Ataramiñe'05 Euskal Errepresaliatu Politikoen Literatura Koadernoak - 08

quién debía recibir sesión de palos simple o doble.
Manuel Martínez Cano, alias el Morritos, nombrado nuevo director del
C.P. de Jaén. Provocador y detonante del anterior motín referido y cuyo
único recuerdo agradable que puede haber dejado en algún preso es el
que se le viera totalmente acobardado y rociado de polvo blanco a
golpe de extintor de un compañero en aquel mismo motín.
Antonio Diego Martín, nombrado director del C.P. de Puerto II y procesado por torturas y rigor innecesario en la prisión de Sevilla II. Juzgado
junto al ex director general de IIPP, Antonio Asunción, nunca fue apartado de su trabajo represivo, ejerciéndolo hasta ahora en la prisión de
Melilla. Los presos engrilletados durante semanas a los catres. Las sesiones de tortura, desnudos y rociados de agua, los lamentos y chillidos,
nunca merecieron un solo día de cese en su cargo. Al contrario, merecen un ascenso al llegar la señora Gallizo.

82

Para qué continuar con el listado. Me he convencido. La nueva política
penitenciaria del nuevo Gobierno del señor Rodríguez Zapatero consiste en recuperar o promocionar a los personajes de más triste recuerdo
para los presos en general y para el Colectivo de presos políticos vascos en particular. O en mantener en su cargo a quienes ya cumplen
aquellos requisitos.
Las expectativas se han cumplido. O a lo mejor me equivoco y los torturadores son capaces de luchar contra la tortura. Experiencia no les
falta.Y entonces, incluso yo sería capaz de imaginarme a la señora Gallizo
de otra manera de la que es.

Galder Bilbao Martinez
1973
Algorta

2003. urtean atxilotu eta espetxeratu zuten.

C.P. Madrid V
28791 Soto del Real
Madrid

84

Galder Bilbao Martinez
Bertsoak

EPPK-ak burututako gose greba 2005. urteko martxoak 15-27
1.
Beldurrra ere eman dezake
hitza entzutean “barau”
azkenean horrela izan giñen
hainbat egun ta hainbat gau
nahiz ta debekatua suertatu
hartzea jana ta ardau
hasieratik bukaerararte
bertsoak elikatu nau

4.
Ondo eta lasai bizitzea
da gure afizioa
baina gure herria maitatzen
jarri dugu ofizioa
plante, txape eta orain barau
kartzeletan akzioa
hori izan da umiltasunez
gure aportazioa

7.
Ahots goxoa, hizki politak
jasotzearen beharra
bertatik xurgatu dut gustora
elikagai bakarra
osagai hauek maite ditugu
ta ez da kontu zaharra
gutun eta telefono deiek
eman digute indarra

10.
Berrogeita zortzi orduko eguna
eguzki ta ilargiarekin
izugarrizko egarria zen
egoteko lagunekin
asetu ezineko gogoa
askatasun goseakin
barrote ta sarraila artetik
gauero oihua: “on egin!!”

2.
Bizitakoa deskribatzeko
oso labur dira bi hitz
greba askoz luzeagoei buruz
entzun egin dugu aunitz
ez dakit nik zer gertatutko zen
gehiago egon behar banintz
ur botila gertu mementu oro
txupetea baldin balitz

5.
Kideen esperitentziak aditu
galdera asko egin lehen
Landabururen liburua ondoren
irakurri dugu zuzen
telefonotik entzun ditugu
gomendio ta agindu ozen
denon artean prestatu dugu
aurretik eta ondoren

8.
Hau hori eta bestea eskeintzen
arruntekin beti dantza
Julito marikoiagaz ere
egon zen tartean saltsa
“Indarge hago ta besoetan
jaitsiko haut patiorantza”
nahiz eta beharrezkoa ez zen
eskertzen genuen laguntza

11.
Goilara sardeska ganibetek
jaso egin dute beto
katilu eta platerrarekin
txokotxoan zeuden seko
argia ta bidea erakutsiz
izar gorriak ederto
higitaia ta mailua goian
beti izango dira presto

3.
Isolamendu ta bakartzea
da ezarri digutena
gatazka honen izenburuak
politikoa du izena
eztabaidan gu partehartzea
da ziurtatu behar dena
izugarrizko sintesia eginez
hori da aldarrikapena

6.
Sabela izan da protagonista
bentrilokuoa nintzen berez
dantza arinak barrenean eta
jotak ere pairatu errez
ondoren sabela-batukada
txalapartaren soinuez
hori da nabaritzen nuena
baña bukaeran ezer ez.

9.
Antojo ugari izan direla
onartu egin behar ditut
hanburgesa ta zikinkeriak
agertzen ziren musutruk
gaur ere gustora egingo nioke
otarrain fi_ei xurrut
esnez beteriko bularrekin
baita ere amets egin dut

12
Beñat, Arkaitz eta Aitzolekin
jarri egingo naiz hiztun
jatorri ezberdina, bide bera
eta betirako lagun
zazpirehun bihotz, milaka musu,
elkarrekin denak jardun.
Hamabi egun, hamabi bertso,
gose greba egunez egun.

86

87

Galder Bilbao Martinez
Bertsoak

EPPK-ak burututako gose greba 2005. urteko martxoak 15-27
1.
Beldurrra ere eman dezake
hitza entzutean “barau”
azkenean horrela izan giñen
hainbat egun ta hainbat gau
nahiz ta debekatua suertatu
hartzea jana ta ardau
hasieratik bukaerararte
bertsoak elikatu nau

4.
Ondo eta lasai bizitzea
da gure afizioa
baina gure herria maitatzen
jarri dugu ofizioa
plante, txape eta orain barau
kartzeletan akzioa
hori izan da umiltasunez
gure aportazioa

7.
Ahots goxoa, hizki politak
jasotzearen beharra
bertatik xurgatu dut gustora
elikagai bakarra
osagai hauek maite ditugu
ta ez da kontu zaharra
gutun eta telefono deiek
eman digute indarra

10.
Berrogeita zortzi orduko eguna
eguzki ta ilargiarekin
izugarrizko egarria zen
egoteko lagunekin
asetu ezineko gogoa
askatasun goseakin
barrote ta sarraila artetik
gauero oihua: “on egin!!”

2.
Bizitakoa deskribatzeko
oso labur dira bi hitz
greba askoz luzeagoei buruz
entzun egin dugu aunitz
ez dakit nik zer gertatutko zen
gehiago egon behar banintz
ur botila gertu mementu oro
txupetea baldin balitz

5.
Kideen esperitentziak aditu
galdera asko egin lehen
Landabururen liburua ondoren
irakurri dugu zuzen
telefonotik entzun ditugu
gomendio ta agindu ozen
denon artean prestatu dugu
aurretik eta ondoren

8.
Hau hori eta bestea eskeintzen
arruntekin beti dantza
Julito marikoiagaz ere
egon zen tartean saltsa
“Indarge hago ta besoetan
jaitsiko haut patiorantza”
nahiz eta beharrezkoa ez zen
eskertzen genuen laguntza

11.
Goilara sardeska ganibetek
jaso egin dute beto
katilu eta platerrarekin
txokotxoan zeuden seko
argia ta bidea erakutsiz
izar gorriak ederto
higitaia ta mailua goian
beti izango dira presto

3.
Isolamendu ta bakartzea
da ezarri digutena
gatazka honen izenburuak
politikoa du izena
eztabaidan gu partehartzea
da ziurtatu behar dena
izugarrizko sintesia eginez
hori da aldarrikapena

6.
Sabela izan da protagonista
bentrilokuoa nintzen berez
dantza arinak barrenean eta
jotak ere pairatu errez
ondoren sabela-batukada
txalapartaren soinuez
hori da nabaritzen nuena
baña bukaeran ezer ez.

9.
Antojo ugari izan direla
onartu egin behar ditut
hanburgesa ta zikinkeriak
agertzen ziren musutruk
gaur ere gustora egingo nioke
otarrain fi_ei xurrut
esnez beteriko bularrekin
baita ere amets egin dut

12
Beñat, Arkaitz eta Aitzolekin
jarri egingo naiz hiztun
jatorri ezberdina, bide bera
eta betirako lagun
zazpirehun bihotz, milaka musu,
elkarrekin denak jardun.
Hamabi egun, hamabi bertso,
gose greba egunez egun.

86

87

Galder Bilbao Martinez
Bertsoak

2005. urteko Aberri Egunean

Aralarreko kide bati

1.
Inortxok ez zun abestu nahi
galdetu egin nun berez
Beñat aspaldi saiatzen dabil
eta Harkaitz berriz ez
beraz etxerako lanak hartu
eta idatzi dut errez
bertsoak danok kantako doguz
ta gainera aho batez

3.
Mecaguen la putako urtea
hasieratik ta honera
txapea burutu eta gero
bukatuta gose greba
berriz futbola eta kirola
gorputza eraikitzera
hemendik eta aurrera goazen
barrabilak ukitzera

1.
Herri guzti bat borrokan dabil
nola liteke bestela?
askea eta burujabea
argi da izan nahi duela
lapikoa pil-pilean dago
Madril aldean epela
badirudi politika mailan
mugimendua dagoela.

2.
Borrokatzeko ugari dago
ta ospatzeko apurra
Frantziatik etorri zitzaigun
ez dadukanak beldurra
Aitzolek gugaz ezagutu
Soton eguzki ta elurra
konturatu gabe gertu dira
lehen ta azken agurra

4.
Gure eskura izan duguna
beti ere dugu eman
badakigu zer nahi dugu eta
ez gaude bide ustelan
egunero bezela aurrera
kidearen aldamenean
euskaldun petoak gaitukeela
ez dadila kontrakoa esan.

2.
Autodeterminazio hitzak
beldurrak sortu ditzazke
kartzela, ilegalizazioa
Apartheid-a bere truke
kontua ez da: bozkak lapurtu,
norberak sakela bete.
Esan eidazu zure eustetan
zer aportatu daiteke?
3.
Atzean utzi egin genuen
gure askatasun kutuna
eguneroko ogia da ta
ideiak jaso du isuna
iragana ezagutzen dugu
gelditzen da lan txukuna
politika fikzioa eginez
nolakoa da etorkizuna?

88

89

Galder Bilbao Martinez
Bertsoak

2005. urteko Aberri Egunean

Aralarreko kide bati

1.
Inortxok ez zun abestu nahi
galdetu egin nun berez
Beñat aspaldi saiatzen dabil
eta Harkaitz berriz ez
beraz etxerako lanak hartu
eta idatzi dut errez
bertsoak danok kantako doguz
ta gainera aho batez

3.
Mecaguen la putako urtea
hasieratik ta honera
txapea burutu eta gero
bukatuta gose greba
berriz futbola eta kirola
gorputza eraikitzera
hemendik eta aurrera goazen
barrabilak ukitzera

1.
Herri guzti bat borrokan dabil
nola liteke bestela?
askea eta burujabea
argi da izan nahi duela
lapikoa pil-pilean dago
Madril aldean epela
badirudi politika mailan
mugimendua dagoela.

2.
Borrokatzeko ugari dago
ta ospatzeko apurra
Frantziatik etorri zitzaigun
ez dadukanak beldurra
Aitzolek gugaz ezagutu
Soton eguzki ta elurra
konturatu gabe gertu dira
lehen ta azken agurra

4.
Gure eskura izan duguna
beti ere dugu eman
badakigu zer nahi dugu eta
ez gaude bide ustelan
egunero bezela aurrera
kidearen aldamenean
euskaldun petoak gaitukeela
ez dadila kontrakoa esan.

2.
Autodeterminazio hitzak
beldurrak sortu ditzazke
kartzela, ilegalizazioa
Apartheid-a bere truke
kontua ez da: bozkak lapurtu,
norberak sakela bete.
Esan eidazu zure eustetan
zer aportatu daiteke?
3.
Atzean utzi egin genuen
gure askatasun kutuna
eguneroko ogia da ta
ideiak jaso du isuna
iragana ezagutzen dugu
gelditzen da lan txukuna
politika fikzioa eginez
nolakoa da etorkizuna?

88

89

Aritz Saez Insausti
1980
Donostia

2002. urtean atxilotu eta espetxeratu zuten.

C.P. El Acebuche
Apdo. 221
04130 El Alquian
Almería

90

Imanol Gomez-i eskeinitako poema
“Gudarien borroka, herriaren indarrra”
periodikoetan, margoketak, kartelak, oihuetan
indarra, bultzada, ilusioa.
Zure granotxoa jartzeko ilusioa.
Ilusioa, askatatusuna, liberdade
Libertad, herria, haizea.
Haizea jotzen duen leku hartan
Ar, mar, itsasoa.
Uztailak 20, haizea, tristura,
Amorrua, haserrea, tempestad,
Sua gure begietan, malkoak.
Ibaiak osatuz hacia el mar
Hijo, semea, anaia... amigo
Seme kuttuna
Izar gorria hacia la libertad
Povo, maitasuna
Herriari maitasuna
“Bisiposa” lan hertzetatik
ilusioa, borroka
hasta siempre, adeus
agur eta ohore
gudari, golfo!

JOXE KARLOS APEZTEGIA JAKA
Iruñea
1964

1992. urtean atxilotua.

Letra etzanetan azaltzen diren hitzak jatorriz galegoeraz idatziak dira:
Liberdade: askatasuna
Ar: haizea
Povo: herria
Adeus: agur.

92

C.P. Huelva II
Carretera de la Rivera
21610 Huelva

Imanol Gomez-i eskeinitako poema
“Gudarien borroka, herriaren indarrra”
periodikoetan, margoketak, kartelak, oihuetan
indarra, bultzada, ilusioa.
Zure granotxoa jartzeko ilusioa.
Ilusioa, askatatusuna, liberdade
Libertad, herria, haizea.
Haizea jotzen duen leku hartan
Ar, mar, itsasoa.
Uztailak 20, haizea, tristura,
Amorrua, haserrea, tempestad,
Sua gure begietan, malkoak.
Ibaiak osatuz hacia el mar
Hijo, semea, anaia... amigo
Seme kuttuna
Izar gorria hacia la libertad
Povo, maitasuna
Herriari maitasuna
“Bisiposa” lan hertzetatik
ilusioa, borroka
hasta siempre, adeus
agur eta ohore
gudari, golfo!

JOXE KARLOS APEZTEGIA JAKA
Iruñea
1964

1992. urtean atxilotua.

Letra etzanetan azaltzen diren hitzak jatorriz galegoeraz idatziak dira:
Liberdade: askatasuna
Ar: haizea
Povo: herria
Adeus: agur.

92

C.P. Huelva II
Carretera de la Rivera
21610 Huelva

Joxe Karlos Apeztegia Jaka
“Ehiztariei buruzko istoriotxo bat” eta beste

Ehiztariei buruzko istoriotxo bat
Orain zenbait urte nazioarteko espioien biltzar garrantzitsu bat burutu
zen Parisen eta munduko bazter askotatik espioi ugari bertan elkartu
ziren, biltzar honek lorturiko arrakastak muga guztiak gainditu baitzituen,
eta horregatik espioi askok ez zuten biltzar honetan egoteko aukera
galdu nahi izan.
Eztabaidak luzeak eta sutsuak ziren, eztabaidatu beharreko auziak ere
biziki garrantzitsuak baitziren, baina atsedena hartzeko tartetxoren bat
sortzen zen noizbehinka. Tartetxo horietako batean hiru espioi elkartu
ziren batzartokiko kafetegian eta ehizari buruz hizketan hasi ziren, hirurak ehiztari amorratuak zirelako. Bata estatubatuarra zen, CIAkoa, beste
israeldarra zen, MOSAD-ekoa, eta hirugarrena espainiarra, CNI-ri lotutako goardia zibil bat.
Izan ere, ehiztari batek untxirik handienak non harrapa litzakeen eztabaidan hasi ziren, baina ez zuten inolako adostasunik lortzen. Estatubatuarrak esanikoaren arabera, untxirik handienak EEBBetan zeuden.
Israeldarraren ustez, aldiz, untxirik handienak Israelen zeuden. Eta espainiarrak azpimarratzen zuen untxirik handienak Espainian zeudela.
Luze jardun zuten eztabaidan hiru espioi/ehiztari hauek, baina ez zen
inolako adostasunik sortzen, hirurak zeharo tematuta baitzeuden untxiei
zegokien auzi honetan. Hortaz, konponbiderik ez zela lortzen ikusita,
apustu bat egitea erabaki zuten, era honetan baieztatuko baitzen arrozia
noren alde zegoen. Hauxe zen apustuaren muina: hiru espioiek hiru hilabete iragan eta gero elkartu behar zuten berriro eta tarte horretan untxirik handiena ehizatu behar zuten, untxirik handiena harrapatzea lortuko zuena bihurtuko baitzen garaile.
Hiru hilabete iragan ziren eta ehiztariak elkartu ziren berriro. Tarte
horretan lehia honek oihartzun handia sortua zuen bazterretan eta
horren ondorioz ikusle multzo galanta ere agertu zen apustua burutu
behar zen tokira. Erabakia zuzena izanen zela ziurtatzeko epaimahai bat
ere antolatu zen, prozesu honetan garbi jokatzeko asmoa baitzegoen:

Lehenbiziko espioi/ehiztariari hiru hilabeteetan lorturiko emaitza erakusteko unea heldu zitzaion, eta hara non agertzen den estatubatuarra,
besoetan untxi handi bat zekarrela. Epamahikoek pisua hartzen zioten
bitartean, honela esan zuen espioi estatubatuarrak: “Hauxe duzue Texaseko untxirik handiena. Honek ez du parekorik”.
Untxi honek 19 kiloko pisua zuen eta emaitzaren berri jakin bezain laster, ikuslegoa txaloka hasi zen indar biziz.
Bigarren txanda israeldarrari zegokion eta apustua burutu behar zen
tokian sartu zen, gurditxo batean untxi handi bat zekarrela. Pozik asko
zegoen eta untxi horrek sortzen zion harrotasuna ezkutatu ezinik honela mintzatu zen: “Israelgo untxirik onena ekarri dizuet. Lehia hau irabaziko dudala ziur nago”. Untxiari pisua hartu zitzaion eta emaitza 25 kilokoa zela jakin zenean ikusle guztiak ero moduan hasi ziren, poz-pozik,
denak ziur baitzeuden israeldarrak irabaziko zuela lehia, marka hori gainditzeko modurik ez zegoelakoan.
Goardia zibilaren txanda iritsi zen eta hau bere buruaz segur asko sartu
zen, lehia berak irabazi behar zuela aldez aurretik jakingo balu bezala.
Epaimahaikoek berak harrapatutako untxia erakusteko eskatu ziotenean,
harrokeriaz honela agindu zuen, “Untxia sar dadila!”. Orduan elefante
handi bat sartu zen lehia burutzen ari zen tokira, bi begiak handituta eta
odolez gorrituta zituela, gorputz osoa ubelduraz eta zauriz beterik zuela,
tronpa hautsirik zuela eta ibiltzeko zailtasun nabarmenak zituela.
Elefantea ez zegoen oso egoera onean, garai hobeagoak ikusitakoa baitzegoen.
Elefantea ikusi bezain laster, epaimahaikoek eta ikusle guztiek aho baatez
hauxe esan zuten, “Baina hau ez da untxia, hau elefantea da!”. Elefanteak,
orduan, ziztu bizian erantzun zuen, ahotsean beldurra nabaritzen zitzaiola, “Ez, ez, ni untxia naiz!”.
Elefanteak hau esan eta gero, goardia zibila mintzatu zitzaien inguruan
zituen guztiei,“Ikusten? Denek entzun duzue. Berak esan du untxia dela”.
Eta, era horretan, CNI-ko goardia zibilak irabazi zuen hiru espioi ehiztarien apustua.

94

95

Joxe Karlos Apeztegia Jaka
“Ehiztariei buruzko istoriotxo bat” eta beste

Ehiztariei buruzko istoriotxo bat
Orain zenbait urte nazioarteko espioien biltzar garrantzitsu bat burutu
zen Parisen eta munduko bazter askotatik espioi ugari bertan elkartu
ziren, biltzar honek lorturiko arrakastak muga guztiak gainditu baitzituen,
eta horregatik espioi askok ez zuten biltzar honetan egoteko aukera
galdu nahi izan.
Eztabaidak luzeak eta sutsuak ziren, eztabaidatu beharreko auziak ere
biziki garrantzitsuak baitziren, baina atsedena hartzeko tartetxoren bat
sortzen zen noizbehinka. Tartetxo horietako batean hiru espioi elkartu
ziren batzartokiko kafetegian eta ehizari buruz hizketan hasi ziren, hirurak ehiztari amorratuak zirelako. Bata estatubatuarra zen, CIAkoa, beste
israeldarra zen, MOSAD-ekoa, eta hirugarrena espainiarra, CNI-ri lotutako goardia zibil bat.
Izan ere, ehiztari batek untxirik handienak non harrapa litzakeen eztabaidan hasi ziren, baina ez zuten inolako adostasunik lortzen. Estatubatuarrak esanikoaren arabera, untxirik handienak EEBBetan zeuden.
Israeldarraren ustez, aldiz, untxirik handienak Israelen zeuden. Eta espainiarrak azpimarratzen zuen untxirik handienak Espainian zeudela.
Luze jardun zuten eztabaidan hiru espioi/ehiztari hauek, baina ez zen
inolako adostasunik sortzen, hirurak zeharo tematuta baitzeuden untxiei
zegokien auzi honetan. Hortaz, konponbiderik ez zela lortzen ikusita,
apustu bat egitea erabaki zuten, era honetan baieztatuko baitzen arrozia
noren alde zegoen. Hauxe zen apustuaren muina: hiru espioiek hiru hilabete iragan eta gero elkartu behar zuten berriro eta tarte horretan untxirik handiena ehizatu behar zuten, untxirik handiena harrapatzea lortuko zuena bihurtuko baitzen garaile.
Hiru hilabete iragan ziren eta ehiztariak elkartu ziren berriro. Tarte
horretan lehia honek oihartzun handia sortua zuen bazterretan eta
horren ondorioz ikusle multzo galanta ere agertu zen apustua burutu
behar zen tokira. Erabakia zuzena izanen zela ziurtatzeko epaimahai bat
ere antolatu zen, prozesu honetan garbi jokatzeko asmoa baitzegoen:

Lehenbiziko espioi/ehiztariari hiru hilabeteetan lorturiko emaitza erakusteko unea heldu zitzaion, eta hara non agertzen den estatubatuarra,
besoetan untxi handi bat zekarrela. Epamahikoek pisua hartzen zioten
bitartean, honela esan zuen espioi estatubatuarrak: “Hauxe duzue Texaseko untxirik handiena. Honek ez du parekorik”.
Untxi honek 19 kiloko pisua zuen eta emaitzaren berri jakin bezain laster, ikuslegoa txaloka hasi zen indar biziz.
Bigarren txanda israeldarrari zegokion eta apustua burutu behar zen
tokian sartu zen, gurditxo batean untxi handi bat zekarrela. Pozik asko
zegoen eta untxi horrek sortzen zion harrotasuna ezkutatu ezinik honela mintzatu zen: “Israelgo untxirik onena ekarri dizuet. Lehia hau irabaziko dudala ziur nago”. Untxiari pisua hartu zitzaion eta emaitza 25 kilokoa zela jakin zenean ikusle guztiak ero moduan hasi ziren, poz-pozik,
denak ziur baitzeuden israeldarrak irabaziko zuela lehia, marka hori gainditzeko modurik ez zegoelakoan.
Goardia zibilaren txanda iritsi zen eta hau bere buruaz segur asko sartu
zen, lehia berak irabazi behar zuela aldez aurretik jakingo balu bezala.
Epaimahaikoek berak harrapatutako untxia erakusteko eskatu ziotenean,
harrokeriaz honela agindu zuen, “Untxia sar dadila!”. Orduan elefante
handi bat sartu zen lehia burutzen ari zen tokira, bi begiak handituta eta
odolez gorrituta zituela, gorputz osoa ubelduraz eta zauriz beterik zuela,
tronpa hautsirik zuela eta ibiltzeko zailtasun nabarmenak zituela.
Elefantea ez zegoen oso egoera onean, garai hobeagoak ikusitakoa baitzegoen.
Elefantea ikusi bezain laster, epaimahaikoek eta ikusle guztiek aho baatez
hauxe esan zuten, “Baina hau ez da untxia, hau elefantea da!”. Elefanteak,
orduan, ziztu bizian erantzun zuen, ahotsean beldurra nabaritzen zitzaiola, “Ez, ez, ni untxia naiz!”.
Elefanteak hau esan eta gero, goardia zibila mintzatu zitzaien inguruan
zituen guztiei,“Ikusten? Denek entzun duzue. Berak esan du untxia dela”.
Eta, era horretan, CNI-ko goardia zibilak irabazi zuen hiru espioi ehiztarien apustua.

94

95

Joxe Karlos Apeztegia Jaka
“Ehiztariei buruzko istoriotxo bat” eta beste

Epaile ospetsu baten “egiak”
(edo epaile espainiar bati buruzko gogoetak)
2000. urtean OPUS DEIko partaide den Pilar Urbano kazetariak liburu
bat (“Garzón, el hombre que veía amanecer”) argitaratu zuen, Baltasar
Garzón epailearen bizitza eta zeregina ardatz gisa hartuz. Liburuan
Garzonen mirakulu guztien berri zehatza eskaintzen da eta kazetariak ez
du ezkutatzen epaile ospetsu honekiko duen miresmen handia, hauxe
baita liburu honen ildo nagusia hasieratik bukaeraraino, Garzon bikaina,
maitagaria eta zoragarria dela ulertaraztea.
Epailea Jaengo familia xume baten baitan jaioa da eta gazte-gaztetatik
lanean gogotik aritzea zer den jakin izan du, inork ez baitio deus ere oparitu (bai, besteei bizitzak opari bikainak egin dizkie, jakina). Santiago
Carrillok Sevillan egindako lehenbiziko mitinean egon zen bere osabarekin batera, Francoren garaian faxisten jazarpena pairatu zuen osaba.
Sevillan zuzenbide ikasle aritu zenean “Internazionala” kantatzen zuen eta
1974. urtean Portugalen krabelinen iraultza burutu zenean, unibertsitatean paparrean krabelin gorria zermala agertu zen.
Liburua irakurtzen duena laster ohartuko da garzon “ezkertiarra” dela,
behartsu eta zapalduen aldeko sentimendu sakona baitu, aitak umetan
kutsatu ziona. Edo hori da, behintzat, Garzonek dioena.
1983. urtean Garzon epaile zegoen Gasteizen (orduan “maitemindu”
omen zen Euskal Herriaz, bere hitzetan esana) eta bertako errealitatea
hobeki ulertzeko egunkari guztiak erosten zituen egunero, EGIN barne.
Egun batean, epaitegira sartzeko unean EGIN besapean zeramala, sarrerako polizia batek harriturik begiratzen ziola konturatu zen eta horren
arrazoia galdetu zion. Poliziak erantzun zion egunkari hori ez zela irakurketa gomendagarria, ETAren egunkaria zelako. Garzonek txantxa giroan
esan zion horrela hobeki jakinen zuela ETAk zer dioen. Eta epaitegi
barrura sartu zen, ETAk egunkari bat zuela esatea zentzugabekeria galanta zela pentsatuz, ezinezkoa baitzen egunkari bat erakunde terrorista
baten tresna izatea. Hau da hau Garzonen inoxentekeria! 15 urte geroago, 1998. urtean EGIN ixteko agindua eman zuenean, burura etorri zi-

96

tzaion Gasteizko pasadizo hura, eta irriñoa marraztu zitzaion ezpainetan
garai hartan zein inoxentea zen gogoratuz. Baina 15 urte geroago
inoxentekeria hura zuzentzen eta era egokian bideratzen jakin zuen:
EGIN ixteko agindua eman zuen ETAren menpeko tresna zelakoan.
Garzonek dio 1993. urtean politikan sartzea erabaki zuela horretarako
proposamena jaso eta gero, eta urte hartan ekainean egindako hauteskunde orokorretan PSOEren zerrendan agertu zen Madrilen, Felipe
Gonzalez zerrendaburu zuen zerrendan bigarrena agertu zelarik.
Garzonek esanikoaren arabera, ez omen zuen inolako handinahi politikorik eta bere helburu bakarra ustelkeriaren ildoan sartuta zegoen PSOE
alderdian sartzea zen, bertatik ustelkeriaren aurka borrokatzeko, hauxe
baitzen Garzonen helburu bakarra, zinez. Egia ote? Bestelako helbururik
ez ote zuen?
PM izanikoek ere gauza bera esaten zuten garai batean, Euskal Herriari
bere eskubideak ukatzen dizkion sistemaren aurka borrokatzeko erarik
egokiena sistemaren barruan sartzea omen zela. Eta halaxe egin zuten,
sistemaren barruan sartu eta bertan gustura gelditu (oraindik barruan
daude), sistemaren sustatzailerik sutsuenak bilakatu eta gero. EEk izaniko
bilakaera (usteltzea, hobeki esanik) ikusi besterik ez dago. Garai batean
abertzaleenak eta iraultzaileenak omen ziren, baina sisteman sartu ondoren Euskal Herriarentzat independentzia eta sozialismoa aldarrikatzetik
Espainiaren batasun sakratuaren alde egitera igaro ziren. Hori bai, hauek
ere abertzale, ezkertiar eta iraultzaile sutsuak ziren. Omen. Antzeko zerbait gertatu zen Garzonekin.
Garzonek esanikoaren arabera, berak ez zuen inolako asmorik politikan
gorantz egiteko, ez zuen ardura garrantzitsurik hartu nahi eta, batez ere,
ez zuen barne ministroa izan nahi, ez horixe! Ez, berak gero eta nabariagoa zen ustelkeriaren aurka borrokatu nahi zuen PSOEren barnetik.
Horretarako beharrezko baliabideak jarriko zituztela hitz eman zioten
Gonzalezek eta, baina gero ez zuten emandako hitza bete. Garzon guztiz inoxentea omen zen eta izakera inoxente horretaz ederki baliatu zen
PSOEko jende ustel eta zitala, ekaineko hauteskundeak irabazi besterik
ez baitzuten nahi eta horretarako Garzon PSOEren zerrendan agertzea

97

Joxe Karlos Apeztegia Jaka
“Ehiztariei buruzko istoriotxo bat” eta beste

Epaile ospetsu baten “egiak”
(edo epaile espainiar bati buruzko gogoetak)
2000. urtean OPUS DEIko partaide den Pilar Urbano kazetariak liburu
bat (“Garzón, el hombre que veía amanecer”) argitaratu zuen, Baltasar
Garzón epailearen bizitza eta zeregina ardatz gisa hartuz. Liburuan
Garzonen mirakulu guztien berri zehatza eskaintzen da eta kazetariak ez
du ezkutatzen epaile ospetsu honekiko duen miresmen handia, hauxe
baita liburu honen ildo nagusia hasieratik bukaeraraino, Garzon bikaina,
maitagaria eta zoragarria dela ulertaraztea.
Epailea Jaengo familia xume baten baitan jaioa da eta gazte-gaztetatik
lanean gogotik aritzea zer den jakin izan du, inork ez baitio deus ere oparitu (bai, besteei bizitzak opari bikainak egin dizkie, jakina). Santiago
Carrillok Sevillan egindako lehenbiziko mitinean egon zen bere osabarekin batera, Francoren garaian faxisten jazarpena pairatu zuen osaba.
Sevillan zuzenbide ikasle aritu zenean “Internazionala” kantatzen zuen eta
1974. urtean Portugalen krabelinen iraultza burutu zenean, unibertsitatean paparrean krabelin gorria zermala agertu zen.
Liburua irakurtzen duena laster ohartuko da garzon “ezkertiarra” dela,
behartsu eta zapalduen aldeko sentimendu sakona baitu, aitak umetan
kutsatu ziona. Edo hori da, behintzat, Garzonek dioena.
1983. urtean Garzon epaile zegoen Gasteizen (orduan “maitemindu”
omen zen Euskal Herriaz, bere hitzetan esana) eta bertako errealitatea
hobeki ulertzeko egunkari guztiak erosten zituen egunero, EGIN barne.
Egun batean, epaitegira sartzeko unean EGIN besapean zeramala, sarrerako polizia batek harriturik begiratzen ziola konturatu zen eta horren
arrazoia galdetu zion. Poliziak erantzun zion egunkari hori ez zela irakurketa gomendagarria, ETAren egunkaria zelako. Garzonek txantxa giroan
esan zion horrela hobeki jakinen zuela ETAk zer dioen. Eta epaitegi
barrura sartu zen, ETAk egunkari bat zuela esatea zentzugabekeria galanta zela pentsatuz, ezinezkoa baitzen egunkari bat erakunde terrorista
baten tresna izatea. Hau da hau Garzonen inoxentekeria! 15 urte geroago, 1998. urtean EGIN ixteko agindua eman zuenean, burura etorri zi-

96

tzaion Gasteizko pasadizo hura, eta irriñoa marraztu zitzaion ezpainetan
garai hartan zein inoxentea zen gogoratuz. Baina 15 urte geroago
inoxentekeria hura zuzentzen eta era egokian bideratzen jakin zuen:
EGIN ixteko agindua eman zuen ETAren menpeko tresna zelakoan.
Garzonek dio 1993. urtean politikan sartzea erabaki zuela horretarako
proposamena jaso eta gero, eta urte hartan ekainean egindako hauteskunde orokorretan PSOEren zerrendan agertu zen Madrilen, Felipe
Gonzalez zerrendaburu zuen zerrendan bigarrena agertu zelarik.