Şiğırzar - Dauıt Yultıy

Atlan, batır, atqa, tot höñgöñdö!
Äyzä, saptır, yauğa — doşmanğa!
Säs ğäyräteñ doşman saftarına,
Auazdarıñ aşhın asmanğa!

Kürmäyheñme, unda usal köstär
Quzğap qara dauıl, yıldärze,
Qan yılğalar tügep, uttar börköp,
Basıp kilä yarlı ildärze.

Äyzä, batır yıget, alğa saptır!
Aqtar qara köstär diuarın,
Tar-mar kilter, barıhın batır qanğa,
Irğıt yähännämgä ni barın!

Qazalhındar mäñge izep kilgän
Zur batşalıq, korol, qaanlıq!
Şunhız yarlı ilgä yuq tınıslıq,
Yuq saf irek, mäñge tuğanlıq!

Aqsarlaqqay ayqap kül östäreñ,
Aq sabaqtar aulay yım ösön.
Aq sabaqtar aulap, ap-aq bulıp,
Üsä ikän bahır kem ösön?

Aqsarlaqtar osa, hıuzar qosa,
Tulqın yara sabaq totorğa;
Tau buyınan kilä ütker börköt,
Aqsarlaqtı yasqap yotorğa.

İh, bögön nindäy küñelle:
Qaplağan qar yır yözön,
Äy, berense qırpaq qarzar
Yırgä hipkän börtögön.
Barsa yır yaqtı, küñelle,
Yabalaq qarzar yaua,
İnde yırzä yuq yıüyeşlek,
Barsa yırzä saf haua.
 
 

Yıldär isä, kön-tön tauzar kisä,
Belmäyım şul qayza barğanın;
Yäş yörägem yana his tuqtauhız,
Belmäyım şul niñä yanğanın.

Yıldär isä, kön-tön isä ul,
Urman, diñgez, tauzar kisä ul;
Yäş yöräkkä his ni käräk tügel,
Ber yalqınlı qaraş yıtä ul.

Yıyılığız, hör iptäştär,
Alda tora bik küp eştär;
Bergäläşep, kümäkläşep,
Yahayıq möhim käñäştär.

Işanmayıq başqalarğa,
Aldanmayıq aqsalarğa;
Bez torayıq halıq ösön,
Qarşı tup, pul athalar za.

Totop barıbız ber yuldı,
Diqqätläp uñdı häm huldı,
Yünäläyık aq yul menän
Totoşop quldarğa quldı!

Ular tel bezzären sänsep,
Ağıulandı bötä yänem,
Ağa yäşem, yana bäğerem,
Möğäzzäp dähi vıcdanım.
Qasam, tormayım, kitäm häzer
Bıl yahildär arahınan;
Yänem höymäy, tamam bizzem
Bıl vähşizär qarahınan,
Mine tuyzırzı bıl tormoş,
Kitäm bınan, kitäm säyran,
Kitä qalham, mineñ arttan
Monafiqtar yahar bayram.

İh sumka, sumka, sumka!
Nik bireldeñ miñä yuqqa?
Arıq yılkämdä yök bulıp,
Tarttırahıñ qanlı sudqa.

Hin bireldeñ tik ber yılğa,
Ösönsö yıl qanlı huğış,
Qasan bötör yır östöndä
Bıl zur vähşät, bıl qan tügeş

Küp kütärzem, küp yörönöm,
İnde taşlarğa la vaqıt,
Yuqha kiler şunday ber kön:
Yotor mine halqın lähet.

Qurqmayım halqın lähettän,
Läkin niñä baş yuğaltıu?
Äüäl belergä şul serze,
Unan doşmanğa uq atıu!

Barıhı häylä, barıhı zolom,
Ular tik hezze hatalar,
Bezzeñ baştı buştan-buşqa
Qanğa batırıp yuğaltalar.

İh sumka, sumka, sumka!
Nik bireldeñ miñä yuqqa?
Arıq yılkämdä yök bulıp,
Tarttırzıñ qanlı sudqa!

Ey şinel, minän isäphez Afarin, rähmät hiñä.
Haqlayhıñ yamğır, hıuıq yıldän, fayzañ küp miñä.
Asqa tüşäk, öskä yurğan,

Başqa mamıq mendärem,
Barlığı — hin, yılıtahıñ
Astında tuñğan töndärem.

Hin mineñ şäfqätle äsäm,
Märhämätle qärzäşem.
Küp auırlıq, qayğığa Urtaqlıq itkän iptäşem.

Yoqlanıq halqın, yıüyeş Zimlänkälärzä küp vaqıt,
Azmı huğıştarza yörönök
Qan vä hazzarğa batıp!

Ey şinel, minän isäphez Afarin, rähmät hiñä,
Haqlayhıñ yamğır, hıuıq yıldän, fayzañ küp miñä!

Sikhez kiñ kük yözön sıbarlağan
Yondozzarğa qarap irek asam;
Yazmışqa buyhonğan hınıq küñel
Şunan rähät taphıñ, ismaham.

Ana, keskäntäyıräk aqhıl yondoz,
Ul küz qısa, ägär min qısham;
Miñä iptäşlekkä — yär bulırğa
Töşör töslö, kil, tip qıstaham.

Yuq, min almam, unı yär itä almam;
Yuq, min başqa ber nur ezlänäm,
Tabam, timen, haman ğümer uza,
Kem aldına inde tezlänäm?!

Ey ütäheñ, yäşlegem, gel moñ menän, ah-zar menän,
Qaynap estä törlö häsrät, qayğı yıze par menän.

Min kötäm şatlıq tañının saf haua, yomşaq yılen,
İsä şimaldän äse yıldär hıuıq boz, qar menän.

Bıl täbiğät miñä kürhätmäy güzäl yaqtı tañın,
Kereter ahırı qäberenä tonsoqtorop yuq-bar menän.

Toqtomaldan yırgä töştö
Ber-ber artlı bombalar,
Ber poyızd bulğan häläk häm
Ber auılda zur pocar.

Yöz vä meñ saqrım huzılğan
Kiñ frontta qan ağa,
Yänqıyarzar unda asqan
İt vä qandan zur bazar!

Zur pocar, qandan bazar!..
Bıl bazarza barıhınan da
Arzan äyber: it vä qan.
Kön hayın meñdär şähit:
Meñdär ayaq-qulhız, satan.

Bında qan!.. — Artta Vatan-
Päruar halıqtar qısqıra:
Barıhınan da bezgä qıybat,
Bezgä qıybat il, Vatan!
Bında qan! Unda Vatan!

Qanlı huğış dähşätenä
Tüzmägän haldat bahır;
Tüzmägäs, qasqan...
Läkin Haldattı totqandar ahır.

İmperator iseme menän
Ul bahır alğa bara;
Ul bara atılıu ösön!, huñ
Ul bahırzı kem atır?
Ul bahırzı kem atır?

Kön vä tön tup, yäzrä astında...
Şulay här tañ ata,
Iñğıraşıp här yırzä mäcruh
Yän birä almay, qan ata.

Bıl faciğ qanlı bazarzı
Kemdär asqan? Kem ösön?
Biş tügelgän tauarın
Kem ala, kemdär hata?
Kem ala, kemdär hata?

Ah, «tuğandar qäbere» här kön
Här urınğa östälä;
Här yazın unda yäşel,
Törlö üländär üshä lä,—

Baş kütärgäs,— qan menän,
Här yaprağınan qan tama,
Unda donya küñelenän sıqqan

Foğan, häsrät yana.
Qan tama! Häsrät yana.

Şaulağan yapraq — ülemde
Köylägän şomlo quray;
Min — mäyıt! Yänle mäyıt!
Kär yäzrä minän qan horay!

Vıclağan här yäzrälär, häm
Göclägän här snaryad,
är sağılğan qurqınıs uttar
Ülemdän töş yuray,
Yän yuray, ut töş yuray!

 

 Aq qar basqan yalandı,
 Quralarzı, solandı.
 Yabalaqlap qar yaua,
 Bögön buranlı haua.
 İrtä halqın yalanda,
 Qar buranı heperä.

huqa babay, sitkä kit!
Ana kilä traktor!
Zinhar, babay, yıraq tor!
Taşla eşte, bozma yırze,
Sittän genä qarap tor!
Yırze yırtıp, özgöläp,
Izan buyın hızğılap,
Ügez töslö hözgöläp,
Sirämdärze bozğolap,
Nisä yıldar yöröhäñ dä,
Küpme yırzär hörhäñ dä,
Aşlıqtarıñ uñmanı,
Buraznahı tulmanı,
Qoro yılda Allañdan
Horahañ da bulmanı.
Aşlığıñdı auız itep,
Balalarıñ tuymanı!
Ular häzer beldelär,
Yañı yuldı kürzelär,
İske yuldı läğnätläp,
Yähännämgä örzölär,
Yäşel qırğa häybätläp
Habandarın qorzo lar;
Yır hörörgä par menän
Traktorzı borzolar.
Nindäy yıñel, azaphız
Ay hörgände kön hörä;
Un habanğa ber athız
Yır hörgände kem belä?
Trrr, trrr... traktor!..
Zinhar, babay, yıraq tor!
Hinän artıq eşlägände
Sittän genä qarap tor!