Dotrinea - 2
P: Eta elexaetan dagoana, zer da.
R: Aen imajinea.
P: Zetarako dago elexeetan.
R: Komuteerazaiteko, zeruan bizirik dagoana.
P: Ze reberenzia, eta deboziño edugiko deus-
tegu elexako imajinai.
R: Santuai eurai, zeinzuen imajinaak direan,
emongo gendusteena.
P: Eta santuen Relikiai ze reberenzia zor
deustegu.
R: Santuai eurai zor deusteguna, izan zirealako Iaungoikoen tenplu biziak.
P: Ze oraziño esaten deustezu santuai.
R: Ledaniak, oraziñoak, Pater nosterra, da
Abe Maria.
P: Bada zelan; eztozu Paternosterrean, eta
Abe Marian Iaungoikoagaz, eta bere ameagaz
berba egiten?
R: Bai, baea Iaungoikoari eskeetan natxaee,
santu oneen merezimentuakgati, eta eurai izan
dakidazan aen majestaden aurrean erregutala.
KAP. VIÑ
Mandamentuen ganean
P: Esan egizuz Mandamentuak.
R:
Iaungoikoen Mandamentuak dira amar.
&c.
Leelengo Mandamenduen ganean esan
egidazu; nogiño obligeetan gaituz Iaungoikoen
amudioak.
R: Adoreetan bera bakarrik Iaungoiko egiazkoa legez, fedeagaz, esperanzeagaz, eta karidadeagaz.
P: Zelan adoraduko da.
R: Gorpuzeko, eta arimako reberenziagaz.
P: Iaungoikoa izanik espiritu puru bat ez zan
asko arimeen reberenzia.
R: Ez iauna zerren aen majestadeaganik gorpuza bere izan genduan.
P: Zer da Iaungoikoa gauza gustien ganean
amaetea.
R: Borondatea edugitea leenago onek guztiok
galzaiteko ze ez aen majestadea ofendietako.
P: Nok pekatu egiten dau fedeen kontra.
P:
R: Sinisetan dabenak fedeen konlrako gauzeetan, supestiziñooetan eta eztakianak, uketan
dabenak eta dudan dagoana bear dituzan gauzeetan.
P: Nok esperanzeen kontra pekatu egiten
dau.
R: Konfianzea galduten dauenak Iaungoikoen
miserikordiena, edo zoratua legez persumietan
dabenak, edo ustea daukanak.
P: Nok karidaden kontra pekatu egiten dau.
R: Eskerrik estaukanak aen majestadeen
benefizio, eta obra onai, borondateari, eta aen
majestaden desobediente danak.
Bigarren mandamentuen ganean
P: Nok juramentu alperrik egiten dau.
R: Egia baga, justizia baga, eta nezesidade
baga iuramentu egiten dabenak.
P: Egia baga iuramentu egiten dauenak, ze
pekatu egiten dau.
R: Mortala, badaki iuramentu egiten dabela,
eta dala guzurragaz.
P: Dudeagaz iuramentu egiten dauenak
pekatu mortala egiten dau?
R: Bai iauna zerren perikuluan jarten da guzu-
rragaz egiteko.
P: Nok iustizia baga iuramentu egiten dau.
R: Gauza donga bat egingo dabela, iuramentu egiten dauenak.
P: Iuramentu au egiten dauenak ze pekatu
egiten dau.
R: Gitxi, edo geiago pekatu grabea, segun
zeen ganean dan iuramentua.
P: Zegati ofendietan da.
R: Iaungoikoa ainbat, modu bi oneetako iuramentuakaz.
R: Zerren da reberenzia gitxi, eta malmadade
andia, erabiltea aen majestadea testiguzat
gauza falso, eta deungaro egineen ganean.
P: Bada iuramentu egin dabenak gauza deunga bat egiteko, zer egin bear dau.
R: Garbaia edugi, egin dabelako, eta ez kunplidu.
P: Nezesidade baga iuramentu egiten dauenak ze pekatu egiten dau.
R: Gitxienagaz benialmente edugi dauen
reberenzia gitxigati.
P: Eta pekatu da, Iaungoikoen kriaturaakgaiti
iuramentu egitea.
R: Bai iauna, zerren oneetan egin zituzan
iauna iuramentu egiten dau.
P: Zelan bada esango dogu, ez pekatu egiteko.
R: Ez, edo bai, Kristok erakusten deuskuna
legez.
P: Botoen ganean esan egidazu, nox da pekatu ez kunplietea edo azereetea.
R: Eztagoanean errazoarik atarako, letraduen, eta iakituneen eretxian.
Irugarren mandamentua
P: Irugarren mandamentuen ganean, esazu
nok iaiak santifikadu, eta goardeetan dituz.
R: Enzuten dauenak oneetan meza osoa, bearrik egiten eztauenak, eta gastaetan dituzanak
obra onetan.
P: Pekatu da bearra gauza gitxitan edo bear
direanetan egina.
R: Ez iauna baea dudan dagoanak dauko obligaziño itaunetako geiago dakianari.
P: Nok bestek pekatu egiten dau mandamen-
tu onen kontra.
R: Elexa santeari, edo aen Deskomunioari
respetoa galduten deusanak.
Laugarren mandamentua
P: Laugarren mandamentuen ganean esazu;
nogaiti esanten dogu, onrraetan dituzala bere
gurasoak.
R: Sokorrietan dituzanak obedezietan deustenak, eta respetoa edugiten deustenak.
P: Besterik entendietan dira gurasozat naturaleen ostean.
R: Edadean, iakitean, eta gobernuan nagusi
direanak.
P: Guraso naturaalak zer zor deusee humeai.
R: Sustentadu, dotrinea emon, eta eztatua,
ez eureen borondateagaz kontra.
P: Ezkonduak emasteakaz zelan igaro bear
dabe?
R: Amudioagaz, eta respetoagaz Kristok bere
elexeagaz legez.
P: Emazteak senarrakaz zelan?
R: Amudioagaz eta respetoagaz, elexea Kristogaz legez.
P: Ugazabaak kriaduakaz?
R: Iaungoikoen umeakaz legez.
P: Eta kriaduak ugazabaakaz?
R: Aetan Iaungoikoa serbietan danena legez.
Bostgarren mandamentua
P: Bostgarren mandamentuen ganean esazu;
zer bedekeetan da ilteaz ostean.
R: Ez iñori gatx egitea berbeagaz, obreagaz,
ez deseoagaz.
P: Nok oneen kontra pekatu egiten dau.
R: Zemaia, edo agrabioa egiten dabenak, edo
zordunari parkaetan estabenak.
P: Oneez ostean dago beste ilteko modurik.
R: Bai iauna eskandalizaduagaz, edo peliburu
andian dagoanari ez lagunduagaz.
Seigarren mandamentua
P: Seigarren Mandamentuen ganean; esazu,
nok ondo goardeetan dau.
R: Kastu, eta garbi danak berbaetan, obreetan, eta pensamentuetan.
P: Pekaturik egiten dau pensamentu deungan, prokuretan dabenak, beragainik beralan
urtigi.
R: Antes merezidu dau bera apartadu badidi
okasiñoetarean.
P: Bada nok pensamentu deungetan pekatu
egiten dau.
R: Intenziñoa artuten dabenak, eta dagoana
bere guraz deleiteetan.
P: Ezkonduai zer aginetan iatee, matrimonioko obligaziñoan.
R: Faltadu ze dagiela zor dabeen dezenziari,
edo onreari, eta alkarri emon eusen berbeari.
P: Zein gauza lagunduko iaku kastidadea
goardeetako.
R: Oraziñoak, Sakrementuak, alperrik ez egoteak eta lagun onakaz ebilteak.
P: Zek onetarako dañu egiten deusku.
R: Larregian edanak, ekusteak, eta konbersaziño okasiñodunak.
Zazpigarren mandamenduen ganean
P: Zazpiarren Mandamentuen ganean esazu;
nok kunplietan dau mandamentu onegaz.
R: Artuten eztabenak, eztaukanak, eta gura
estauenak laguneena bere iabeen borondatea
baga.
P: Nok ausiten dau mandamentu au.
R: Beste bateri egiten deusanak dañuren bat,
edo okasiñoa emaiten dabenak bestek degion.
P: Eta onstu eban, edo gatx egin ebanak asko
dau konfesetea bere pekatua.
R: Ez iauna, bear dau pagadu zor dabena;
edo gitxienaz al dagian partea.
P: Eta egin ezin dabenak zer egingo dau.
R: Prokuradu bere partez al dagiana.
Zorzigarren mandamentua
P: Zorzigarren
mandamentuen ganean
esasu, nok kunplietan dau mandamentu onegaz.
R: Iuzgeetan eztauenak laguneen gatxik,
ondo iakin baga, esaten eztituzanak, eta euzuten eztituzanak, ezpada intenzino onagaz.
R: Nok ausiten dau.
P: Onrea kenduten dabenak iustiziaz kontra,
gauza iñok eztakiana agertuten dabenak, edo
guzurra esaten dabenak.
Guzurra esan al baleite gauzaren baten
intenziño onagaz inok bere, pekatu bagarik.
R: Ezbeinbere, baea bai exilik edugi, egia
estalduagaz.
P:
Bederazi, eta amargarren mandamentua
P: Zer bedeekeetan da bederazigarren, eta
amargarren mandamentuan.
R: Kodizia, eta deseo aragienak, eta aziendeenak.
P: Pekatu da bestek baño geiago edugiten
deseazea modu onean.
R: Ez, zerren solo bedekeetan dira kodizia,
eta deseo iustizien kontrakoak, edo modu gestokoak.
P: Zegaiti bedeketan dira, mandamentu partikularragaz, kodiziak honestidaden kontrakoak,
eta aziendenak.
R: Zerren direan geiago estuten gaituzanak,
eta pelliburu geiagotan ifinten gaituezanak.
KAP. IX
Beste mandamentuen ganean
Zeinzuk dira lege naturalak erakusten
deuskuzan mandamentuak.
R: Gura izaitea neure proximo, eta lagunendako, neuretako gura dodana, eta ez opaetea
gura eztodana.
P: Dago beste mandamenturik, esan doguzaneen ganean, iakin bear doguanik.
R: Bai, ofizioetakoak, eta beste biziza modutakoak.
P: Eta oneek nok dauko obligaziño iakiteko.
R: Bakotxak bere ofizioagaz batera.
P: Eta eskusadu ezin leite iakin ezagaiti.
R: Ez bere ofizioko gauzo komunetan.
P: Zein gauza zuk lagunetan iakuz mandamentu oneek gordeetako.
R: Oraziñoak, sakramentuak sarri artuak, sermoak sarri enzunak, irakurriak liburu santuak,
eta lagun oneen artean ibilteak.
P: Ze gauzak dañu egiten deusku.
R: Kostunbre, eta okasiño deungaak, deboziño gitxiak, eta konfianza larregiak.
P:
KAP. X
Elexa santaen mandamentuen ganean
P: Esazuz Elexa santaen mandamentuak.
R: Elexa santaen mandamentu santuak, &c.
P: Zetarako dira Elexeen mandamentu santu
oneek.
R: Obato erakusteko, eta adietan emaiteko
Iaungoikoenak.
P: Zer da Elexea.
R: Kristiñau gustiak bat izaitea, Kristok, eta
aen Bikarioak Aita santu Eromakoak goberneetan dabeena.
P: Nor da Aita santua.
R: Eromako Pontifizea, zeini zor deusagun
obedienzia osoa.
Leelengo mandamentuen ganean
P: Esan egizu zer da Mezea.
R: Da Kristogaz egiten dan ofrenda bat, aen
bizizeen, eta eriozeen semejanza bat.
P: Nori egiten iako sakrifizio, eta ofrenda hau.
R: Aita eternoari.
P: Zetarako.
R: Iru gauzatarako: graziaak emaiteko; satis-
fazietako, eta ondasuneen eskeetako.
P: Nori balio deuse meza ak.
R: Biziai, da Purgatorioan dagozan arimaai.
P: Eta orreetarean norzuei geiiago.
R: Ateretan dituezanai, esaten, da enzuten
dituezanai, eta ofrezietan dituezanai.
P: Nok kunplietan dau meza oso enzuteko
aginduagaz.
R: Meza osoan dagoanak bere gogoagaz eta
borondateagaz.
P: Nok meza osoa enzuteko obligaziñorik
eztauko.
R: Premia egiazkoagaz dagoana inpedidurik.
Bigarren, eta irugarren
mandamentuen ganean
P: Zegaiti esaten dozu konfesetea, edo
komulgetea, edoalabere urtean bein.
R: Eztagoalako geiago agindurik.
P: Eta konsejuz?
R: Zeinbatetan akonsejeetan gaituzan konfesore prudente ondo informadurik dagoanak.
Laugarren mandamentuen ganean
P: Barauen ganeko aginduak zetan obligazen
gaitu?
R: Ez iaateko iaaki bedekaturik, eta egunean
bein baxen ian eztila.
P: Ze ordutan ian bear da.
R: Eguerdirean aurrera, edo gitxi bat leenago.
P: Barau dan egunean bedekazen baiaku
edatea.
R: Ez iauna, nai eguerdia baño leenago, edo
geroago.
P: Zeinbat bear lizate gabeko kolaziñoa.
R: Ainbat zeinda useetan dan konozenzia
oneko personaen artean.
P: Barau egiteko obligaziñorean zein persona
dago libre.
R: Ogeta bat urte kunplidu ez laukeenak.
P: Eta zein besterik.
R: Komodamente barau ezin leitezanak,
zarrak, eta gexoak, eta bear egin bear dabeenak.
Zer egingo dau obligaziñorik eztauenak
barau izaiteko, zerren eztaukan edaderik.
R: Artu baraua, da ikasi edadea daukaneko.
P:
Bostgarren mandantentuen ganean
P: Ze frutu zor deusagu amarrenari, eta premiziari, eta zeinbat.
R: Konstunbre Obispaduan edo errian rezibiturik dagoanagaz konforme.
P: Zor deusagu amarrenari oneena.
R: Artudin moduan, ona, edo adinona, edo ez
deungeena, zerren emaiten deusku Iaungoikoak
guztia.
KAP. XI
Sakramentuen ganean
P: Esazuz ama elexa santaen sakramentuak.
R: Ama Elexa Santearen sakramentuak, &c.
P: Nok egin zituzan sakramentuak.
R: Kristo berak.
P: Ze gauza dira sakramentuak.
R: Medezina espiritual bazuk osaetan, eta iustifikeetan gaituezanak.
P: Nolan iustifikazen gaituez.
R: Emaiten deuskuela barruan arimako grazia, señale atetikoakaz.
P: Nolan emon al leige grazia atetiko señaleak.
R: Aetan emaiten iakuzan Kristoen merezimentuakgati.
P: Eta nezesidade da errezibiztea dispoziziño
onagaz sakramentuak.
R: Bai, zerren ezpabere ezta errezibietan graziarik.
Bauptismuen ganean
P: Ze gauza da Bauptismua.
R: Iaio eta espiritual bat, emaiten iakula graziazko izaitea, eta kristiñauaren señalea.
P: Zetan lagunetan iaku batismua kristiñauaren bizizarako.
R: Premia ditugun birtuteakaz.
P: Ze pekatu kenduten dau.
R: Pekalu originala, eta beste edozeinbere,
idaraiten dana.
Konfirmaziñoen ganean
P: Zer da komfirmaziñoa.
R: Aumentu espirituala biziza, eta izaite
bauptismoak emon euskuneena.
P: Ze modutan emoten deusku aumentu ori.
R: Emaiten deuskula grazia, eta indarra,
zegaz konfeseetan dogun fede kristiñauena.
Penitenzien ganean
P: Zer da penitenzia.
R: Medezina espiritual bat, bateatu ezkero
egiten direan pekatuena.
P: Ze ondasun emaiten deusku.
R: Grazia, zeinekin parkaetan iakuzan kulpa
igaroak, eta goardetan gaituzan etorkizunetarean.
P: Zeinbat parte ditu.
R: Kontriziñoa, konfesiñoa, eta satisfaziñoa.
P: Zer da kontriziñoa.
R: Damu bat, damu guztien ganekoa Iaungoikoa ofendidu dogulako, konfeseetako, eta emendeetako proposituagaz.
P: Ondo da infernuko bildurra edugitea.
R: Ondo, prinzipalmente leelengorean.
P: Pekatuak konfeseetan aginzen deuskun
mandamentuak, zelan obligetan gaituz.
R: Leenago memoriara ekartea eta guztiak
esatea pekatu mortalik exilik dakigula etxi baga.
P: Eta kunplietan dogu esanagaz edozeinbere
saserdoteri?
R: Ez iauna, ezpadauko bear dauen jurisdiziñoa absolbietako.
P: Ze gauza da satisfaziñoa.
R: Pagaetea penitenziako obraakaz geuk zor
dogun kulpaen penea.
P: Esazu bada Kristoren penaak ez zirean
asko.
R: Bai, baea gura dau geuk bere satifazidu
daigun beragaz.
P: Zeinzuk dira obraak satisfazietakoak.
R: Oraziñoa, limosnea; da baraua.
Komunioen ganean
P: Zer da komuniñoa.
R: Iaateko espiritual bat sustenteetan dabena
arimea, eta emaiten deusana sekulako bizizea.
Zer emaiten deuske Iaungoikoen iateko
onetan.
R: Kristo bera, Iaungoiko, eta gizona dana
legez.
P: Nolan, señalean, ala figuraan bakarrik?
R: Ez iauna ezpada bere sustanzian, eta bera
dana legez.
P: Beraz eztago sakramentuan ogien, eta
ardaoen sustanziarik.
R: Ez azidenteak eurak bexen.
P: Bada ogien, eta ardaoen sustanziagaz zer
egin zan.
R: Biortu zan Kristoen gurpuz, eta odol.
P: Ze poderegaz egiten da hau.
R: Saserdoteai emon iatenagaz.
P: Sekularak, saserdote estireanak zegati
komulgeetan dira ogien espezien bean bakarrik.
R: Zerren espezi onetan bakarrik eta edozeinbere partetan dagoan Kristo guztia.
P: Sakramentu santu au artoteko, ze disposiziñogaz bear dogu etorri.
R: Baraurik, edozeinbere pekatu mortal akordeetan iakuna konfesadurik.
P:
P: Sakramentu au artu baño leen zer pensadu bear dogu.
R: Nor datorren sakramentu santu onetan,
nogaña datorren, zelan, eta zetarako.
P: Zetarako ordenadu eban Iaungoikoak ain
sakramentu altua.
R: Gu onreetako, aberastuteko, eta obligeeetako.
P: Sakramentu santu au artuezkero zer bear
dogu egin.
R: Iaungoikoaro graziak astiro emon, eta geu
ofrezidu, aen majestadea serbietako, obligadurik
gagozana legez.
Oleaziño santuen ganean
P: Zer da oleaziñoa.
R: Da azerengo arimeen sendeeta espiritual
bat.
P: Ze ondasun emaiten deusku.
R: Garbietea anz guztiak pekatuenak inoranziaz, edo nagitasunez geratu oi iakuzunak.
P: Zegaiti etxiten da ain azereengo ordurako.
R: Ondo iarri gaitezan azereengo ordurako.
Ordeaen, eta matrimonioen ganean
P: Zer egiten dau ordeako sakramentuak.
R: Emaiten deuste grazia ordenaduai euren
ofizioa ondo egiteko.
P: Matrimonioko sakramentuak zer emaiten
dau.
R: Emaiten deustee grazia ezkonduai, agaz
ondo bizi izaiteko.
KAP. XII
Induljenzien ganean
P: Sakramentuez ostean ze beste gauza dau-
kagu lagunetako elexan.
R: Sakramentalak esaten iatezanak: Induljenziak, iubilioak, ur bedeinkatua.
P: Ze gauza dira induljenziak.
R: Pekatuagati zor dogun peneen parkazyiñoa.
P: Noen birtutez emaiten iakuz.
R: Kristoen, merezimentuetarean, eta santuenetarean.
P: Nolan irabaziko dira induljenziak.
R: Egiten dogula aginetan dana osoro, eta
estatu graziazkoan gagozala.
KAP. XIÑ
Obra miserikordiazkoen ganean
P: Esaegizuz obra miserikordiazkoak.
R: Obra miserikordiazkoak &c.
P: Zegaiti deiegin deustezu miserikordiazko-
ak.
R: Zerren eztirean iustiziaz zor.
P: Nox obligeetan dabee pekatuen bean.
Nezesidade andietan, sabioak erakusten
deukuena legez.
P: Zeinzuk dira merezimentu geiago dabeenak.
R: Espiritualak, emaiten dabeelako ondasun
andiagoak.
P: Eta korporalen premia andiagoa danean.
P: Premiak berak egiten dituz orduan obligaziño geiagotako.
R:
KAP. XIV
Arimeen arerioen ganean
P: Esazuz arimeen arerioak.
R: Arimearen arerioak &c.
P: Zegaiti esaten deustezu onei arimeen arerioak, benturan pekatu eragin al baleie.
R: Ez, baea bai pekatu egin gurea emon.
P: Bada zegaitik permitietan dituz Iaungoikoak tentaziñoak.
R: Bearra egin daigun benzietarren, da bitoria
alkanzeetarren.
P: Demonioak zelan tenteetan gaituz.
R: Ifinten deuskuzala barruti pensamentu
gestoak, eta ateti enkuntru gestoak.
P: Pensamentu gestoenzat, ze remedio.
R: Lagun onak, kuruzea, eta ur bedeinkatua.
P: Okasiño gestoen kontra ze eremedio da.
R: Erremediorik oneena da inex egitea.
P: Eta au ezin dinean.
R: Leenago oraziñoagaz konsejuagaz, eta
ondo begiratuagaz ondo iarri.
P: Munduak zelan tentazen gaituz.
R: Ekarten deuskuzala munduko esanak, eta
obra gestoak.
P: Eta ze eremedio dago onetarako.
R: Iaungoikoen legea, eta santuen bizizea.
P: Aragiak zelan tentazen gaituz.
R: Inklinaziño, eta pasiño gestoakaz.
P: Ze gauza dira pasiñoak.
R: Kolera, eta aserre sobradua entendimentua galerazaiten deskuenak.
P: Zeinzuk dira.
R: Leelengoenak, eta andienak dira lau, konteutua eta bildurra, esperanzea, eta dolorea.
P: Ze remedio izan al leite pasiño oneen kontra.
R: Iaungoikoen grazia, eta birtuteak.
KAP. XV
Pekatu eta birtuteen ganean
P: Esazuz pekatu mortalak.
R: Pekatu mortalak dira, &c.
P: Zeinbat pekatu modu dira.
R: Iru, orijinala, beniala, ta mortala.
P: Zer da pekatu orijinala.
R: Pekatua, zeinegaz iaioten garean, dakargula herenziaz leelengo gurasoetarean zeinzuk
izan zirean Adan, eta Eba.
P: Zer da pekatu mortala.
R: Pensamentuti igaraitea, esatea, egitea
Iaungoikoen kontrako gauzea.
P: Ze kalte egiten dau ariman pekatu mortalak.
R: Kendu karidadea eta Iaungoikoa, zeinda da
aen bizizea, grazia, eta gloria, eta kondenadu
sekulako infernura.
P: Zein da pekatuen erremedioa.
R: Penitenzia egiazkoa esan zana legez
sakramentu penitenziakoan.
P: Zer da peeeatu beniala.
R: Arimea ilten eztabena, baea gexotuten
dabena.
P: Zelan gexotuten dau.
R: Zerren ozituten dau, eta ifinten dan prest
pekatu mortaletako.
P: Zegaiti deretxo pekatu beniala.
R: Erraz egiten dalako, eta parkatzen dalako.
P: Zeinbat gauzagaiti parkazen da.
R: Bederazigaiti leen esan direanagaiti.
P: Zazpi pekatuai zegaiti dei egiten iate beste
guztien buruak, eta prinzipioak.
R: Zerre direan beste pekatu askoen buruak,
eta prinzipioak.
P: Soberbiako, eta abariziako pekatu guztiak
dira mortalak.
R: Ez guztiak, ezpada direanak Iaungoikoen,
eta proximoen karidaden kontra.
P: Eta karidadeen kontra nos dira.
R: Ausiten danean Iaungoikoen, edo elexa
santeen mandamenturen bat.
P: Zer da soberbia.
R: Besteak baño geiago izaite gura bat.
P: Zer da humildadea.
R: Borondate, eta inklinaziño bat zegaz daukan bere burua besteena baño gitxiagozat.
P: Zer da abarizia.
R: Hazienden deseo errazoa bakoa.
P: Zer da liberal izaitea.
R: Inklinaziñoa edugitea emaiteko bear dan
moduan, eta bear dan denporan.
P: Zer da luxuria.
R: Apetitu eta deseo torpe bat aragien pekaturako.
P: Zer da kastidadea.
R: Aragien garbitasunen deseo bat.
P: Zer da irea.
R: Borondate ordena bako bat benganzea
egiteko.
P: Eta mansadunbrea zer da.
R: Bengaien deseorik ez eutea.
P: Zer da pazienzia.
R: Moduagaz trabajuetan tristezea edugitea.
P: Zer da gulea.
R: Deseo ordea bako bat iaateko, eta edateko.
P: Eta tenplanzea, zer da.
R: Apetitu oneri frenu bat ifintea.
P: Zer da inbidia.
R: Tristeza bat daukaguna besteen ondasunagati.
P: Eta zer da proximoen karidadea.
R: Sentietea bakotxak laguneen gatxa, eta
ondasuna berea legez.
P: Zer da nagitasuna.
R: Trise, eta oz ibiltea Iaungoikoen gauzeetan.
P: Eta zer da dilijenzia.
R: Prest, eta gozoso egote bat Iaungoikoen
gauzeetan.
KAP. XVI
Birtute teologaleen,
eta kardinaleen ganean
P: Esazuz birtuteak.
R: Birtuteak dira zazpi, &c.
Birtute teologalen ganean
P: Zer esan gura dau birtute teologalak.
R: Iaungoikoenak.
P: Zegati daukee ain izen altua.
R: Zerren Iaungoikoagaz bat egiten gaituezan, eta berak emaiten dituzan.
P: Zer da fedea.
R: Argi bat, eta ezaute bat, gure naturalezeak
alkanzadu ezin leiana, sinisetako, ikusi bagarik,
Iaungoikoak esaten deuskuna, eta Elexa santeak
erakusten deuskuna.
P: Bakusu Iaungoikoa dala iru persona, ta
Iaungoiko bat, edo Kristo Iaungoiko, eta gizona
dala?
R: Ez baea sinisetan dot banekus baño geiago.
P: Zeigaiti sinisetan dozu ain ziertu.
R: Zegaiti eze Iaungoikoak diñoan, eta elexa
santeak erakusten daben.
P: Zer da esperanzea.
R: Gloriako esperanzea edugitea, eta aen
alkanzetako remedioena.
P: Zetan dago gure bienabenturanzea.
R: Ekustean Iaungoikoa beragan, amaetean,
eta gozaetean aen majestadea sekula beti fin
bagarik.
P: Ze modugaz alkanzatan da.
R: Iaungoikoen graziagaz, eta Kristo gure Iaunen merezimentuakaz, eta gure obra onakaz.
P: Zer da karidadea.
R: Iaungoikoa amaetea gauza guziez ganean,
eta proximoa geure burua legez.
Birtute kardinaleen ganean
P: Zegaiti esaten iate kardinalak birtute onei.
R: Zegaiti eze dira prinzipaleenak, eta beste
birtuteen sustraiak, zeinetarik eta ernetan
direan.
P: Ze ofizio dauko prudenziak.
R: Extremu bien artean modua edugitea.
P: Ze ofizio dauko iustiziak.
R: Bakotxari emaitea zor jakana.
P: Ze ofizio dauko fortalezeak.
R: Modua ifini atrebimentuai, eta bildurrai.
P: Tenplanzeak ze ofizio dauko.
R: Etxi ian edan sobreari, eta aragien deleiteari.
P: Birtuteetarean zein da andiena.
R: Karidadea, emaiten deustelako bizizea
beste birtute guztiai, eta artez daroazalako.
P: Norako bidea emaiten deustee.
R: Iaungoikoaganako, eta agaz guztiok bat
egiteko.
P: Zein gizonetarean da Iaungoikoen aurrean
obago, eta santuago.
R: Daukana karidade geien dana dala.
P: Nok dauko karidade andiena.
R: Mandamentuak obato gordeetan dizanak.
P: Ebanjelioko konsejuak zeinbat dira.
R: Iru, borondatezko probezea, kastidadea
goardetan dabela bizi izaitea, eta besteen borondateen azpian egotea.
P: Ze serbizioko dira konseju oneek.
R: Guardaetako oneekaz mandamentuak
obato.
KAP. XVII
Arimeen potenzien ganean
P: Esazuz Arimeen potenziak.
R: Arimeen potenziak, &c.
P: Zegaiti Iaungoikoak emon euskun entendimentua.
R: Ezau daigun, eta aen majestadeen gauzeetan pensamentua, eta gogoa edugi daigun.
P: Eta zergaiti memoria.
R: Akordadu gaitezan aen majestadeen
legeaz eta mesedeakaz.
P: Zegaiti borondate, eta albedrio librea.
R: Amadu daigun, eta egin daigun merezietan
dogula aen majestadeen borondatea.
KAP. XVIÑ
Sentidu korporalen ganean
P: Esazuz Sentidu korporalak.
R: Sentido korporalak, &c.
P: Zergaiti Iaungoikoak emon euskuzan gor-
puzeko sentiduak? eta beste gorpuzeko parteak.
R: Oneekaz serbidu daigun gauza gustietan.
KAP. XIX
Espiritu santu Iauneen donen ganean
P: Esazuz espiritu santuen doneak.
R: Espiritu santuen doneak, &c.
P: Zetako bear dira espiritu santuen doneak.
R: Egin gagiezan obediente aen majestadeak
emaiten deuskun pensamentuetarako, eta inspiraziñoetarako.
P: Entendimentuen donea zetarako aprobetxetan iaku.
R: Egiak bierretan emaiteko.
P: Eta sabiduriako donea?
R: Oneekaz ondo iusgaetako.
P: Eta konsejuko donea?
R: Konsejua
artuteko Iaungoikoa geien serbietau dan gauzeen ganean.
P: Zienziako donea?
R: Emon iakau konsejurik oneena arzaiteko.
P: Piedadeko donea.
R: Konzerteetan dau arimea Iaungoikoagaz.
P: Bildurreena eta fortalezeena?
R: Konzerteetan dabee arimea ondo eurakaz.
P: Bada au guztian, ezta birtuteen ofizioa.
R: Birtuteak ekarten gaituez errazoara, eta
Iaungoikoen legera, eta barriz doneak espiritu
santuen mobimentura.
KAP. XX
Espiritu santuen frutuen ganean
P: Esazuz espirituen frutuak.
R: Espiritu santuen frutuak, &c.
P: Zer dira espiritu santaen frutuak.
R: Nolan direan eskurrean frutuak gozoenak
eta preziaduenak, alan dira gugan espiritu santuen frutuak.
KAP. XXI
Bienabenturanzeen ganean
P: Esazuz bienabenturanzaak.
R: Bienabenturanzaak dira, &c.
P: Zer dira bienabenturanza oneek.
R: Birtuteen da Espirituen donen obrarik
oneenak.
P: Norzuk dira borondatezko pobreak.
R: Onrarik, eta aberastasunik ez ezer aetarik
gura eztabeenak.
P: Norzuk dira mansoak.
R: Irarik, edo kolerarik eztaukeenak, eta atarako eztagozanak.
P: Zelan dira lurreko iaun.
R: Zerren direan eureen iaba.
P: Norzuk dira negar egiten dabeenak.
R: Etxiten dituezanak kontentuak gauza txeetan bada bere.
P: Norzuk dira daukenak gosea, eta egarria
iustiziena.
R: Egiten dabeenak zor dabeena ardura, eta
ansia guztiagaz.
P: Norzuk dira miserikordiosoak.
R: Piedade andia daukeenak azeakaz bere.
P: Norzuk dira bioz garbia daukenak.
R: Barruko pasiño guztiak ilik daukezanak.
P: Norzuk dira bakesoak.
R: Bakea ifinten dabeenak eureen personetan.
P: Norzuk trabajuak igaraiten dituez justiziagaiti.
R: Onetan dagozanak firme persegiduarren
bere.
P: Zegaiti obra oriei dei egiten iatee bienabenturanzaak.
R: Zerren oneetan dago mundu onetako bizizeen bienabenturanzea, eta besterako esperanzea.
M: Iaungoikoak bada (ene semea) eroan gagizala ara guztiok.
R: Amen Amen.
FIN.
KONFESIONARIO JENERALA,
eta modua,
examineetako konzienzia
pekatu guztietarik,
biziza guztikoak badira bere,
probetxu andikoa,
alan eklesiastikoendako,
zein da sekularendako,
eta kontriziñoa
Konfeseetan doean edozeinbere personak,
dauko obligaziñoa, igaraitea bere gogoti, ze obra
egiten doean; zerren da egitea Iaungoikoen adiskide konfesiñoagaz, aen majestadeen arerio
zana pekatuakgati; zeinetan doean, edo sekulako gloria alkanzeetea, edo sekulako penea infernuetan, eta alan ain ardura andiko negozio
baten, bear dau begiratu leenago, zelan doean
konfesoreen belaunetara.
Konfeseetan doazaneen bazuk dauke zer
geiago begiratu, beste bazuk baño, konfesiñoan,
kristiñau eriozea euren memoriati igaraiten
etxakena legez, oxala ezpaliz urte askotakoa,
zerren benturaz egin dituez konfesiñoak, ezer
balio ez ebeenak, benturaz pekatu mortal bat,
edo asko memorian eukezala, ez zituezan konfesadu maliziaz, edo loseagaz, edo egon zalako
urte askotan pekatu mortaleko bizizan arean
urten gura ez ebala, konfeseetan, eta komulgeetan zala konzienzia deungeagaz.
Persona alako guztiak bear dituez ostera konfesadu, pekatu konfesadu dituezan guztiak areanik ona; zerren konfesiño egin zituezan guztiak,
ezer balio ez ebeen; konfesiño bakotxean pekatu mortala egiten ebeela, eta alan bear dituez
ekarri denporeagaz, eta ardureagaz euren pekatuak memoriara.
Bestereen bazuk dira, eureen pekatuak konfesadu ezkero, deritxeen denporaren baten,
gura dabeenak konfesadu ostera, eureen konzienzien seguridade andiagoagati; ostera aekgati negar, eta penitenzia bigarrenaz egiten dabeela, zein dan gauza ona, eta Iaungoikoen aurrean
daukana merezimentu andia.
Baea oneek eztauke obligaziñorik, memoriara pekatuak ekarteko, ain ardura andiagaz,
zerren konfesadu daiez pekatu, pena geiago
emaiten deusteenak, eta etxi gura dituezanak.
Bada, egiteko ondo examinau, eta ekarteko
ondo memoriara, bear luke konfesaduko dan
baño leenago, leku bakar baten jasarri, Iaungoikuari erreguetan deusala, grazia emon degiola,
ekarreko memoriara numero, eta zirkunstanzia
pekatuenak, eta gero argia entendimentura,
aeen grabedadea ezauteko, eta dolorea, eta garbaia, zerren egin zituzan, eta aborrezirrentua
aena.
Gero ekarri begi memoriara, zeinbat dan konfesadu zala, zeinbat ilabete, ala urtebete, eta
gero mandamentu bakotxean ikusi begi, zeinbat
pekalu lengo konfesinorean oraingino egin
R: Aen imajinea.
P: Zetarako dago elexeetan.
R: Komuteerazaiteko, zeruan bizirik dagoana.
P: Ze reberenzia, eta deboziño edugiko deus-
tegu elexako imajinai.
R: Santuai eurai, zeinzuen imajinaak direan,
emongo gendusteena.
P: Eta santuen Relikiai ze reberenzia zor
deustegu.
R: Santuai eurai zor deusteguna, izan zirealako Iaungoikoen tenplu biziak.
P: Ze oraziño esaten deustezu santuai.
R: Ledaniak, oraziñoak, Pater nosterra, da
Abe Maria.
P: Bada zelan; eztozu Paternosterrean, eta
Abe Marian Iaungoikoagaz, eta bere ameagaz
berba egiten?
R: Bai, baea Iaungoikoari eskeetan natxaee,
santu oneen merezimentuakgati, eta eurai izan
dakidazan aen majestaden aurrean erregutala.
KAP. VIÑ
Mandamentuen ganean
P: Esan egizuz Mandamentuak.
R:
Iaungoikoen Mandamentuak dira amar.
&c.
Leelengo Mandamenduen ganean esan
egidazu; nogiño obligeetan gaituz Iaungoikoen
amudioak.
R: Adoreetan bera bakarrik Iaungoiko egiazkoa legez, fedeagaz, esperanzeagaz, eta karidadeagaz.
P: Zelan adoraduko da.
R: Gorpuzeko, eta arimako reberenziagaz.
P: Iaungoikoa izanik espiritu puru bat ez zan
asko arimeen reberenzia.
R: Ez iauna zerren aen majestadeaganik gorpuza bere izan genduan.
P: Zer da Iaungoikoa gauza gustien ganean
amaetea.
R: Borondatea edugitea leenago onek guztiok
galzaiteko ze ez aen majestadea ofendietako.
P: Nok pekatu egiten dau fedeen kontra.
P:
R: Sinisetan dabenak fedeen konlrako gauzeetan, supestiziñooetan eta eztakianak, uketan
dabenak eta dudan dagoana bear dituzan gauzeetan.
P: Nok esperanzeen kontra pekatu egiten
dau.
R: Konfianzea galduten dauenak Iaungoikoen
miserikordiena, edo zoratua legez persumietan
dabenak, edo ustea daukanak.
P: Nok karidaden kontra pekatu egiten dau.
R: Eskerrik estaukanak aen majestadeen
benefizio, eta obra onai, borondateari, eta aen
majestaden desobediente danak.
Bigarren mandamentuen ganean
P: Nok juramentu alperrik egiten dau.
R: Egia baga, justizia baga, eta nezesidade
baga iuramentu egiten dabenak.
P: Egia baga iuramentu egiten dauenak, ze
pekatu egiten dau.
R: Mortala, badaki iuramentu egiten dabela,
eta dala guzurragaz.
P: Dudeagaz iuramentu egiten dauenak
pekatu mortala egiten dau?
R: Bai iauna zerren perikuluan jarten da guzu-
rragaz egiteko.
P: Nok iustizia baga iuramentu egiten dau.
R: Gauza donga bat egingo dabela, iuramentu egiten dauenak.
P: Iuramentu au egiten dauenak ze pekatu
egiten dau.
R: Gitxi, edo geiago pekatu grabea, segun
zeen ganean dan iuramentua.
P: Zegati ofendietan da.
R: Iaungoikoa ainbat, modu bi oneetako iuramentuakaz.
R: Zerren da reberenzia gitxi, eta malmadade
andia, erabiltea aen majestadea testiguzat
gauza falso, eta deungaro egineen ganean.
P: Bada iuramentu egin dabenak gauza deunga bat egiteko, zer egin bear dau.
R: Garbaia edugi, egin dabelako, eta ez kunplidu.
P: Nezesidade baga iuramentu egiten dauenak ze pekatu egiten dau.
R: Gitxienagaz benialmente edugi dauen
reberenzia gitxigati.
P: Eta pekatu da, Iaungoikoen kriaturaakgaiti
iuramentu egitea.
R: Bai iauna, zerren oneetan egin zituzan
iauna iuramentu egiten dau.
P: Zelan bada esango dogu, ez pekatu egiteko.
R: Ez, edo bai, Kristok erakusten deuskuna
legez.
P: Botoen ganean esan egidazu, nox da pekatu ez kunplietea edo azereetea.
R: Eztagoanean errazoarik atarako, letraduen, eta iakituneen eretxian.
Irugarren mandamentua
P: Irugarren mandamentuen ganean, esazu
nok iaiak santifikadu, eta goardeetan dituz.
R: Enzuten dauenak oneetan meza osoa, bearrik egiten eztauenak, eta gastaetan dituzanak
obra onetan.
P: Pekatu da bearra gauza gitxitan edo bear
direanetan egina.
R: Ez iauna baea dudan dagoanak dauko obligaziño itaunetako geiago dakianari.
P: Nok bestek pekatu egiten dau mandamen-
tu onen kontra.
R: Elexa santeari, edo aen Deskomunioari
respetoa galduten deusanak.
Laugarren mandamentua
P: Laugarren mandamentuen ganean esazu;
nogaiti esanten dogu, onrraetan dituzala bere
gurasoak.
R: Sokorrietan dituzanak obedezietan deustenak, eta respetoa edugiten deustenak.
P: Besterik entendietan dira gurasozat naturaleen ostean.
R: Edadean, iakitean, eta gobernuan nagusi
direanak.
P: Guraso naturaalak zer zor deusee humeai.
R: Sustentadu, dotrinea emon, eta eztatua,
ez eureen borondateagaz kontra.
P: Ezkonduak emasteakaz zelan igaro bear
dabe?
R: Amudioagaz, eta respetoagaz Kristok bere
elexeagaz legez.
P: Emazteak senarrakaz zelan?
R: Amudioagaz eta respetoagaz, elexea Kristogaz legez.
P: Ugazabaak kriaduakaz?
R: Iaungoikoen umeakaz legez.
P: Eta kriaduak ugazabaakaz?
R: Aetan Iaungoikoa serbietan danena legez.
Bostgarren mandamentua
P: Bostgarren mandamentuen ganean esazu;
zer bedekeetan da ilteaz ostean.
R: Ez iñori gatx egitea berbeagaz, obreagaz,
ez deseoagaz.
P: Nok oneen kontra pekatu egiten dau.
R: Zemaia, edo agrabioa egiten dabenak, edo
zordunari parkaetan estabenak.
P: Oneez ostean dago beste ilteko modurik.
R: Bai iauna eskandalizaduagaz, edo peliburu
andian dagoanari ez lagunduagaz.
Seigarren mandamentua
P: Seigarren Mandamentuen ganean; esazu,
nok ondo goardeetan dau.
R: Kastu, eta garbi danak berbaetan, obreetan, eta pensamentuetan.
P: Pekaturik egiten dau pensamentu deungan, prokuretan dabenak, beragainik beralan
urtigi.
R: Antes merezidu dau bera apartadu badidi
okasiñoetarean.
P: Bada nok pensamentu deungetan pekatu
egiten dau.
R: Intenziñoa artuten dabenak, eta dagoana
bere guraz deleiteetan.
P: Ezkonduai zer aginetan iatee, matrimonioko obligaziñoan.
R: Faltadu ze dagiela zor dabeen dezenziari,
edo onreari, eta alkarri emon eusen berbeari.
P: Zein gauza lagunduko iaku kastidadea
goardeetako.
R: Oraziñoak, Sakrementuak, alperrik ez egoteak eta lagun onakaz ebilteak.
P: Zek onetarako dañu egiten deusku.
R: Larregian edanak, ekusteak, eta konbersaziño okasiñodunak.
Zazpigarren mandamenduen ganean
P: Zazpiarren Mandamentuen ganean esazu;
nok kunplietan dau mandamentu onegaz.
R: Artuten eztabenak, eztaukanak, eta gura
estauenak laguneena bere iabeen borondatea
baga.
P: Nok ausiten dau mandamentu au.
R: Beste bateri egiten deusanak dañuren bat,
edo okasiñoa emaiten dabenak bestek degion.
P: Eta onstu eban, edo gatx egin ebanak asko
dau konfesetea bere pekatua.
R: Ez iauna, bear dau pagadu zor dabena;
edo gitxienaz al dagian partea.
P: Eta egin ezin dabenak zer egingo dau.
R: Prokuradu bere partez al dagiana.
Zorzigarren mandamentua
P: Zorzigarren
mandamentuen ganean
esasu, nok kunplietan dau mandamentu onegaz.
R: Iuzgeetan eztauenak laguneen gatxik,
ondo iakin baga, esaten eztituzanak, eta euzuten eztituzanak, ezpada intenzino onagaz.
R: Nok ausiten dau.
P: Onrea kenduten dabenak iustiziaz kontra,
gauza iñok eztakiana agertuten dabenak, edo
guzurra esaten dabenak.
Guzurra esan al baleite gauzaren baten
intenziño onagaz inok bere, pekatu bagarik.
R: Ezbeinbere, baea bai exilik edugi, egia
estalduagaz.
P:
Bederazi, eta amargarren mandamentua
P: Zer bedeekeetan da bederazigarren, eta
amargarren mandamentuan.
R: Kodizia, eta deseo aragienak, eta aziendeenak.
P: Pekatu da bestek baño geiago edugiten
deseazea modu onean.
R: Ez, zerren solo bedekeetan dira kodizia,
eta deseo iustizien kontrakoak, edo modu gestokoak.
P: Zegaiti bedeketan dira, mandamentu partikularragaz, kodiziak honestidaden kontrakoak,
eta aziendenak.
R: Zerren direan geiago estuten gaituzanak,
eta pelliburu geiagotan ifinten gaituezanak.
KAP. IX
Beste mandamentuen ganean
Zeinzuk dira lege naturalak erakusten
deuskuzan mandamentuak.
R: Gura izaitea neure proximo, eta lagunendako, neuretako gura dodana, eta ez opaetea
gura eztodana.
P: Dago beste mandamenturik, esan doguzaneen ganean, iakin bear doguanik.
R: Bai, ofizioetakoak, eta beste biziza modutakoak.
P: Eta oneek nok dauko obligaziño iakiteko.
R: Bakotxak bere ofizioagaz batera.
P: Eta eskusadu ezin leite iakin ezagaiti.
R: Ez bere ofizioko gauzo komunetan.
P: Zein gauza zuk lagunetan iakuz mandamentu oneek gordeetako.
R: Oraziñoak, sakramentuak sarri artuak, sermoak sarri enzunak, irakurriak liburu santuak,
eta lagun oneen artean ibilteak.
P: Ze gauzak dañu egiten deusku.
R: Kostunbre, eta okasiño deungaak, deboziño gitxiak, eta konfianza larregiak.
P:
KAP. X
Elexa santaen mandamentuen ganean
P: Esazuz Elexa santaen mandamentuak.
R: Elexa santaen mandamentu santuak, &c.
P: Zetarako dira Elexeen mandamentu santu
oneek.
R: Obato erakusteko, eta adietan emaiteko
Iaungoikoenak.
P: Zer da Elexea.
R: Kristiñau gustiak bat izaitea, Kristok, eta
aen Bikarioak Aita santu Eromakoak goberneetan dabeena.
P: Nor da Aita santua.
R: Eromako Pontifizea, zeini zor deusagun
obedienzia osoa.
Leelengo mandamentuen ganean
P: Esan egizu zer da Mezea.
R: Da Kristogaz egiten dan ofrenda bat, aen
bizizeen, eta eriozeen semejanza bat.
P: Nori egiten iako sakrifizio, eta ofrenda hau.
R: Aita eternoari.
P: Zetarako.
R: Iru gauzatarako: graziaak emaiteko; satis-
fazietako, eta ondasuneen eskeetako.
P: Nori balio deuse meza ak.
R: Biziai, da Purgatorioan dagozan arimaai.
P: Eta orreetarean norzuei geiiago.
R: Ateretan dituezanai, esaten, da enzuten
dituezanai, eta ofrezietan dituezanai.
P: Nok kunplietan dau meza oso enzuteko
aginduagaz.
R: Meza osoan dagoanak bere gogoagaz eta
borondateagaz.
P: Nok meza osoa enzuteko obligaziñorik
eztauko.
R: Premia egiazkoagaz dagoana inpedidurik.
Bigarren, eta irugarren
mandamentuen ganean
P: Zegaiti esaten dozu konfesetea, edo
komulgetea, edoalabere urtean bein.
R: Eztagoalako geiago agindurik.
P: Eta konsejuz?
R: Zeinbatetan akonsejeetan gaituzan konfesore prudente ondo informadurik dagoanak.
Laugarren mandamentuen ganean
P: Barauen ganeko aginduak zetan obligazen
gaitu?
R: Ez iaateko iaaki bedekaturik, eta egunean
bein baxen ian eztila.
P: Ze ordutan ian bear da.
R: Eguerdirean aurrera, edo gitxi bat leenago.
P: Barau dan egunean bedekazen baiaku
edatea.
R: Ez iauna, nai eguerdia baño leenago, edo
geroago.
P: Zeinbat bear lizate gabeko kolaziñoa.
R: Ainbat zeinda useetan dan konozenzia
oneko personaen artean.
P: Barau egiteko obligaziñorean zein persona
dago libre.
R: Ogeta bat urte kunplidu ez laukeenak.
P: Eta zein besterik.
R: Komodamente barau ezin leitezanak,
zarrak, eta gexoak, eta bear egin bear dabeenak.
Zer egingo dau obligaziñorik eztauenak
barau izaiteko, zerren eztaukan edaderik.
R: Artu baraua, da ikasi edadea daukaneko.
P:
Bostgarren mandantentuen ganean
P: Ze frutu zor deusagu amarrenari, eta premiziari, eta zeinbat.
R: Konstunbre Obispaduan edo errian rezibiturik dagoanagaz konforme.
P: Zor deusagu amarrenari oneena.
R: Artudin moduan, ona, edo adinona, edo ez
deungeena, zerren emaiten deusku Iaungoikoak
guztia.
KAP. XI
Sakramentuen ganean
P: Esazuz ama elexa santaen sakramentuak.
R: Ama Elexa Santearen sakramentuak, &c.
P: Nok egin zituzan sakramentuak.
R: Kristo berak.
P: Ze gauza dira sakramentuak.
R: Medezina espiritual bazuk osaetan, eta iustifikeetan gaituezanak.
P: Nolan iustifikazen gaituez.
R: Emaiten deuskuela barruan arimako grazia, señale atetikoakaz.
P: Nolan emon al leige grazia atetiko señaleak.
R: Aetan emaiten iakuzan Kristoen merezimentuakgati.
P: Eta nezesidade da errezibiztea dispoziziño
onagaz sakramentuak.
R: Bai, zerren ezpabere ezta errezibietan graziarik.
Bauptismuen ganean
P: Ze gauza da Bauptismua.
R: Iaio eta espiritual bat, emaiten iakula graziazko izaitea, eta kristiñauaren señalea.
P: Zetan lagunetan iaku batismua kristiñauaren bizizarako.
R: Premia ditugun birtuteakaz.
P: Ze pekatu kenduten dau.
R: Pekalu originala, eta beste edozeinbere,
idaraiten dana.
Konfirmaziñoen ganean
P: Zer da komfirmaziñoa.
R: Aumentu espirituala biziza, eta izaite
bauptismoak emon euskuneena.
P: Ze modutan emoten deusku aumentu ori.
R: Emaiten deuskula grazia, eta indarra,
zegaz konfeseetan dogun fede kristiñauena.
Penitenzien ganean
P: Zer da penitenzia.
R: Medezina espiritual bat, bateatu ezkero
egiten direan pekatuena.
P: Ze ondasun emaiten deusku.
R: Grazia, zeinekin parkaetan iakuzan kulpa
igaroak, eta goardetan gaituzan etorkizunetarean.
P: Zeinbat parte ditu.
R: Kontriziñoa, konfesiñoa, eta satisfaziñoa.
P: Zer da kontriziñoa.
R: Damu bat, damu guztien ganekoa Iaungoikoa ofendidu dogulako, konfeseetako, eta emendeetako proposituagaz.
P: Ondo da infernuko bildurra edugitea.
R: Ondo, prinzipalmente leelengorean.
P: Pekatuak konfeseetan aginzen deuskun
mandamentuak, zelan obligetan gaituz.
R: Leenago memoriara ekartea eta guztiak
esatea pekatu mortalik exilik dakigula etxi baga.
P: Eta kunplietan dogu esanagaz edozeinbere
saserdoteri?
R: Ez iauna, ezpadauko bear dauen jurisdiziñoa absolbietako.
P: Ze gauza da satisfaziñoa.
R: Pagaetea penitenziako obraakaz geuk zor
dogun kulpaen penea.
P: Esazu bada Kristoren penaak ez zirean
asko.
R: Bai, baea gura dau geuk bere satifazidu
daigun beragaz.
P: Zeinzuk dira obraak satisfazietakoak.
R: Oraziñoa, limosnea; da baraua.
Komunioen ganean
P: Zer da komuniñoa.
R: Iaateko espiritual bat sustenteetan dabena
arimea, eta emaiten deusana sekulako bizizea.
Zer emaiten deuske Iaungoikoen iateko
onetan.
R: Kristo bera, Iaungoiko, eta gizona dana
legez.
P: Nolan, señalean, ala figuraan bakarrik?
R: Ez iauna ezpada bere sustanzian, eta bera
dana legez.
P: Beraz eztago sakramentuan ogien, eta
ardaoen sustanziarik.
R: Ez azidenteak eurak bexen.
P: Bada ogien, eta ardaoen sustanziagaz zer
egin zan.
R: Biortu zan Kristoen gurpuz, eta odol.
P: Ze poderegaz egiten da hau.
R: Saserdoteai emon iatenagaz.
P: Sekularak, saserdote estireanak zegati
komulgeetan dira ogien espezien bean bakarrik.
R: Zerren espezi onetan bakarrik eta edozeinbere partetan dagoan Kristo guztia.
P: Sakramentu santu au artoteko, ze disposiziñogaz bear dogu etorri.
R: Baraurik, edozeinbere pekatu mortal akordeetan iakuna konfesadurik.
P:
P: Sakramentu au artu baño leen zer pensadu bear dogu.
R: Nor datorren sakramentu santu onetan,
nogaña datorren, zelan, eta zetarako.
P: Zetarako ordenadu eban Iaungoikoak ain
sakramentu altua.
R: Gu onreetako, aberastuteko, eta obligeeetako.
P: Sakramentu santu au artuezkero zer bear
dogu egin.
R: Iaungoikoaro graziak astiro emon, eta geu
ofrezidu, aen majestadea serbietako, obligadurik
gagozana legez.
Oleaziño santuen ganean
P: Zer da oleaziñoa.
R: Da azerengo arimeen sendeeta espiritual
bat.
P: Ze ondasun emaiten deusku.
R: Garbietea anz guztiak pekatuenak inoranziaz, edo nagitasunez geratu oi iakuzunak.
P: Zegaiti etxiten da ain azereengo ordurako.
R: Ondo iarri gaitezan azereengo ordurako.
Ordeaen, eta matrimonioen ganean
P: Zer egiten dau ordeako sakramentuak.
R: Emaiten deuste grazia ordenaduai euren
ofizioa ondo egiteko.
P: Matrimonioko sakramentuak zer emaiten
dau.
R: Emaiten deustee grazia ezkonduai, agaz
ondo bizi izaiteko.
KAP. XII
Induljenzien ganean
P: Sakramentuez ostean ze beste gauza dau-
kagu lagunetako elexan.
R: Sakramentalak esaten iatezanak: Induljenziak, iubilioak, ur bedeinkatua.
P: Ze gauza dira induljenziak.
R: Pekatuagati zor dogun peneen parkazyiñoa.
P: Noen birtutez emaiten iakuz.
R: Kristoen, merezimentuetarean, eta santuenetarean.
P: Nolan irabaziko dira induljenziak.
R: Egiten dogula aginetan dana osoro, eta
estatu graziazkoan gagozala.
KAP. XIÑ
Obra miserikordiazkoen ganean
P: Esaegizuz obra miserikordiazkoak.
R: Obra miserikordiazkoak &c.
P: Zegaiti deiegin deustezu miserikordiazko-
ak.
R: Zerren eztirean iustiziaz zor.
P: Nox obligeetan dabee pekatuen bean.
Nezesidade andietan, sabioak erakusten
deukuena legez.
P: Zeinzuk dira merezimentu geiago dabeenak.
R: Espiritualak, emaiten dabeelako ondasun
andiagoak.
P: Eta korporalen premia andiagoa danean.
P: Premiak berak egiten dituz orduan obligaziño geiagotako.
R:
KAP. XIV
Arimeen arerioen ganean
P: Esazuz arimeen arerioak.
R: Arimearen arerioak &c.
P: Zegaiti esaten deustezu onei arimeen arerioak, benturan pekatu eragin al baleie.
R: Ez, baea bai pekatu egin gurea emon.
P: Bada zegaitik permitietan dituz Iaungoikoak tentaziñoak.
R: Bearra egin daigun benzietarren, da bitoria
alkanzeetarren.
P: Demonioak zelan tenteetan gaituz.
R: Ifinten deuskuzala barruti pensamentu
gestoak, eta ateti enkuntru gestoak.
P: Pensamentu gestoenzat, ze remedio.
R: Lagun onak, kuruzea, eta ur bedeinkatua.
P: Okasiño gestoen kontra ze eremedio da.
R: Erremediorik oneena da inex egitea.
P: Eta au ezin dinean.
R: Leenago oraziñoagaz konsejuagaz, eta
ondo begiratuagaz ondo iarri.
P: Munduak zelan tentazen gaituz.
R: Ekarten deuskuzala munduko esanak, eta
obra gestoak.
P: Eta ze eremedio dago onetarako.
R: Iaungoikoen legea, eta santuen bizizea.
P: Aragiak zelan tentazen gaituz.
R: Inklinaziño, eta pasiño gestoakaz.
P: Ze gauza dira pasiñoak.
R: Kolera, eta aserre sobradua entendimentua galerazaiten deskuenak.
P: Zeinzuk dira.
R: Leelengoenak, eta andienak dira lau, konteutua eta bildurra, esperanzea, eta dolorea.
P: Ze remedio izan al leite pasiño oneen kontra.
R: Iaungoikoen grazia, eta birtuteak.
KAP. XV
Pekatu eta birtuteen ganean
P: Esazuz pekatu mortalak.
R: Pekatu mortalak dira, &c.
P: Zeinbat pekatu modu dira.
R: Iru, orijinala, beniala, ta mortala.
P: Zer da pekatu orijinala.
R: Pekatua, zeinegaz iaioten garean, dakargula herenziaz leelengo gurasoetarean zeinzuk
izan zirean Adan, eta Eba.
P: Zer da pekatu mortala.
R: Pensamentuti igaraitea, esatea, egitea
Iaungoikoen kontrako gauzea.
P: Ze kalte egiten dau ariman pekatu mortalak.
R: Kendu karidadea eta Iaungoikoa, zeinda da
aen bizizea, grazia, eta gloria, eta kondenadu
sekulako infernura.
P: Zein da pekatuen erremedioa.
R: Penitenzia egiazkoa esan zana legez
sakramentu penitenziakoan.
P: Zer da peeeatu beniala.
R: Arimea ilten eztabena, baea gexotuten
dabena.
P: Zelan gexotuten dau.
R: Zerren ozituten dau, eta ifinten dan prest
pekatu mortaletako.
P: Zegaiti deretxo pekatu beniala.
R: Erraz egiten dalako, eta parkatzen dalako.
P: Zeinbat gauzagaiti parkazen da.
R: Bederazigaiti leen esan direanagaiti.
P: Zazpi pekatuai zegaiti dei egiten iate beste
guztien buruak, eta prinzipioak.
R: Zerre direan beste pekatu askoen buruak,
eta prinzipioak.
P: Soberbiako, eta abariziako pekatu guztiak
dira mortalak.
R: Ez guztiak, ezpada direanak Iaungoikoen,
eta proximoen karidaden kontra.
P: Eta karidadeen kontra nos dira.
R: Ausiten danean Iaungoikoen, edo elexa
santeen mandamenturen bat.
P: Zer da soberbia.
R: Besteak baño geiago izaite gura bat.
P: Zer da humildadea.
R: Borondate, eta inklinaziño bat zegaz daukan bere burua besteena baño gitxiagozat.
P: Zer da abarizia.
R: Hazienden deseo errazoa bakoa.
P: Zer da liberal izaitea.
R: Inklinaziñoa edugitea emaiteko bear dan
moduan, eta bear dan denporan.
P: Zer da luxuria.
R: Apetitu eta deseo torpe bat aragien pekaturako.
P: Zer da kastidadea.
R: Aragien garbitasunen deseo bat.
P: Zer da irea.
R: Borondate ordena bako bat benganzea
egiteko.
P: Eta mansadunbrea zer da.
R: Bengaien deseorik ez eutea.
P: Zer da pazienzia.
R: Moduagaz trabajuetan tristezea edugitea.
P: Zer da gulea.
R: Deseo ordea bako bat iaateko, eta edateko.
P: Eta tenplanzea, zer da.
R: Apetitu oneri frenu bat ifintea.
P: Zer da inbidia.
R: Tristeza bat daukaguna besteen ondasunagati.
P: Eta zer da proximoen karidadea.
R: Sentietea bakotxak laguneen gatxa, eta
ondasuna berea legez.
P: Zer da nagitasuna.
R: Trise, eta oz ibiltea Iaungoikoen gauzeetan.
P: Eta zer da dilijenzia.
R: Prest, eta gozoso egote bat Iaungoikoen
gauzeetan.
KAP. XVI
Birtute teologaleen,
eta kardinaleen ganean
P: Esazuz birtuteak.
R: Birtuteak dira zazpi, &c.
Birtute teologalen ganean
P: Zer esan gura dau birtute teologalak.
R: Iaungoikoenak.
P: Zegati daukee ain izen altua.
R: Zerren Iaungoikoagaz bat egiten gaituezan, eta berak emaiten dituzan.
P: Zer da fedea.
R: Argi bat, eta ezaute bat, gure naturalezeak
alkanzadu ezin leiana, sinisetako, ikusi bagarik,
Iaungoikoak esaten deuskuna, eta Elexa santeak
erakusten deuskuna.
P: Bakusu Iaungoikoa dala iru persona, ta
Iaungoiko bat, edo Kristo Iaungoiko, eta gizona
dala?
R: Ez baea sinisetan dot banekus baño geiago.
P: Zeigaiti sinisetan dozu ain ziertu.
R: Zegaiti eze Iaungoikoak diñoan, eta elexa
santeak erakusten daben.
P: Zer da esperanzea.
R: Gloriako esperanzea edugitea, eta aen
alkanzetako remedioena.
P: Zetan dago gure bienabenturanzea.
R: Ekustean Iaungoikoa beragan, amaetean,
eta gozaetean aen majestadea sekula beti fin
bagarik.
P: Ze modugaz alkanzatan da.
R: Iaungoikoen graziagaz, eta Kristo gure Iaunen merezimentuakaz, eta gure obra onakaz.
P: Zer da karidadea.
R: Iaungoikoa amaetea gauza guziez ganean,
eta proximoa geure burua legez.
Birtute kardinaleen ganean
P: Zegaiti esaten iate kardinalak birtute onei.
R: Zegaiti eze dira prinzipaleenak, eta beste
birtuteen sustraiak, zeinetarik eta ernetan
direan.
P: Ze ofizio dauko prudenziak.
R: Extremu bien artean modua edugitea.
P: Ze ofizio dauko iustiziak.
R: Bakotxari emaitea zor jakana.
P: Ze ofizio dauko fortalezeak.
R: Modua ifini atrebimentuai, eta bildurrai.
P: Tenplanzeak ze ofizio dauko.
R: Etxi ian edan sobreari, eta aragien deleiteari.
P: Birtuteetarean zein da andiena.
R: Karidadea, emaiten deustelako bizizea
beste birtute guztiai, eta artez daroazalako.
P: Norako bidea emaiten deustee.
R: Iaungoikoaganako, eta agaz guztiok bat
egiteko.
P: Zein gizonetarean da Iaungoikoen aurrean
obago, eta santuago.
R: Daukana karidade geien dana dala.
P: Nok dauko karidade andiena.
R: Mandamentuak obato gordeetan dizanak.
P: Ebanjelioko konsejuak zeinbat dira.
R: Iru, borondatezko probezea, kastidadea
goardetan dabela bizi izaitea, eta besteen borondateen azpian egotea.
P: Ze serbizioko dira konseju oneek.
R: Guardaetako oneekaz mandamentuak
obato.
KAP. XVII
Arimeen potenzien ganean
P: Esazuz Arimeen potenziak.
R: Arimeen potenziak, &c.
P: Zegaiti Iaungoikoak emon euskun entendimentua.
R: Ezau daigun, eta aen majestadeen gauzeetan pensamentua, eta gogoa edugi daigun.
P: Eta zergaiti memoria.
R: Akordadu gaitezan aen majestadeen
legeaz eta mesedeakaz.
P: Zegaiti borondate, eta albedrio librea.
R: Amadu daigun, eta egin daigun merezietan
dogula aen majestadeen borondatea.
KAP. XVIÑ
Sentidu korporalen ganean
P: Esazuz Sentidu korporalak.
R: Sentido korporalak, &c.
P: Zergaiti Iaungoikoak emon euskuzan gor-
puzeko sentiduak? eta beste gorpuzeko parteak.
R: Oneekaz serbidu daigun gauza gustietan.
KAP. XIX
Espiritu santu Iauneen donen ganean
P: Esazuz espiritu santuen doneak.
R: Espiritu santuen doneak, &c.
P: Zetako bear dira espiritu santuen doneak.
R: Egin gagiezan obediente aen majestadeak
emaiten deuskun pensamentuetarako, eta inspiraziñoetarako.
P: Entendimentuen donea zetarako aprobetxetan iaku.
R: Egiak bierretan emaiteko.
P: Eta sabiduriako donea?
R: Oneekaz ondo iusgaetako.
P: Eta konsejuko donea?
R: Konsejua
artuteko Iaungoikoa geien serbietau dan gauzeen ganean.
P: Zienziako donea?
R: Emon iakau konsejurik oneena arzaiteko.
P: Piedadeko donea.
R: Konzerteetan dau arimea Iaungoikoagaz.
P: Bildurreena eta fortalezeena?
R: Konzerteetan dabee arimea ondo eurakaz.
P: Bada au guztian, ezta birtuteen ofizioa.
R: Birtuteak ekarten gaituez errazoara, eta
Iaungoikoen legera, eta barriz doneak espiritu
santuen mobimentura.
KAP. XX
Espiritu santuen frutuen ganean
P: Esazuz espirituen frutuak.
R: Espiritu santuen frutuak, &c.
P: Zer dira espiritu santaen frutuak.
R: Nolan direan eskurrean frutuak gozoenak
eta preziaduenak, alan dira gugan espiritu santuen frutuak.
KAP. XXI
Bienabenturanzeen ganean
P: Esazuz bienabenturanzaak.
R: Bienabenturanzaak dira, &c.
P: Zer dira bienabenturanza oneek.
R: Birtuteen da Espirituen donen obrarik
oneenak.
P: Norzuk dira borondatezko pobreak.
R: Onrarik, eta aberastasunik ez ezer aetarik
gura eztabeenak.
P: Norzuk dira mansoak.
R: Irarik, edo kolerarik eztaukeenak, eta atarako eztagozanak.
P: Zelan dira lurreko iaun.
R: Zerren direan eureen iaba.
P: Norzuk dira negar egiten dabeenak.
R: Etxiten dituezanak kontentuak gauza txeetan bada bere.
P: Norzuk dira daukenak gosea, eta egarria
iustiziena.
R: Egiten dabeenak zor dabeena ardura, eta
ansia guztiagaz.
P: Norzuk dira miserikordiosoak.
R: Piedade andia daukeenak azeakaz bere.
P: Norzuk dira bioz garbia daukenak.
R: Barruko pasiño guztiak ilik daukezanak.
P: Norzuk dira bakesoak.
R: Bakea ifinten dabeenak eureen personetan.
P: Norzuk trabajuak igaraiten dituez justiziagaiti.
R: Onetan dagozanak firme persegiduarren
bere.
P: Zegaiti obra oriei dei egiten iatee bienabenturanzaak.
R: Zerren oneetan dago mundu onetako bizizeen bienabenturanzea, eta besterako esperanzea.
M: Iaungoikoak bada (ene semea) eroan gagizala ara guztiok.
R: Amen Amen.
FIN.
KONFESIONARIO JENERALA,
eta modua,
examineetako konzienzia
pekatu guztietarik,
biziza guztikoak badira bere,
probetxu andikoa,
alan eklesiastikoendako,
zein da sekularendako,
eta kontriziñoa
Konfeseetan doean edozeinbere personak,
dauko obligaziñoa, igaraitea bere gogoti, ze obra
egiten doean; zerren da egitea Iaungoikoen adiskide konfesiñoagaz, aen majestadeen arerio
zana pekatuakgati; zeinetan doean, edo sekulako gloria alkanzeetea, edo sekulako penea infernuetan, eta alan ain ardura andiko negozio
baten, bear dau begiratu leenago, zelan doean
konfesoreen belaunetara.
Konfeseetan doazaneen bazuk dauke zer
geiago begiratu, beste bazuk baño, konfesiñoan,
kristiñau eriozea euren memoriati igaraiten
etxakena legez, oxala ezpaliz urte askotakoa,
zerren benturaz egin dituez konfesiñoak, ezer
balio ez ebeenak, benturaz pekatu mortal bat,
edo asko memorian eukezala, ez zituezan konfesadu maliziaz, edo loseagaz, edo egon zalako
urte askotan pekatu mortaleko bizizan arean
urten gura ez ebala, konfeseetan, eta komulgeetan zala konzienzia deungeagaz.
Persona alako guztiak bear dituez ostera konfesadu, pekatu konfesadu dituezan guztiak areanik ona; zerren konfesiño egin zituezan guztiak,
ezer balio ez ebeen; konfesiño bakotxean pekatu mortala egiten ebeela, eta alan bear dituez
ekarri denporeagaz, eta ardureagaz euren pekatuak memoriara.
Bestereen bazuk dira, eureen pekatuak konfesadu ezkero, deritxeen denporaren baten,
gura dabeenak konfesadu ostera, eureen konzienzien seguridade andiagoagati; ostera aekgati negar, eta penitenzia bigarrenaz egiten dabeela, zein dan gauza ona, eta Iaungoikoen aurrean
daukana merezimentu andia.
Baea oneek eztauke obligaziñorik, memoriara pekatuak ekarteko, ain ardura andiagaz,
zerren konfesadu daiez pekatu, pena geiago
emaiten deusteenak, eta etxi gura dituezanak.
Bada, egiteko ondo examinau, eta ekarteko
ondo memoriara, bear luke konfesaduko dan
baño leenago, leku bakar baten jasarri, Iaungoikuari erreguetan deusala, grazia emon degiola,
ekarreko memoriara numero, eta zirkunstanzia
pekatuenak, eta gero argia entendimentura,
aeen grabedadea ezauteko, eta dolorea, eta garbaia, zerren egin zituzan, eta aborrezirrentua
aena.
Gero ekarri begi memoriara, zeinbat dan konfesadu zala, zeinbat ilabete, ala urtebete, eta
gero mandamentu bakotxean ikusi begi, zeinbat
pekalu lengo konfesinorean oraingino egin