Filotea - 18

esposaren aldera, eta berriz zinetan prometatu
behar dio leial izanen zaiola, eta nahi duela
sekulakotz osoki harena izan, nihori parterik
eman gabe.

Kontra egin behar zaiela
tentamendu xehei

ZORTZIGARREN KAPITULUA
Guduka hari behar garelarik tentazione handien kontra ezin garaituzko bihotz batez, eta
hekin gainean ardietsten dugun garaiak xoil
ontasun handi ekhartzen deraukularik; badarik
ere probetxu geiago agian atheratzen dugu tentazione xeheen kontra ongi gudukatuz. Zeren
handiek, bere handi izanaz xeheak xitzen dituzten bezala, xeheak ere hain neurrigabeki geiago
dira, handiak diren baino, non hetarik eramaiten
den garaia konpara baititeke handienetarik
ardietsten den garaiarekin.
Otsoak eta Artzak dudagabe perillosago dira
uliak baino: badarik ere eztute gure pazienzia
asaldatzen, unhatzen eta frogatzen uliek bezanbat. Erraz da nihor hil gabe egoitea, baina gatz
da ordu eta leku guzietan presentatzen diren
kolera xipietarik itzultzea. Erraz da bertzeren
senharrarekin edo emaztearekin lizundu gabe

egoitea, bainan ezta hain erraz begiztatzerik edo
amoriotzerik ez emaitea edo hartzea grazia eta
fabore xipirik ez eskatzea, edo igortzea, hitz maitagarririk ez erraitea edo enzutea. Erraz da senharrari eta emazteari ielosgarririk ez emaitea
gorputzez, bainan ezta hain erraz halakorik ez
emaitea bihotzez; erraz da espos ohearen ez
lizuntzea, baina gaitz da espos amudioaren ez
zaurtzea; erran da bertzeren onhasunik ez
ebatstea, baina gaitz da hartaz ez guthiziatzea;
erraz da gezurrezko lekhukotasunik ez ierraitea
iujeen aitzinean, baina gaitz da bertzeen artean
gezurrik ez erraitea; erraz da ez horditzea; baina
gaitz da neurriz iatea eta edatea; erraz da bertzeren herioaren ez desiratzea, baina gaitz da
hari gaitzik ez desiratzea; erran da hari aiphamen gaixtorik ez emaitea, baina gaitz da haren
ez mesprezatzea. Hitz batez tentazione xeheak,
nolakoak baitire, haserraldiak, idurikortasunak,
bekhaitstasunak, amuruskeriak, ergelkeriak,
banaloriak, bi-bihotztasunak, afaitaketak, arteziak, gogoratze lizunak, hek, diot dira debozionean deliberatuenak diren arimen ardurako
lanak eta eserzizak. Halakotz, ene Filothe mai-

tea, behar gare artha handiz gudu hartara preparatu, eta zarela segur, zenbat garaia eramanen baititugu etsai xume hekin kontra, hain bertze harri preziatu iosiko direla Iainkoak bere
Parabisuan preparatzen deraukun loriako khoroan. Hargatik diot, iratzarririk gaudezila tentazione handien kontra agudoki eta bortitzki haritzeko, heldu badira, erneki eta azkarki hari behar
dugula akometamendu xehe eta arin hekin kontra.

Nolako erremedio ekhar diteken
tentazione xeheen kontra

BEDERATZIGARREN
KAPITULUA
Ea beraz, banalorioazko, idurikortasunazko,
grinazko, ielosiazko, amuruskeriazko eta bertze
horrelako nahaskeriezko tentazione xeheak,
uliak eta ulitxiak bezala, heldu zaizkigunean
begietara, batean mazelan, bertzean sudurretan
ausikitzera, nola ezpaigaudezke hekin oztetik
osoki libraturik, egin dakidikeien kontrarik hoberena da, hetaz konturik ez egitea; zeren, zenbat
ere baitira, ezin egin diazakegute kalterik, unha
gaitzaketelarik, tinkhetz bagaude Iainkoa serbitzatu nahiz.
Mesprezatzatzu bada horrelako akometadura
xeheak, eta etzarela orhoit ere zer erran nahi
duten; bainan utzkitzu buheskatzera zure beharrietara, eta huna hara zure inguruan ibiltera,
uliak bezala, eta helditzezinean zure ausikitzera,
ikusirik zure bihotzean nolazpait trikatzen direla,

khenetzatzu hala dagidans; etzaitezila guduka
hari hekin kontra, eztiezezula ihardets; bainan
egizu hekin kontrako akzionerik, nolakoa ere
nahi den, beregainki ordea Iainkoa ganako amoriozkorik. Ezen sinetsten banauzu etzare thematuko sentitzen duzun tentazionearen kontrako
bertuteari lotzera, zeren hori lizate kasik iartzea
tentazionearekin ihardukitzen, bainan epherik
izan baduzu, nolakoa den tentazionea, ezagutzeko, buruz buru haren kontrako den bertuteazko
akzione bat eginik, zure bihotza kheinu batez
itzuliko duzu Iesus gurutzatuaren aldera, eta
haren ganako amoriotze batez muzu emanen
derauezu harenoin sakratuei. Hori biderik hoberena da etsaiari garaitzeko, dela tentazione
xipietan, dela handietan: Ezen nola Iainkoa
ganako amorioak bere baita bertute guzien perfekzione guziak eta bertuteek berek bano beregainkiago baitadutza, hura ere bizio guzien kontrako erremediorik beregainekoena da: eta zure
arima kostumatzen bada heldu zaizkon tentazione guzietan ihes-leku jeneral hartara laster egitera, ezta obligatua izanen behatzera eta sondatzera nolako tentazioneak ituen, bainan emero

sentiturik asaldatzen dela, pausatuko du erremedio handi hartan, zein erremedio, hortaz lekhora, hain izigarria baita espiritu gaixtoarentzat,
non dakusanean tentazioneek atzartzen gaituztela Iainkoaren amudiora; ixiltzen baita eta gelditzen gure tentatzetik.
Horra zer den tentazione xehez eta maizkoez, zeinen kontra nihork nahi balu xehero buruz
buru iarri, morfundi bailiteke eta ezpaileide deusik.

Nola bortitztu behar den bihotza
tentazioneen kontra

HAMARGARREN KAPITULUA
Konserazazu noizbaitetik noizbaitera zer
pasionek nausitzenago duten zure ariman, eta
hek ezaguturik, harezazu gogoz, hitzez eta obrez
hekin kontrako bizitze manera. Konparazionera,
sentitzen baduzu banaloriazko pasioneak zaramatzala, orhoitzaite maiz munduko biziaren
miseriaz, zein unhagarri izanen zaizkon konszienziari halako banaloriak heriotzeko egunean,
zein ezta gosean bihotz handi bati, eztirela haurren iokoak eta dostetak baizen; eta bertze
horrelako gauzarik iraulezazu gogoan. Minzazaite maiz banaloriaren kontra, eta iduri zaitzularik
zure oldearen kontra minzo zarela, etzaudezila
hargatik banaloria zinetan mesprezatu gabe:
ezen bide hartaz obligatua izanen zara, guzien
aiphamenaz ere, haren kontra haritzera, berdin
gauza baten kontra minzatuz atzartzen gare
haren gaitzetztera, lehenbizian hartarako afek-

zionerik genduelarik. Egizu beheramenduzko eta
humiliagarrizko ahal bezanbat obrarik, iduri
dagotzularik damurekin egiten tutzula, zeren
horrela humiltasunean ohituz zure banaloria
zapatzen duzu, hala non tentazionea datorrenean, zure inklinazionea ezin iarriko baita haren
alde lehen bezanbat, eta indar geiago izanen
baituzu hari gerla egiteko.
Abariziari emana bazare, egizu maiz gogoeta
bekhatu haren erhokeriaren gainean, gure serbitzuko baizen eginak eztiren gauzen gathibu egiten gaituela, bada eta ezpada heriotzeko orenean utzi beharko direla guziak, eta naski hek
barraiatuko dituen, edo bere kaltetan eta danazionetan hetaz serbitzatuko den urliaren eskuetan. Minzazaite hagitz abariziaren kontra, laudazazu handiro munduak merezi duen pesrezioa,
borxazazu zure burua hainitz aumoin eta karitatezko obrarik egitera, eta zenbait aldiz utzkitzu
zerbaiten biltzeko okasioneak eta paradak.
Ohitua bazare amoriorik emaiten edo hartzen, maiz erabilezazu gogoan, zein perillos den,
bai zuretzat, bai bertzeentzat, horrela egitea,
zein itsusi den zure arimako afekzionerik noblee-

naren emaitea eta lizuntzea halako dostaketetan, zein bide zabal den erran erazitzeko burua
neurrigabeki arin duzula; minzazaite maiz garbitasunaren eta bihotzeko sinpleziaren faboretan,
eta egizu ahal bezanbateko akzionerik zuk erranen duzunaren arauera, ihes egiten duzula afaitadura eta solhastakeria guzietatik.
Hitz batez, bake denboran erran nahi da,
darraitzun bekhatuaren tentamenduek geiago
khexa etzaitzatenean, egizu harne kontrako bertuteazko obra hainitz, eta horrela egiteko okasioneak heldu ezpadira, zoaz zu lehenik hekin bilha:
zeren bide hartaz bortitztuko duzu zure bihotza
ethrokizuneko tentazionearen kontra.

Pausugabeaz, edo khexuaz

HAMEKAGARREN KAPITULUA
Pausugabetasuna edo khexadura ezta tentazione sinple bat, baina berekin hainitz tentazione ekhartzen deraukun ithurburua. Tristezia ezta
bertzerik, lekhat bihotzean dugun damua gure
baitan, nahi eztugularik, den gaitza, dela gaitz
hura den kanpokoa, nola pobrezia, eritasuna,
mesprezioa, dela barrenekoa den, nola iakingabetasuna, idortasuna, gogoaren kontrakotasuna,
eta tentazionea. Arimak bada sentitzen duenean
zerbait gaitz duela, damutzen da haren izaiteaz,
eta hori da tristezia, eta berehala desideratzen
du hartarik ilkitea, eta haren khentzeko biderik
aurkhitzea. Eta hunerainokoan badu arrazoin,
ezen batbederak ona desideratzen du, eta gaitz
delako uste duenetik ihezi doa.
Baldin arimak bilhatzen baditu bideak bere
gaizetik libratzeko Iainkoari diadukon amorioa
gatik, hek bilhatuko tu pazienziarekin, mansoki,
humilki, eta bihotz pausaturekin, esperanzaturik

Iainkoaren ontasunak eta probidenziak hura
lehen libratuko duela, ezen ez berak ekhar dezaken trabailluak, antzeak eta agudeziak. Baldin
bere libranza bilhatzen badu bere burua ganako
amudioa gatik khexatuko da eta beroki ibilliko
bere buruaren libratzeko bideen bilha, ontasun
hura haren baitan, Iainkoa baitan baino geiago
baliz bezala. Eztiot halako usterik duela; baina
diot khexatzen dela hala uste balu bezala.
Baldin berehala aurkhitzen ezpadu desira
duen arauera, sartzen da asaldu eta despazienzia handietan, eta nola ezpaitute aitzineko gaitza atheratzen, aitzitik hura berretzen baitute,
arima sartzen da neurrik eztuten hersturetan,
bihotza eta indarrak hala flakatzen zaizkola, non
iduritzen baitzaio bere gaitzak eztuela geiago
erremediorik. Beraz ikustenduzu lehenbizian
zuzenezko den tristeziak ekhartzen duela gero
bertze guziz perillosago den tristeziazko emendaillua. Khexadura edo pausugabetasuna da arimari etordakidikeon gaitzik handiena, bekhatua
lekhaturik. Ezen nola hiri edo herri batetakoen
artean alxatzen diren guduek eta kontrakotasunek hura osoki galtzen baitute eta edekiten bai-

tiote bidea kanpoko etsaiari buru egiteko, halaber gure bihotzak bere baitan aldaratua denean,
galtzen du ardietsi zituen bertuteen mantenatzeko indarra, eta bidea ere etsaiaren tentazionei kontra egiteko, zein etsaik orduan egiten
baitu bere ahal guzia ur nahasian, dioten bezala,
arranzatzeko.
Pausugabetasuna heldu da nihork sentitzen
duen gaitzetik libratua izaiteko, eta uste duen
ontasunaren ardietsteko desir desordenatu
batetarik; eta bizkitartean ezta gauzarik gaitza
berretzenago eta ontasuna urruntzenago duenik
pausugaberiak eta khexadurak egiten duen
baino. Xoriak zareetan eta lazoetan daude atzemanik, zeren hetan sartuz gero hegalak khexatuki baitarabiltzate ilki nahiz, eta horrela eginez,
hanbatenaz korapillatzenago dira. Noiz ere bada
zenbait gaitzetarik atheratzeko edo zenbait
ontasunen ardietsteko desirak khexatuko baitzaitu, bertze guziak baino lehen, ezarezazu zure
espiritua errepausuan eta bakean, iar arazizazu
zure iujeamendua eta borondatea, eta gero
emeki eta baratxe bilhazazu zure desiraren konplimendua, hartzentutzula bata bertzearen

ondoan hartako on diren bideak. Eta erraiten
dudanean, emeki eta baratxe hari zaitezila, eztut
erran nahi ansigabeki, baina khexatu eta asaldatu gabe, bertzela zure desiraren konplimendua
ardietsi behar bidean, guzia gaixkituko duzu, eta
geiago hagitz nahasiko zara eta amarratuko.
Ene arima ene eskuetan dago bethiere,
Iauna, eta zure legea etzait ahantsi, zioen Dabitek. Mirazazu egunean behin bano geiago, bederen ordea goizean eta arratsean, ea zure arima
zure eskuetan duzunz, edo ea zenbait pasionek
eta asalduk ezterautzunz eraman. Konsiderazazu ea zure bihotza zure manuko duzunz, edo ea
etzaitzunz itzuli eskuetarik zenbait afekzione
desordenatuz zenbait herrari, inbidiari, gutiziari,
beldurrari, unhadurari, edo alegrianzari lotzeko.
Errebelatua bada, zabiltza haren bilha bertzerik
baino lehen, eta hura bihurezazu Iainkoaren presenziara, zure afekzione eta desir guziak ezarten
ditutzula haren borondate sainduaren obedienziaren eta manuaren azpian. Ezen nola gauza
preziatu baten galtzeko beldur direnek, hura
hersiki baitadukate eskuan, halaber, Errege hark
bezala, bethi erran behar dugu, O ene Iainkoa!

perillean da ene arima, hargatik hura bethiere
eskuetan dadukat, eta halatan etzait zure lege
saindua ahantsi.
Eztemozutela zure desirei eskurik zure asaldatzeko, zenbat ere xipi eta kontu gutitako baitire; zeren xipien ondoen handiek eta kontu geiagokoek zure bihoitza kausi lezakete preparatuago aldaramendura eta desordenura. Senti dezazunean pausugaberia heldu zaitzula, gomendazakizko Iainkoari, eta zaude finko eztuzula eginen zure desirak zure ganik nahi duen gauzarik,
khexadura osoki iragan dadin artean, lekhat
gerora ezin luza ditekeien gauzarik bada, eta
orduan borxa edo enseiu eme eta bakezko batez
zure desiratzen lasterkatasuna gelditu behar
duzu, hura ahal bezanbat ematzen duzula eta
neurrira ekhartzen. Eta horren gainean, egizu
egin behar dena, ez zure desiraren, baina bai
arrazoinaren arauera.
Zure pausugabetasuna ager ahal badiozozu
zure arimaren gidariari, edo ezpere zenbait adiskide leiali eta debozionetsuri, eztagizula dudarik
berehala apazegatuko zarela; zeren elkharri
bihotzeko minen erraiteak ariman egiten du,

odol atheratzeak ardurako sukharra duenaren
gorputzean egiten duen gauza bera: hura da
erremedioen erremedioa. Hargatik San Luis
Erregeak abisu hau eman zioen bere semeari:
baldin bihotzean baduzu garririk hura errozu
berehala zure Konfesorari edo zenbait gizon
presturi, eta hala zure gaitza arinki iasanen ahal
duzu hark emanen derautzun bortitzgarriaz.

Tristeziaz

HAMABIGARREN KAPITULUA
Iainkoaren araerako tristeziak, dio Iondone
Paulok, obratzen du penitenzia salbamenduko:
munduko tristeziak obratzen du herioa. Beraz
tristezia on eta gaixto daiteke, gure baitan egiten dituen hainitz manerako obren eredura. Egia
da gaizkirik geiago egiten duela ongirik baino;
zeren bi ontasun baizen eztitu egiten, zein baitire miserikordia eta penitenzia, eta sei gaitz egitentu, zein baitira bihotzeko herstura, nagitasuna, higointza, ielosia, inbidia, eta despazienzia.
Hargatik erran du zuhurrak: Tristeziak hainitz hiltzentu eta hartan ezta probetxurik, zeren tristeziaren ithurburutik sortzen diren bi xirripa onak
gatik, sei hagitz gaixto heldu dire hartarik.
Etsaia baliatzen tristeziaz bere tentazioneen
erabilteko prestuen aldera: ezen nola enseiatzen
baita gaixtoen boz arastera bere bekhatutan,
halaber enseiatzen da prestuen tristatzera bere
obra onetan: eta nola ezin eragin baitezake gaiz-

kia, hari eder iduria emanez baizen, hala ezin
itzul gaitzake ongitik, gaitz dela erakusiz baizen.
Gaixto hari lakhetzen zaio tristezian eta melankolian, zeren nola bera triste eta melankoliatua
baita, eta izanen ere sekulakotz, hargatik nahi
luke guziak bera bezalakoak balire.
Tristezia gaixtoak nahasten du arima eta
asaldatzen, legegabeko beldurtasunak emaitentu, orazionerik egiteko gustua edekiten du, fuina
zapatzen du eta tontotzen, arima gabetzen du
konseilluz, erresoluzionez, iujeamenduz, bertutez, eta indarrak flakatzen eta eramaitentu: hitz
batez tristezia da lurreko edertasun guzia ebakiten duen eta animalia guziak harpaz motheltzen
dituen negu gogorra bezala; zeren arimari edekiten dio bere gozo guzia, hura hurren hebaintzen
du eta indargabetzen bere parte guzietan.
Sekulan gertatzen bazare, Filothea, tristezia
gaizto hartaz akometaturik, balia zaite hemen
diren erremdioez: Nihor triste da? dio Iondone
Iakuak, iarbedi othoitztan. Othoitza da erremedio beregaineko bat; zeren arima goititzen du
Iainkoa baitara, zein baita gure bozkario eta konsolazione bakhoitza, bainan othoitzez zaude-

nean hari zaiten Iainkoak ganako fidanzara eta
amudiora eraman zaitzaten ala barreneko, ala
kanpoko afekzionez eta hitzez, hala nola, O
miserikordiazko Iainkoa, ene Iainko guziz ona,
ene Salbatzaille bihotzbera, ene bihotzeko Iainkoa: ene bozkario, ene esperanza, ene espos
ederra, ene arimare maitea, eta bertze horrelakoez.
Hari zaite biziki tristeziaramenduen kontra,
eta iduri zaitzularik ordu hartan egiten duzun
guzia egiten duzula hotzki, tristeki eta laxoki,
halarik ere hari zaite egin ahalaren egiten. Zeren
nola etsaiak nahi baigaitu tristeziaz langia arazi
obra onetan, dakusanean ez garela gelditzen
ongi egitetik, eta obra onak bada eta ezpada egiten direnean geiago balio dutela, gelditzen da
gure penatzetik.
Kantazazu kanta espiritualik, zeren gaixto
hark hainitzetan bide hartaz utzi du egiten zuena
egin gabe: lekuko da Saul Erregea penatzen eta
erabilten zuen espiritua, zemaren indarrak hautsi baiziren salmo kantaz.
On da kanpoko lanei lotzea, hainitz eta hainitz manerazko obra ahal bezanbat hartzea ari-

maren apartatzeko gauza tristagarrietarik, bihotzen garbitzeko eta berotzeko, ikusirik tristezia
datxekola beronez hotz eta idor den azturari.
Egizu kanpoko obra berogarrizkorik, gusturik
gabe hasi zarelarik, Gurutzefikaren imajina
besarkatuz, haren oinak eta eskuak muzuskatuz,
zure begiak eta eskuak zerura hedatuz, zure
boza Iainkoa gana amoriozko eta fidanzazko
hitzez alxatuz, erraiten duzula. Ene maitea ene
da, eta ni harenan naiz, ene maitea mirrhazko
floka da enetzat, ene bulharren erdian egonen
da. Ene begiak zure gainena, O ene Iainkoa,
urtzen dire, erraiten dudala, noiz konsolaturen
nauzu? O Iesus, zarela enetzat Iesus, bizi bedi
Iesus, eta ene arima biziko da. Nork apartatuko
nau ene Iainkoaren amudiotik? Errazu bertze
horrelakorik. Disziplina neurriz harturik ona da
tristeziaren kontra, zeren borondatezko pena
kanpoko hark barreneko konsolazinea ekhartzen
du, eta arima, doloreak kanpotik sentiturik,
ahantsten da barrenekoez. Maiz errezebitze ezin
erran diteke zein beregaineko erremedio den
hartarakotz, zeren zeruko ogi hark azkartzen du
bihotza eta espiritua bozkariotzen.

Zure tristeziatik heldu diren sentimendu,
afekzione eta gogoramendu guziak agerdiotzotzu zure Gidariari eta Konfesoreari humilki eta
fidelki; bilhatzatzu presuna espiritualak, eta
zabiltzkote ahalik maizena triste denbora hartan.
ETa guzien buruan iarzaite Iainkoaren eskuetan
preparaturik tristezia unhagarri haren, zure
banaloriazko alegrian zen gastigu zuzenezko
baten bezala, pazienziaz pairatzera. Eta eztagizula nihola ere dudarik Iainkoak frogatu zaituenean libratuko zaituela gaitz hartarik.

Konsolazione espiritualez
eta sentitzen direnez, eta nola
hetan gobernatu behar garen

HAMAHIRURGARREN
KAPITULUA
Iainkoak mantenatzen du mundu handi
hunen izaitea eta iraupena bethiko aldizkatze
batetan, zeina dela bide eguna ganbiatzen baita
bethi gauera, uda-hastea edo belhartzea udara,
uda belhar ihartzera edo larazkhenera, larazkhena negura, eta negua uda-hastera; eta egunetarik bata ezta behinere bertzearen osoki berdin;
ikusten dugu hedoitsurik, utitsurik, idorrik, haizetsurik, eta bertzelatze hark edertasun handi bat
emaiten dio mundu huni guziari. Orobat da gizonaz, zeina baita, zahrren erranera, mundua bera
batetan laburki serraturik; zeren eztago behin
ere estatu ber-batetan. Haren bizia iarieten da
lurraren gainean ura bezala, hainitz moldezko
uhinetan bethi igerika dabillala, batean esperanzaz goititurik, bertzean beldurtasunaz beheititu-

rik, aurki konsolazioneaz eskuinera, aurki aflikzioneaz eskerrera eramanik, eta nihoiz ere haren
egunetarik ez eta orenetarik bat ezta osoki bertzea bezalakoa.
Hau da orhoitgarri handi bat. Enseiatu behar
dugu bihotzeko ardurako eta ezin hautsizko berdintasun baten idukitzera hain berdingabeko
gertanzen artean. Eta gauza guziak gure ingurunean hainitz maneraz itzulten eta ganbiatzen
direlarik, egon behar dugu fermuki higuitu gabe,
bethi behatzen dugula gure Iainkoagana, hara
gogoz eta obrez ardietsi nahiz. harbezal Itsasunziak nahizden bidea, abia dadilla Arratstirira,
Goztztirira, Hegoara, Nortera, eta zein ere nahi
den haizek hura eraman beza, badrik ere sekulan haren Itsas-orratsak eztu behatuko bere izan
ederrera eta polora baizen. Itzul bedi den guzia
azpitik gora, eztiot xoilki gure ingurunetan, bainan are gure baitan, erran nahi da, dela gure
arima triste, dela alegera, dagoela eztiki, dagoela zaminki, bakean, tribulamendutan, argian,
ilhunbean, tentazionean, errepausuan, gusturekin, gusturik gabe, idorturik, beraturik; hura
Iguzkiak erre, edo ihinzak freska beza. Ha! behar

da guziarekin ere bethi eta sekulakotz gure bihotzaren punta, gure espiritua, gure borondate gainekoa, zein baita gure itsas-orratza beha dagoen
epherik gabe, eta arduraki heda dadin Iainko
bere Kreatzaillearen, bere Salbatzaillearen, bere
ontasun bakhoitzaren eta guzien gainekoaren
amudiora, dela bizi garen, dela hil gaitezin, dio
Apostoluak, Iainkoarenak gare, eta nork apartatuko gaitu Iainkoaren amudiotik eta karitatetik?
Ez! sekulan deusek ere ezgaitu apartatuko amudio hartarik, ez tribulazioneak, ez hersturak, ez
herioak, ez biziak, ez presenteko doloreak, ez
etorkizuneko kasuen beldurrak, ez espiritu gaixtoen arteek, ez konsolazione gorek, ez aflikzione
barrenek, ez beratasunak, ez idortasunak, nahiz
denak ezgaitu sekulan apartatu behar karitate
saindu hartarik, zeina baita Iesus baitan zimendatua.
Hain tinkhezko erresoluzione hau ez sekulan
Iainkoaren largatzeko, eta haren amudio eztiaren ez utzteko, da kontrapizu bat gure arimentzat hekin idukitzeko bere berdintasun sainduan
bizitze hunetako kondizioneak ekhartzen diotza
hainitz manerazko erabilmenduen berdingabeta-

sunean. Zeren nola erleek dakusatenean haizeak larrean akometatzen dituela, harri batzu
besarkatzen baitituzte airean pisuago izaitea
gatik, bizuntzak hain errazki eraman detzan beldurrez, halaber gure arima, bere erresoluzioneaz
biziro besarkatu duenean bere Iainkoaren amudio preziosa, finko dago, ala espirituko, ala gorputzeko, bai kanpoko, bai barreneko konsolazioneen eta aflizioneen finkogabetasunean eta
aldizkatzean.
Ordea dotrina jeneral hunetaz lekhora, zenbait irakhasmendu partikularren beharra dugu.
Lehenik diot bada, debozionea eztatzala bihotzak sentitzen duen gozotasunean, eztitasunean, konsolazionean eta beratasunean, nigarra,
eta hatzbeherapenak erakhartzen derauzkigularik, eta zenbait eserziza espritualetan satisfakzione lakhetgarririk eta gozorik emaiten deraukularik. Ez, Filothea maitea, debozionea eta hori
eztira gauza bera. Zeren badira arimak beratasun, eta konsolazione hek dituztenak, eta halarik
ere hagitz bizios direnak: eta halatan eztute
egiazko amudiorik bat ere, eta gutiago are
egiazko debozionerik. Saul bere ahal guziaz

zerraiola haren begietatik Engadiko desertuetara ihesi zioan Dabit gaizoari haren hiltzeko, sartu
zen bera bakharrik leze batatan, non baitzegoen
Dabit bere jendekin gorderik: Dabitek ordu hartan hura millatan hil zukeielarik, bizia eman
zioen, eta etzuen ere izitu nahi izan, aitzitik hura
utsirik bere plazerarekin ilkitera, deitu zuen
gero, hari erakustea gatik hobenik etzuela eta
bera erori zela haren menean eta esku izan
zuela hari gaizki egiteko. Bada horren gainean
zer etzuen egin Saulek erakusteko beratu
zitzaiola bihotza Dabiten aldera? Hari erran
zioen, ene semea, iarri zen nigarrez guzien aitzinean, hasi zen haren laudorioen erraiten, aitortu
zuen guziz manso zela, milla othoitz egin ziotzan
Iainkoari haren gatik, segurik iakin izan balu
bezala erran zioen handi izanen zela etorkizunekotz, eta berak bere ondokotzat utzi behar zituenak gomendatu ziotzan. Zer mansotasun eta
bihotzberatasun handiago erakus zezakeien?
badarik ere etzuen bere arima ganbiatu, aitzitik
bethiere Dabiti zerraion lehen bezain garratzki:
horrelako batzu kausitzen dira, beratzen baitzaie
bihotza Iainkoaren ontasuna eta Salbatzaillearen

pasionea konsideraturik, hain sentimendu handiak baitituzte, non hatsbeherapen, nigar,
othoitz eta eskerminak aurtikitzen baituzte, hala
non erran bailiteke debozione guziz handi bat
dutela bihotzean: bainan erranetk eginera etorri
behar den orduan, ikusten da, nola uda bero
batetako iragaiten diren uriak lurrera xort larriz
eroriak gatik ezpaitira hartan barrena sartzen,
eta ezpaitira on, gorringorik iaio arazitzeko baizen; halaber horrelako nigarrek eta beratasunek
bihotz biziotsu baten gainera eroririk hartan
barrena sartu gabez eztiotela ontasunik egiten;
zeren gauza hek guziak gatik ere jende gaizo
hek elezakete ardit bat utz dadutzaten ontasun
gaizki ardietsietarik, eliozokete bere afekzione
gaixtoetarik bati ere ukho egin, eta elukete den
trabaillurik xipiena hartu nahi Salbatzaillearen
serbitzua gatik, hainitz nigar egin dutelarik
haren gainean; hala non izan zituzten sentimen
onak ezpaitira kokoma eta kakutxa espiritual
batzu baizen, zeinak ez xoilki ezpaitira egiazko
debozionea, bainan hainitzetan etsaiaren arte
handiak baitira, zeinek arimak konsolazione
xehe hetan trika arazirik hetaz kontenta arazi-

tzen baititu, geiago eztabiltzantzat debozione
egiazkoaren eta saillaren bilha, zeina baita iainkoaren gogorako gauzen egiteko borondate
finko, deliberatu, agudo eta harilari baten izaitea.
Haur batek minki eginen du nigar ikusten
badu amari emaiten zaiola lanzeta piko bat odol
atheratzeko, bainan orduan berean, zeina gatik
nigar egiten baitzuen ama eskatzen bazaio
eskuetan duen sagarrik edo konfiturarik, eztu
nihola ere utzi nahiko. Halakoak dira gure gehien
debozione minberak; ikusten dugunean Iesus
gurutzatuarik bihotza iragaiten dioen lanza kolpea emaiten zaiola, minki iarten gare nigarrez.
Helaz! Filothea, ongi da gure Aitaren eta Libratzaillearen herio eta Pasione dolorezko haren
gainean nigar egitea; zergatik bada eztiogu zinetan emaiten gure eskuetan dugun, eta zinetan
eskatzen zaikun sagarra, erran nahi da, gure
bihotza, zein baita Sabatzaille maite hark gure
ganik nahi duen amoriozko sagar bakhoitza?
Zergatik eztiotzagu utzten afekzione, atsegin,
bata bertzea ganako begitarte xehe hek, zeinak
nahi baiterauzkigu eskuetarik eraman eta ezin,

zeren gure asukreak baitira, zeinetaz zaleago
baigare haren zeruko graziaz guthiziatzen garen
baino? ha! horiok dire haurren amudiotasunak,
samur dira, baino flako, baina fantastiko, bainan
obra gabeko ere dira: debozionea beraz eztatza
beratasun eta sentimenazkko afekzione hetan,
ikusirik batzutan heldu direla naturalezatik,
zeina horrela baita uzterra eta erraza nork eman
nahi dioen pleguaren hartzeko; batzutan heldu
dira etsaia ganik, zeinak gure iar araziteko trikamendu hetan, atzartzen baigaitu halako gauzarik gero egiteko gogoaren hartzera.
Bigarrenean, beratasun eta eztitasun afekzionetsu hek halarik ere batzutan guziz dire onak
eta probetxu handitakoak: zeren arimako apehtitua pitzten dute, espiritua indarztatzen eta
debozioneko agudotasunari emaiten diote arraitasun eta alegrianza saindu bat gure obrak kanpotik ere, eder eta plazent egiten dituena. Hura
da Iainkoaren gauzetan nihork frogatzen duen
gustua, zeina gatik oiuz bezala baitzegoen Dabid
erraiten zuenean, O Iauna zein ezti diren zure
hitzak ene gangan, eztia baino eztiago dira ene
ahoan. Eta egiazki, debozionetik izaiten dugun

konsolazionerik xipienak geiago balio du, nola
ere nahi den, munduko alegrianza handienek
baino. Iainkozko esposaren bulharrak eta ugatza, erran nahi da, haren faboreak hobe dira arimarentzat, lurreko plazeretarik ahal ditekein
mahats-arnorik preziatuena baino; nork ere dastatu baititu, bertze gainerako konsolazione
guziak mintzat eta absintiotzat dadutza. Eta nola
szitika daritzon belharra ahoan dadukatenek
hain eztitasun neurrigabeko bat hartzen baitute
hartarik non ezpaitute sentitzen, ez goserik, ez
egarsurik, hala nori ere Iainkoak eman baitio
barreneko konsolazionezko eta gozotasunezko
iaki zerukoa, hark ezin desira eta ezin har detzake munduko konsolazioneak, behintzat hetan
gusturik hartzeko eta afekzionerik emaiteko.
Sekulako gozotasunen gustu aitzindari xipi batzu
dira, Iainkoak haren bilha dabiltzan arimei emaiten derauztenak; bihi azukreztatuak dire bere
haurrei partitzen derauztenak, hekin beithatzeko
eta erakhartzeko, ur bihotzgarriak dira eskaintzen derauztenak hekin indarztatzeko, eta
batzutan ere sekulako errekonpensen aitzineko
seinaleak eta bahiak dira. Erraiten da Alexandro

handiak itsaso zabalean zebillala, ezagutu zuela
lehenik Arabia doatsuari hurbiltzen zitzaiola,
handik haizeak ekharten ziotzan usain onez, eta
hargatik bihotztu zela eta lagunei ere piztu
zerauela bihotza, halaber hainitzetan bizitze hilkizun hunetako itsasoan eztitasunak eta gozotasunak izaiten tugu, zeinek dudarik gabe sentiarazten baiterauzkigute gogoz eta borondatez
bilha gabiltzan zeruko herri hartako plazerak.
Hirurgarrenean, ordea erranen derautazu,