiengan! Mordoxka postala jaso diat honuzkero eta pilak
zihero kargatu egiten zizkidatek. Etsaiak dionez, lau katu
omen gaituk. Garbi zegok batuketatan oso plako dabillela.
Doinua: "Iparragirre abilla dela"
Gosea lagun, laguna
Gaur gure gorputzaren pitxarrak "aztertzera" joan
garenean egokitu zaigun sasi-sendagileak "día nº 11" ipiñi
Donostiako Artzai Onean
zeiñen ekintza ederrak!
Astindu ttuzte goitik beheraiño
Euskal Herriko bazterrak.
Gose greabalariak,
txori hegalariak,
dittugu bake-zuztarrak,
hemendik eman nahi dizkiegu
bihotzez gure eskerrak.
dik. "Altza"-k hori ikusita esan ziok hamabigarrena dala,
bostean hasi giñalako. Eta tipoa etsita! Hala izan da:
Altzak – Aizu, gaur eztegu 11. eguna, baizikan.
Sendagileak – E? Ze? Nola? Aaaa, exxxxto, prrrfst....
beno, gertatzen dana nik "nere" zerrendak zero zenbakiaz
hasten dittutela....
Segapoto Kolektiboa
Zer esan ez dakitenean (errenuntzioan harrapatuta,
noski) gezurra bota behar lehenengo, baita zoroena izanda
ere. Erredikulu latzenean erortzen badittuk berdin-berdin
zaiotek. Hauxen dek daukagun "demikrazia"-ren siñalerik
garbiena.
Ze poza! Gaztelu beltzean gose greban ari den gure
printzesaren berriak izan ditugu gaurkoan. Gaur duela
bederatzi egun idatzitako eskutitza zen, beti bezala
gozotasun eta bitalismoz betea. Greban ondo dabilela
diosku, zorabioaz eta abar, baina berak hasiera batean
usten zuen baino askoz hobeki. "Horren ondo ez daramadana zera da, egun osoan isolatu egote behar hau, bakardadean, eta gainera baldintza hauetan..."– eta batek
departamendu zelular ilun, hertsi eta hotz bat begiztatzen du, non dena presoaren aurka dagoen, kartzelariak
barne– " iraungo dut"– baieztatzen du.
Arratsalde partean, irratiaren bidez dakigu Oreretan
Martuteneko espetxeko kartzelari bat tirokatu egin
duela ustez ETAko komando batek, horren ondorioz
zaurituta suertatu delarik. Hemendik ez dugu ezer
sumatu. Funtzionarioek lasai dirudite. Dena dela, hau ez
da horrela geldituko. Handik edo hemendik azalduko da,
eta ez asko barru, zital hauen mendekua.
Apirilak 17,... 13. eguna
Hamabi urtez preso dagoen ijito isila izan da gaur
hurbildu zaidan preso bakarra atzo Oreretan gertatuko-
Gosea lagun, laguna
– El ayuno limpia el cuerpo y fortalece el espíritu.
– No sabe usted cuanto.
Oso aurpegi ilunak ikusi dira gaur, bai eritegian bai
kartzelarien artean ere. Oreretako pasadizoa zela eta
eguerdiko hamabietan bost minututako geldialdia
burutu dute kartzelariek, hemengo bizitzan apenas islararik izan duen saioak. Orain arteko gure grebarekiko
jarrera nagusia indiferentziarena izan da, ezer gertatzen
ez bailitzan. Kartzelari batzuei irribarre zitala marrazten
zaie gu sufritzen ikustean, eta ez da falta izan iruzkin
inozoak egiten zituen kartzelaria ere:
aren jakin-minez. Kontatu diodanean aurpegi liluratu
batez gelditu da, ea sinesten ez zituela Euskal Herriko
kontu hauek, non aldiro Pulgarzito-k Ogroa jaten duen.
Segapoto Kolektiboa
Gainontzeko presoak kartzelarien mendekuen beldur dira, batez ere euskal presoekin solasean antzematen badute. Hala ere, atzoko ekintza armatuak gure
grebaren oihartzuna patioan zabaldu du eta preso
arruntak ohartu dira gure egunetik eguneko argaltasun
eta zurbiltasunez, eta errespetuzko begiradak zuzentzen
dizkigute.
Goibel ostera ere. Hemen laino bat ikustea holako
gauza harrarotzat jotzen dek, eta honuzkero badaramakizkigu hamabi egun goibelduta, ebia tarteka, haizea...
Beste espetxe batean dagoen kide bati giltxurdiñetako kolikoak sekulako ziztada eman omen ziok. Ez
omen du gose greba utzi behar, beltzak eta gorriak ikusita ere. Juxtu-juxtu PNV-ko errenegatuak guri buruz ia
egunero esaten dutena. Ezin dittek halakorik onartu
beren mixerian.
Apirilak 18, eguna
Hemengo kide batek ( gaurtikan aurrera "Indurain"
bataiatu deguna) "gose greba hau nik behintzat Gorosperen martxean hartuko juat" esan zigun. Sendagilearenganakoan bildu gera modulo ezberdiñetako lagunok eta:
Hasieran Gorospe bezala eta azken txanpa Indurain
bailitza abittu.
Gora gu ta gutarrak!
Gosea lagun, laguna
Erredios, gizon honek daramakian "kanpaiña" arrunt
latza dala kontutan hartuta, bere azken hitz horiek nere
buruan barrena bueltaka izuli naiz ziegara. Hunkituta.
– Zer, nola zijuak asuntua?
– Ongi, oso ongi gainera, harrituta negok.
– Baai, pixkor asko hago.
– Eta buraeraiño niak; sendo zekusat nire burua eta
bukatu egin behar juat.
Segapoto Kolektiboa
Sarritan kontrakoa dirudien arren, ez gaude bakarrik.
Irauten jakin ezkero, jendearenganako konfiantza galtzen
ez baduzu, basamortuko ibilaldi bakarti eta gosetiak
oasia aurkitzen du beti. Hor ari dira adiskideak, senideak,
auzoko lagunak eta abar adorez beteriko telegramak
igortzen. Gaur zazpi telegrama eta Artzain Oneko gose
grebalarien bi eskutitz jaso ditut. Ziegaren unibertsoan
mila argi piztu dira. "Hor dabiltza, hor dabiltza", pentsatu
dut. Eta ni jakinean.
Azterketa batzuk egin behar zizkigutela aitzakiatzat
hartuta odola xurgatu digute eritegian. Burkideekin
gurutzatu gara. Ea zer moduz nabilen galdetu didate,
kezkaz.
– Hemen nabil eta, nahiko ondo.
Bestalde, kartzelariak desagertutako xerra baten
atzetik dabiltza eta sekulako araketa orokorra burutu
dute, batez ere preso arruntekin, guri errebotez zerbait
tokatu bazaigu ere. Ez dute deus ere aurkitu eta poztu
naiz. Ke biban los fuguistas, kopon!
Kilker baten kantuaz lokartzen naiz.
Apirilak 19,...
Sendo doa borroka. Paseoan geundela Pataterdi ohi
baino alaiago eta eztitsu ibili da. Zoriondu egin dit orain
arte greban eramandako jarreragatik. Poz garbia du, kutsakorra. Gainera, ez da sentimenduak horren erraz
adierazten duen horietako bat eta emandako animu
horiek sekulako poza eragiten didate.
– Aupa Gorospe! 6 – Esan dit berak, garai bateko txirrindulari baten izenez ni bataiatuz, lasterketaren tropelean, garai batez behintzat, lan berezi bat zuena, mendi
portuetan taldeko txirrindulari nagusiarentzako lana egiten zuena, edo sherpa papera egin, edo lasterketa
apurtu.
"Ahí os jode nuestra huelguita!", marmarkatu eta
hemen jarraitzen dugu gure helburuen alde, tinko, duin,
Gosea lagun, laguna
Eguna inolako nobedaderik gabe bukatu behar zela
ematen zuen, ! ate-kolpe bana jo digu
afaria eskaintzera etorri den ziegazainak gure ezetzik
borobilena jaso ostean. Madarikazio isil bat jaurtiki diot,
sakonean pozten naizen arren.
– Aupa Gaston! 7 – Nik.
erne, harro, ziegako horman iruditan itsatsita dagoen
"Arrano Luma" indiarraren antzera, begiradan su eta
izotza, eta eskuetan, ondo oraturik, bakearen pipa.
Segapoto Kolektiboa
Nafarroako bertsolari txapelketa. Bortziriar bat txapeldun, lesakarra8. Bere azken bertsoari beste bat hemendik:
Txapela eskeiñi digu indarrez
lesakar bertsolariak
ta beriziki jaso dezaten
kale borrokalariak.
Xabier, indar handia zeukak
askatu duan hariak,
gehio kanpora ateriak,
exkax barruan gordiak (bz)
Bertso hau baino gehio merezi
dik herorren ausardiak,
eskerrik asko esaten dittek
askotxoren izerdiak (bz).
Hiru Erregeko,
lore.
Apirilak 20,... 16. eguna
Nik: – Ondo esan beharko.
Sendagileak: – Eta goserik sentitzen oraindikan?
Nik: –Noski, zera!
Gosea lagun, laguna
Sendagileak: – Zer moduz gaur?
Gaur ere 700 gramu behera. Askotxo. Etzekiñat zer
nolako arpegia ikusi diten sendagile jaunak, baina hau
bota zidan:
Sendagileak: – Ez al dute esaten behin hamar-hamabost bat egun pasa ondoren eztala goserikan sentitzen ala?
Nik: – Hori esaten duanak eztu sekula santan gose
grebarik egin. Gosea BETI dago hor, bere aldaba etengabe
joka. Eta, okerragoa dena, berarekin batera JAN
BEHARRA ere. Eztakit bietatik zein ote den okerrena.
Segapoto Kolektiboa
Zerbait sentitu din horrek, arpegia muatu zaion
behintzat. Aaaaai, arrautz prejitu paretxoa!
Grebalarien loaldi arinean, goizaldeko ordu misteriotsu horietan, bat-batean piztu den segurtasunezko
argi batek Arrano Lumaren argazkia bete betean jo eta,
gauaren iluntasunean, dirdira egin du indiarraren aurpegi
bareak nigan zirrara sortu arte. "Oi Arrano Luma, emaidazu kemena!"
(...)
Igande goiza da. Bisita eguna eta, beraz, dutxa eguna.
Atea zabaltzeko itxoiten geundela euskal preso politikoenganako elkartasuna adierazteko Getxoko herrian
atzokoan burutu zen manifestaldi bateratua, EGI barne,
izan dugu mintzagaia9:
– Ondo, ondo. Badakizu zelangoak diren kontu
horiek. Herri batean hasten dira eta gero herri guztietara zabaltzen den ekimen bilakatzen da.– Pataterdik
– Ea ba!. –Nik.
Amari ere hots egin diot. Pozik sumatu diot, oso,
Amnistiaren Batzordeetako kideek lore xorta bat oparitu baitzioten lehengoan.
– Hala, ba, mutil, gogor ein, hor bakarrik zagozie
baina zuon indarra kalean dago.
Lokutorioetan lagunekin elkartu gara. Ohi baino animazio gehiago dago. Altzako filologoari Amagoia etorri
zaio bisitan. Dagoenekoz 10 kilo galdu badu ere, umoretsu azaldu da.
Gosea lagun, laguna
Gaubean euria. Leihora ateratzeko gogo gutxi. Nire
gorputzaz borobil bat egin eta "benga hi– nire buruari–
saiatu lokartzen, txo".
Orain arte ezagutzen ez nuen Otxarkoagako mutil
bat etorri zait niri bisitan, euskaldun berri jatorra eta
paketean "Herri Norte", Athletic-en zaletu talde baten
taupaka, ikurrina eta guztiz, opari gisa sartu dit paketean.
Lagun giputxien "postazoak" nire larruan jaso arren,
harro harro itzuli naiz modulura nire bufandatxoa
aldean. Zirikatzaile hutsa naiz (je, je).
Apirilak 21, eguna
Segapoto Kolektiboa
Eguraldi txarra eta orduak luzeak. Ez da asko falta
gure landarea loratzeko. Hala ere edozein unetan ahulezia nagusi daiteke norbere buruan, janaria behin eta
berriro pentsamenduan dabilkigulako, eten gabe, burua
beste kontu batzutan ipintzen saiatu eta zigarro bat bestearen atzetik piztu arren, gosearen irrikak ase egin
guraz.
Ohean etzanda, botata, gose grebaren une latzenak
pasatzen ari naiz. Horrela ikusi nauenean Arrano Luma
bera ere asaldatu da, begiak toperaino irekita, eta argazkitik atera behar dela ematen du. Lilurapen antzeko zerbait izan dut, zeren eta, bat-batean Arrano Luma
berbetan hasi dela iruditu baitzait.
-"Eutsi, egun guztiak ez dira berdinak izango eta.
Gaurko eguna biharkorekin kateatuz gero, arinduko
zaizu daramazun zama".
Iberiar penintsulara galeretan preso zekartzaten
guantxe gose-grebalarien jakinduria du Arrano Lumak.
Goizetik patiora. Egunonak alkarri eman, zermoduzak
geroxeago, goazemakeguzkitarak hurrena... eta norberak
bere gaueko ametsak kontatzen hasi gaittuk. Hirurok
baserrian eman diagu aldia, baiña bakoitzak bere arloa
landuz.
Nere oilasko hankaluze arto eta zomorrojale pixkor
trinkoak ere bide beretsua eman dittek. Eta txekorra?
Baiña hori biharko edo utzi beharko.Urtutzen ari nauk. A
ze nolako beteka!
Gosea lagun, laguna
"Hontza"k artaldearekin aritu dek. Gau batean ardiak
ernaldu, libratu, arkumen hazi eta erreta jan. Eder askoa
omen zioken arkumea. Ikaragarria!
"Beltza"k zerria hil dik: odolak bildu, hesteak garbittu,
osorik, zatittu, urdaiak-urdaiazpikoak-buztana-belarriakmuturra eta abar gatzetan paratu. Gantza, likainkak, odolkiak denak eginda. Lan guztia egin bittartean gibela,
giltsurdiñak eta burbuinak jan egin dizkik, zortzi modutara prestatuta. Izugarria!
Eta ametsak holakoak izaki, atzo ezkeroztikan kilo bat
galdu diat. Posible ote! Gezurra zirudik.
Gaur jakin diagu nexkak gose greba bertan behera utzi
behar izandu duala. Bronkitisakin hasi huken, baita takikardiak ere. Utzi egin behar, txiki-txiki eginda. Gehiegi
ere egin dik, gajoak. Hori guztia bagenekigun eta orain
askoz lasaiago gaudek denok.
Segapoto Kolektiboa
Apirilak 22... 18. eguna
Atutxak, aske dabillen zoro amorratu horrek esan du:
"Hara, har itzazu seireun presoak; har itzazu bi milla iheslariak; har itzazu Ezker Abertzaleko botuemaileak;
sar itzazu itsas-untzi baten eta eraman itzazu itsas zabalera.
Orduan hondora ezazu untzia gaizkile horiek guztiekin
batera... eta hala ere Euzkadiko arazoa ez duzu horratik
konponduko"
Bapo! Nork dauka ideia hori buruan iltzatuta: Atutxak
soilik edo PNV-ak guztira? Oso garbi dagoena da iñortxok ez diola deusik ere esan holako astakeriak publikoki
botatzeagatik.
Eli Gallastegik aspaldi eman zuen abixua.
"Altza" gorriak eta kolore guztietakoak pasatzen ari.
Eztu uzteko asmorik hala ere. Izurratuta baiña erakusten
duan umorea krixtona gero! Pernando Amezketarra
atzean uzten du honek.
Eguzkia berriz azaldu eta Arrano Lumak lasai itxura
du, atzokoan ezer gertatu ez bailitzan. Pataterdi
kementsu dabil. Arditxakur baten buztanaren parekoa
naizela esan dit, "beti atzetik eta amorerik eman gabe
Gorbeiako martxan". Arratsaldean eskutitz bat idazteari
ekin diot:
Gosea lagun, laguna
Asko eta asko hunkitu ninduen zure azken eskutitzak.
Gogoan daukat zu eta Ana Tere arteko Bilboko kaleetako
elkarrizketa, zipaio batzuk ‘Euskal Herriarentzako Demokrazia’ oihuari balaz erantzun ziotenekoa, hain
" Ainara, gogorra suertatu zaigu aurtengo negua,
holakoa da bai, askatasunaren bidea: kontrakorronte jaio
eta kontrakorronte bizi. Oraindik jaio gabe diren umeen
begiek borrokaren kausaz mundu honetan sufritzen dugunok epaituko bagintuzkete, garaile aterako ginatekeela
idatzi ohi zuen aspaldi Guatemalako poeta batek.
– ‘Ama, la hostia, ez joan horrantza!’
– ‘Ainara, ez ein negar. Hemen aurrera ein bi da, ostantzian ezdau zeinik’.
Segapoto Kolektiboa
Zelako ikasgai eder bezain izugarria zure amarena,
mundu honetan sofritzea zer den ondo baino hobeto dakien
andra. Baina tira, laster Bizkargi eguna izango da, udaberria
loretan, eta hantxe, tontorrean aurkituko gara denok: zu,Ana
Tere eta, gogoz, osaba Antonio eta ni, zuekin batera, atzoko
eta gaurko gudarien alde. Musutxuak."
Fijo ezer ez jakin arren, gure "ipurtargiak" gose greba
utzi behar izan duela uste dugu. Altzakoak bisitan esan
zigunez, asko kostatzen zitzaion grebaren martxa jarraitzea. Nik neuk ere eztakit Pataterdi edo Arrano Luma
faltan zelan ibiliko nintzatekeen, agian dagoenekoz greba
utzita izango nuen. Batek daki. Borrokaren ibaiari emandako guztiarengatik zorionak eta ohore zuri, gure taldetxoaren irribarre gardena zaren emakume horri.
Momentuz zortzi kilo argaldu naiz. Arratsalde osoan
ohean etzanda eman dut Arrano Lumaren arretapean
eta ETAk11 apirilaren 25erako zabaldutako borroka deia
gogoan, "egoera honen aurrean ez dugula men egiten
erakuts dezagun guztiok batera". Bat-batean Arrano
Lumak hizketan hasi da:
– Gosean palastatzen atzo baino hobeto ikusten
haut gaurkoan, armarik gabeko gerlari hori.
Apirilak 23, eguna
Egunak 24 ordu. Arrano Lumaren negarra sumatu
dut goizaldean. Gorrarena egin dut gizonaren dolorea
–nire dolore bera– errespetatzeko. Ez du horrela luzaroan iraun, ahots sendo eta monotono batez, otoitz antzean hasi baita. Egunak 24
Gosea lagun, laguna
Iluntzerakoan, espetxean isiltasuna nagusitu denean
eta kartzelariak mozkortzen hasten diren une horietan,
Arrano Lumak bere pipa luzatu eta izpirituen belarra
erretzera gonbidatu nau. Ziega ke usaintsu batez kutsatu
da, espazioa handitu eta zelda kanpamendu, lurralde
liberatu bilakatu da. Sute baten inguruan indiar gizon
zein emakumeak dantzan ziren borobilean. Bertara hurbildu eta neu ere hasi naiz dantza eta kantetan:
Egunak 24 ordu. Ez da faltako nor "jaten ari dira"
bide bazterretatik zitalki esaka ibiliko denik ere, ogia eta
gatza ukatzen dizkiguten horietakoren bat. Eta halabeharrez jaten ari naiz: poemak, burkideen animoak, kantak,
aireak dakartzan berriak, gizakia ezbaita soilik ogiz bizi.
Eta ni, bekatari, nikotinaz beteriko platerkadak irensten
ditut. Ai ni, sator, kittano, birikak belzturiko meatzari grebalaria. Egunak 24 ordu.
"Laister ikusiko dute, joder,
potroetaraino gaudela, joder,
potroetaraino gaude.
Nork-nori-nor,
baldintza ta subjuntibo, joder,
baldintza badakigu".
Segapoto Kolektiboa
Ahituta ikusi nauenean, Arrano Lumak, begi kiño
batez, "orain ixildu, gerlari, eta BIETAN JARRAI", esan dit
ahopeka.
Perun gertatu da azkenean: sarraskia. Egileak? Betikoak. Txikituta izan direnak? Betikoak.
Lau hilabete luze justiziaren eske MRTAkoek. Lau
hilabete luze botereak gezurrez gezur.
Lau hilabete luze borrokalariek beren bizia arrixkatuz.
Lau hilabete luze botereak haien heriotza ziurtatuz.
Lau hilabete luzez Peruko egoera munduari salatuz
MRTAkoek. Lau hilabete luzez munduak horri bizkarra
emanez.
Lau hilabete luzez MRTAkoek negoziazioaren bidez,
gaia hitzegiñez konpondu nahirik. Lau hilabete luzez
botere faxistak armak zorrozten.
Sarraskia. Hamalauak, gizasemeak eta emakumeak
hilik, erailik. Peruko faxistak pozarren. Mundu "demokratikoa", kontent: arazoa konponduta.
AGUR ETA OHORE URRUTIKO
ANAI-ARREBAK!!
Apirilak 24,... 20. eguna
– Benga, la hostia, zer moduz?
Gosea lagun, laguna
Lagunetako batek saltxitxoia jateko antojua duela,
beste batek eztakit zer.
Eritegian elkartu gara gaurkoan ere. Odolezko azterketak "según lo previsto" atera direla baieztatu digute.
Zer esan nahi du "lo previsto" horrek? Lagunak zurbil
daude, baina begietan dirdira berezia, gutxi falta baita
kanpaina bukatutzat emateko eta, gainera, bihar borroka
eguna Euskal Herrian: "laister ikusiko dute, joder, laster
ikusiko dute, joder..."
– Ondo. Ez banaiz helmugara ailegatzen "pendejo"
bat naizelakoz izango da, ez beste edozerrengatik".
Pozik itzuli naiz modulura. "Ño, Indurain asko zegok
hemen. Beltza pasaitarra, esate baterako, berrogei ta
hamar urteko gizona, emaztea ere preso duena, edo Intxaurrondoko trikitrilaria, edo Malaga aldean isilean greban ari den Tatiana, edo Begoña, edo..."
Ekintza Bilbon.
Segapoto Kolektiboa
Ai ama!
Apirilak 25,... 21. eguna:
Borroka eguna..... eta sentimenduak uholdeka, oroimenak borborrean. Etzionat ispiluari begiratu nahi.
Patiora erten gaittun, ttapa-ttapa, poleki-poleki. Ordu
erdia edo, oiñez; ordubete exerita. Goiza osoa antxuak
prestatzen pasa diñagu, baita hogei ta zazpi errezeta
asmatu ere, gutxiñez.
"Altza" hobeto diñagu gaur, beste aurpegia zeukan. Lo
pixkat ere egin omen din. "Elektro" bat egin zioten, pultsazio gutxi eta. Baiña ondo.
"Indurain"ekin dagon "Ubide" txepetxak baiño
biziago zion eta holaxen eman din gose greba osoa. "Prestatua, mutillak, prestatua", bere begirada biyurri horrekin
esaten din. Sasoia, ordia!
Bihar azken eguna. Hau xupauta zion.
Euskal irakasleen bisita dugu. Pataterdi eta ni kabina
batean eta Filologoa eta Hontza beste batean. Guardian
Gosea lagun, laguna
Ez da ezer berezirik somatzen hemengo giroan.
Greba aurrera doa, ixilean, "berba gordea delako gosea",
poetaren esanetan. Euskal Herrian, ordea, goizaldetik
hasiko ziren matxinadak. Kontrol polizial ugari eta irratiak informazio gutxi.
"Grandola Vila Morena
Terra da fraternidade
O pobo e quem mais ordena
Dentro de ti ó cidade"
dagoen kartzelari maltzurrak lokutorio bakoitzeko ateak
giltzaz itxi ditu, ohi ez bezala. Beldurra omen dio lau
preso bi irakasleekin elkartzeari.
Estatistika gaiaren inguruko azalpenak, euskal unibertsitate publikoren berriak eta iruzkin politikoak
nahastu egiten dira elkarrizketan. Humore ona nagusi
eta irakasle errepresaliatuentzako gomutak.
Segapoto Kolektiboa
Gaubean Atutxak, "Belarri Nagusiak" eta abarrekoek
frakasotzat jotzen dute "borroka eguna", irratiak esaka
dabilenez. Hori ikusi beharko. Dena den, urrats bat izan
da.
"Que no se sientan eternas las piedras
pues hasta las piedras pierden su dureza
cuando el martillo golpea con fuerza"
(Nueva Trova Cubana)
Apirilak 26,... 22. eguna:
Grebaren azken eguna. Banekien lorik ez nuela ondo
egingo. Egunsentiko argi printzek leihotik begira harrapatu naute ordurako hiru bat zigarro erreta nituela.
– Egun on, Arrano Luma.
Gosea lagun, laguna
"Gabon zahar egunean antzemandakoaren antzera,
udaberriak horma bat eskalatzen, lan bat bukatzen, itsasontzia porturatzen harrapatu gaitu. Ondo errekuperatu
eta "Otsoekin dantzan" ozen eta libertario batez...Euskadi
ta askatasuna. Jhonny".
Sekulako eguna dator. Hodeiertzerantz begiratu eta,
ukabila altxatuz, landa guztia agurtu dut, nonbait indiar
ohiturak ikasita edo. Sirenak jo baino lehen, isiltasuna
lagun, gose grebalari ororen figurak zeru altutik pasatzen
ikustatu ditugu Arrano Luma eta biok. Une bateko kontua izan da, lilurapen bat. Eta segituan boligrafoa hartu
eta nire bihotzeko anai handi bati telegramatxo hau
idatzi diot:
Goizeko zortzirak eta laurden, altza porru! Hamasei
ordu falta zaizkiguk borrokaldi hau bukatzeko.
Ohea egin diagu, baita ziega txukundu ere. Idazteko
tresnak prestatu, ea ba. Beno, eguna bete egin behar diagu.
Tarteka marteka bi lerro idatziko dizkiat. Inspirazioa datorren bitartean "Piperra"ri idatziko ziot zor dioten eskutitza, honuzkero marmarrean arituko dek eta. Nekatzen
naizela? Baa hogei egun hauetan ikuttu ere egin ez deten
liburua hartuko diat eta kitto. Goiza behintzat antolatu
diat.... eta bederatziak eta laurden oraindik. Arrayua!
Segapoto Kolektiboa
Ahaztu gabe: sendagileari glizerinazko bi "misil"
eskatu behar dizkiot, orain hogeita bi eguneko "kargazoia"ren erdia barruan zakat eta.
Joer, tentsioa 11/7, earki gero! Hamaika kilo t'erdi
gutxio guztira, nere hogei urtetan neukan pixua. Lekutan
dago Mendaro! Hamar t' erdiak eta nekez zijuak hau.
Liburua hartu diat "lehen" utzitako orrialdean, hots,
647an juxtu. Ahaleginak eta bi egin eta gero, 648an utzi
behar izan diat. "Piperra"ri bost lerro egin zizkioat, bapo.
Buo, baserrira nijuak eta sekulako babarrunak prestatuko
nabaritu dut, horrek ematen duen indarrarekin.
Apirilak 13, eguna.
Goiz goizetik etxera telefonoz deitu eta amarekin
egon naiz solasean. Normalean aski izaten dut astean
behin etxera deitzeaz, baina greba hasi zenetik bi aldiz
deitzen dut etxera, greban aurrera jarraitzeko ditudan
euskarri guztiei eutsiz.
-Zer, zelan pasatzen dozuz egunak, ba?– amak itaun.
-Liburuak mahai gainean ipini, aulkian jesarri, tabakorria eta ur botila parean eta hantxe, kieto, arratsalde
osoan geldi, geldi.
43
Gosea lagun, laguna
Pataterdi eta biok joan gara bisitara, "komunikatzera", etxe hauetan bisitan joateari esaten dioten
moduan. Mintzalekuetara heldu garenerako lagunak bertan zeunden. Inortxok ez du etsitzen baina pasa den
asteko giroaz alderatuz gero, nabaria da grebaren aldapa
gogortuz doala. Bisita bukatu denerako gogoa berpiztu
zaigu. Neu oso berritsu ibili naiz etorri zaidan andereñoarekin eleketan, ea isildu gabe, noizean behin ur botilari
tragotxo bat edo beste kenduaz, baina gose greban gaudenaz erabat ahaztuta.
Segapoto Kolektiboa
Gaurkoan Xiritronek kale egin digu, ez baita agertu
eguneroko hitzordura. Katemeren bat errondatzera
joango ote zen susmoa dugu, berak ere bisita eguna.
Bixita eguna. Hiru lagun heldu dittun: bik eztitten
mende erdia ostera beteko eta hirugarrena gertu zabillen.
Hori martxie hori berakin ekarri dutena! Bazirudiñen 1820 urteko mutilak zirala. Berrogei minututan goitik eta
behetik astindu dizkiñagu gai guztiak. "Zaharrak" omen
dittun, hi! Baa zahar guztiak holakoak badittun eta gazteak gazte, hau xupauta zion.
"Zaharrak horrenbeste urte
dauzkatenak, dauzkagunok
omen dira-gera.
Ilusioz beterik dagoena, zaharra?
Egunero bere kemena jartzen duena, zaharra?
Deus ere eskatu gabe
ahal duena eta gehio ematen duena, zaharra?
Baita zera ere!"
Apirilak 14,... 10. eguna
Hamargarren eguna. Tentsioa: 9,8/8. Miriku jaunak
"tentsioa pintzatuta" daukatela ziok. Hara!, gaurtxe arte
eztiat jakin izan ere tentsioak pintzak zittunikan. Xelebria
gero!
Beste aldetikan hor zebiltzak Madrileko asuntuarekin,
sekulakoak eta bi merke asko saldu nahian fatxa horiek.
Okerrena ordea, eta hamaika treñeruz gainera, "Achucha"
superrespañola. Aurkezteziña dek tipoa. Holakoak bazeudek Euskal Herrian ere, puaj!
Gosea lagun, laguna
Ez daude batere argi kontrol mediko eta kontrol
politikoaren arteko azterketak agindu dizkigute, "antidopina" omen, horretarako pote txiki batzuk
banatu zizkigutela gaurkoan bete genitzan goizeko lehen
txizarekin. Ohetik jaiki eta beranduegi gogoratu naiz
potetxoaz. Dena dela tanta batzuz lortu dut lagin bat
jasotzea.
" ..... anaien aurka ez habila
otso beltzarentzat atxik makila"
Pataterdik azterketa egiteko behar beste txiza
banuela baieztatu dit, "pittin bategaz nahikoa da, txo!",
eta barrezka hasi da bere aspaldiko lantokiko langile batzuen jarrera gogoratuz. Antza denez, patronalak txiza
azterketak agintzen zizkietenean, lankide batzuk, kalitatearen ordez kantitateari erreparatuz, egunkari orriz estaliriko txizaz leporaino beteriko litrozko botilekin
azaltzen ziren lantokian.
Moduluko bozgorailutik lurralde lehor honetan
harreman familiarrik ez duten presoentzako abisua
pasatzen ari dira:
Segapoto Kolektiboa
– Aquellos internos que no tengan aquí la vinculación familiar hagan ahora mismo instancia solicitando
traslado a su comunidad de origen. Imprescindible estar
en segundo grado.
Bakarrik ahaztu zaie esatea "que se abstengan los
etarras", hemendik esaten duten legez. Gu ez gaude
bigarren graduan baina, horretaz gainera, maltzurkeriz
egindako zerbait da, geuk entzuteko moduko mezu
sibilino bat, txiste bat. "Sistemak funzionatzen du, sistema ona da. Zuek ere, errebelde aluok, zintzoak izan
eta begira nola lortzen diren gauzak, gose grebarik
egin gabe".
Oso baxu eta etsitua ibili naiz gaur. Hirugarren solairuan daude gure ziegak eta eskailerak igotzea gero eta
lan neketsuago bilakatzen da. Aurretik, ni baino bizkorrago, Pataterdik irekitzen du mendi-martxa. Bera da
Gorbeia igotzeko behar dudan gidaria. Lehertuta nago
baina lagunak, bere keinu serioaz, ez du tregoarik ematen eta isilean "aurrera lagun" zioela iruditu zait.
Gora Euskal Errepublika!!
Biba Zapata, kabrones!!
Apirilak 15, eguna
Gosea lagun, laguna
Kontsultan Ortega Lara kartzelariaren arrestatzea
dela eta egunotan lakio urdinez eta ozpin aurpegiz dabilen sendagile emakumeak "kontrola" pasatu dit. Bistan
zen bere lana inolako arretarik gabe betetzen zebilela,
axolagabekeriaz, gorrotoz.
Ziegazainen akats bati esker elkartu egin gara lagun
grebalari guztiok espetxeko eritegiaren itxarongelan,
neska ezik. Ez dago atzeko egunetako txinparta bera,
baina mantentzen dira su eta erabakitasuna. Dagoenekoz konpa batzuk 8 bat kilo galdu dute. Neuk bost baino
ez eta errudun sentitzen naiz.
Segapoto Kolektiboa
Ziegan bakarturik arratsalde osoan ikasten egon
naiz, hauxe baitut janari ezak eragiten duen sufrikario
psikologikotik ihes egiteko terapiarik hoberena, egun
hauetan garatutako teknika bat.
Ño, ederki hasi den eguna. Heldu dittun gosariarekin
eta eztidan ba gartzeleroak hau esan:
Kartzelariak –¿No desayuna?
Nik – No
Kartzelariak – Pero coma algo, hombre
Nik – Que no.
Kartzelariak – Bueno, el ayuno debe de ser bueno, ¿no?
Nik – Siii, una barbaridad. ¿Has probado alguna vez?
Kartzelariak – No, pero como por hay se dice eso...
Nik – Fácil, pregunte a cualquier mediko.
Kartzelariak – De todas formas debe de ser bueno,
pues Gandy y Jesucristo lo hicieron.
Nik – ¡¡¡¡¡ Igual te crees que lo hicieron por afición o
algo así?
Kartzelariak – La verdad no os entiendo. Es una postura dura, pero al final para nada.
Nik – Eso ya te contaré yo un poco más adelante.
Kafkianoa den, ezta? Eta tipoa guztiz irripartsu denbora guzian, etzanala pentsa. Beno, gutxinez patioan marmarka aritzeko gaia izan diñagu eta. Bihar gehio.
Apirilak 16,... 12. eguna
Gaur Artzai Onean gose greban egondako talde baten
postaltxoa jaso diat. Erredios, ze indarra nabaitzen dan
hoiengan! Mordoxka postala jaso diat honuzkero eta pilak
zihero kargatu egiten zizkidatek. Etsaiak dionez, lau katu
omen gaituk. Garbi zegok batuketatan oso plako dabillela.
Doinua: "Iparragirre abilla dela"
Gosea lagun, laguna
Gaur gure gorputzaren pitxarrak "aztertzera" joan
garenean egokitu zaigun sasi-sendagileak "día nº 11" ipiñi
Donostiako Artzai Onean
zeiñen ekintza ederrak!
Astindu ttuzte goitik beheraiño
Euskal Herriko bazterrak.
Gose greabalariak,
txori hegalariak,
dittugu bake-zuztarrak,
hemendik eman nahi dizkiegu
bihotzez gure eskerrak.
dik. "Altza"-k hori ikusita esan ziok hamabigarrena dala,
bostean hasi giñalako. Eta tipoa etsita! Hala izan da:
Altzak – Aizu, gaur eztegu 11. eguna, baizikan.
Sendagileak – E? Ze? Nola? Aaaa, exxxxto, prrrfst....
beno, gertatzen dana nik "nere" zerrendak zero zenbakiaz
hasten dittutela....
Segapoto Kolektiboa
Zer esan ez dakitenean (errenuntzioan harrapatuta,
noski) gezurra bota behar lehenengo, baita zoroena izanda
ere. Erredikulu latzenean erortzen badittuk berdin-berdin
zaiotek. Hauxen dek daukagun "demikrazia"-ren siñalerik
garbiena.
Ze poza! Gaztelu beltzean gose greban ari den gure
printzesaren berriak izan ditugu gaurkoan. Gaur duela
bederatzi egun idatzitako eskutitza zen, beti bezala
gozotasun eta bitalismoz betea. Greban ondo dabilela
diosku, zorabioaz eta abar, baina berak hasiera batean
usten zuen baino askoz hobeki. "Horren ondo ez daramadana zera da, egun osoan isolatu egote behar hau, bakardadean, eta gainera baldintza hauetan..."– eta batek
departamendu zelular ilun, hertsi eta hotz bat begiztatzen du, non dena presoaren aurka dagoen, kartzelariak
barne– " iraungo dut"– baieztatzen du.
Arratsalde partean, irratiaren bidez dakigu Oreretan
Martuteneko espetxeko kartzelari bat tirokatu egin
duela ustez ETAko komando batek, horren ondorioz
zaurituta suertatu delarik. Hemendik ez dugu ezer
sumatu. Funtzionarioek lasai dirudite. Dena dela, hau ez
da horrela geldituko. Handik edo hemendik azalduko da,
eta ez asko barru, zital hauen mendekua.
Apirilak 17,... 13. eguna
Hamabi urtez preso dagoen ijito isila izan da gaur
hurbildu zaidan preso bakarra atzo Oreretan gertatuko-
Gosea lagun, laguna
– El ayuno limpia el cuerpo y fortalece el espíritu.
– No sabe usted cuanto.
Oso aurpegi ilunak ikusi dira gaur, bai eritegian bai
kartzelarien artean ere. Oreretako pasadizoa zela eta
eguerdiko hamabietan bost minututako geldialdia
burutu dute kartzelariek, hemengo bizitzan apenas islararik izan duen saioak. Orain arteko gure grebarekiko
jarrera nagusia indiferentziarena izan da, ezer gertatzen
ez bailitzan. Kartzelari batzuei irribarre zitala marrazten
zaie gu sufritzen ikustean, eta ez da falta izan iruzkin
inozoak egiten zituen kartzelaria ere:
aren jakin-minez. Kontatu diodanean aurpegi liluratu
batez gelditu da, ea sinesten ez zituela Euskal Herriko
kontu hauek, non aldiro Pulgarzito-k Ogroa jaten duen.
Segapoto Kolektiboa
Gainontzeko presoak kartzelarien mendekuen beldur dira, batez ere euskal presoekin solasean antzematen badute. Hala ere, atzoko ekintza armatuak gure
grebaren oihartzuna patioan zabaldu du eta preso
arruntak ohartu dira gure egunetik eguneko argaltasun
eta zurbiltasunez, eta errespetuzko begiradak zuzentzen
dizkigute.
Goibel ostera ere. Hemen laino bat ikustea holako
gauza harrarotzat jotzen dek, eta honuzkero badaramakizkigu hamabi egun goibelduta, ebia tarteka, haizea...
Beste espetxe batean dagoen kide bati giltxurdiñetako kolikoak sekulako ziztada eman omen ziok. Ez
omen du gose greba utzi behar, beltzak eta gorriak ikusita ere. Juxtu-juxtu PNV-ko errenegatuak guri buruz ia
egunero esaten dutena. Ezin dittek halakorik onartu
beren mixerian.
Apirilak 18, eguna
Hemengo kide batek ( gaurtikan aurrera "Indurain"
bataiatu deguna) "gose greba hau nik behintzat Gorosperen martxean hartuko juat" esan zigun. Sendagilearenganakoan bildu gera modulo ezberdiñetako lagunok eta:
Hasieran Gorospe bezala eta azken txanpa Indurain
bailitza abittu.
Gora gu ta gutarrak!
Gosea lagun, laguna
Erredios, gizon honek daramakian "kanpaiña" arrunt
latza dala kontutan hartuta, bere azken hitz horiek nere
buruan barrena bueltaka izuli naiz ziegara. Hunkituta.
– Zer, nola zijuak asuntua?
– Ongi, oso ongi gainera, harrituta negok.
– Baai, pixkor asko hago.
– Eta buraeraiño niak; sendo zekusat nire burua eta
bukatu egin behar juat.
Segapoto Kolektiboa
Sarritan kontrakoa dirudien arren, ez gaude bakarrik.
Irauten jakin ezkero, jendearenganako konfiantza galtzen
ez baduzu, basamortuko ibilaldi bakarti eta gosetiak
oasia aurkitzen du beti. Hor ari dira adiskideak, senideak,
auzoko lagunak eta abar adorez beteriko telegramak
igortzen. Gaur zazpi telegrama eta Artzain Oneko gose
grebalarien bi eskutitz jaso ditut. Ziegaren unibertsoan
mila argi piztu dira. "Hor dabiltza, hor dabiltza", pentsatu
dut. Eta ni jakinean.
Azterketa batzuk egin behar zizkigutela aitzakiatzat
hartuta odola xurgatu digute eritegian. Burkideekin
gurutzatu gara. Ea zer moduz nabilen galdetu didate,
kezkaz.
– Hemen nabil eta, nahiko ondo.
Bestalde, kartzelariak desagertutako xerra baten
atzetik dabiltza eta sekulako araketa orokorra burutu
dute, batez ere preso arruntekin, guri errebotez zerbait
tokatu bazaigu ere. Ez dute deus ere aurkitu eta poztu
naiz. Ke biban los fuguistas, kopon!
Kilker baten kantuaz lokartzen naiz.
Apirilak 19,...
Sendo doa borroka. Paseoan geundela Pataterdi ohi
baino alaiago eta eztitsu ibili da. Zoriondu egin dit orain
arte greban eramandako jarreragatik. Poz garbia du, kutsakorra. Gainera, ez da sentimenduak horren erraz
adierazten duen horietako bat eta emandako animu
horiek sekulako poza eragiten didate.
– Aupa Gorospe! 6 – Esan dit berak, garai bateko txirrindulari baten izenez ni bataiatuz, lasterketaren tropelean, garai batez behintzat, lan berezi bat zuena, mendi
portuetan taldeko txirrindulari nagusiarentzako lana egiten zuena, edo sherpa papera egin, edo lasterketa
apurtu.
"Ahí os jode nuestra huelguita!", marmarkatu eta
hemen jarraitzen dugu gure helburuen alde, tinko, duin,
Gosea lagun, laguna
Eguna inolako nobedaderik gabe bukatu behar zela
ematen zuen, ! ate-kolpe bana jo digu
afaria eskaintzera etorri den ziegazainak gure ezetzik
borobilena jaso ostean. Madarikazio isil bat jaurtiki diot,
sakonean pozten naizen arren.
– Aupa Gaston! 7 – Nik.
erne, harro, ziegako horman iruditan itsatsita dagoen
"Arrano Luma" indiarraren antzera, begiradan su eta
izotza, eta eskuetan, ondo oraturik, bakearen pipa.
Segapoto Kolektiboa
Nafarroako bertsolari txapelketa. Bortziriar bat txapeldun, lesakarra8. Bere azken bertsoari beste bat hemendik:
Txapela eskeiñi digu indarrez
lesakar bertsolariak
ta beriziki jaso dezaten
kale borrokalariak.
Xabier, indar handia zeukak
askatu duan hariak,
gehio kanpora ateriak,
exkax barruan gordiak (bz)
Bertso hau baino gehio merezi
dik herorren ausardiak,
eskerrik asko esaten dittek
askotxoren izerdiak (bz).
Hiru Erregeko,
lore.
Apirilak 20,... 16. eguna
Nik: – Ondo esan beharko.
Sendagileak: – Eta goserik sentitzen oraindikan?
Nik: –Noski, zera!
Gosea lagun, laguna
Sendagileak: – Zer moduz gaur?
Gaur ere 700 gramu behera. Askotxo. Etzekiñat zer
nolako arpegia ikusi diten sendagile jaunak, baina hau
bota zidan:
Sendagileak: – Ez al dute esaten behin hamar-hamabost bat egun pasa ondoren eztala goserikan sentitzen ala?
Nik: – Hori esaten duanak eztu sekula santan gose
grebarik egin. Gosea BETI dago hor, bere aldaba etengabe
joka. Eta, okerragoa dena, berarekin batera JAN
BEHARRA ere. Eztakit bietatik zein ote den okerrena.
Segapoto Kolektiboa
Zerbait sentitu din horrek, arpegia muatu zaion
behintzat. Aaaaai, arrautz prejitu paretxoa!
Grebalarien loaldi arinean, goizaldeko ordu misteriotsu horietan, bat-batean piztu den segurtasunezko
argi batek Arrano Lumaren argazkia bete betean jo eta,
gauaren iluntasunean, dirdira egin du indiarraren aurpegi
bareak nigan zirrara sortu arte. "Oi Arrano Luma, emaidazu kemena!"
(...)
Igande goiza da. Bisita eguna eta, beraz, dutxa eguna.
Atea zabaltzeko itxoiten geundela euskal preso politikoenganako elkartasuna adierazteko Getxoko herrian
atzokoan burutu zen manifestaldi bateratua, EGI barne,
izan dugu mintzagaia9:
– Ondo, ondo. Badakizu zelangoak diren kontu
horiek. Herri batean hasten dira eta gero herri guztietara zabaltzen den ekimen bilakatzen da.– Pataterdik
– Ea ba!. –Nik.
Amari ere hots egin diot. Pozik sumatu diot, oso,
Amnistiaren Batzordeetako kideek lore xorta bat oparitu baitzioten lehengoan.
– Hala, ba, mutil, gogor ein, hor bakarrik zagozie
baina zuon indarra kalean dago.
Lokutorioetan lagunekin elkartu gara. Ohi baino animazio gehiago dago. Altzako filologoari Amagoia etorri
zaio bisitan. Dagoenekoz 10 kilo galdu badu ere, umoretsu azaldu da.
Gosea lagun, laguna
Gaubean euria. Leihora ateratzeko gogo gutxi. Nire
gorputzaz borobil bat egin eta "benga hi– nire buruari–
saiatu lokartzen, txo".
Orain arte ezagutzen ez nuen Otxarkoagako mutil
bat etorri zait niri bisitan, euskaldun berri jatorra eta
paketean "Herri Norte", Athletic-en zaletu talde baten
taupaka, ikurrina eta guztiz, opari gisa sartu dit paketean.
Lagun giputxien "postazoak" nire larruan jaso arren,
harro harro itzuli naiz modulura nire bufandatxoa
aldean. Zirikatzaile hutsa naiz (je, je).
Apirilak 21, eguna
Segapoto Kolektiboa
Eguraldi txarra eta orduak luzeak. Ez da asko falta
gure landarea loratzeko. Hala ere edozein unetan ahulezia nagusi daiteke norbere buruan, janaria behin eta
berriro pentsamenduan dabilkigulako, eten gabe, burua
beste kontu batzutan ipintzen saiatu eta zigarro bat bestearen atzetik piztu arren, gosearen irrikak ase egin
guraz.
Ohean etzanda, botata, gose grebaren une latzenak
pasatzen ari naiz. Horrela ikusi nauenean Arrano Luma
bera ere asaldatu da, begiak toperaino irekita, eta argazkitik atera behar dela ematen du. Lilurapen antzeko zerbait izan dut, zeren eta, bat-batean Arrano Luma
berbetan hasi dela iruditu baitzait.
-"Eutsi, egun guztiak ez dira berdinak izango eta.
Gaurko eguna biharkorekin kateatuz gero, arinduko
zaizu daramazun zama".
Iberiar penintsulara galeretan preso zekartzaten
guantxe gose-grebalarien jakinduria du Arrano Lumak.
Goizetik patiora. Egunonak alkarri eman, zermoduzak
geroxeago, goazemakeguzkitarak hurrena... eta norberak
bere gaueko ametsak kontatzen hasi gaittuk. Hirurok
baserrian eman diagu aldia, baiña bakoitzak bere arloa
landuz.
Nere oilasko hankaluze arto eta zomorrojale pixkor
trinkoak ere bide beretsua eman dittek. Eta txekorra?
Baiña hori biharko edo utzi beharko.Urtutzen ari nauk. A
ze nolako beteka!
Gosea lagun, laguna
"Hontza"k artaldearekin aritu dek. Gau batean ardiak
ernaldu, libratu, arkumen hazi eta erreta jan. Eder askoa
omen zioken arkumea. Ikaragarria!
"Beltza"k zerria hil dik: odolak bildu, hesteak garbittu,
osorik, zatittu, urdaiak-urdaiazpikoak-buztana-belarriakmuturra eta abar gatzetan paratu. Gantza, likainkak, odolkiak denak eginda. Lan guztia egin bittartean gibela,
giltsurdiñak eta burbuinak jan egin dizkik, zortzi modutara prestatuta. Izugarria!
Eta ametsak holakoak izaki, atzo ezkeroztikan kilo bat
galdu diat. Posible ote! Gezurra zirudik.
Gaur jakin diagu nexkak gose greba bertan behera utzi
behar izandu duala. Bronkitisakin hasi huken, baita takikardiak ere. Utzi egin behar, txiki-txiki eginda. Gehiegi
ere egin dik, gajoak. Hori guztia bagenekigun eta orain
askoz lasaiago gaudek denok.
Segapoto Kolektiboa
Apirilak 22... 18. eguna
Atutxak, aske dabillen zoro amorratu horrek esan du:
"Hara, har itzazu seireun presoak; har itzazu bi milla iheslariak; har itzazu Ezker Abertzaleko botuemaileak;
sar itzazu itsas-untzi baten eta eraman itzazu itsas zabalera.
Orduan hondora ezazu untzia gaizkile horiek guztiekin
batera... eta hala ere Euzkadiko arazoa ez duzu horratik
konponduko"
Bapo! Nork dauka ideia hori buruan iltzatuta: Atutxak
soilik edo PNV-ak guztira? Oso garbi dagoena da iñortxok ez diola deusik ere esan holako astakeriak publikoki
botatzeagatik.
Eli Gallastegik aspaldi eman zuen abixua.
"Altza" gorriak eta kolore guztietakoak pasatzen ari.
Eztu uzteko asmorik hala ere. Izurratuta baiña erakusten
duan umorea krixtona gero! Pernando Amezketarra
atzean uzten du honek.
Eguzkia berriz azaldu eta Arrano Lumak lasai itxura
du, atzokoan ezer gertatu ez bailitzan. Pataterdi
kementsu dabil. Arditxakur baten buztanaren parekoa
naizela esan dit, "beti atzetik eta amorerik eman gabe
Gorbeiako martxan". Arratsaldean eskutitz bat idazteari
ekin diot:
Gosea lagun, laguna
Asko eta asko hunkitu ninduen zure azken eskutitzak.
Gogoan daukat zu eta Ana Tere arteko Bilboko kaleetako
elkarrizketa, zipaio batzuk ‘Euskal Herriarentzako Demokrazia’ oihuari balaz erantzun ziotenekoa, hain
" Ainara, gogorra suertatu zaigu aurtengo negua,
holakoa da bai, askatasunaren bidea: kontrakorronte jaio
eta kontrakorronte bizi. Oraindik jaio gabe diren umeen
begiek borrokaren kausaz mundu honetan sufritzen dugunok epaituko bagintuzkete, garaile aterako ginatekeela
idatzi ohi zuen aspaldi Guatemalako poeta batek.
– ‘Ama, la hostia, ez joan horrantza!’
– ‘Ainara, ez ein negar. Hemen aurrera ein bi da, ostantzian ezdau zeinik’.
Segapoto Kolektiboa
Zelako ikasgai eder bezain izugarria zure amarena,
mundu honetan sofritzea zer den ondo baino hobeto dakien
andra. Baina tira, laster Bizkargi eguna izango da, udaberria
loretan, eta hantxe, tontorrean aurkituko gara denok: zu,Ana
Tere eta, gogoz, osaba Antonio eta ni, zuekin batera, atzoko
eta gaurko gudarien alde. Musutxuak."
Fijo ezer ez jakin arren, gure "ipurtargiak" gose greba
utzi behar izan duela uste dugu. Altzakoak bisitan esan
zigunez, asko kostatzen zitzaion grebaren martxa jarraitzea. Nik neuk ere eztakit Pataterdi edo Arrano Luma
faltan zelan ibiliko nintzatekeen, agian dagoenekoz greba
utzita izango nuen. Batek daki. Borrokaren ibaiari emandako guztiarengatik zorionak eta ohore zuri, gure taldetxoaren irribarre gardena zaren emakume horri.
Momentuz zortzi kilo argaldu naiz. Arratsalde osoan
ohean etzanda eman dut Arrano Lumaren arretapean
eta ETAk11 apirilaren 25erako zabaldutako borroka deia
gogoan, "egoera honen aurrean ez dugula men egiten
erakuts dezagun guztiok batera". Bat-batean Arrano
Lumak hizketan hasi da:
– Gosean palastatzen atzo baino hobeto ikusten
haut gaurkoan, armarik gabeko gerlari hori.
Apirilak 23, eguna
Egunak 24 ordu. Arrano Lumaren negarra sumatu
dut goizaldean. Gorrarena egin dut gizonaren dolorea
–nire dolore bera– errespetatzeko. Ez du horrela luzaroan iraun, ahots sendo eta monotono batez, otoitz antzean hasi baita. Egunak 24
Gosea lagun, laguna
Iluntzerakoan, espetxean isiltasuna nagusitu denean
eta kartzelariak mozkortzen hasten diren une horietan,
Arrano Lumak bere pipa luzatu eta izpirituen belarra
erretzera gonbidatu nau. Ziega ke usaintsu batez kutsatu
da, espazioa handitu eta zelda kanpamendu, lurralde
liberatu bilakatu da. Sute baten inguruan indiar gizon
zein emakumeak dantzan ziren borobilean. Bertara hurbildu eta neu ere hasi naiz dantza eta kantetan:
Egunak 24 ordu. Ez da faltako nor "jaten ari dira"
bide bazterretatik zitalki esaka ibiliko denik ere, ogia eta
gatza ukatzen dizkiguten horietakoren bat. Eta halabeharrez jaten ari naiz: poemak, burkideen animoak, kantak,
aireak dakartzan berriak, gizakia ezbaita soilik ogiz bizi.
Eta ni, bekatari, nikotinaz beteriko platerkadak irensten
ditut. Ai ni, sator, kittano, birikak belzturiko meatzari grebalaria. Egunak 24 ordu.
"Laister ikusiko dute, joder,
potroetaraino gaudela, joder,
potroetaraino gaude.
Nork-nori-nor,
baldintza ta subjuntibo, joder,
baldintza badakigu".
Segapoto Kolektiboa
Ahituta ikusi nauenean, Arrano Lumak, begi kiño
batez, "orain ixildu, gerlari, eta BIETAN JARRAI", esan dit
ahopeka.
Perun gertatu da azkenean: sarraskia. Egileak? Betikoak. Txikituta izan direnak? Betikoak.
Lau hilabete luze justiziaren eske MRTAkoek. Lau
hilabete luze botereak gezurrez gezur.
Lau hilabete luze borrokalariek beren bizia arrixkatuz.
Lau hilabete luze botereak haien heriotza ziurtatuz.
Lau hilabete luzez Peruko egoera munduari salatuz
MRTAkoek. Lau hilabete luzez munduak horri bizkarra
emanez.
Lau hilabete luzez MRTAkoek negoziazioaren bidez,
gaia hitzegiñez konpondu nahirik. Lau hilabete luzez
botere faxistak armak zorrozten.
Sarraskia. Hamalauak, gizasemeak eta emakumeak
hilik, erailik. Peruko faxistak pozarren. Mundu "demokratikoa", kontent: arazoa konponduta.
AGUR ETA OHORE URRUTIKO
ANAI-ARREBAK!!
Apirilak 24,... 20. eguna
– Benga, la hostia, zer moduz?
Gosea lagun, laguna
Lagunetako batek saltxitxoia jateko antojua duela,
beste batek eztakit zer.
Eritegian elkartu gara gaurkoan ere. Odolezko azterketak "según lo previsto" atera direla baieztatu digute.
Zer esan nahi du "lo previsto" horrek? Lagunak zurbil
daude, baina begietan dirdira berezia, gutxi falta baita
kanpaina bukatutzat emateko eta, gainera, bihar borroka
eguna Euskal Herrian: "laister ikusiko dute, joder, laster
ikusiko dute, joder..."
– Ondo. Ez banaiz helmugara ailegatzen "pendejo"
bat naizelakoz izango da, ez beste edozerrengatik".
Pozik itzuli naiz modulura. "Ño, Indurain asko zegok
hemen. Beltza pasaitarra, esate baterako, berrogei ta
hamar urteko gizona, emaztea ere preso duena, edo Intxaurrondoko trikitrilaria, edo Malaga aldean isilean greban ari den Tatiana, edo Begoña, edo..."
Ekintza Bilbon.
Segapoto Kolektiboa
Ai ama!
Apirilak 25,... 21. eguna:
Borroka eguna..... eta sentimenduak uholdeka, oroimenak borborrean. Etzionat ispiluari begiratu nahi.
Patiora erten gaittun, ttapa-ttapa, poleki-poleki. Ordu
erdia edo, oiñez; ordubete exerita. Goiza osoa antxuak
prestatzen pasa diñagu, baita hogei ta zazpi errezeta
asmatu ere, gutxiñez.
"Altza" hobeto diñagu gaur, beste aurpegia zeukan. Lo
pixkat ere egin omen din. "Elektro" bat egin zioten, pultsazio gutxi eta. Baiña ondo.
"Indurain"ekin dagon "Ubide" txepetxak baiño
biziago zion eta holaxen eman din gose greba osoa. "Prestatua, mutillak, prestatua", bere begirada biyurri horrekin
esaten din. Sasoia, ordia!
Bihar azken eguna. Hau xupauta zion.
Euskal irakasleen bisita dugu. Pataterdi eta ni kabina
batean eta Filologoa eta Hontza beste batean. Guardian
Gosea lagun, laguna
Ez da ezer berezirik somatzen hemengo giroan.
Greba aurrera doa, ixilean, "berba gordea delako gosea",
poetaren esanetan. Euskal Herrian, ordea, goizaldetik
hasiko ziren matxinadak. Kontrol polizial ugari eta irratiak informazio gutxi.
"Grandola Vila Morena
Terra da fraternidade
O pobo e quem mais ordena
Dentro de ti ó cidade"
dagoen kartzelari maltzurrak lokutorio bakoitzeko ateak
giltzaz itxi ditu, ohi ez bezala. Beldurra omen dio lau
preso bi irakasleekin elkartzeari.
Estatistika gaiaren inguruko azalpenak, euskal unibertsitate publikoren berriak eta iruzkin politikoak
nahastu egiten dira elkarrizketan. Humore ona nagusi
eta irakasle errepresaliatuentzako gomutak.
Segapoto Kolektiboa
Gaubean Atutxak, "Belarri Nagusiak" eta abarrekoek
frakasotzat jotzen dute "borroka eguna", irratiak esaka
dabilenez. Hori ikusi beharko. Dena den, urrats bat izan
da.
"Que no se sientan eternas las piedras
pues hasta las piedras pierden su dureza
cuando el martillo golpea con fuerza"
(Nueva Trova Cubana)
Apirilak 26,... 22. eguna:
Grebaren azken eguna. Banekien lorik ez nuela ondo
egingo. Egunsentiko argi printzek leihotik begira harrapatu naute ordurako hiru bat zigarro erreta nituela.
– Egun on, Arrano Luma.
Gosea lagun, laguna
"Gabon zahar egunean antzemandakoaren antzera,
udaberriak horma bat eskalatzen, lan bat bukatzen, itsasontzia porturatzen harrapatu gaitu. Ondo errekuperatu
eta "Otsoekin dantzan" ozen eta libertario batez...Euskadi
ta askatasuna. Jhonny".
Sekulako eguna dator. Hodeiertzerantz begiratu eta,
ukabila altxatuz, landa guztia agurtu dut, nonbait indiar
ohiturak ikasita edo. Sirenak jo baino lehen, isiltasuna
lagun, gose grebalari ororen figurak zeru altutik pasatzen
ikustatu ditugu Arrano Luma eta biok. Une bateko kontua izan da, lilurapen bat. Eta segituan boligrafoa hartu
eta nire bihotzeko anai handi bati telegramatxo hau
idatzi diot:
Goizeko zortzirak eta laurden, altza porru! Hamasei
ordu falta zaizkiguk borrokaldi hau bukatzeko.
Ohea egin diagu, baita ziega txukundu ere. Idazteko
tresnak prestatu, ea ba. Beno, eguna bete egin behar diagu.
Tarteka marteka bi lerro idatziko dizkiat. Inspirazioa datorren bitartean "Piperra"ri idatziko ziot zor dioten eskutitza, honuzkero marmarrean arituko dek eta. Nekatzen
naizela? Baa hogei egun hauetan ikuttu ere egin ez deten
liburua hartuko diat eta kitto. Goiza behintzat antolatu
diat.... eta bederatziak eta laurden oraindik. Arrayua!
Segapoto Kolektiboa
Ahaztu gabe: sendagileari glizerinazko bi "misil"
eskatu behar dizkiot, orain hogeita bi eguneko "kargazoia"ren erdia barruan zakat eta.
Joer, tentsioa 11/7, earki gero! Hamaika kilo t'erdi
gutxio guztira, nere hogei urtetan neukan pixua. Lekutan
dago Mendaro! Hamar t' erdiak eta nekez zijuak hau.
Liburua hartu diat "lehen" utzitako orrialdean, hots,
647an juxtu. Ahaleginak eta bi egin eta gero, 648an utzi
behar izan diat. "Piperra"ri bost lerro egin zizkioat, bapo.
Buo, baserrira nijuak eta sekulako babarrunak prestatuko
You have read 1 text from Basque literature.