🕙 24-minute read
Basatza - 1
Total number of words is 3066
Total number of unique words is 1692
25.5 of words are in the 2000 most common words
37.0 of words are in the 5000 most common words
44.6 of words are in the 8000 most common words
HODEI IJURKO IROTZ
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
HODEI IJURKO IROTZ
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
EGILEA
Hodei Ijurko Irotz
1986
Iruñea
2008ko martxoaren 9an atxilotua.
Soto del Real (Madril), Teixeiro (A Coruña) eta A Lama
(Pontevedra) espetxeetan giltzapetuta egon ondoren,
2018ko irailaren 20an aske gelditu zen.
COPYLEFT
Publikazio hau copyleft erakoa da. Beraz, bere edukiak zabaldu, aipatu eta hitzez hitz kopiatu daitezke, osorik zein zatika, edozein medio erabiliz eta edozein
helburu lortzeko, ohar hau mantentzen eta jatorria aipatzen den bitartean.
LEGE GORDAILUA. DEPÓSITO LEGAL. DÉPOT LÉGAL
HODEI IJURKO IROTZ
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
Aurkibidea
Hitzaurrea...8
Amorrua okatzen...12
Arnas hartze kaiera...42
Bakardadearekin solasaldia...74
Odola ez da arrazoi bakarra...106
Kolore guztietako umorea...138
Sexua, hitzetik haratago...170
Esku artean daukazuen liburuan dauden olerkiei, nire kaieretan geratu direnak gehitu eta espetxean sortu nuen egunkari
“olerkitu” baten poema kopurua aterako zaizue. “Egunkari
olerkitua” nire zigorraren azken txanpan osatu nuen, zehazki 2016/07/21-tik 2018/09/20-ra eta azken bi urtetan burua
lepo gainean mantentzen lagundu zidan, horretaz zalantzarik
ez izan.
Espetxean 10 urte 6 hilabete eta 20 egun igaro nituen
(2008/03/11-2018/09/20), horietako gehienak Galiziako espetxe batean pasa nituen, Pontevedrako probintzian, A Lama
Lama espetxean. Hortik liburu honen izena “BASATZA”, “A
Lama” galegoz basatza esan nahi duelako. Azpi izenburuak
ez du azalpen handiegirik behar testuingurua kontuan hartuta.
Esan dizuet olerki liburu hau “egunkari olerkitu” batetatik
ateratako poemekin idatzia dagoela. Hain zuzen, idatzitako
orri kopurua ikusita erokeri hutsa iruditu zitzaidan den denak argitaratzea. Zuekin nire parean dudan beirazko edalontziak daukan ura bezain gardena izanez, dena era naturalago
batean burutzea hautatu nuen. Azken finean sarrera labur
baina intentsu honen ostean irakurriko dituzuen olerkiak ez
dira batere bereziak, zuetako edozeinen garunetik denboraren poderioz pasa ziren, diren eta pasako diren pentsamendu
ezberdinak izan daitezke, tankera guzietakoak, onak, txarrak,
alaiak, baldarrak, bihurriak,... Ni, idazle izatera behartu ninduten eta pentsamendu sailkatu hauek nire modura, nire estiloarekin olerki bilakatu eta irudikatuak dira. Txantxetan esan
dezaket esku artean duzuen liburua Espainiako gobernuaren
opari bat dela - kar,kar,kar-. Bromak albo batera utziz, liburu
10
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Hitzaurrea
hau askatasun garrasi bat da, niretzat ohore handia da berau
zuen begien aurrean egotea eta baita ere nik sortu nuena bizirik dagoela jakitea.
Liburua sei atal ezberdinetan eta aldi berean oso berdinetan
banatzea erabaki dut, liburuaren hariak zentzu bat hartu dezan eta zuentzat, irakurleentzat, irakurtzeko errazago izateko.
Esan dizuedan moduan olerki liburu honek ez du ospea helburu, bere jomuga zeharo ezberdina da, liburu honen funtsa,
irakurleak momentu atsegin bat igarotzea da. Ohartzea gure
kaskotik jaiotzen den edozein pentsamendu gauzatzeko gaitasuna dugun bitartean, gu geu garela geure buruen mugatzaile.
Besterik gabe, bolaluma lurreratuko dut, nire kideez agurtuko
naiz eta gaurko hegaldiari etenaldia emanen diot. Ez eten erabatekoa (ez okertu irakurle maiteok), gutxien espero duzuenean berriro ere nirekin hegaka egongo zaretenez.
Hodei Ijurko Irotz
11
Agur
Bala zorroan whiskia edaten...............................................mozkortua.
Pistolan kalamua erretzen..........................................................itsutua.
Herioarekin txorta jotzen.........................................................larrutua.
Bizialdia burniz erailtzen,
azken garraldia bizitzen,
bizi fisikoa uzteko prestatzen,
behingoz dena bolborategira bidaltzen.
Nere gorpua huts geratzen,
nire arima askatzen.
14
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Aitortzen
Angola
odola
dariola
eta
niri
bost
axola,
Afrika
urrun
dago
eta
ni
Europan
eroso
nago.
15
Aldakor
kazetaritza:
Albistea hartu ondoren
kirurgia estetiko prozedura batetik pasarazi
eta
albistea berritu ostean
gizartean utzi arazi.
Kazetaritza armatua:
Grafitozko baladun pistolak
eta
berunezko minadun arkatzak
demokraziaren ispilu jokoaren ardatzak.
16
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Amugizakia
Gizaki
zopa
izateko
jaioa.
17
Arazoa ekidin
Ez amorratu
arerioari aurpegira begiratu,
giharrak lasaitu
eta haserrea baretu.
Arnasa espetxeratu
pentsamendu atsegin bat aukeratu,
indarkeria barneratu
eta sentipenak orekatu.
Arnasa kaleratu
presioaz libratu,
bide batez amorrua kaiolatu
eta kontrarioari irribarre bat oparitu.
18
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Arriskua
Pistolak mekanismo konplexua dauka
eta erabiltzea oso erraza da.
Pistolak erabilpen erraza dauka
eta bere mekanismoa oso konplexua da.
Gizakiak zerebro konplexua dauka
eta manipulatzea oso erraza da.
Gizakiak manipulatzea azalpen erraza dauka
eta bere zerebroa oso konplexua da.
Konplexua erraza da
eta
erraza konplexua da.
Eta hori arriskutsua da.
19
Auzitegi Nazionala
Berdin dio, errugabea bazara
erruduna izango zara.
20
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Azken mehatxua
Berari, zure bortxatzaileari
begietara begiratu,
eskuineko besoa altxatu,
ongi luzatu.
Eskua aldez ukabildu,
hatz erakuslea zuzendu,
aldi berean makurtu,
bere kopetara zuzendu
eta atzera
eta aurrera
mugitu
eta hurrengoan badakizu...
21
Barkamena
Kamustua
zegoena
zorroztua.
22
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Begiak irekitzen
Gudari gazteak zioen
Euskal Herria,
bere herria aske izan arte
ez zuela bizarra moztuko
eta atzo
bere bizarrarekin
estropezu egiten
eta zoru horia
odolez zikintzen
ikusi nuen.
23
Beheraldia
URTARRILA: Bizi berri baten hasiera.
OTSAILA: Aldaketak bizian txertatzen.
MARTXOA: Egoera berriaren kokapena.
APIRILA: Begi berriekin bizitzen.
MAIATZA: Emaitza berritzaileen itxaropena.
EKAINA: Egoera berdinean mantentzen.
UZTAILA: Iraganari aurre egiten aurrera begira.
ABUZTUA: Ezinegona nire barnean metatzen.
IRAILA: Konponbidea bilatzeaz aspertuta.
URRIA: Arazoen mataza handitzen.
AZAROA: Biziaren hozkeriaz nekatua.
ABENDUA: Mamu zaharrak gerturatzen.
D (enborak) E (ragindako) PRESIOA.
24
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Berekoi
Laguntza behar duenean
esku zabalak leku guztietan
laguntzeko antolatuak.
Laguntza eskatzen diotenean
bere eskuak patriketan
zeharo babestuak.
25
Desorekan DESOREKA
Tintan itotzen den idazlea.
Boterean mozkortzen den lehendakaria.
Amiantoz kutsatzen den langilea.
Gatibuak zukutzen dituen espetxezaina.
Gidoi artean erortzen den aktorea.
Bere hodeitik herritarrak zanpatzen dituen politikaria.
Telefono linean galtzen den bulegaria.
Gela ilun batean torturatzen duen polizia.
Adreilu artean harritzen den igeltseroa.
Langileak larrutzen dituen nagusia.
Bakoitzak berea,
putakumeak ospea
langileak ajea.
Kate trofikoa
hankaz gora,
oreka kolokan
desorekan edonola.
26
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Erailketa
Gorpu beroa
pistola hotza,
gorpua hotza
pistola beroa.
27
Errealista
Gaur bizarra uztea erabaki dut,
baina gudari zaharrari gertatu zaiona ez gertatzeko
askatasuna berreskuratzean
utzitako bizar luzea moztuko dut.
28
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
GIZARTETIK AT!
Sarrailean
sartzen
ez
den
bainan
mekanismoa
sakatzen
ez
duen
giltz
soltea,
hori
bai
zortea,
zer
zaren
onartzea
eta
ala
ere
zurea
denarekin
jarraitzea.
29
Gutxieneko soldata
Gurasoen sakelak hutsik
mahai gaina biluzik.
Azietak hutsik.
Ogi-ontzia hutsik.
Edalontziak hutsik.
Fruta-ontziak hutsik.
Jateko ezer barik
umeen sabelak hutsik.
Gutxik asko
Askok gutxi.
Langabezia a ze bizia
etxean gabezia.
Pobrezia etxeko bizilagun berria,
luzaro geratzeko etorria.
30
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Huskeri bat da, utzi beharra daukat
Damu
hutsalak,
hutsaldia
hutsaldua.
31
Inkesta
Datuak nahi ditudan moduan eskuratu,
nire asmoa sukaldatu,
nahi dudan menua prestatu,
herritarrei plazaratu,
eta barregura barneratu.
32
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Itxi ahoa, zabaldu gogoa
Porlana nola egin eztabaidatzen mendeak daramatzagu
eta behingoz prozedura bat adostu arte
ez dugu porlana lortuko
eta ondorioz ez dugu ezer sortuko.
33
Komenientzia
Kasu egin kasualitatea kasu gutxitan ematen dela,
orduan kasu! Kasualitatearekin topa egiten duzunean,
ez izan inuzentea
eta jakin ezazu
kasualitateak kasu honetan
jatorri arrotza duela
eta zure ardura horretaz konturatzea dela.
34
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Kritikoei
Atera zuen poemak belarrietatik
eta entzun
ongi entzun!
Ama Santua bortxatu dut
eta zuetaz barre egiteko
olerki hau erraietatik okatu dut.
35
Metadona eta bere lagunak
Espetxean
kanpoko drogak
ilegalak direnak
debekatuak daude,
ordea
drogak ez daude
debekatuak,
espetxeak banatzen dituenak
medikuarenak
legalak direnak
egunero
gozokiak bezala,
gutun-azal marroietan banatzen dituzte.
Presoa bere menpekotasunaren jabe ez izateko,
espetxea droga banatzailea da,
horrela
lasaitasuna nahi dutenean
presoari bere droga ematen diote
eta kontrakoa nahi dutenean,
giroa berotu nahi dutenean
gatibuari bere droga ukatzen diote.
Presoa gehiago kontrolatzeko
salaketa bultzatzen du,
salatariak sarituz
drogaz hornituz.
36
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Ordain ezazu
Negar malkoz
betea dagoen
edalontzia
edan ezazu,
behingoz
berak pairatu duen
psiko-biolentzia ezagutu ezazu
eta zure
errua irentsiz
sortutako amorrua
ordain ezazu.
37
Otsoz mozorrotutako ardia
Jende aurrean ausart
ukabila erakusten.
Aurrez aurre koldar
eskua ematen.
38
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Pistola ukaldia
Garunarekin
ekin
eta
behatzarekin
egin.
39
Sen primitiboa
Zingira
40
begira
odola
desira.
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Ukakorra
Nere izaera
eta
gaur egungo errealitatea
fusio puntua
eskuratzen dutenean
nire edalontzia
ezkortasun likido beltz batez
betetzen da.
41
1+∞
Nere armak bala amaigabeak ditu,
ez da sekula trabatzen,
AK-47 baino fidagarriagoa da,
edozein lekutan gorde dezaket,
ez du inongo mantentzerik behar,
merkea da,
galtzen badut edozein lekutan eros dezaket,
ez du garrik ateratzen,
ezta soinurik egiten,
ez du zulatzen,
baina min asko egin dezake,
non-nahi
nahi dudanean
nor nahi
isilpean lerrotzen.
44
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
2018-09-20
Espetxea zuhaitz bihurtua,
ni hosto bilakatua
eta askatasuna udazkenaz mozorratua.
45
Aholku bat
Aske geratzeko falta zaizkidan
hogei egun amaigabeetan pentsatzen nabil,
begirada kaier presoan zuzendua daukat
eta eskuin eskua “dron” lanak egiten
bolalumari beste erabilpen bat ematen dabil.
Eskua indar gabe geratzean
bateria birkargatzeko
bolaluma orrira eraman dut
eta instantean
eskuan euli bat pausatu da
larruazal eremu estuan mugituz,
hanka txikiekin eskua bereganatuz,
bere kabuz ezin duena egin eskuari aginduz,
nire eskua mugituz,
bere iritzia izkiriatuz:
“Eulien bizialdia laburra denez
mendeen poderioz
gure genetikan
aldaketa bat suertatu da
eta arrautzatik
ateratzen garen momentu berean
badakigu gure bizia
laburra izanen dela,
baita opari itzela
eta segundo guztiak
eskuratu behar direla”.
46
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Aldartea
Zuloan
sartu nintzen
eta orain ezin atera
ezin atea bilatu
edo agian
irtenbidea ezagun dut eta arazoa hurrengoa da,
zulotik at egotea
nahi ez izatea.
47
Amestu beharrean, olerkien herrialdean
galtzen naizenean
Lo sakonean nagoenean
olerkiak sortzen ditut,
gutxienez dozena erdi
eta hurrengo egunean esnatzean
olerki guztiak
gau ilunean zehar
nire oroimenetik desagertzen joan direnak
ahanzturaren hutsunean galtzen dira,
garunean dudan olerki kaiera
berriz ere hutsean geratzen.
48
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Atzeman
Bizitzako
une
egoki
bat
atzeman
dut
eta
poesia
berri
bat
ezagutu
dut
eta
garunak,
nire
lagunak,
bere
morroien
laguntzaz
topatutakoa
askatasunaz
jantzi
dut.
49
Basoaren sinfonia
Zerua oskarbi,
bere zaindari
txoriak kantari
zuhaitzak sinfonia zuzendari,
azeria argi
zelai orlegian ehiztari.
Erreka uraren gidaria,
bertan bizia
erritmoz josia
sinfoniaren uhinen hilerria.
Basoa girotua,
sinkronian
musikaren erritmoaz kutsatua,
orekatua,
moldatua,
bere doinuetara
behin-betiko kateatua.
50
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Begira, hor dago!
Egurrezko banku baten gainean
eserita dago
eta aldi berean
bere ipurdi-kidean
pentsatzen dago
eta ausardiaren bidean
hurrengo galdera
egiten da;
nola bihurtu da
banku batean?
Galdera horren aurrean
pagotua geratu da
eta tarte horretan
bankutik adarrak
ateratzen hasi dira
eta bat-batean
zuhaitz baten barnean,
adar artean,
pago batean?
Bere munduan,
bakarrik
eta
gustura.
51
Berpiztea
Ezaguna dena berriz ezagutzea,
berrezagutzea
bizipen askea dela ohartzea
eta horri esker
aske zarela jakitea
hori da bizitzea,
berrezagutzea,
maitatzea
eta ez trabatzea
oraintxe
fisiko
teoriko
bat
ez
sentiaraztea.
52
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Dikotomiko
Sufritzea
bizitzea,
bizitzea
sufritzea.
Sufrimendua
bizitzaren
sostengua,
gizakiaren
ardura
dikotomiaren
onura.
53
Egunero
Goizero kirola,
nire nasai babesleak
estresetik babesten nau,
ni lasai geratuz.
Arratsero Antropologia,
nire jakintza irakasleak
zientzia orgia luzeetan ezagutzaren argia nire garun ilunean pizten du,
nigan ezagutza argituz.
Gauero Thc-a,
nire igarle erretzaileak
nire geroari ke jantzi bat jartzen dio,
nire etorkizunari ate asko zabalduz.
54
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Esperoan
Noiz
eta
arte
denbora
daramate
elkar
egon
gabe,
noiz
arte
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
55
Euskal Herria
Zazpi
baladun
errebolberra
esku
artean,
jomuga
bakarra
begien
artean.
56
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Ezagutza
Nire gelan
lumarekin idazten
leihotik hegaka atera naiz
zeruko hodeietan
nire lumekin
hurrengo mezua idazten:
NI
NAIZ.
57
Froga hotz metalikoa
Begirada urduriak,
izerdi errekak,
belaun dardaratiak,
ezpain gosea non nahi,
ahots autoritario bat,
garun urdinak erne,
etorkizun banaketa,
geroaldi ametsak,
gero gezurtiak,
orainaldi geometrikoa,
eskumutur mugituak,
kezka uneak,
azken ahaleginak,
pozbide amaierak,
atsekabe bukaerak,
zelula desfilea,
goitik beherako agurrak,
metal soinua,
kautxu erre usaina,
lasaitasuna korridoretan aske.
Heziketa prozesu sakona
bala bakarreko errebolberra,
punteria kontua
bala nahi den
tokian ezartzea,
aztatzea,
zortea izatea.
58
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Galderak erantzuna aurkitu zuenekoa
Galderak ez zuen
bere etsaia aurkitzen.
Erantzunak ez zeukan
norekin haserretu.
Egun batean
beraien bizietan
txirrika bat
agertu zen.
Geroztik egun oso
gora eta behera dabiltza.
59
Herri kirolak
Lanaren herentzia behartua kirolaren esentzia bihurtua.
60
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Irudimen lasaigarria
Uhin muxu hutsei esker
ipotxen artean nire musa esnatzen da
gauaren iluntasunaren babesean
inguma sena lokartzen den heinean
nire barnean
odol asea giltzapean
mantentzen den bitartean.
61
Koma ez, punto baizik
Alaine Agirrek
bere olerki liburuan dio
berarentzat eroetxean erretzea
pixkanakako suizidio bat izan zela.
Niretzat basatzean erretzea
pixkanakako eutanasia bat izan dela esango nuke
askatasun koman nagoelako
eta gutxika nikotina
nire hiltzailea izatea nahi dudalako
basatzako biziak ez duelako
ezertarako balio,
eguneroko egin beharra
bizirik mantentzea delako.
Horregatik egunez egun
gehiago erreko dut
nire birikak kutsatuko ditut,
pixkanakako eutanasia gauzatuko dut
eta amestutako
askatasuna lortuko.
62
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Kopetaraino
Kopetan
bederatzi
zimur
dauzkat
eta
hamargarrena
agertzeko
gogoa
daukat.
63
Onartzen
Ezaguna ezezagun bihurtzen denean
eta ezezaguna ezagun
ohartzen zara zahartzen hasi zarela
urteak aurrera doazela,
bukaera gero eta gertuago dagoela.
64
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Orlegierre
Orlegierre nire uztako nahitaezko sendagaia.
Berari esker nire;
Minak.
Oinazeak.
Buruhausteak.
Arazoak.
Harrikadak.
Orokorrean biziaren kolpeak
jasateko botika aparta.
Ezkerreko eskua zabal,
euri orlegia,
batzuetan, ez beti, poluzio marroia....
eskuin eskuko behatzak lanean
nahasketa prest esku artean,
eskuin eskuarekin arroz papera ezarri,
bira...
bildu...
listu ilara...
eta artistikoki bi eskuen laguntzaz itsatsi.
Orlegierrea osatua.
Orlegierrea ahoan ezartzean
garunean kontrako prozesua
ezpainek burmuinari amesteko agindua ematen diote.
65
Kea ohean sartu aurretik
nire eskuek agindua jaso gabe
lurreko uzta sutzen dute
atxiki pausatuekin orlegierrea erretzen
garuneko birziklatze prozesua martxan...
Atxiki bakoitzarekin
bizi kolpez iltzatutako iltze bakoitza
ateratzen da
iltzeek utzitako zuloetatik
ke sendagarria sartzen,
hutsuneak estaltzen
eta sendatzen.
Orlegierrea erretzez amaitzean
berriz ere osatua nago,
prest hurrengo kolpeak jasotzeko,
berriz ere osatzeko
laguna alboan dudalako.
66
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Sormen gaua
Atzo goizean balantzan pisatu nintzenean
90 kilo pisatzen nituen,
gaur ordu berdinean pisatu naizenean
91 kilo pisatzen nituen.
Atzo eta gaur artean
kilo bat gehiago gainean,
gauean buruari eragitean
garunean kilo bat pentsamendu sortzearen eragina.
67
Thc-Express
Hontza uluka hasten denean
nahi dudan tokira joateko,
nahi dudana egitekotan eta nahi dudanean
loaren geltokira iristeko
lokomotorez mozorrotzen naiz.
68
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Volapük
Goikoaren lagun batek
sortu ninduenez
oso harrotua nengoen
eta denen ahotan egon nahi nuen
eta harroputza izateagatik
historiak irentsi ninduen
eta historian zehar baztertuak
izan diren ideiak
ezagutu nituen
eta beraiek bezala
iraganeko komun zulo batean
amaitu nuen,
eta nire garaikide batek
esan zuen moduan,
“...beste moda bat;
handitu eta indartu ondoren
txikitzen eta ahultzen ikusi nuen.
Ondua zegoena
usteldua geratu zen...”.
69
Zaparrada eta uholdea
“...leiho negartiaren bestaldean heriotzaren soinua indarrean...”
eta
“...lurrean etzanda
zeru biluzia begira
zigarroaren kearekin
hodeiak sortzen nabil
euria erori dadin
bizia jaio dadin...”.
70
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Zeozer landu nahian
Guggenheim
mordo
bat
zakarrontzian,
kultura
eza
kaiera
alferrontzian.
71
Ziztada
Gau mutua,
tigre hegalari harrotua,
odolustea burutua,
iluntasunean atseden hartzen duen azal gorritua.
72
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
73
8 Egun falta dira
Askatasuna
aldakorra
da
eta
gaur
2018-09-12,
niretzat
askatasuna
esnatzea
eta
arratsaldean
zer
egin
ez
jakitea.
76
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Ama-gi
Kartzela
atzean
uztean
ama
besarkatzean
sortzen
den
lotura,
ASKATASUNA.
Ezin dudanez
nire ama besarkatu,
askatasuna eskuratu
lo seko nagoenean
askatasun ase naizela amesten dut
ametsen eremuan ase nahia asetzen delako
amets asearen erruz
gatibu ase geratu ez gero.
77
Aspertua
EGOERAZ ASPERTUA NAGO !
Kirola egiteaz aspertua nago.
Ikasketez aspertua nago.
Olerkiez aspertua nago.
Elikaduraz aspertua nago.
Oheaz aspertua nago.
Aulkiaz aspertua nago.
Paisaiaz aspertua nago.
Jendeaz aspertua nago.
Espainiaz aspertua nago.
Basatzaz aspertua nago.
Galizaz aspertua nago.
Gutunez aspertua nago.
Egunkariez aspertua nago.
Irakurtzeaz aspertua nago.
Ibiltzeaz aspertua nago.
Musikaz aspertua nago.
Telebistaz aspertua nago.
Irratiaz aspertua nago.
Liburuez aspertua nago.
Aldizkariez aspertua nago.
Idazteaz aspertua nago.
Kanpaia jotzeaz aspertua nago.
Zerriaz aspertua nago.
Oinetakoez aspertua nago.
Arropaz aspertua nago.
Pentsatzeaz aspertua nago.
78
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Bizitzaz nekatua aspertua nago.
Existentziaz aspertua nago.
Kideez aspertua nago.
Zutaz aspertua nago.
Nitaz aspertua nago.
Zuetaz aspertua nago.
Familiaz aspertua nago.
Beraietaz aspertua nago.
Politikaz aspertua nago.
Aurrez aurrekoez aspertua nago.
Lagunez aspertua nago.
Presoez nazkatua nago.
Erlijioaz aspertua nago.
Espetxezainez aspertua nago.
Txaboloaz aspertua nago.
Moduluaz aspertua nago.
Iraganaz aspertua nago.
Orainaz aspertua nago.
Geroaz aspertua nago.
Edateaz aspertua nago.
Erretzeaz aspertua nago.
Deiez nekatua nago.
…..............................
ASPERTZEAZ ASPERTUA NAGO !
Gatibua,
mugamugatubateanmugatua nago,
hori argi dago.
79
Bakardadea
Lerro
hauek
amaitzean
olerki
zentzugabe
hau
kritikatzeko
ondoan
inor
ez
edukitzea
eta
nire
arnasa
bakardadearen
soinu
banda
izatea,
a
ze
kasualitatea.
80
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Bakarrizketa
Bai
ala
ez?
EZ,
(m)INA; arazoaren muina.
81
Basatza
Gaizki elikatua.
Psikologikoki torturatua.
Egun gehiena ahulki bati lotua.
Ohe txiki batean estutua.
Lagunak nigandik urrundua.
Beste pertsona bat izatera behartua.
Faltsukeriaz inguratua.
Errespetatzen nuen jendeaz kamustua.
Nire existentziaz nekatua.
Basatza latza da
errealitate gordinaren ispilu
gizakien krudeltasunaren eredu
Basatzan;
pertsona iltze bat da,
bizia mailu bat
eta basatza bera mailuak iltzeari ematen dion kolpea.
82
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Bide ezberdinak
Idazlearen
bolalumaren
eta
kaieraren
arteko
orgia
amaitua
olerkia
sortua.
edo
hitzekin
azaldu
ezin
dizudana
hizkiekin
adierazia,
ala
neurona
gidoilariek
olerkiaren
gidoia
lantzen
dute,
eskuin
eskuak
olerkia
antzeztu
dezan.
83
Bigarren aukera
Gauero
bero
egoteko
eta
gogoa
hezetzeko
izara
artean
zirrara,
zoritxarra
algara
bakarra,
biren
beharra
batek
gauzatu
beharra.
84
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Desagertzez mozorrotutako
erailketa argitu gabea
......norbaiten buruan sortua......
......nonbaiten momentuan burutua......
......noizbaiten ezkutuan lurperatua......
85
Egongaiztasuna
Zigarro bat erre dut
eta hautsontzia hutsik dago,
errautsa dorre egonezin batean bihurtua
zigarro puntan dago,
nire biziaren egoera
irudikatzen dago.
86
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Gauerdiko poesia
Idazle
lotiaren
amets
idatziak,
esna
dagoen
irakurlearen
amets
irakurriak.
87
Gauero
Ortzian izarrak xerkatzen etsitu ziren
presoen malkoz herdoilduriko leiho gezurtian
zerua arakatzen presoen altxorrak
bilatzen ari naiz
eta gauero espero dudan
emaitza berdina lortzen dut,
ez dut zernahi argizagi bakar bat topatzen,
ondorioz etsitua gorrotoz betea oheratzen naiz
eta gogoz hurrengo egunean pentsatzen lokartu naiz
eta lo seko nagoenean
gau izartsuekin amesten dut.
88
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Geldi
Mahai gainean
aurrez aurre
eguzkitako betaurrekoak ditut
eta beraien islan
behin da berriz
bat-bateko argazki berdina
ikusten dut
eta ni toki berdinean
jarraitzen dut.
89
Gelditu mesedez
Lurrean,
gure planetan
eguzkia ez da itzaltzen
beti nonbaiten piztua dago,
nire garuna egoera berean dago
eta ni nekatua nago.
90
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Goiz hezea
Telebistak nigan sortu duen hodeia uxatzeko
leihoa zabaldu dut eta basoaren arnasketari so
zigarreta bat piztu dut
eta bere kea nire eztarrian sartzean eztulka hasi naiz,
hala ere erretzen jarraitu dut
eta ondorioz arnasestuka hasi naiz,
eskerrak zuhaitz altruista bat
nire ordez arnasten hasi den.
91
Gorpu-kide
Denok
gugan
daukagun
solaskide
mutua.
92
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Holan nago
......luma gabeko zerutarra kaiolan......
......ala nire izena kolokan......
93
Idazten ikesi zaun ontze
Guhatzian itzela neiz
ilargiyan mugimendu motela
ne biziyan idazkiyen arbela
ta zeru illune goi arnas itzela
hoi bakit argi dakatela
ta gaue ne arreba dekela
argi dakat hori izarrek dakibiela
ni dakiten bezela beraiek zeruban bizkarzainek diela......
94
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Idazten
Sortzen
mezua
zabaltzen.
Isolatzen
ni
aldatzen.
95
Nahia
Ni
geldi.
Zu
izoztua.
Ni
presondegian.
Zu
argazki
batean.
Ni
nire
irudipenetan
zure
alboan.
Zu
nire
poltsikoan.
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
HODEI IJURKO IROTZ
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
EGILEA
Hodei Ijurko Irotz
1986
Iruñea
2008ko martxoaren 9an atxilotua.
Soto del Real (Madril), Teixeiro (A Coruña) eta A Lama
(Pontevedra) espetxeetan giltzapetuta egon ondoren,
2018ko irailaren 20an aske gelditu zen.
COPYLEFT
Publikazio hau copyleft erakoa da. Beraz, bere edukiak zabaldu, aipatu eta hitzez hitz kopiatu daitezke, osorik zein zatika, edozein medio erabiliz eta edozein
helburu lortzeko, ohar hau mantentzen eta jatorria aipatzen den bitartean.
LEGE GORDAILUA. DEPÓSITO LEGAL. DÉPOT LÉGAL
HODEI IJURKO IROTZ
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
EUSKAL ERREPRESALIATU POLITIKOEN
LITERATURA KOADERNOAK
Aurkibidea
Hitzaurrea...8
Amorrua okatzen...12
Arnas hartze kaiera...42
Bakardadearekin solasaldia...74
Odola ez da arrazoi bakarra...106
Kolore guztietako umorea...138
Sexua, hitzetik haratago...170
Esku artean daukazuen liburuan dauden olerkiei, nire kaieretan geratu direnak gehitu eta espetxean sortu nuen egunkari
“olerkitu” baten poema kopurua aterako zaizue. “Egunkari
olerkitua” nire zigorraren azken txanpan osatu nuen, zehazki 2016/07/21-tik 2018/09/20-ra eta azken bi urtetan burua
lepo gainean mantentzen lagundu zidan, horretaz zalantzarik
ez izan.
Espetxean 10 urte 6 hilabete eta 20 egun igaro nituen
(2008/03/11-2018/09/20), horietako gehienak Galiziako espetxe batean pasa nituen, Pontevedrako probintzian, A Lama
Lama espetxean. Hortik liburu honen izena “BASATZA”, “A
Lama” galegoz basatza esan nahi duelako. Azpi izenburuak
ez du azalpen handiegirik behar testuingurua kontuan hartuta.
Esan dizuet olerki liburu hau “egunkari olerkitu” batetatik
ateratako poemekin idatzia dagoela. Hain zuzen, idatzitako
orri kopurua ikusita erokeri hutsa iruditu zitzaidan den denak argitaratzea. Zuekin nire parean dudan beirazko edalontziak daukan ura bezain gardena izanez, dena era naturalago
batean burutzea hautatu nuen. Azken finean sarrera labur
baina intentsu honen ostean irakurriko dituzuen olerkiak ez
dira batere bereziak, zuetako edozeinen garunetik denboraren poderioz pasa ziren, diren eta pasako diren pentsamendu
ezberdinak izan daitezke, tankera guzietakoak, onak, txarrak,
alaiak, baldarrak, bihurriak,... Ni, idazle izatera behartu ninduten eta pentsamendu sailkatu hauek nire modura, nire estiloarekin olerki bilakatu eta irudikatuak dira. Txantxetan esan
dezaket esku artean duzuen liburua Espainiako gobernuaren
opari bat dela - kar,kar,kar-. Bromak albo batera utziz, liburu
10
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Hitzaurrea
hau askatasun garrasi bat da, niretzat ohore handia da berau
zuen begien aurrean egotea eta baita ere nik sortu nuena bizirik dagoela jakitea.
Liburua sei atal ezberdinetan eta aldi berean oso berdinetan
banatzea erabaki dut, liburuaren hariak zentzu bat hartu dezan eta zuentzat, irakurleentzat, irakurtzeko errazago izateko.
Esan dizuedan moduan olerki liburu honek ez du ospea helburu, bere jomuga zeharo ezberdina da, liburu honen funtsa,
irakurleak momentu atsegin bat igarotzea da. Ohartzea gure
kaskotik jaiotzen den edozein pentsamendu gauzatzeko gaitasuna dugun bitartean, gu geu garela geure buruen mugatzaile.
Besterik gabe, bolaluma lurreratuko dut, nire kideez agurtuko
naiz eta gaurko hegaldiari etenaldia emanen diot. Ez eten erabatekoa (ez okertu irakurle maiteok), gutxien espero duzuenean berriro ere nirekin hegaka egongo zaretenez.
Hodei Ijurko Irotz
11
Agur
Bala zorroan whiskia edaten...............................................mozkortua.
Pistolan kalamua erretzen..........................................................itsutua.
Herioarekin txorta jotzen.........................................................larrutua.
Bizialdia burniz erailtzen,
azken garraldia bizitzen,
bizi fisikoa uzteko prestatzen,
behingoz dena bolborategira bidaltzen.
Nere gorpua huts geratzen,
nire arima askatzen.
14
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Aitortzen
Angola
odola
dariola
eta
niri
bost
axola,
Afrika
urrun
dago
eta
ni
Europan
eroso
nago.
15
Aldakor
kazetaritza:
Albistea hartu ondoren
kirurgia estetiko prozedura batetik pasarazi
eta
albistea berritu ostean
gizartean utzi arazi.
Kazetaritza armatua:
Grafitozko baladun pistolak
eta
berunezko minadun arkatzak
demokraziaren ispilu jokoaren ardatzak.
16
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Amugizakia
Gizaki
zopa
izateko
jaioa.
17
Arazoa ekidin
Ez amorratu
arerioari aurpegira begiratu,
giharrak lasaitu
eta haserrea baretu.
Arnasa espetxeratu
pentsamendu atsegin bat aukeratu,
indarkeria barneratu
eta sentipenak orekatu.
Arnasa kaleratu
presioaz libratu,
bide batez amorrua kaiolatu
eta kontrarioari irribarre bat oparitu.
18
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Arriskua
Pistolak mekanismo konplexua dauka
eta erabiltzea oso erraza da.
Pistolak erabilpen erraza dauka
eta bere mekanismoa oso konplexua da.
Gizakiak zerebro konplexua dauka
eta manipulatzea oso erraza da.
Gizakiak manipulatzea azalpen erraza dauka
eta bere zerebroa oso konplexua da.
Konplexua erraza da
eta
erraza konplexua da.
Eta hori arriskutsua da.
19
Auzitegi Nazionala
Berdin dio, errugabea bazara
erruduna izango zara.
20
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Azken mehatxua
Berari, zure bortxatzaileari
begietara begiratu,
eskuineko besoa altxatu,
ongi luzatu.
Eskua aldez ukabildu,
hatz erakuslea zuzendu,
aldi berean makurtu,
bere kopetara zuzendu
eta atzera
eta aurrera
mugitu
eta hurrengoan badakizu...
21
Barkamena
Kamustua
zegoena
zorroztua.
22
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Begiak irekitzen
Gudari gazteak zioen
Euskal Herria,
bere herria aske izan arte
ez zuela bizarra moztuko
eta atzo
bere bizarrarekin
estropezu egiten
eta zoru horia
odolez zikintzen
ikusi nuen.
23
Beheraldia
URTARRILA: Bizi berri baten hasiera.
OTSAILA: Aldaketak bizian txertatzen.
MARTXOA: Egoera berriaren kokapena.
APIRILA: Begi berriekin bizitzen.
MAIATZA: Emaitza berritzaileen itxaropena.
EKAINA: Egoera berdinean mantentzen.
UZTAILA: Iraganari aurre egiten aurrera begira.
ABUZTUA: Ezinegona nire barnean metatzen.
IRAILA: Konponbidea bilatzeaz aspertuta.
URRIA: Arazoen mataza handitzen.
AZAROA: Biziaren hozkeriaz nekatua.
ABENDUA: Mamu zaharrak gerturatzen.
D (enborak) E (ragindako) PRESIOA.
24
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Berekoi
Laguntza behar duenean
esku zabalak leku guztietan
laguntzeko antolatuak.
Laguntza eskatzen diotenean
bere eskuak patriketan
zeharo babestuak.
25
Desorekan DESOREKA
Tintan itotzen den idazlea.
Boterean mozkortzen den lehendakaria.
Amiantoz kutsatzen den langilea.
Gatibuak zukutzen dituen espetxezaina.
Gidoi artean erortzen den aktorea.
Bere hodeitik herritarrak zanpatzen dituen politikaria.
Telefono linean galtzen den bulegaria.
Gela ilun batean torturatzen duen polizia.
Adreilu artean harritzen den igeltseroa.
Langileak larrutzen dituen nagusia.
Bakoitzak berea,
putakumeak ospea
langileak ajea.
Kate trofikoa
hankaz gora,
oreka kolokan
desorekan edonola.
26
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Erailketa
Gorpu beroa
pistola hotza,
gorpua hotza
pistola beroa.
27
Errealista
Gaur bizarra uztea erabaki dut,
baina gudari zaharrari gertatu zaiona ez gertatzeko
askatasuna berreskuratzean
utzitako bizar luzea moztuko dut.
28
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
GIZARTETIK AT!
Sarrailean
sartzen
ez
den
bainan
mekanismoa
sakatzen
ez
duen
giltz
soltea,
hori
bai
zortea,
zer
zaren
onartzea
eta
ala
ere
zurea
denarekin
jarraitzea.
29
Gutxieneko soldata
Gurasoen sakelak hutsik
mahai gaina biluzik.
Azietak hutsik.
Ogi-ontzia hutsik.
Edalontziak hutsik.
Fruta-ontziak hutsik.
Jateko ezer barik
umeen sabelak hutsik.
Gutxik asko
Askok gutxi.
Langabezia a ze bizia
etxean gabezia.
Pobrezia etxeko bizilagun berria,
luzaro geratzeko etorria.
30
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Huskeri bat da, utzi beharra daukat
Damu
hutsalak,
hutsaldia
hutsaldua.
31
Inkesta
Datuak nahi ditudan moduan eskuratu,
nire asmoa sukaldatu,
nahi dudan menua prestatu,
herritarrei plazaratu,
eta barregura barneratu.
32
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Itxi ahoa, zabaldu gogoa
Porlana nola egin eztabaidatzen mendeak daramatzagu
eta behingoz prozedura bat adostu arte
ez dugu porlana lortuko
eta ondorioz ez dugu ezer sortuko.
33
Komenientzia
Kasu egin kasualitatea kasu gutxitan ematen dela,
orduan kasu! Kasualitatearekin topa egiten duzunean,
ez izan inuzentea
eta jakin ezazu
kasualitateak kasu honetan
jatorri arrotza duela
eta zure ardura horretaz konturatzea dela.
34
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Kritikoei
Atera zuen poemak belarrietatik
eta entzun
ongi entzun!
Ama Santua bortxatu dut
eta zuetaz barre egiteko
olerki hau erraietatik okatu dut.
35
Metadona eta bere lagunak
Espetxean
kanpoko drogak
ilegalak direnak
debekatuak daude,
ordea
drogak ez daude
debekatuak,
espetxeak banatzen dituenak
medikuarenak
legalak direnak
egunero
gozokiak bezala,
gutun-azal marroietan banatzen dituzte.
Presoa bere menpekotasunaren jabe ez izateko,
espetxea droga banatzailea da,
horrela
lasaitasuna nahi dutenean
presoari bere droga ematen diote
eta kontrakoa nahi dutenean,
giroa berotu nahi dutenean
gatibuari bere droga ukatzen diote.
Presoa gehiago kontrolatzeko
salaketa bultzatzen du,
salatariak sarituz
drogaz hornituz.
36
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Ordain ezazu
Negar malkoz
betea dagoen
edalontzia
edan ezazu,
behingoz
berak pairatu duen
psiko-biolentzia ezagutu ezazu
eta zure
errua irentsiz
sortutako amorrua
ordain ezazu.
37
Otsoz mozorrotutako ardia
Jende aurrean ausart
ukabila erakusten.
Aurrez aurre koldar
eskua ematen.
38
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Pistola ukaldia
Garunarekin
ekin
eta
behatzarekin
egin.
39
Sen primitiboa
Zingira
40
begira
odola
desira.
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Amorrua okatzen
Ukakorra
Nere izaera
eta
gaur egungo errealitatea
fusio puntua
eskuratzen dutenean
nire edalontzia
ezkortasun likido beltz batez
betetzen da.
41
1+∞
Nere armak bala amaigabeak ditu,
ez da sekula trabatzen,
AK-47 baino fidagarriagoa da,
edozein lekutan gorde dezaket,
ez du inongo mantentzerik behar,
merkea da,
galtzen badut edozein lekutan eros dezaket,
ez du garrik ateratzen,
ezta soinurik egiten,
ez du zulatzen,
baina min asko egin dezake,
non-nahi
nahi dudanean
nor nahi
isilpean lerrotzen.
44
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
2018-09-20
Espetxea zuhaitz bihurtua,
ni hosto bilakatua
eta askatasuna udazkenaz mozorratua.
45
Aholku bat
Aske geratzeko falta zaizkidan
hogei egun amaigabeetan pentsatzen nabil,
begirada kaier presoan zuzendua daukat
eta eskuin eskua “dron” lanak egiten
bolalumari beste erabilpen bat ematen dabil.
Eskua indar gabe geratzean
bateria birkargatzeko
bolaluma orrira eraman dut
eta instantean
eskuan euli bat pausatu da
larruazal eremu estuan mugituz,
hanka txikiekin eskua bereganatuz,
bere kabuz ezin duena egin eskuari aginduz,
nire eskua mugituz,
bere iritzia izkiriatuz:
“Eulien bizialdia laburra denez
mendeen poderioz
gure genetikan
aldaketa bat suertatu da
eta arrautzatik
ateratzen garen momentu berean
badakigu gure bizia
laburra izanen dela,
baita opari itzela
eta segundo guztiak
eskuratu behar direla”.
46
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Aldartea
Zuloan
sartu nintzen
eta orain ezin atera
ezin atea bilatu
edo agian
irtenbidea ezagun dut eta arazoa hurrengoa da,
zulotik at egotea
nahi ez izatea.
47
Amestu beharrean, olerkien herrialdean
galtzen naizenean
Lo sakonean nagoenean
olerkiak sortzen ditut,
gutxienez dozena erdi
eta hurrengo egunean esnatzean
olerki guztiak
gau ilunean zehar
nire oroimenetik desagertzen joan direnak
ahanzturaren hutsunean galtzen dira,
garunean dudan olerki kaiera
berriz ere hutsean geratzen.
48
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Atzeman
Bizitzako
une
egoki
bat
atzeman
dut
eta
poesia
berri
bat
ezagutu
dut
eta
garunak,
nire
lagunak,
bere
morroien
laguntzaz
topatutakoa
askatasunaz
jantzi
dut.
49
Basoaren sinfonia
Zerua oskarbi,
bere zaindari
txoriak kantari
zuhaitzak sinfonia zuzendari,
azeria argi
zelai orlegian ehiztari.
Erreka uraren gidaria,
bertan bizia
erritmoz josia
sinfoniaren uhinen hilerria.
Basoa girotua,
sinkronian
musikaren erritmoaz kutsatua,
orekatua,
moldatua,
bere doinuetara
behin-betiko kateatua.
50
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Begira, hor dago!
Egurrezko banku baten gainean
eserita dago
eta aldi berean
bere ipurdi-kidean
pentsatzen dago
eta ausardiaren bidean
hurrengo galdera
egiten da;
nola bihurtu da
banku batean?
Galdera horren aurrean
pagotua geratu da
eta tarte horretan
bankutik adarrak
ateratzen hasi dira
eta bat-batean
zuhaitz baten barnean,
adar artean,
pago batean?
Bere munduan,
bakarrik
eta
gustura.
51
Berpiztea
Ezaguna dena berriz ezagutzea,
berrezagutzea
bizipen askea dela ohartzea
eta horri esker
aske zarela jakitea
hori da bizitzea,
berrezagutzea,
maitatzea
eta ez trabatzea
oraintxe
fisiko
teoriko
bat
ez
sentiaraztea.
52
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Dikotomiko
Sufritzea
bizitzea,
bizitzea
sufritzea.
Sufrimendua
bizitzaren
sostengua,
gizakiaren
ardura
dikotomiaren
onura.
53
Egunero
Goizero kirola,
nire nasai babesleak
estresetik babesten nau,
ni lasai geratuz.
Arratsero Antropologia,
nire jakintza irakasleak
zientzia orgia luzeetan ezagutzaren argia nire garun ilunean pizten du,
nigan ezagutza argituz.
Gauero Thc-a,
nire igarle erretzaileak
nire geroari ke jantzi bat jartzen dio,
nire etorkizunari ate asko zabalduz.
54
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Esperoan
Noiz
eta
arte
denbora
daramate
elkar
egon
gabe,
noiz
arte
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
55
Euskal Herria
Zazpi
baladun
errebolberra
esku
artean,
jomuga
bakarra
begien
artean.
56
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Ezagutza
Nire gelan
lumarekin idazten
leihotik hegaka atera naiz
zeruko hodeietan
nire lumekin
hurrengo mezua idazten:
NI
NAIZ.
57
Froga hotz metalikoa
Begirada urduriak,
izerdi errekak,
belaun dardaratiak,
ezpain gosea non nahi,
ahots autoritario bat,
garun urdinak erne,
etorkizun banaketa,
geroaldi ametsak,
gero gezurtiak,
orainaldi geometrikoa,
eskumutur mugituak,
kezka uneak,
azken ahaleginak,
pozbide amaierak,
atsekabe bukaerak,
zelula desfilea,
goitik beherako agurrak,
metal soinua,
kautxu erre usaina,
lasaitasuna korridoretan aske.
Heziketa prozesu sakona
bala bakarreko errebolberra,
punteria kontua
bala nahi den
tokian ezartzea,
aztatzea,
zortea izatea.
58
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Galderak erantzuna aurkitu zuenekoa
Galderak ez zuen
bere etsaia aurkitzen.
Erantzunak ez zeukan
norekin haserretu.
Egun batean
beraien bizietan
txirrika bat
agertu zen.
Geroztik egun oso
gora eta behera dabiltza.
59
Herri kirolak
Lanaren herentzia behartua kirolaren esentzia bihurtua.
60
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Irudimen lasaigarria
Uhin muxu hutsei esker
ipotxen artean nire musa esnatzen da
gauaren iluntasunaren babesean
inguma sena lokartzen den heinean
nire barnean
odol asea giltzapean
mantentzen den bitartean.
61
Koma ez, punto baizik
Alaine Agirrek
bere olerki liburuan dio
berarentzat eroetxean erretzea
pixkanakako suizidio bat izan zela.
Niretzat basatzean erretzea
pixkanakako eutanasia bat izan dela esango nuke
askatasun koman nagoelako
eta gutxika nikotina
nire hiltzailea izatea nahi dudalako
basatzako biziak ez duelako
ezertarako balio,
eguneroko egin beharra
bizirik mantentzea delako.
Horregatik egunez egun
gehiago erreko dut
nire birikak kutsatuko ditut,
pixkanakako eutanasia gauzatuko dut
eta amestutako
askatasuna lortuko.
62
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Kopetaraino
Kopetan
bederatzi
zimur
dauzkat
eta
hamargarrena
agertzeko
gogoa
daukat.
63
Onartzen
Ezaguna ezezagun bihurtzen denean
eta ezezaguna ezagun
ohartzen zara zahartzen hasi zarela
urteak aurrera doazela,
bukaera gero eta gertuago dagoela.
64
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Orlegierre
Orlegierre nire uztako nahitaezko sendagaia.
Berari esker nire;
Minak.
Oinazeak.
Buruhausteak.
Arazoak.
Harrikadak.
Orokorrean biziaren kolpeak
jasateko botika aparta.
Ezkerreko eskua zabal,
euri orlegia,
batzuetan, ez beti, poluzio marroia....
eskuin eskuko behatzak lanean
nahasketa prest esku artean,
eskuin eskuarekin arroz papera ezarri,
bira...
bildu...
listu ilara...
eta artistikoki bi eskuen laguntzaz itsatsi.
Orlegierrea osatua.
Orlegierrea ahoan ezartzean
garunean kontrako prozesua
ezpainek burmuinari amesteko agindua ematen diote.
65
Kea ohean sartu aurretik
nire eskuek agindua jaso gabe
lurreko uzta sutzen dute
atxiki pausatuekin orlegierrea erretzen
garuneko birziklatze prozesua martxan...
Atxiki bakoitzarekin
bizi kolpez iltzatutako iltze bakoitza
ateratzen da
iltzeek utzitako zuloetatik
ke sendagarria sartzen,
hutsuneak estaltzen
eta sendatzen.
Orlegierrea erretzez amaitzean
berriz ere osatua nago,
prest hurrengo kolpeak jasotzeko,
berriz ere osatzeko
laguna alboan dudalako.
66
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Sormen gaua
Atzo goizean balantzan pisatu nintzenean
90 kilo pisatzen nituen,
gaur ordu berdinean pisatu naizenean
91 kilo pisatzen nituen.
Atzo eta gaur artean
kilo bat gehiago gainean,
gauean buruari eragitean
garunean kilo bat pentsamendu sortzearen eragina.
67
Thc-Express
Hontza uluka hasten denean
nahi dudan tokira joateko,
nahi dudana egitekotan eta nahi dudanean
loaren geltokira iristeko
lokomotorez mozorrotzen naiz.
68
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Volapük
Goikoaren lagun batek
sortu ninduenez
oso harrotua nengoen
eta denen ahotan egon nahi nuen
eta harroputza izateagatik
historiak irentsi ninduen
eta historian zehar baztertuak
izan diren ideiak
ezagutu nituen
eta beraiek bezala
iraganeko komun zulo batean
amaitu nuen,
eta nire garaikide batek
esan zuen moduan,
“...beste moda bat;
handitu eta indartu ondoren
txikitzen eta ahultzen ikusi nuen.
Ondua zegoena
usteldua geratu zen...”.
69
Zaparrada eta uholdea
“...leiho negartiaren bestaldean heriotzaren soinua indarrean...”
eta
“...lurrean etzanda
zeru biluzia begira
zigarroaren kearekin
hodeiak sortzen nabil
euria erori dadin
bizia jaio dadin...”.
70
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
Zeozer landu nahian
Guggenheim
mordo
bat
zakarrontzian,
kultura
eza
kaiera
alferrontzian.
71
Ziztada
Gau mutua,
tigre hegalari harrotua,
odolustea burutua,
iluntasunean atseden hartzen duen azal gorritua.
72
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Arnas hartze kaiera
73
8 Egun falta dira
Askatasuna
aldakorra
da
eta
gaur
2018-09-12,
niretzat
askatasuna
esnatzea
eta
arratsaldean
zer
egin
ez
jakitea.
76
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Ama-gi
Kartzela
atzean
uztean
ama
besarkatzean
sortzen
den
lotura,
ASKATASUNA.
Ezin dudanez
nire ama besarkatu,
askatasuna eskuratu
lo seko nagoenean
askatasun ase naizela amesten dut
ametsen eremuan ase nahia asetzen delako
amets asearen erruz
gatibu ase geratu ez gero.
77
Aspertua
EGOERAZ ASPERTUA NAGO !
Kirola egiteaz aspertua nago.
Ikasketez aspertua nago.
Olerkiez aspertua nago.
Elikaduraz aspertua nago.
Oheaz aspertua nago.
Aulkiaz aspertua nago.
Paisaiaz aspertua nago.
Jendeaz aspertua nago.
Espainiaz aspertua nago.
Basatzaz aspertua nago.
Galizaz aspertua nago.
Gutunez aspertua nago.
Egunkariez aspertua nago.
Irakurtzeaz aspertua nago.
Ibiltzeaz aspertua nago.
Musikaz aspertua nago.
Telebistaz aspertua nago.
Irratiaz aspertua nago.
Liburuez aspertua nago.
Aldizkariez aspertua nago.
Idazteaz aspertua nago.
Kanpaia jotzeaz aspertua nago.
Zerriaz aspertua nago.
Oinetakoez aspertua nago.
Arropaz aspertua nago.
Pentsatzeaz aspertua nago.
78
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Bizitzaz nekatua aspertua nago.
Existentziaz aspertua nago.
Kideez aspertua nago.
Zutaz aspertua nago.
Nitaz aspertua nago.
Zuetaz aspertua nago.
Familiaz aspertua nago.
Beraietaz aspertua nago.
Politikaz aspertua nago.
Aurrez aurrekoez aspertua nago.
Lagunez aspertua nago.
Presoez nazkatua nago.
Erlijioaz aspertua nago.
Espetxezainez aspertua nago.
Txaboloaz aspertua nago.
Moduluaz aspertua nago.
Iraganaz aspertua nago.
Orainaz aspertua nago.
Geroaz aspertua nago.
Edateaz aspertua nago.
Erretzeaz aspertua nago.
Deiez nekatua nago.
…..............................
ASPERTZEAZ ASPERTUA NAGO !
Gatibua,
mugamugatubateanmugatua nago,
hori argi dago.
79
Bakardadea
Lerro
hauek
amaitzean
olerki
zentzugabe
hau
kritikatzeko
ondoan
inor
ez
edukitzea
eta
nire
arnasa
bakardadearen
soinu
banda
izatea,
a
ze
kasualitatea.
80
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Bakarrizketa
Bai
ala
ez?
EZ,
(m)INA; arazoaren muina.
81
Basatza
Gaizki elikatua.
Psikologikoki torturatua.
Egun gehiena ahulki bati lotua.
Ohe txiki batean estutua.
Lagunak nigandik urrundua.
Beste pertsona bat izatera behartua.
Faltsukeriaz inguratua.
Errespetatzen nuen jendeaz kamustua.
Nire existentziaz nekatua.
Basatza latza da
errealitate gordinaren ispilu
gizakien krudeltasunaren eredu
Basatzan;
pertsona iltze bat da,
bizia mailu bat
eta basatza bera mailuak iltzeari ematen dion kolpea.
82
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Bide ezberdinak
Idazlearen
bolalumaren
eta
kaieraren
arteko
orgia
amaitua
olerkia
sortua.
edo
hitzekin
azaldu
ezin
dizudana
hizkiekin
adierazia,
ala
neurona
gidoilariek
olerkiaren
gidoia
lantzen
dute,
eskuin
eskuak
olerkia
antzeztu
dezan.
83
Bigarren aukera
Gauero
bero
egoteko
eta
gogoa
hezetzeko
izara
artean
zirrara,
zoritxarra
algara
bakarra,
biren
beharra
batek
gauzatu
beharra.
84
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Desagertzez mozorrotutako
erailketa argitu gabea
......norbaiten buruan sortua......
......nonbaiten momentuan burutua......
......noizbaiten ezkutuan lurperatua......
85
Egongaiztasuna
Zigarro bat erre dut
eta hautsontzia hutsik dago,
errautsa dorre egonezin batean bihurtua
zigarro puntan dago,
nire biziaren egoera
irudikatzen dago.
86
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Gauerdiko poesia
Idazle
lotiaren
amets
idatziak,
esna
dagoen
irakurlearen
amets
irakurriak.
87
Gauero
Ortzian izarrak xerkatzen etsitu ziren
presoen malkoz herdoilduriko leiho gezurtian
zerua arakatzen presoen altxorrak
bilatzen ari naiz
eta gauero espero dudan
emaitza berdina lortzen dut,
ez dut zernahi argizagi bakar bat topatzen,
ondorioz etsitua gorrotoz betea oheratzen naiz
eta gogoz hurrengo egunean pentsatzen lokartu naiz
eta lo seko nagoenean
gau izartsuekin amesten dut.
88
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Geldi
Mahai gainean
aurrez aurre
eguzkitako betaurrekoak ditut
eta beraien islan
behin da berriz
bat-bateko argazki berdina
ikusten dut
eta ni toki berdinean
jarraitzen dut.
89
Gelditu mesedez
Lurrean,
gure planetan
eguzkia ez da itzaltzen
beti nonbaiten piztua dago,
nire garuna egoera berean dago
eta ni nekatua nago.
90
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Goiz hezea
Telebistak nigan sortu duen hodeia uxatzeko
leihoa zabaldu dut eta basoaren arnasketari so
zigarreta bat piztu dut
eta bere kea nire eztarrian sartzean eztulka hasi naiz,
hala ere erretzen jarraitu dut
eta ondorioz arnasestuka hasi naiz,
eskerrak zuhaitz altruista bat
nire ordez arnasten hasi den.
91
Gorpu-kide
Denok
gugan
daukagun
solaskide
mutua.
92
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Holan nago
......luma gabeko zerutarra kaiolan......
......ala nire izena kolokan......
93
Idazten ikesi zaun ontze
Guhatzian itzela neiz
ilargiyan mugimendu motela
ne biziyan idazkiyen arbela
ta zeru illune goi arnas itzela
hoi bakit argi dakatela
ta gaue ne arreba dekela
argi dakat hori izarrek dakibiela
ni dakiten bezela beraiek zeruban bizkarzainek diela......
94
Basatza
Hodei Ijurko Irotz
Bakardadearekin solasaldia
Idazten
Sortzen
mezua
zabaltzen.
Isolatzen
ni
aldatzen.
95
Nahia
Ni
geldi.
Zu
izoztua.
Ni
presondegian.
Zu
argazki
batean.
Ni
nire
irudipenetan
zure
alboan.
Zu
nire
poltsikoan.
You have read 1 text from Basque literature.