Erakusaldiak-III - 31
Total number of words is 4042
Total number of unique words is 1740
34.4 of words are in the 2000 most common words
50.6 of words are in the 5000 most common words
57.4 of words are in the 8000 most common words
joango dira etxe batera, ta urdaia, sezena, artoa, edo
zerbait ateratzeagatik, edo adiskidearen papera egiteagatik asiko dira: ez taki milla gauza berorri esan
bearrak banituan, baña gaur ez dago betarik guzia
esateko. Zale izan bestea-ere jakitearen. Zaude piska
bat, joango zera bereala, eseri zaite. Ez daki urliak
berorrentzat zer ausenzia zeukan: uste du berorrek
besterik baña, baña, baña; zer da bada baña ori? Asitzen da deabruaren berriakin ongi esan zanari aurpegi gaiztoa ipiñiaz, gezurra eransiaz, ta bukatzen du
gazeta bustan onekin: ta au utsa da nere kolkoan gelditzen danaren aldean, baña ezin esango det ezergatik-ere. Esazu misto madarikatua, bota ezazu, bada
kalte gutxiago egingo dezu esanarekin. Onelakoak ez
det sinisten, ta ez det sinistuko ongi konfesatzen diranik, ta beren bizkarrean daramee Jainkoaren madarikazioa, ta kondenazioko sentenzia. Madarikatu
pakea, ta adiskidetasuna gal-erazten duana madarikatua, bada gerran ipiñiko ditu pakean zeuden asko,
dio Espiritu Santuak. Maledictus susurro multos enim
turbabit pacem ha abentes (Ecl. 18). Kontu egin bear
due etxeetako buruak onelakoak ordu gaiztoan aienatzeko; ta bestela ezin bada egin bedi goroztizko
konjurua; au da alabaña birtute andiko konjuro bat
onelako deabruak aienatzeko.
Eskandaloa deritzan bekatuan erori zaitezke,
bekataria, beste gisa batean, ta da gauza gaiztorik ez
esaten, ta ez egiten dezula, baña bai gaiztoaren iduria, edo antza duana, emendik lagun urkoak artzen
duala bekatuan erortzeko bidea. Emendik eskandalozko bekatuan erortzen dira senar-emazteak,
umeak, ta mirabeak begira daudela, edo aldean dirala, beren Sakramentuari dagozkan gauzetan. Kontu
ezkonduak, bada zer igarotzen dan ongi dakien gizon
jakintsuak esaten due, ta eskribitzen kalte andiak
datozela emendik. leku agirietan, ta jendea dabillenean gobada jotzen duenak era lotsagarrian, edo
emendik ezin adierazi nezakean bezala. Onelako
emakumeak iduki bear lirake ei batean sarturik.
bijilietan aragia jaten duenak, osasunaren antzean
daudela, iñori juizio gaiztorik ez eragiteko, aditzera
eman bear due, arkitzen dirala Maisuaren agintez
aragia jatearen premian. Era onetan eskandalozko bekatuan erortzen dira, etxeren bateko sarrera,
edo jaierarekin erausirako, ta juizio okerrak egiteko
bidea ematen duenak. Jauna ez det gogoan igaro-ere
etxe artan gauza gaiztorik egitea: ez det denbora
itzegiten, ta gauz onak kontatzen igaro besterik egiten. Ez da ezer, zure jaiera orrek-ematen badu zer
esana, zure sarrera orregatik munduaren aban badabill zurekin bestearen fama, beartua zaude uztera, ta
bestela eskandaloa ematen dezu. Beartua zaude,
esaten dizu S. Bernardok, uztera ez gaiztoak diran
gauzak bakarrik, baita gaiztoaren antza duenak-ere.
Non solum cavere teneris quod malum est, sed qui-
quid male fuerit coloratum (S. Ber. de Cons. ad Eug.).
Atzenean, Kristaua, eskandaloa deritzan bekatu onetan erori zaitezke, dezun karguan zabarra izanez,
zerala Errejidorea, Bezinoa, gurasoa-nagusia. Izan
zaitezke zerori ona, Jainkozkoa, egin ditzakezu penitenzia andiak; barauak, zilizio, ta beste gorputza
menderatzeko nekeak artu itzakezu; baña zabarra
bazera zuk umeai, eta mirabeai dotriña, ta Zerurako
bidea erakustean, zabarra bazera bekatura bide, ta
perilletatik ken-erazteko, zure zabarkeria au bera
asko da zure gañean izateko zure umeen bekatuak.
§ III.
Ekusi degu, nere Kristauak, zer dan eskandaloa
esaten diogun bekatua, ta au ongi ezagutzeko ukitu
ditugu bekatu onetan erortzeko diran gisa asko. Ta
bekatu mota au nolakoa dala uste dezue? Gauz ikaragarria Jesu-Kristoren sentenziaz bezanbatean. Ai dio,
Jesu-Kristok! Ai! ta munduaren zori gaiztokoa eskandaloagatik. Vae mundo ab scandalis. Ez dio Jesu-Kristok zori gaiztokoak kutiziosoak, zori gaiztokoak biraugilleak, zori gaiztokoak lujuriosoak bakarrik, ez; baizi-
kan ekusirik bekatu mota izurriaren gisa zabaldua
leku guzietara, estadu guzietara. Ai dio, ta munduaren zori gaiztokoa. Vae mundo ab scandalis.
Zori gaiztokoa mundua, zeren ezagutzen ez du
bere gaitza, ta ezagutu gabe ezertan artzen duan.
Gaitza ezagutzen ez, ta ezertan artzen ez danean eria
perill andian arkitzen da. Ta au da munduari bekatu
mota onekin gertatzen zaiona. Eskandaloa gañez egiñik arkitzen da, gazteetan, zarretan, ezkonduetan,
ezkongaietan, gurasoetan, ta umeetan, baña ez da
ezertan artzen, ez da aienatzeko alegiñarik egiten,
eta zer bekatu mota izan diteke bekatu onelakoa
baño izugarriagoa? Bekatuak kezka esnatzen duanean askotan bekataria mugituko da bere kezkarekin
negar egitera, bizitza berria artzera; baña kezkarik
ematen ez duanean ez da biotzetik damutuko, ez du
negar egingo. Zori gaiztokoa da emendik mundua
bekatu mota onegatik. Vae mundo ab scandalis. Zori
gaiztokoa gañera, bada Jaunaren justiziak eskatzen
du, bekatu onetatik datozen okerrak zuzentzea bakoitzak bere aldetik, ta ez da kezkarik, ta ardurarik onetan ere artzen. Gauza jakiña da lagun urkoari kalte
egiñ dionak dala ondasunetan, dala onran, dala
faman, kaltea desegitera beartua dagoala; ta animan
kaltea egiñ badiozu etzaude Jaunaren begietan kalte
ura des-egitera beartua? Baña nork esan, nork adierazi bekaturako bidea ematen duanak, zer kalteak
egiten dituan, ta nola desegin kalte oek? Zuk bear
bada ukuitze loi batekiñ, keñada batekiñ, itz gaizto
batekiñ erakutsi zeñion besteari bekatua; onek beste
biri; biak lauri; lauak ogeiri, ta ogeiak millari, ill ziran
batzuek, ta oraindik bizi da zuk erakutsi zenduan
bekatua, ta aurrera dijoa. Gertatzen da eskandaloarekin, edo bekaturako bidea ematearekin gari soro bati
su ematearkein gertatzen dana. Erazekitzen diozu
soroaren ertz batean lasto bati; onek besteari, besteak besteari, ta onela zabaltzen da, soro guzira,
zabaltzen da soro batetik bestera ta uzten du guzia
auts biurtua. Ai bekaturako bidea eman dezunak!
zuek bati edo biri eman badiezu, oek emanaz joan
dira besteai, besteak besteai; kalte oek deadar egiten
due Jaunaren begietan, deadar infernura joan diranak, deadar orain galduaz, erreaz bekatuan dijoazenak; ta alaere gu kezkarik gabe! Vae mundo ab scandalis, vae homini illi per quem, scandalum venit.
Zeren bekatu onekin Jesu-Kristoren neke izerdiak, ta
gugatik ixuri zuan odol preziotsua alferrak egiten
diran. Jaungoikoa eternidade guzian egonda bere
gogoan daukala gure lagun urkoaren anima: ta denboraz egiñ zuan berarekin batean eternidade guzian
bizi zediñ Zeruan. Zer egiñ ez du onetarako? Anima
ura ez galtzeagatik etorri zan Zerutik lurrera, artu
zuan gizatasuna, igaro zan isekeen, gorrotoaren, azoteen, arantzen bidetik; ta atzenean anima argatik
ixuri zuan odola, ta artu zuan eriotza, ta eriotza gurutzekoa. Mortem autem crucis. Baña zertarako dira
gure Jaunaren alegiñ oek guziok, ezertarako baldiñ
guk alfer-egiten baditugu? Alferrik anima ari ainbeste
nai izan dio Aita Eternoak bere Jauregi, ta Palaziora
eramateko asmoan; alferrik Espiritu Santuak nai izan
du bere Esposatzat: alferrik semea gizon egiñ zan:
alferrik ainbeste neke oñaze igaro zuan; alferrik ixuri
bere odola, ta alferrik gurutzean eman bere bizitza,
zeren guk gure bizitza gaiztoarekin galdu degun ainbeste kostatako anima ori.
Zer nai dezue, oraiñ nere Kristauak, zer nai dezue
bekatu mota onen gañean nik esatea? Ainbesterañoko des-leialtasuna deritzat Jesu-Kristori ainbeste
kosta zitzaion animak gal-eraztea, ta etsaiari ematea,
zeñ ez nuke sinistuko bekatu-mota onek barkaziorik
duanik, fedeak erakusten ezpalit: ta Jesu-Kristok
berak: obe litzake bekaturako bidea ematen duana-
rentzat, dio errotarri andi bat lepoan erantsirik itsasoan ondatzea. Necesse est ut veniant scandala, verum
tamen vae homini illi, per quem scandalum venit. Qui
autem scandalizaveri unum de pusillis istis, qui in me
credunt, expedit ei, ut supendatur mola asinaria in
colo ejus, et demergatur in profundum maris. (Math.
18).
Jauna, ta ez da bada erremediorik? Bai nere Kristauak, ez gera galduko, galtzen bagera erremedioa
gabez. Erremdioa da negar biotzetik egiten dala
bakoitzak aitortzea bere bekatuak; erremedioa da
penitenzia egitea; erremedioa da Jaunari maiz, ta
gogotik erregutzea bekaturako bidea eman diegunakgatik, ta atzenean Dabid Santuak Jaunari esaten
ziona: Jauna esaten zion, erakutsiko dieztet gaiztoai
zure Legearen pausoak; oraindaño zere mingañerakin galdu badituzu asko anima biraba, ta itz nazkagarria dariozula, mingaiñ ori izan bedi emendik aurrera
Jauna alabatzeko; oiñ oriek izan badira bekatura,
jolas gaiztoetara laster egiteko, izan bitez oraiñ maiz
Elizaratzeko; esku oriek izan badira litxarreriarako, ta
zere gorputz-animak loitzeko, izan bitez lagun urkoari laguntzeko; gorputz ori oraindaño izan bada atsegin ez garbietan erretzeko, izan bedi emendik aurre-
ra nekearen, ta penitenziaren azpian bizitzeko. Gisa
onetan len zugandik gaitzerako bidea artu duenak
ikasiko due Jaungoikoaren bidea. Docebo iniguos vias
tuas; ta zenbait galdu badira betiko, mugituko dezu
Jauna oei egiñ diezun kaltea-ere barkatzera, mugituko dezu bere Miserikordiak ubari zure gaiñ ixurtzera,
ta atzenean eriotz on batekiñ betiko gloria ematera.
(Ad quam nos &.)
GARIZUMAREN
LENBIZIKO IGANDERAKO
Bekatari, denbora egokian jaunagana
biurtu oi danaren eriotzaren gañean.
Ductus est Jesus in desertum ab Spiritu
ut tentaretur a Diabolo. Math. c. 3.
Zein ona gure Salbatzalle Jesus maitagarria!
Badakus, gure emengo bizitza guzia dala soldadeska,
ta gerra utsa, Job Santuak zion eran: Militia est vita
hominis super terram. Eta au dakusanak bezala jartzen da Salbatzallea bera pelean etsaiaren kontra,
erakusteko guri animaren gerran egiñ bear deguna.
Eraman zuan Espiritu Santuak bakardade, edo eremu
batera. Barautu zan berrogei egun, eta gauean, igarotzen zuala denbora au guzia ezer-ere jan gabe, ta
edan gabe. Gosetu zan, eta ona non datorkion etsaia
tentatzera al duan saiets guzietatik. Etziakian
etsaiak, Jesus zala Jainkoaren Semea, ta munduaren
Salbatzallea, baña bazuan bere beldurra, eta jakiñ nai
zukean au. Argatik iru aldiz tentatu zuan aiñ trebe,
non uste izan zezakean, gizon utsa bazan Jesus,
garaituko zuala erraz; eta Jainkoaren Seme, eta
Mesias bazan, agertuko zala nor zan. Lenengo ekiñ
aldian esan zion: Jainkoaren Semea bazera zu, esazu,
biur ditezela ongi, orrako arri oriek. Si filius Dei es,
dic, ut lapides isti panes fiant. Erantzun zion Jesu-Kristok: Letraz ezarria dago: ezta gizona ongi utsarekiñ
bizi; bizi da (animaren aldetik) Jainkaoren itza entzuten, eta itz onez adierazten diona kontuz egiten
duala. Mututurik geratu zan etsaia Jesusen erantzuerarekin; baña etzuan ala ere etsi berearekiñ irteteaz.
Artu zuan Jesus (gure onagatik utsitzen zion alabaña
etsaiari tentazio oek prestatzen); artu zuan Jesus,
eraman zuan Jerusalengo Elizaren gañera, eta esan
zion: Jainkoaren Semea bazera, salta zaite or beera;
bada letraz ezarria dago: Agindu zien bere Aingeruai
zaitu zaitzeela, eta emendik erortzean artuko zaitue
beren eskuetan, miñik artu ez dezazun zure oñetan.
Si filius Dei es mitte te deorsum. Eskritura Snatako
itzakkiñ ekiñ bazion, Eskriturarekiñ berarekiñ erantzun zion Jesu-Kristok: Eskribitua dago: Ez dezu tentatuko zure Jaun Jaungoikoa. Bigarren pelea onetan
gaizki irten bazan-ere etsaia, etzuan utzi bere aria.
Artu zuan berriz Jesus; eraman zuan mendi guztiz goi
baten erpiñera; bat batean erakutsi ziozkan munduko
erreñu guziak, eta begien aurrean ipiñi ziozkan guzietan arkitzen ziran edertasunak, eta esan zion: Emango dizkitzut ekusten dituzun gauz oek guziak, belauniko jarri ta adoratzen banazu zure Jauna bezala.
Haec omnia tibi dabo, si cadens in terram adoraveris
me. Erantzun zion Jesu-Kristok: Oa ortik Satanas
eskribitua zeagok: Adoratuko dezu zure Jaun Jaungoikoa, eta ura bakarrik serbituko dezu. Dominum Deum
tuum adorabis, et illi soli servies. Lotsaturik, eta naigabez betea joan zan etsaia andik bere lekura. Bereala etorri ziran Zeruko Aingeruak, eta ekarri zioen
Jesus onari bear zuan jan edana. Au da, nere Kristauak, gaurko Ebajelioak dakarrena. Zenbat gauz
eder ez dizkitzu emen erakusten gure Salbatzalleak?
Erakusten digu, nola gure animak prestatu bear ditugun etsaiarekin peleatzeko. Erakusten digu, ez degula geren naiez bekaturako bide, perill, eta tentazioetan sartu bear, batez-ere garbitasunaren kontrako
perilletan; eta sartzen dana goizago, edo beranduago
loitua geratuko da. Erakusten digu gañera, beinta
berriz garaituagatik etsaia, ez degula zabartu bear,
zeren ura era onaren zai dagoan, gu gaitzera amilerazteko. Atzenean adirazten digu, leialki peleatzen
duanari bidaltzen diozkala Jaunak Zeruko laguntzak,
eta indar berriak. Baña egiñ ote degu, ta egiten ote
degu gure Salbatzalleak aiñ ederki erakutsi diguna?
Au egiñ ordean ederretsitzen die bekatariak bere
griña txarrai, eta amilduaz dijoa bekatuaren mallatik
mallara, eta arreizkero eztu zer egiñ andirik etsaiak
atzeneko tranzeraño. Argatik gaur itzegiñ nai dizuet
bekatari, denbora egokian Jaunagana biurtu ez danaren, eriotza ikaragarriaren gañean. Bekatariaren eriotza zeiñ ikaragarria dan adierazteko, begien aurrean
ipiñiko dizkitzuet lenbizia: bekatariaren biotza inguratzen duen gogorazio samiñak. Bigarrena: tranze
artan Jainkoagana biotza jasotzeko bekatariaren
nekeak eta etsimen ixill bat. Atzenean eriotza bera.
Goazen oraiñ Espiritu Santuaren argiaren billa, bitarteko ipintzen degula Birjiña guziz Santa Aingeruarekin batean esanaz. Abe Maria.
§ I.
Ill bearra da gauza bat guziok aitortzen deguna,
onak, eta gaiztoak, fededunak, eta fedegabeak. Au
aditzera ematen digu alabaña ezaguera zuzenak.
Zer? Ez gera bizi lurrezko ontzi batzuetan? Eta ontzi
egun oro loia, ta zikinkeria dariezenetan? Ez gera
adiñ batera ezkero egunetik egunera desegiten, aultzen, usteltzen? Ill bear degu beraz. Au aditzera ematen digu gañera beste guziakkiñ gertatu danak, eta
gertatzen danak. Non dira gure lenbiziko gurasoak? Il
ziran. Non dira ondorengo Patriarkak? Il ziran. Non
dira lege zarreko Patriarkak, Erregeak, Aita Santauk,
beste gizon andi, ta txikiak? Il ziran. Non dira geroztik mundura agertu ziranak, oraingoaz osterontzekoak? Il ziran. Il bear degu beraz guk-ere. Bai; eta ez die
eriotzak barkatuko, Ez Erregeai, ez oen mendekoai,
ez Aita Santuai, ez oen mendekoai; ez andiai, ez txikiai, ez aberatsai, ez beartsuai, ez ederrai, ez itsusiai.
Berdiñ sartzen da erioa beartsuen etxoletan nola
Erregeen Jauregi, eta torreetan, esan zuan jentil
batek. Palida mors aequo pulsat pede pauperum
tabernas, regumque turres. Au erakusten digu atzenean gure fede Santak. Adan gure lenbiziko gurasoak
ausi ezpalu Jaunaren agintea, Adan eta beraren ondorengoak etzuen ill bearrik; baña etzuan egiñ Adanek
Jaunaren esana, eta berekiñ bere ondorengoentzat
irabazi zuan eriotzaren pena. Autsa zera, ta auts biurtuko zera esan zion Jaunak. Pulvis es, et in pulverem
reverteris (Genes. c. 3). Argatik dio S. Paulok: eraba-
kia dago gizonentzat iltzea, ta iltzea beiñ. Statutum
est hominibus semel mori (Ad Heb. c. 9.). Justuak
sarritan ipintzen du begien aurrean egia; aldegiten
du bekatuaren bideetatik, saiatzen da ongi iltzeko
bear diran neurri guziak artzera, beti dago prest eriotza datorreneko; eta datorrenean humilki aditzen du
Jaunak guziontzat emana daukan sentenzia. Statutum est hominibus semel mori. Ekusten du era onetan prestaturik dagoan animak, bukatzen zaizkala
emengo nekeak, elkar eziñ ekusia, bekaturako perillak. Ekusten du, etorri zaiola bere errira joateko denbora; eta noizbait utsegiteen batzuek gertatu bazitzaizkan ere, bere barrunbeak esaten dio, nola alegiña prestaturik aitortu zituan, eta geroz nola bizitza
onari jarraitu dion, eta emendik sortzen zaio bere biotzean Jaunaren ontasun, eta Miserikordiaren uste,
edo esperantz andi bat. Zori onean entzun nituan, dio
beregan, arako dotrina, ta sermoi aek; zori onean utzi
nituan bekaturako bideak, perillak, jolas gaiztoak, itz
egite, ta adiskidetasun limuriak; zori onean utzi
nituan usurak, tratu zikiñak, erriko kontu nastuak.
Zori onean ekiñ nion Zerurako bideari. Aratzeko ustea
ematen dit Jaunak. O! Jesus ona! noiz ekusiko zaitut?
Era onetan justuak sosegu andi batekiñ ematen du
bere bizitza Jaunak dionean. Ala eman zuen Santo
Domingok, Santa Katalina Senakoak, S. Franzisko
Jabierrek, Santa Teresak, eta beste eziñ konta al
anima onek, eta Suarez beneragarriak zion: Ez nuan
uste izan beñere, onen gauza gozoa zala iltzea. Numquam putabam esse tan dulce mori.
Baña ill bearraren berriak atxitzen duanean bekataria bere griña, ta pasio txarren ondoren itsuturik
dabillena, nork esan, zeiñ illuntasun, eta tristura
andiak, zeiñ gogorazio samiñak inguratzen duen
beraren biotza? Etzuan bekatariak aditu nai izan denbora egokian, zeiñ gauza gaiztoa, ta samiña dan guk
gure Jaun Jaungoikoa utzitzea, ta zeiñ ondoren negargarriak datozen emendik. Eta noizta gutxiena uste
duan iltzea, arkitzen da bereala ill bear dualako
berriarekin. Orduan nere Kristauak; orduan desegiten
dira, munduak, eta pasio txarrak animaren begietan
zabaldu ziozkeen lañoak, eta bat batetan ekusten
ditu gauzak diran bezala. Ai! dio batzuetan, nik uste
nuan nigandik urruti arkitzen zala eriotza, eta ez
nituan ezertan artzen konfesore, ta Predikadoreen
esanak; eta ona zer tranzean ipiñi dedan nere burua.
Ill bear det, eta ill bereala! Ecce morior! Gaitz erdi
lizake bi aldiz ill bear banu, baña iltzea da beiñ baka-
rrik egiten dan lana. Statutum est hominibus semel
mori! Ill bear eta ill bear bereala. Ecce morior. Egiñ
ninduan Jaunak ezer ezetik, eta egiñ ninduan bera
amatzeko, serbitzeko, ta berarekiñ betikotasun
guzian doatsu izateko; au zan nere lan bakarra, baña
au da nik ezertan iduki ez dedan lana: ta oraindik lan
oni ekiñ baño len iltzera noa! Ecce morior. Ni mundura agertu orduko, ederki prestatu zituan Jaunak,
emen bizitzeko bearko nituan gauza guziak, eta gauz
oezaz baliatu naiz beraren kontra altxatzeko, eta ezta
neretzat izan nere gura txarrak beste Jainkorik. Eta
oraiñ iltzera noa, eta iltzera bereala! Ecce morior.
Deitu ninduan Jaunak bere fede, ta Lege Santara,
utzirik beste asko fedearen argirik ez duen jendeen
artean; egiñ ninduan Jainko beraren ume, ta Zeruaren jabegai, edo heredero; eta ontarte, edo mesede
onen andiari esker onez, eta bizitza on batekiñ erantzun bearrean, fedegabearen eran, ta askoz gaizkiago bizitu naiz: ai! ta iltzera noa! Ecce morior. Nere
onerako utzi ziozkan Jaunak bere Elizari zazpi Sakramentu, eta oen artean konfesioko, ta Komunioko
Sakramentua; baña oek biurtu izan ditut nere kaltetan; ez nintzan alabaña ongi prestatzen; ez nuan esamiñarik egiten; ez nintzan ongi damutzen; ez nuan
biotzik bekatuaren bideak betiko utzitzeko, nere
griña txarrak ezitzeko, eta besteren gauzak jabeari
biurtzeko; eta nere konfesio guziak izan dira iduripen
uts bat. Eta oraiñ iltzera noa? Ecce morior. Ni Zerurako bidean sar erazteko, utzi zion Jaunak Elizari bere
itz Santuaren sendagai miragarria; baña ni igesi ibilli
naiz dotrina, ta sermoietatik, eta enzun ditudanean
ere erausian, eta aditzen ez ditudan gauzetan nola
nai itzegitea izan da nere frutu guzia: ta oraiñ ill bear
nik bereala? Ecce morior. Ai! eziñ konta al dira nik
egiñ, eta eragiñ ditudan bekatuak, asko dira nigatik
betiko galdu diran animak! eta oraiñ ill bear nik
bereala? Ecce morior? Gogorazio samiñ oek ekingo
dioe bekatari gaixoari, eta zenbat alderago daukan
bere ill bearra, anbat geiago illuntasunez, eta tristuraz beteko due Antioko Erregeari gertatu zitzaion
eran. Antioko Erregea, usterik gutxiena zuanean, artu
zuan iltzeko gaitzak bere erritik kanpoan; eta ezaguturik iltzera zijoala, aiñ illuntasun, eta tristura ikaragarriak artu zuan, non geratu zan lorik eziñ egiñ
zuala, ta ezertarako etzala. Deiturik bere adiskideak,
joan da nigandik loa, esaten zien: Recessit somnus ab
oculis meis. Zenbat neke, ta tristuraren artean ez det
nere burua ipiñi. Oraiñ oroitzen naiz Jerusalenen egiñ
nituan gaiztakeriaz. Nunc reminiscor malorum, quae
feci in Hierusalem. Oraiñ ezagutzen det, emendik
datorkidala nere gaitza: ta orra tristuraz iltzera noa
leku arrotzean. Ecce pereo tristitia magna in terra
aliena (Machab. 1. c. 6). Ekusten dezu, Kristaua, zeiñ
gogorazio samiñak inguratzen duen bekatariaren biotza, ill bearra datorkionean? Ekusten dezu, zeiñ ikaragarria dan alde onetatik bekatariaren eriotza? Ta
asiera besterik ezta au guzia.
§ II.
Badakus bekatariak iltzera dijoala, ta bereala.
Badakus, egiaz ta biotzetik Jaunagana biurtzen ezpada galdua dala betiko; baña neke da, eta neke andia,
alaere, Jaunaren aserreak era onetan atxitu duan
bekatariaren biotza, bear dan eran, Jaun beragana
biurtzea. Argatik dio S. Paulok: Gauza izugarria da
Jainko biziaren eskuetan erortzea. Horrendum est
incidere in manus Dei viventis (Ad. Heb. c. 10). Ta ala
arkitzen da bekatuaren bide, perill, eta oituretan
dabillena; ill bearra datorkion bekataria; atxitua dago
gaiztakeriaren bidean bizi dala, ta iltzeko sentenzia
bere gañean dauka. In operibus manuum suarum
comprehensus est peccator (Ps. 9). Eta erraz da tranze onetan bekataria, bear dan eran, Jaunagana biurtzea? Ez; nere Kristauk, ta gauz ederra izan ordean
da gutxitan gertatzen dana. Alde askotatik datorkio
neke au bekatariari. Datorkio benik beiñ bere buruagandik. Azaldatzen du alabaña bere il-bearrak. Azaldatzen due umeen, etxekoen, eta aideen negarrak.
Azaldatzen due eta loturik bezala utzitzen bere gaiztakeriak; ta beste aldetik gaitzak berekin dakartzian
nekeakin ez dago ezertarako. Gaiztoa atxitzen due,
eta loturik ipintzen bere gaiztakeriak, dio Eskritura
Santak. Iniquitates suae capiunt impium, et funibus
peccatorum constringitur (Prov. c. 5). Baldin osasuna
onean gaudela ezin askotan moldatu bagera konfesio
on bat egiteko, ta gure utsegiteaz bear dan eran
damutzeko; baldin naigabe batek, buruko, edo agiñetako miñ batek ezertarako ez gerala utzitzen bagaitu,
zer izango da eriotzaren beldurrak, eta nekeak inguratzen gaituenean? Bekatariaren biotza bere oitura
gaiztoakkin gogortua, ta txingude biurtua dago; eta
neke da, neke da, era onetako biotza bat batean
gozatzea, eta ongi maneatzea. Neke da, nere Kristauak, osotoro usteldua, edo igartua dagoan arbola
batek batetan lore ederrak, eta frutu gozoak ematea.
Neke da zalkea ebakitzen danean, ogi biurtzea. Neke
da ongi bizitzen, eta ongi iltzeko prestatzen beiñ-ere
ikasi ez duanak batetan ikastea. Neke da Etiopiako
batek bere larru beltza, eta tigreak bere mantxak
utzitzea. Eta neke onen antzekoa da bekatariak iltzeko denboran Jaunagana biurtzeko duan nekea. Si Aethops mutare potest pellem suam, et pardus varietates suas, et vos poteritis bene facere, cum didiceritis
malum.
Neke au datorkio gañera bekatariari bere etsaiagandik. Ekusten du etsaiak, ordu artaraño berea izan
duala bekataria, eta atzeneko bizitzaren kondoan
kontu egiten ezpadio iges egin lekiokela bere atzaparren artetik. Kezka onekin biltzen dira infernuko
etsaiak, eta goseak igarorik eizaren zai dauden leoien
eran inguratzen due bekatari gaixoa. Ekiten dioe alde
guzietatik; batzuek buruan sartzen dioe; ez dala gaitza uste duan bezeiñ andia, ta bear bada igaroko
zaiola; besteak ekiten dioe bere denboran erren egin
duan alde artatik. Kutiziara, usura, ta tratu zikiñetara
makurtua izan danari begien aurrean ipiñiko diozkee
irabaz bide berriak. Auzilariari paperak, egiñ oi diran
tranpak, eta engañioak. Antuste ta soberbiara etziña
izan duanari soñua joko dioe alde onetatik eta au
bera egingo due jolas, ibillera, itzegite, ta adiskidetasun gaiztoetan bizitu danarekin. Eta bere denbora
guzian etsaiaren kontra peleatzen ikasi ez duanak,
bere griña, eta oitura gaiztoak ezitzera saiatu ez
dana, nola bat batetan ikasiko du etsaia garaitzen?
Neke da nere Kristauak. Au aditzera eman zion Jerusaleni, eta gutatik bakoitzari Salbatzalleak esan zuanean: Etorriko da egun bat, dio, zeñean inguratuko
zaituen zure etsaiak: Cirbumdabunt te inimici tui
vallo; eta ez dira sosegatuko zu mendera artean; ta
au gertatuko zatzu, zeren enzun nai izan ez dituzun
nere Aingeruen, konfesore, ta Predikadoreen autik
bidaldu dizkitzudan gaztigu, edo abisoak. Eo quod
non cognoveris tempus visitationis tuae.
Atzenean bekatariaren Jaungoikoagana biurtzeko
nekea etorri oi zaio bekatariari, zeren Jaunak bere
eskergabekeriaren penan gutxitzen diozkan bere
laguntzak. Ekusten du bada bekatariak bere tranze
onetan alde batetik bere il bearra; bestetik ezin ongi
moldatu duala bere burua Jaunagana biurtzeko. Ekusten du infernua bere eztarritzarra zabaldurik, eta iges
egin nai luke eriotzagandik, baña alferrik. Emana
dago sentenzia, ta nai ta ez joan bear du mundu one-
tatik, dio S. Pedro Damianok. Manere satagit, ire compellitur. Nork esan oraiñ zeiñ estutasun andiak inguratuko duen bekatari tristea tranze artan? Geratu nai
luke emen eta ez dio utzitzen dio S. Pedro Damianok:
Manere satagit, ire compellitur; Atozea oraiñ, Kristaua, ezta ikaragarria era onetan arkitzen dan bekatariaren eriotza?
§ III.
Baña goazen eriotzari berari begiratzera. Badatorkio lasterka bekatari gaixoari bere ordua. Norgana
biurtuko da bekatari tristea tranze onetan. Biurtuko
ote da bekataria gure bitarteko, eta Ama onagana,
edo Birjiña guziz Santagana? Baña Birjiña guziz Santak ez du adituko. Zoaz eskergabe madarikatua,
esango dio bere biotzera; zoaz nere Semearen, eta
Eliz Ama Santaren etsaia; zoaz lizunkerien, eta bizitza
loiean irabiatzea besterik nai ez dezuna, zoaz dagokizun lekura. Biurtuko ote da S. Migel Aingeruagana?
Baña onek lagundu ordean bere aurpegira emango
dio, nola Demonioaren banderai jarraitu dien, utzirik
Jesu-Kristo. Biurtuko ote da Apostoluetara? Baña oek
esango dioe: Judasek saldu zuan Jesu-Kristo ogeita
amar diruan, baña zuk saldu dezu askoz merkeago.
Saldu dezu itz deshonesto bategatik; saldu dezu
keñada lotsagarri bategatik; saldu dezu ukitze zikiñ
bategatik. Zoaz, zoaz Judas zere lagunagana. Biurtuko ote da Zeruko beste Santuetara? Baña oek esango
dioe: non dira zuk Jainkotzat adoratu dituzun munduko gauz oriek? Non dira atsegiñ kontentuak? Non dira
gauetako egoerak, esamesa, ta erausirako bidea ipintzen zenduala? Non dira edanean, jokoan meza
arteak, eta bezperetako denbora igarotzeak? Non
dira zure irabaziak, usurak, litxarreriak? Non dira zure
adiskideak, zure lagunak, eta estalkiak. Ubi sunt Dii
tui, qui fecisti tibi?. Betoz oraiñ, eta atera zaitzeela
estutasun orretatik? Surgant, et liberent te in tempore afflictionis tuae. Norgana bada itzuliko da bekataria ordu ikaragarri onetan? Bere Jaunagana? Baña
esango dio Jaunak: deitu dizut ainbeste bider, baña
ez dituzu ezertan artu nere deiak. Vocabi, et renuistis. Eman dizkitzut ainbeste ateleka konfesoreen, Predikadoreen, eta liburuen bidez, baña guzia izanda
alferra. Increpationes meas neglexisti. Dotrina, sermoi, ta Misioetan ibilli nintzan zure billa, nere eskua
luzaturik zu bekatutik ateratzeko baña zu eskergabea
ibilli ziñan nere igesi. Extendi manum meam, et non
fuit qui aspiceret. Oraiñ, oraiñ nik ere zuzaz farra
egingo det. Ego quoque in interitu vestro ridebo. Au
egin oi du Jaunak bekatari eskergabearekin Eskritura
Santak aditzera ematen digunez. Iltzen da bekataria
era onetan, bearbada Sakramentuak arturik, eta
munduaren begietan ongi, baña Jaunaren aurrean
gaizki, eta amiltzen da beti betiko su, eta garren
artean.
Ekusten dezu, Kristaua, zeiñ ikaragarria dan
bekatariaren eriotza? O eriotza! dio Eskritura Santak;
O eriotza! zeiñ gauza samiña dan zure oroipena munduko gauzetan biotza daukanerentzat! O! mors,
quam amara est memoria tua homini pacem habenti
in substantiis suis! Ez gaitezen bada geiago engañatu; utzi ditzagun bekatuaren bideak, baita eskandaloa ematen duen itzegiteak, egoerak ere; egiñ ditzagun konfesio on batekin pakeak gure Jaun onarekin,
eta Birjiña guztiz Santa bitarteko degula bizi gaitezen
kontuz, iristeko eriotza on bat, eta gero beti betiko
bizitza doatsua. Ad quam nos &.
GARIZUMAREN
BIGARREN IGANDERAKO
Gorputzak izango duan betiko zori on,
eta doatasunaren gañean.
Domine, bunom est nos hic esse. Math. 17.
Beti aditu bear ote dira leku onetatik bekatarien
kontrako gauz illun, eta izugarriak? Ez ote zate zerbait esan bear, bekatua, eta bekatuaren bideak utzirik Jaunaren lege Santa gordeaz bizi diran animai? Ez
ote zate gozagarriren bat eman bear, alaitu ditezen
Zerurako bidean? Baietz dirudi, eta ala egin zuan
Jesus onak S. Pedro, S. Juan, eta Santiagorekin.
Aditzera eman ziezten Jerusalenen igaro bearko
zerbait ateratzeagatik, edo adiskidearen papera egiteagatik asiko dira: ez taki milla gauza berorri esan
bearrak banituan, baña gaur ez dago betarik guzia
esateko. Zale izan bestea-ere jakitearen. Zaude piska
bat, joango zera bereala, eseri zaite. Ez daki urliak
berorrentzat zer ausenzia zeukan: uste du berorrek
besterik baña, baña, baña; zer da bada baña ori? Asitzen da deabruaren berriakin ongi esan zanari aurpegi gaiztoa ipiñiaz, gezurra eransiaz, ta bukatzen du
gazeta bustan onekin: ta au utsa da nere kolkoan gelditzen danaren aldean, baña ezin esango det ezergatik-ere. Esazu misto madarikatua, bota ezazu, bada
kalte gutxiago egingo dezu esanarekin. Onelakoak ez
det sinisten, ta ez det sinistuko ongi konfesatzen diranik, ta beren bizkarrean daramee Jainkoaren madarikazioa, ta kondenazioko sentenzia. Madarikatu
pakea, ta adiskidetasuna gal-erazten duana madarikatua, bada gerran ipiñiko ditu pakean zeuden asko,
dio Espiritu Santuak. Maledictus susurro multos enim
turbabit pacem ha abentes (Ecl. 18). Kontu egin bear
due etxeetako buruak onelakoak ordu gaiztoan aienatzeko; ta bestela ezin bada egin bedi goroztizko
konjurua; au da alabaña birtute andiko konjuro bat
onelako deabruak aienatzeko.
Eskandaloa deritzan bekatuan erori zaitezke,
bekataria, beste gisa batean, ta da gauza gaiztorik ez
esaten, ta ez egiten dezula, baña bai gaiztoaren iduria, edo antza duana, emendik lagun urkoak artzen
duala bekatuan erortzeko bidea. Emendik eskandalozko bekatuan erortzen dira senar-emazteak,
umeak, ta mirabeak begira daudela, edo aldean dirala, beren Sakramentuari dagozkan gauzetan. Kontu
ezkonduak, bada zer igarotzen dan ongi dakien gizon
jakintsuak esaten due, ta eskribitzen kalte andiak
datozela emendik. leku agirietan, ta jendea dabillenean gobada jotzen duenak era lotsagarrian, edo
emendik ezin adierazi nezakean bezala. Onelako
emakumeak iduki bear lirake ei batean sarturik.
bijilietan aragia jaten duenak, osasunaren antzean
daudela, iñori juizio gaiztorik ez eragiteko, aditzera
eman bear due, arkitzen dirala Maisuaren agintez
aragia jatearen premian. Era onetan eskandalozko bekatuan erortzen dira, etxeren bateko sarrera,
edo jaierarekin erausirako, ta juizio okerrak egiteko
bidea ematen duenak. Jauna ez det gogoan igaro-ere
etxe artan gauza gaiztorik egitea: ez det denbora
itzegiten, ta gauz onak kontatzen igaro besterik egiten. Ez da ezer, zure jaiera orrek-ematen badu zer
esana, zure sarrera orregatik munduaren aban badabill zurekin bestearen fama, beartua zaude uztera, ta
bestela eskandaloa ematen dezu. Beartua zaude,
esaten dizu S. Bernardok, uztera ez gaiztoak diran
gauzak bakarrik, baita gaiztoaren antza duenak-ere.
Non solum cavere teneris quod malum est, sed qui-
quid male fuerit coloratum (S. Ber. de Cons. ad Eug.).
Atzenean, Kristaua, eskandaloa deritzan bekatu onetan erori zaitezke, dezun karguan zabarra izanez,
zerala Errejidorea, Bezinoa, gurasoa-nagusia. Izan
zaitezke zerori ona, Jainkozkoa, egin ditzakezu penitenzia andiak; barauak, zilizio, ta beste gorputza
menderatzeko nekeak artu itzakezu; baña zabarra
bazera zuk umeai, eta mirabeai dotriña, ta Zerurako
bidea erakustean, zabarra bazera bekatura bide, ta
perilletatik ken-erazteko, zure zabarkeria au bera
asko da zure gañean izateko zure umeen bekatuak.
§ III.
Ekusi degu, nere Kristauak, zer dan eskandaloa
esaten diogun bekatua, ta au ongi ezagutzeko ukitu
ditugu bekatu onetan erortzeko diran gisa asko. Ta
bekatu mota au nolakoa dala uste dezue? Gauz ikaragarria Jesu-Kristoren sentenziaz bezanbatean. Ai dio,
Jesu-Kristok! Ai! ta munduaren zori gaiztokoa eskandaloagatik. Vae mundo ab scandalis. Ez dio Jesu-Kristok zori gaiztokoak kutiziosoak, zori gaiztokoak biraugilleak, zori gaiztokoak lujuriosoak bakarrik, ez; baizi-
kan ekusirik bekatu mota izurriaren gisa zabaldua
leku guzietara, estadu guzietara. Ai dio, ta munduaren zori gaiztokoa. Vae mundo ab scandalis.
Zori gaiztokoa mundua, zeren ezagutzen ez du
bere gaitza, ta ezagutu gabe ezertan artzen duan.
Gaitza ezagutzen ez, ta ezertan artzen ez danean eria
perill andian arkitzen da. Ta au da munduari bekatu
mota onekin gertatzen zaiona. Eskandaloa gañez egiñik arkitzen da, gazteetan, zarretan, ezkonduetan,
ezkongaietan, gurasoetan, ta umeetan, baña ez da
ezertan artzen, ez da aienatzeko alegiñarik egiten,
eta zer bekatu mota izan diteke bekatu onelakoa
baño izugarriagoa? Bekatuak kezka esnatzen duanean askotan bekataria mugituko da bere kezkarekin
negar egitera, bizitza berria artzera; baña kezkarik
ematen ez duanean ez da biotzetik damutuko, ez du
negar egingo. Zori gaiztokoa da emendik mundua
bekatu mota onegatik. Vae mundo ab scandalis. Zori
gaiztokoa gañera, bada Jaunaren justiziak eskatzen
du, bekatu onetatik datozen okerrak zuzentzea bakoitzak bere aldetik, ta ez da kezkarik, ta ardurarik onetan ere artzen. Gauza jakiña da lagun urkoari kalte
egiñ dionak dala ondasunetan, dala onran, dala
faman, kaltea desegitera beartua dagoala; ta animan
kaltea egiñ badiozu etzaude Jaunaren begietan kalte
ura des-egitera beartua? Baña nork esan, nork adierazi bekaturako bidea ematen duanak, zer kalteak
egiten dituan, ta nola desegin kalte oek? Zuk bear
bada ukuitze loi batekiñ, keñada batekiñ, itz gaizto
batekiñ erakutsi zeñion besteari bekatua; onek beste
biri; biak lauri; lauak ogeiri, ta ogeiak millari, ill ziran
batzuek, ta oraindik bizi da zuk erakutsi zenduan
bekatua, ta aurrera dijoa. Gertatzen da eskandaloarekin, edo bekaturako bidea ematearekin gari soro bati
su ematearkein gertatzen dana. Erazekitzen diozu
soroaren ertz batean lasto bati; onek besteari, besteak besteari, ta onela zabaltzen da, soro guzira,
zabaltzen da soro batetik bestera ta uzten du guzia
auts biurtua. Ai bekaturako bidea eman dezunak!
zuek bati edo biri eman badiezu, oek emanaz joan
dira besteai, besteak besteai; kalte oek deadar egiten
due Jaunaren begietan, deadar infernura joan diranak, deadar orain galduaz, erreaz bekatuan dijoazenak; ta alaere gu kezkarik gabe! Vae mundo ab scandalis, vae homini illi per quem, scandalum venit.
Zeren bekatu onekin Jesu-Kristoren neke izerdiak, ta
gugatik ixuri zuan odol preziotsua alferrak egiten
diran. Jaungoikoa eternidade guzian egonda bere
gogoan daukala gure lagun urkoaren anima: ta denboraz egiñ zuan berarekin batean eternidade guzian
bizi zediñ Zeruan. Zer egiñ ez du onetarako? Anima
ura ez galtzeagatik etorri zan Zerutik lurrera, artu
zuan gizatasuna, igaro zan isekeen, gorrotoaren, azoteen, arantzen bidetik; ta atzenean anima argatik
ixuri zuan odola, ta artu zuan eriotza, ta eriotza gurutzekoa. Mortem autem crucis. Baña zertarako dira
gure Jaunaren alegiñ oek guziok, ezertarako baldiñ
guk alfer-egiten baditugu? Alferrik anima ari ainbeste
nai izan dio Aita Eternoak bere Jauregi, ta Palaziora
eramateko asmoan; alferrik Espiritu Santuak nai izan
du bere Esposatzat: alferrik semea gizon egiñ zan:
alferrik ainbeste neke oñaze igaro zuan; alferrik ixuri
bere odola, ta alferrik gurutzean eman bere bizitza,
zeren guk gure bizitza gaiztoarekin galdu degun ainbeste kostatako anima ori.
Zer nai dezue, oraiñ nere Kristauak, zer nai dezue
bekatu mota onen gañean nik esatea? Ainbesterañoko des-leialtasuna deritzat Jesu-Kristori ainbeste
kosta zitzaion animak gal-eraztea, ta etsaiari ematea,
zeñ ez nuke sinistuko bekatu-mota onek barkaziorik
duanik, fedeak erakusten ezpalit: ta Jesu-Kristok
berak: obe litzake bekaturako bidea ematen duana-
rentzat, dio errotarri andi bat lepoan erantsirik itsasoan ondatzea. Necesse est ut veniant scandala, verum
tamen vae homini illi, per quem scandalum venit. Qui
autem scandalizaveri unum de pusillis istis, qui in me
credunt, expedit ei, ut supendatur mola asinaria in
colo ejus, et demergatur in profundum maris. (Math.
18).
Jauna, ta ez da bada erremediorik? Bai nere Kristauak, ez gera galduko, galtzen bagera erremedioa
gabez. Erremdioa da negar biotzetik egiten dala
bakoitzak aitortzea bere bekatuak; erremedioa da
penitenzia egitea; erremedioa da Jaunari maiz, ta
gogotik erregutzea bekaturako bidea eman diegunakgatik, ta atzenean Dabid Santuak Jaunari esaten
ziona: Jauna esaten zion, erakutsiko dieztet gaiztoai
zure Legearen pausoak; oraindaño zere mingañerakin galdu badituzu asko anima biraba, ta itz nazkagarria dariozula, mingaiñ ori izan bedi emendik aurrera
Jauna alabatzeko; oiñ oriek izan badira bekatura,
jolas gaiztoetara laster egiteko, izan bitez oraiñ maiz
Elizaratzeko; esku oriek izan badira litxarreriarako, ta
zere gorputz-animak loitzeko, izan bitez lagun urkoari laguntzeko; gorputz ori oraindaño izan bada atsegin ez garbietan erretzeko, izan bedi emendik aurre-
ra nekearen, ta penitenziaren azpian bizitzeko. Gisa
onetan len zugandik gaitzerako bidea artu duenak
ikasiko due Jaungoikoaren bidea. Docebo iniguos vias
tuas; ta zenbait galdu badira betiko, mugituko dezu
Jauna oei egiñ diezun kaltea-ere barkatzera, mugituko dezu bere Miserikordiak ubari zure gaiñ ixurtzera,
ta atzenean eriotz on batekiñ betiko gloria ematera.
(Ad quam nos &.)
GARIZUMAREN
LENBIZIKO IGANDERAKO
Bekatari, denbora egokian jaunagana
biurtu oi danaren eriotzaren gañean.
Ductus est Jesus in desertum ab Spiritu
ut tentaretur a Diabolo. Math. c. 3.
Zein ona gure Salbatzalle Jesus maitagarria!
Badakus, gure emengo bizitza guzia dala soldadeska,
ta gerra utsa, Job Santuak zion eran: Militia est vita
hominis super terram. Eta au dakusanak bezala jartzen da Salbatzallea bera pelean etsaiaren kontra,
erakusteko guri animaren gerran egiñ bear deguna.
Eraman zuan Espiritu Santuak bakardade, edo eremu
batera. Barautu zan berrogei egun, eta gauean, igarotzen zuala denbora au guzia ezer-ere jan gabe, ta
edan gabe. Gosetu zan, eta ona non datorkion etsaia
tentatzera al duan saiets guzietatik. Etziakian
etsaiak, Jesus zala Jainkoaren Semea, ta munduaren
Salbatzallea, baña bazuan bere beldurra, eta jakiñ nai
zukean au. Argatik iru aldiz tentatu zuan aiñ trebe,
non uste izan zezakean, gizon utsa bazan Jesus,
garaituko zuala erraz; eta Jainkoaren Seme, eta
Mesias bazan, agertuko zala nor zan. Lenengo ekiñ
aldian esan zion: Jainkoaren Semea bazera zu, esazu,
biur ditezela ongi, orrako arri oriek. Si filius Dei es,
dic, ut lapides isti panes fiant. Erantzun zion Jesu-Kristok: Letraz ezarria dago: ezta gizona ongi utsarekiñ
bizi; bizi da (animaren aldetik) Jainkaoren itza entzuten, eta itz onez adierazten diona kontuz egiten
duala. Mututurik geratu zan etsaia Jesusen erantzuerarekin; baña etzuan ala ere etsi berearekiñ irteteaz.
Artu zuan Jesus (gure onagatik utsitzen zion alabaña
etsaiari tentazio oek prestatzen); artu zuan Jesus,
eraman zuan Jerusalengo Elizaren gañera, eta esan
zion: Jainkoaren Semea bazera, salta zaite or beera;
bada letraz ezarria dago: Agindu zien bere Aingeruai
zaitu zaitzeela, eta emendik erortzean artuko zaitue
beren eskuetan, miñik artu ez dezazun zure oñetan.
Si filius Dei es mitte te deorsum. Eskritura Snatako
itzakkiñ ekiñ bazion, Eskriturarekiñ berarekiñ erantzun zion Jesu-Kristok: Eskribitua dago: Ez dezu tentatuko zure Jaun Jaungoikoa. Bigarren pelea onetan
gaizki irten bazan-ere etsaia, etzuan utzi bere aria.
Artu zuan berriz Jesus; eraman zuan mendi guztiz goi
baten erpiñera; bat batean erakutsi ziozkan munduko
erreñu guziak, eta begien aurrean ipiñi ziozkan guzietan arkitzen ziran edertasunak, eta esan zion: Emango dizkitzut ekusten dituzun gauz oek guziak, belauniko jarri ta adoratzen banazu zure Jauna bezala.
Haec omnia tibi dabo, si cadens in terram adoraveris
me. Erantzun zion Jesu-Kristok: Oa ortik Satanas
eskribitua zeagok: Adoratuko dezu zure Jaun Jaungoikoa, eta ura bakarrik serbituko dezu. Dominum Deum
tuum adorabis, et illi soli servies. Lotsaturik, eta naigabez betea joan zan etsaia andik bere lekura. Bereala etorri ziran Zeruko Aingeruak, eta ekarri zioen
Jesus onari bear zuan jan edana. Au da, nere Kristauak, gaurko Ebajelioak dakarrena. Zenbat gauz
eder ez dizkitzu emen erakusten gure Salbatzalleak?
Erakusten digu, nola gure animak prestatu bear ditugun etsaiarekin peleatzeko. Erakusten digu, ez degula geren naiez bekaturako bide, perill, eta tentazioetan sartu bear, batez-ere garbitasunaren kontrako
perilletan; eta sartzen dana goizago, edo beranduago
loitua geratuko da. Erakusten digu gañera, beinta
berriz garaituagatik etsaia, ez degula zabartu bear,
zeren ura era onaren zai dagoan, gu gaitzera amilerazteko. Atzenean adirazten digu, leialki peleatzen
duanari bidaltzen diozkala Jaunak Zeruko laguntzak,
eta indar berriak. Baña egiñ ote degu, ta egiten ote
degu gure Salbatzalleak aiñ ederki erakutsi diguna?
Au egiñ ordean ederretsitzen die bekatariak bere
griña txarrai, eta amilduaz dijoa bekatuaren mallatik
mallara, eta arreizkero eztu zer egiñ andirik etsaiak
atzeneko tranzeraño. Argatik gaur itzegiñ nai dizuet
bekatari, denbora egokian Jaunagana biurtu ez danaren, eriotza ikaragarriaren gañean. Bekatariaren eriotza zeiñ ikaragarria dan adierazteko, begien aurrean
ipiñiko dizkitzuet lenbizia: bekatariaren biotza inguratzen duen gogorazio samiñak. Bigarrena: tranze
artan Jainkoagana biotza jasotzeko bekatariaren
nekeak eta etsimen ixill bat. Atzenean eriotza bera.
Goazen oraiñ Espiritu Santuaren argiaren billa, bitarteko ipintzen degula Birjiña guziz Santa Aingeruarekin batean esanaz. Abe Maria.
§ I.
Ill bearra da gauza bat guziok aitortzen deguna,
onak, eta gaiztoak, fededunak, eta fedegabeak. Au
aditzera ematen digu alabaña ezaguera zuzenak.
Zer? Ez gera bizi lurrezko ontzi batzuetan? Eta ontzi
egun oro loia, ta zikinkeria dariezenetan? Ez gera
adiñ batera ezkero egunetik egunera desegiten, aultzen, usteltzen? Ill bear degu beraz. Au aditzera ematen digu gañera beste guziakkiñ gertatu danak, eta
gertatzen danak. Non dira gure lenbiziko gurasoak? Il
ziran. Non dira ondorengo Patriarkak? Il ziran. Non
dira lege zarreko Patriarkak, Erregeak, Aita Santauk,
beste gizon andi, ta txikiak? Il ziran. Non dira geroztik mundura agertu ziranak, oraingoaz osterontzekoak? Il ziran. Il bear degu beraz guk-ere. Bai; eta ez die
eriotzak barkatuko, Ez Erregeai, ez oen mendekoai,
ez Aita Santuai, ez oen mendekoai; ez andiai, ez txikiai, ez aberatsai, ez beartsuai, ez ederrai, ez itsusiai.
Berdiñ sartzen da erioa beartsuen etxoletan nola
Erregeen Jauregi, eta torreetan, esan zuan jentil
batek. Palida mors aequo pulsat pede pauperum
tabernas, regumque turres. Au erakusten digu atzenean gure fede Santak. Adan gure lenbiziko gurasoak
ausi ezpalu Jaunaren agintea, Adan eta beraren ondorengoak etzuen ill bearrik; baña etzuan egiñ Adanek
Jaunaren esana, eta berekiñ bere ondorengoentzat
irabazi zuan eriotzaren pena. Autsa zera, ta auts biurtuko zera esan zion Jaunak. Pulvis es, et in pulverem
reverteris (Genes. c. 3). Argatik dio S. Paulok: eraba-
kia dago gizonentzat iltzea, ta iltzea beiñ. Statutum
est hominibus semel mori (Ad Heb. c. 9.). Justuak
sarritan ipintzen du begien aurrean egia; aldegiten
du bekatuaren bideetatik, saiatzen da ongi iltzeko
bear diran neurri guziak artzera, beti dago prest eriotza datorreneko; eta datorrenean humilki aditzen du
Jaunak guziontzat emana daukan sentenzia. Statutum est hominibus semel mori. Ekusten du era onetan prestaturik dagoan animak, bukatzen zaizkala
emengo nekeak, elkar eziñ ekusia, bekaturako perillak. Ekusten du, etorri zaiola bere errira joateko denbora; eta noizbait utsegiteen batzuek gertatu bazitzaizkan ere, bere barrunbeak esaten dio, nola alegiña prestaturik aitortu zituan, eta geroz nola bizitza
onari jarraitu dion, eta emendik sortzen zaio bere biotzean Jaunaren ontasun, eta Miserikordiaren uste,
edo esperantz andi bat. Zori onean entzun nituan, dio
beregan, arako dotrina, ta sermoi aek; zori onean utzi
nituan bekaturako bideak, perillak, jolas gaiztoak, itz
egite, ta adiskidetasun limuriak; zori onean utzi
nituan usurak, tratu zikiñak, erriko kontu nastuak.
Zori onean ekiñ nion Zerurako bideari. Aratzeko ustea
ematen dit Jaunak. O! Jesus ona! noiz ekusiko zaitut?
Era onetan justuak sosegu andi batekiñ ematen du
bere bizitza Jaunak dionean. Ala eman zuen Santo
Domingok, Santa Katalina Senakoak, S. Franzisko
Jabierrek, Santa Teresak, eta beste eziñ konta al
anima onek, eta Suarez beneragarriak zion: Ez nuan
uste izan beñere, onen gauza gozoa zala iltzea. Numquam putabam esse tan dulce mori.
Baña ill bearraren berriak atxitzen duanean bekataria bere griña, ta pasio txarren ondoren itsuturik
dabillena, nork esan, zeiñ illuntasun, eta tristura
andiak, zeiñ gogorazio samiñak inguratzen duen
beraren biotza? Etzuan bekatariak aditu nai izan denbora egokian, zeiñ gauza gaiztoa, ta samiña dan guk
gure Jaun Jaungoikoa utzitzea, ta zeiñ ondoren negargarriak datozen emendik. Eta noizta gutxiena uste
duan iltzea, arkitzen da bereala ill bear dualako
berriarekin. Orduan nere Kristauak; orduan desegiten
dira, munduak, eta pasio txarrak animaren begietan
zabaldu ziozkeen lañoak, eta bat batetan ekusten
ditu gauzak diran bezala. Ai! dio batzuetan, nik uste
nuan nigandik urruti arkitzen zala eriotza, eta ez
nituan ezertan artzen konfesore, ta Predikadoreen
esanak; eta ona zer tranzean ipiñi dedan nere burua.
Ill bear det, eta ill bereala! Ecce morior! Gaitz erdi
lizake bi aldiz ill bear banu, baña iltzea da beiñ baka-
rrik egiten dan lana. Statutum est hominibus semel
mori! Ill bear eta ill bear bereala. Ecce morior. Egiñ
ninduan Jaunak ezer ezetik, eta egiñ ninduan bera
amatzeko, serbitzeko, ta berarekiñ betikotasun
guzian doatsu izateko; au zan nere lan bakarra, baña
au da nik ezertan iduki ez dedan lana: ta oraindik lan
oni ekiñ baño len iltzera noa! Ecce morior. Ni mundura agertu orduko, ederki prestatu zituan Jaunak,
emen bizitzeko bearko nituan gauza guziak, eta gauz
oezaz baliatu naiz beraren kontra altxatzeko, eta ezta
neretzat izan nere gura txarrak beste Jainkorik. Eta
oraiñ iltzera noa, eta iltzera bereala! Ecce morior.
Deitu ninduan Jaunak bere fede, ta Lege Santara,
utzirik beste asko fedearen argirik ez duen jendeen
artean; egiñ ninduan Jainko beraren ume, ta Zeruaren jabegai, edo heredero; eta ontarte, edo mesede
onen andiari esker onez, eta bizitza on batekiñ erantzun bearrean, fedegabearen eran, ta askoz gaizkiago bizitu naiz: ai! ta iltzera noa! Ecce morior. Nere
onerako utzi ziozkan Jaunak bere Elizari zazpi Sakramentu, eta oen artean konfesioko, ta Komunioko
Sakramentua; baña oek biurtu izan ditut nere kaltetan; ez nintzan alabaña ongi prestatzen; ez nuan esamiñarik egiten; ez nintzan ongi damutzen; ez nuan
biotzik bekatuaren bideak betiko utzitzeko, nere
griña txarrak ezitzeko, eta besteren gauzak jabeari
biurtzeko; eta nere konfesio guziak izan dira iduripen
uts bat. Eta oraiñ iltzera noa? Ecce morior. Ni Zerurako bidean sar erazteko, utzi zion Jaunak Elizari bere
itz Santuaren sendagai miragarria; baña ni igesi ibilli
naiz dotrina, ta sermoietatik, eta enzun ditudanean
ere erausian, eta aditzen ez ditudan gauzetan nola
nai itzegitea izan da nere frutu guzia: ta oraiñ ill bear
nik bereala? Ecce morior. Ai! eziñ konta al dira nik
egiñ, eta eragiñ ditudan bekatuak, asko dira nigatik
betiko galdu diran animak! eta oraiñ ill bear nik
bereala? Ecce morior? Gogorazio samiñ oek ekingo
dioe bekatari gaixoari, eta zenbat alderago daukan
bere ill bearra, anbat geiago illuntasunez, eta tristuraz beteko due Antioko Erregeari gertatu zitzaion
eran. Antioko Erregea, usterik gutxiena zuanean, artu
zuan iltzeko gaitzak bere erritik kanpoan; eta ezaguturik iltzera zijoala, aiñ illuntasun, eta tristura ikaragarriak artu zuan, non geratu zan lorik eziñ egiñ
zuala, ta ezertarako etzala. Deiturik bere adiskideak,
joan da nigandik loa, esaten zien: Recessit somnus ab
oculis meis. Zenbat neke, ta tristuraren artean ez det
nere burua ipiñi. Oraiñ oroitzen naiz Jerusalenen egiñ
nituan gaiztakeriaz. Nunc reminiscor malorum, quae
feci in Hierusalem. Oraiñ ezagutzen det, emendik
datorkidala nere gaitza: ta orra tristuraz iltzera noa
leku arrotzean. Ecce pereo tristitia magna in terra
aliena (Machab. 1. c. 6). Ekusten dezu, Kristaua, zeiñ
gogorazio samiñak inguratzen duen bekatariaren biotza, ill bearra datorkionean? Ekusten dezu, zeiñ ikaragarria dan alde onetatik bekatariaren eriotza? Ta
asiera besterik ezta au guzia.
§ II.
Badakus bekatariak iltzera dijoala, ta bereala.
Badakus, egiaz ta biotzetik Jaunagana biurtzen ezpada galdua dala betiko; baña neke da, eta neke andia,
alaere, Jaunaren aserreak era onetan atxitu duan
bekatariaren biotza, bear dan eran, Jaun beragana
biurtzea. Argatik dio S. Paulok: Gauza izugarria da
Jainko biziaren eskuetan erortzea. Horrendum est
incidere in manus Dei viventis (Ad. Heb. c. 10). Ta ala
arkitzen da bekatuaren bide, perill, eta oituretan
dabillena; ill bearra datorkion bekataria; atxitua dago
gaiztakeriaren bidean bizi dala, ta iltzeko sentenzia
bere gañean dauka. In operibus manuum suarum
comprehensus est peccator (Ps. 9). Eta erraz da tranze onetan bekataria, bear dan eran, Jaunagana biurtzea? Ez; nere Kristauk, ta gauz ederra izan ordean
da gutxitan gertatzen dana. Alde askotatik datorkio
neke au bekatariari. Datorkio benik beiñ bere buruagandik. Azaldatzen du alabaña bere il-bearrak. Azaldatzen due umeen, etxekoen, eta aideen negarrak.
Azaldatzen due eta loturik bezala utzitzen bere gaiztakeriak; ta beste aldetik gaitzak berekin dakartzian
nekeakin ez dago ezertarako. Gaiztoa atxitzen due,
eta loturik ipintzen bere gaiztakeriak, dio Eskritura
Santak. Iniquitates suae capiunt impium, et funibus
peccatorum constringitur (Prov. c. 5). Baldin osasuna
onean gaudela ezin askotan moldatu bagera konfesio
on bat egiteko, ta gure utsegiteaz bear dan eran
damutzeko; baldin naigabe batek, buruko, edo agiñetako miñ batek ezertarako ez gerala utzitzen bagaitu,
zer izango da eriotzaren beldurrak, eta nekeak inguratzen gaituenean? Bekatariaren biotza bere oitura
gaiztoakkin gogortua, ta txingude biurtua dago; eta
neke da, neke da, era onetako biotza bat batean
gozatzea, eta ongi maneatzea. Neke da, nere Kristauak, osotoro usteldua, edo igartua dagoan arbola
batek batetan lore ederrak, eta frutu gozoak ematea.
Neke da zalkea ebakitzen danean, ogi biurtzea. Neke
da ongi bizitzen, eta ongi iltzeko prestatzen beiñ-ere
ikasi ez duanak batetan ikastea. Neke da Etiopiako
batek bere larru beltza, eta tigreak bere mantxak
utzitzea. Eta neke onen antzekoa da bekatariak iltzeko denboran Jaunagana biurtzeko duan nekea. Si Aethops mutare potest pellem suam, et pardus varietates suas, et vos poteritis bene facere, cum didiceritis
malum.
Neke au datorkio gañera bekatariari bere etsaiagandik. Ekusten du etsaiak, ordu artaraño berea izan
duala bekataria, eta atzeneko bizitzaren kondoan
kontu egiten ezpadio iges egin lekiokela bere atzaparren artetik. Kezka onekin biltzen dira infernuko
etsaiak, eta goseak igarorik eizaren zai dauden leoien
eran inguratzen due bekatari gaixoa. Ekiten dioe alde
guzietatik; batzuek buruan sartzen dioe; ez dala gaitza uste duan bezeiñ andia, ta bear bada igaroko
zaiola; besteak ekiten dioe bere denboran erren egin
duan alde artatik. Kutiziara, usura, ta tratu zikiñetara
makurtua izan danari begien aurrean ipiñiko diozkee
irabaz bide berriak. Auzilariari paperak, egiñ oi diran
tranpak, eta engañioak. Antuste ta soberbiara etziña
izan duanari soñua joko dioe alde onetatik eta au
bera egingo due jolas, ibillera, itzegite, ta adiskidetasun gaiztoetan bizitu danarekin. Eta bere denbora
guzian etsaiaren kontra peleatzen ikasi ez duanak,
bere griña, eta oitura gaiztoak ezitzera saiatu ez
dana, nola bat batetan ikasiko du etsaia garaitzen?
Neke da nere Kristauak. Au aditzera eman zion Jerusaleni, eta gutatik bakoitzari Salbatzalleak esan zuanean: Etorriko da egun bat, dio, zeñean inguratuko
zaituen zure etsaiak: Cirbumdabunt te inimici tui
vallo; eta ez dira sosegatuko zu mendera artean; ta
au gertatuko zatzu, zeren enzun nai izan ez dituzun
nere Aingeruen, konfesore, ta Predikadoreen autik
bidaldu dizkitzudan gaztigu, edo abisoak. Eo quod
non cognoveris tempus visitationis tuae.
Atzenean bekatariaren Jaungoikoagana biurtzeko
nekea etorri oi zaio bekatariari, zeren Jaunak bere
eskergabekeriaren penan gutxitzen diozkan bere
laguntzak. Ekusten du bada bekatariak bere tranze
onetan alde batetik bere il bearra; bestetik ezin ongi
moldatu duala bere burua Jaunagana biurtzeko. Ekusten du infernua bere eztarritzarra zabaldurik, eta iges
egin nai luke eriotzagandik, baña alferrik. Emana
dago sentenzia, ta nai ta ez joan bear du mundu one-
tatik, dio S. Pedro Damianok. Manere satagit, ire compellitur. Nork esan oraiñ zeiñ estutasun andiak inguratuko duen bekatari tristea tranze artan? Geratu nai
luke emen eta ez dio utzitzen dio S. Pedro Damianok:
Manere satagit, ire compellitur; Atozea oraiñ, Kristaua, ezta ikaragarria era onetan arkitzen dan bekatariaren eriotza?
§ III.
Baña goazen eriotzari berari begiratzera. Badatorkio lasterka bekatari gaixoari bere ordua. Norgana
biurtuko da bekatari tristea tranze onetan. Biurtuko
ote da bekataria gure bitarteko, eta Ama onagana,
edo Birjiña guziz Santagana? Baña Birjiña guziz Santak ez du adituko. Zoaz eskergabe madarikatua,
esango dio bere biotzera; zoaz nere Semearen, eta
Eliz Ama Santaren etsaia; zoaz lizunkerien, eta bizitza
loiean irabiatzea besterik nai ez dezuna, zoaz dagokizun lekura. Biurtuko ote da S. Migel Aingeruagana?
Baña onek lagundu ordean bere aurpegira emango
dio, nola Demonioaren banderai jarraitu dien, utzirik
Jesu-Kristo. Biurtuko ote da Apostoluetara? Baña oek
esango dioe: Judasek saldu zuan Jesu-Kristo ogeita
amar diruan, baña zuk saldu dezu askoz merkeago.
Saldu dezu itz deshonesto bategatik; saldu dezu
keñada lotsagarri bategatik; saldu dezu ukitze zikiñ
bategatik. Zoaz, zoaz Judas zere lagunagana. Biurtuko ote da Zeruko beste Santuetara? Baña oek esango
dioe: non dira zuk Jainkotzat adoratu dituzun munduko gauz oriek? Non dira atsegiñ kontentuak? Non dira
gauetako egoerak, esamesa, ta erausirako bidea ipintzen zenduala? Non dira edanean, jokoan meza
arteak, eta bezperetako denbora igarotzeak? Non
dira zure irabaziak, usurak, litxarreriak? Non dira zure
adiskideak, zure lagunak, eta estalkiak. Ubi sunt Dii
tui, qui fecisti tibi?. Betoz oraiñ, eta atera zaitzeela
estutasun orretatik? Surgant, et liberent te in tempore afflictionis tuae. Norgana bada itzuliko da bekataria ordu ikaragarri onetan? Bere Jaunagana? Baña
esango dio Jaunak: deitu dizut ainbeste bider, baña
ez dituzu ezertan artu nere deiak. Vocabi, et renuistis. Eman dizkitzut ainbeste ateleka konfesoreen, Predikadoreen, eta liburuen bidez, baña guzia izanda
alferra. Increpationes meas neglexisti. Dotrina, sermoi, ta Misioetan ibilli nintzan zure billa, nere eskua
luzaturik zu bekatutik ateratzeko baña zu eskergabea
ibilli ziñan nere igesi. Extendi manum meam, et non
fuit qui aspiceret. Oraiñ, oraiñ nik ere zuzaz farra
egingo det. Ego quoque in interitu vestro ridebo. Au
egin oi du Jaunak bekatari eskergabearekin Eskritura
Santak aditzera ematen digunez. Iltzen da bekataria
era onetan, bearbada Sakramentuak arturik, eta
munduaren begietan ongi, baña Jaunaren aurrean
gaizki, eta amiltzen da beti betiko su, eta garren
artean.
Ekusten dezu, Kristaua, zeiñ ikaragarria dan
bekatariaren eriotza? O eriotza! dio Eskritura Santak;
O eriotza! zeiñ gauza samiña dan zure oroipena munduko gauzetan biotza daukanerentzat! O! mors,
quam amara est memoria tua homini pacem habenti
in substantiis suis! Ez gaitezen bada geiago engañatu; utzi ditzagun bekatuaren bideak, baita eskandaloa ematen duen itzegiteak, egoerak ere; egiñ ditzagun konfesio on batekin pakeak gure Jaun onarekin,
eta Birjiña guztiz Santa bitarteko degula bizi gaitezen
kontuz, iristeko eriotza on bat, eta gero beti betiko
bizitza doatsua. Ad quam nos &.
GARIZUMAREN
BIGARREN IGANDERAKO
Gorputzak izango duan betiko zori on,
eta doatasunaren gañean.
Domine, bunom est nos hic esse. Math. 17.
Beti aditu bear ote dira leku onetatik bekatarien
kontrako gauz illun, eta izugarriak? Ez ote zate zerbait esan bear, bekatua, eta bekatuaren bideak utzirik Jaunaren lege Santa gordeaz bizi diran animai? Ez
ote zate gozagarriren bat eman bear, alaitu ditezen
Zerurako bidean? Baietz dirudi, eta ala egin zuan
Jesus onak S. Pedro, S. Juan, eta Santiagorekin.
Aditzera eman ziezten Jerusalenen igaro bearko
You have read 1 text from Basque literature.
Next - Erakusaldiak-III - 32
- Parts
- Erakusaldiak-III - 01Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4055Total number of unique words is 156838.5 of words are in the 2000 most common words53.9 of words are in the 5000 most common words61.6 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 02Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4020Total number of unique words is 153838.2 of words are in the 2000 most common words52.5 of words are in the 5000 most common words61.8 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 03Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3991Total number of unique words is 149039.0 of words are in the 2000 most common words54.0 of words are in the 5000 most common words62.1 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 04Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4055Total number of unique words is 159439.2 of words are in the 2000 most common words54.8 of words are in the 5000 most common words61.2 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 05Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3982Total number of unique words is 152936.3 of words are in the 2000 most common words50.4 of words are in the 5000 most common words56.8 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 06Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4092Total number of unique words is 149837.9 of words are in the 2000 most common words53.4 of words are in the 5000 most common words61.7 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 07Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4001Total number of unique words is 151336.0 of words are in the 2000 most common words52.4 of words are in the 5000 most common words60.0 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 08Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4018Total number of unique words is 143539.1 of words are in the 2000 most common words55.3 of words are in the 5000 most common words63.2 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 09Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3997Total number of unique words is 143138.2 of words are in the 2000 most common words54.1 of words are in the 5000 most common words62.2 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 10Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4056Total number of unique words is 156836.2 of words are in the 2000 most common words53.4 of words are in the 5000 most common words61.5 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 11Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4035Total number of unique words is 155837.4 of words are in the 2000 most common words53.3 of words are in the 5000 most common words60.4 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 12Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4077Total number of unique words is 156136.7 of words are in the 2000 most common words53.3 of words are in the 5000 most common words61.1 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 13Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3980Total number of unique words is 164034.5 of words are in the 2000 most common words50.4 of words are in the 5000 most common words59.1 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 14Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4104Total number of unique words is 157537.2 of words are in the 2000 most common words53.5 of words are in the 5000 most common words61.3 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 15Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4070Total number of unique words is 152936.5 of words are in the 2000 most common words52.0 of words are in the 5000 most common words61.3 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 16Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3997Total number of unique words is 163635.3 of words are in the 2000 most common words51.0 of words are in the 5000 most common words58.9 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 17Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4037Total number of unique words is 151137.5 of words are in the 2000 most common words53.0 of words are in the 5000 most common words61.5 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 18Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4013Total number of unique words is 146238.2 of words are in the 2000 most common words53.9 of words are in the 5000 most common words63.0 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 19Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4067Total number of unique words is 152836.9 of words are in the 2000 most common words52.0 of words are in the 5000 most common words59.4 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 20Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4005Total number of unique words is 170832.5 of words are in the 2000 most common words46.4 of words are in the 5000 most common words53.6 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 21Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4000Total number of unique words is 187329.9 of words are in the 2000 most common words42.3 of words are in the 5000 most common words47.9 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 22Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3947Total number of unique words is 154038.0 of words are in the 2000 most common words53.5 of words are in the 5000 most common words61.2 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 23Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4018Total number of unique words is 148938.4 of words are in the 2000 most common words54.1 of words are in the 5000 most common words62.2 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 24Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4005Total number of unique words is 163034.9 of words are in the 2000 most common words50.0 of words are in the 5000 most common words58.1 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 25Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3997Total number of unique words is 160637.6 of words are in the 2000 most common words52.5 of words are in the 5000 most common words60.9 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 26Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3983Total number of unique words is 159537.0 of words are in the 2000 most common words52.6 of words are in the 5000 most common words59.9 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 27Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3990Total number of unique words is 161437.3 of words are in the 2000 most common words54.2 of words are in the 5000 most common words62.3 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 28Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3960Total number of unique words is 158735.0 of words are in the 2000 most common words50.2 of words are in the 5000 most common words57.8 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 29Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4008Total number of unique words is 166136.5 of words are in the 2000 most common words54.9 of words are in the 5000 most common words61.8 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 30Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3944Total number of unique words is 173734.5 of words are in the 2000 most common words49.9 of words are in the 5000 most common words56.7 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 31Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4042Total number of unique words is 174034.4 of words are in the 2000 most common words50.6 of words are in the 5000 most common words57.4 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 32Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4050Total number of unique words is 164235.9 of words are in the 2000 most common words51.7 of words are in the 5000 most common words58.7 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 33Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 3960Total number of unique words is 158134.3 of words are in the 2000 most common words49.0 of words are in the 5000 most common words56.6 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 34Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 4036Total number of unique words is 159834.7 of words are in the 2000 most common words49.3 of words are in the 5000 most common words56.6 of words are in the 8000 most common words
- Erakusaldiak-III - 35Each bar represents the percentage of words per 1000 most common words.Total number of words is 536Total number of unique words is 32149.1 of words are in the 2000 most common words59.8 of words are in the 5000 most common words63.9 of words are in the 8000 most common words