Sevgili Peyğəmbərim - 28

Muqavqıs Hatib Həzrətlərinə Peyğəmbərimiz haqqında yenə soruşdu ki;
- O, gözlərinə sürmə çəkb?
- Bəli! Güzgüyə baxar, saçını darayar, həmişə güzgünü, sürmədanbğı, darağı və
misvaqı özü ilə gəzdirər!
- Mən, gələcək bb peyğəmbər qaldığını bilir və Şamdan çıxacağını zənn edbdim.
Çünki, daha əvvəlki peyğəmbərlər elə ordan çıxmışdılar. Hərçənd ki, son peyğəmbərin
Ərəbistanda, çətinlik, qıtlıq, yoxsulluq ölkəsində çıxacağını da kitablarda görmüşdüm.
Kitablarda xüsusiyyətləri yazılan peyğəmbərin ortaya çıxma zamanı da, heç bb şübhə
yoxdur ki, bu zamandır. Biz Onun xüsusiyyətini belə bilirik ki, o, İki bacının bb adama
nikahlanmasına icazə verməz, hədiyyəni qəbul edər, sədəqəni qəbul etməz. Kasıblarala,
yoxsullarla oturub-durar! Ona tabe olmaq barəsində Qibtilər mənə qulaq asmazlar. Mən
taxt-tacımdan da ayrılamayacağam. Bu barədə çox xəsisəm. O Peyğəmbər, ölkələrə
hakim olacaq, özündən sonra da səhabiləri bu torpaqlarımıza qədər gəlib çıxacaqlar. Ən
axırda buradakılara qalib gələcəklər. Mən nə Qibtilərə, nə də başqalarına bu barədə
qət’iyyən danışmaram!
Bu dialoqdan sonra Muqavqıs Ərəbcə yazan katibini çağırdı. Peyğəmbərimizin
məktubuna belə cavab yazdırdı;
“Abdullahın oğlu Məhəmmədə, Qibtilərin başçısı Muqavqisdan!
Salam sənin üzərinə olsun. Göndərdiyin məktubunu oxudum. Orda dediyin
şeyi və etdiyin də’vəti başa düşdüm. Mən də bir peyğəmbərin gələcəyini bilbdim.
Amma onun Şamdan çıxcağını zənn edirdim. Elçinə hörmətə layiq şəkildə davrandım.

340


Sənə Qibtilər nəzdində çox dəyərli iki cariyə ilə paltar göndərdim. Bir də minməyin
üçün dişi bir qatır hədiyyə etdim”.
Muqavqıs bundan başqa bir şey etmədi, müsəlman da olmadı. Həzrəti Hatibi
Misirdə beş gün qonaq saxladı. Çox hörmət edib, ehtiram göstərdi. Sonra; “Dərhal
ölkənə, sahibinin yanına qayıt! Onun üçün İki cariyə, İki minik heyvanı, min misqal (Bir
misqal 4,8 qram) qızıl, iyirmi dəst Misir e’mah zərif paltar və bəzi başqa hədiyyələr
göndərilməsini əmr etdim. Sənin üçün də yüz dinar və beş dəst paltar verilməsini əmr
etdim. Burdan çıxıb get! Nə badə, Qibtilər sənin ağzından bir kəlimə belə eşitsinlər!”
dedi.
Muqavqıs Cənabi Peyğəmbərimizə ayrıca billur bir qədəh, ətirli bal, əmmamə,
Misirə məxsus kətan parça, müşg kimi gözəl ətirlər, əsa, bir qutu içində sürmədanhq,
gül yağı, daraq, qayçı, misvaq, güzgü, iynə və iplİk də hədiyyə etdi.
Muqavqıs İslam elçisi Hatib ibn Əbi Bəltəa Həzrətlərini qorumaq üçün,
mühafizə dəstəsi də göndərdi. Ərəbistan torpaqlarına qədəm basdıqlarında Mədinəyə
gedən bir qafiləyə rast gəldilər. Hatib Muqavqısm əsgərlərini dala qaytarıb o qafiləyə
qoşuldu. Hatib ibn Əbi Bəltəa hədiyyələrlə Mədinəyə gəlib Rəsulullahın hüzuruna
çıxdı. Sevgili Peyğəmbərimiz (səlləllahu əleyhi və səlləm), Muqavqısm hədiyyələrini
qəbul etdi. Hatib Muqavqısm məktubunu verib sözlərini çatdırınca, Cənabi
Peyğəmbərimiz; “Nə pis adamdır! Səltənətinə qıymağa ürəyi gəlmədi. Halbuki iman
etməsinə mane olan səltənəti ona qalmayacaq!” buyurdu.
Muqavqısm Peyğəmbərimizə hədiyyə olaraq göndərdiyi İki cariyə, Mariyə və
bacısı Sirindi. Hatib ibn Əbi Bəltəa, yolda bunlara müsəlman olmalarını təklif edincə
qəbul edib müsəlman olmuşdular. Cənabi Peyğəmbərimiz Həzrəti Mariyə anamızın
müsəlman olmasına çox sevinib, onu nİkahıyla şərəfləndirdi. Ondan İbrahim adında bir
oğlu oldu. Sirini də Əshabmdan “Peyğəmbərin şairi” olan Hassan ibn Sabitə verdi. Ən
yaxşı cins və ağa çalan boz rəngli İki minik heyvanından qatna Düldül, o birinə də
Ufeyr vəya Ya’für adı verildi. O günə qədər Ərəbistanda ağ tüklü qatır görülməmişdi.
Müsəlmanların ilk gördüğü ağ tüklü qatn Düldül oldu. Cənabi Peyğəmbərimiz hədiyyə
edilən billur qədəhlə su içərdi.

İbn Hişam, əs-Sirə, II, 607; İbn Sə’d, ət-Təbəqat, I, 260.

341

Muqavqıs Peyğəmbərimizin məktubuna çox hörmət göstərib fil dişindən
düzəldilmiş bir qutu içinə qoydu. Qutunu möhürlədi və cariyələrindən birinə verdi.
(Həmin bu məktub 1267-ei ildə (miladi 1850-ei ildə), Misirin Ahmin bölgəsində qədim
bir monastırdakı Qibt kitabları arasında tapılmış və Osmanlı padişahı 96-eı xəlifə Soltan
Əbdülməeid Xan tərəfindən pulla alınaraq, İstanbul Topqapı Sarayı Müqəddəs
Əmanətlər hissəsinə qoyulmuşdur.
İran hökmdarına da Abdullah ibn Huzafə göndərilmişdi. Həzrəti Abdullah,
təkəbbürlü İran Kisrasına (şahına). Aləmlərin sahibinin qiymətli məktubunu təqdim
etdiyində, oxuması üçün katibinə verdi.
“Bismillahirrəhmanirrəhim!
Allah Təalanın rəsulu Məhəmməddən (əleyhissalam) Farsların başçısı
Kisraya...” Katib bura qədər oxumuşdu ki, təkəbbürlü şahın qan beyninə vurdu,
qəzəbləndi və məktubu eırıb atdı. Məktubun, Cənabi Peyğəmbərimizin adıyla
başlamasına həddən çox əsəbiləşmişdi. İslam elçisi Abdullah ibn Huzafə Həzrətlərini də
hüzurundan qovmaq istədiyində. Həzrəti Abdullah Kisra və yanında toplanmış
atəşpərəstlərə belə dedi; “Ey Əeəm xalqı! Siz peyğəmbərlərə inanmır, kitabları qəbul
etmirsiniz. Üstündə yaşadığınız bu torpaqlarda ömrünüz az qaldı və siz xəyali bir həyat
yaşayırsınız!
- Ey Kisra! Səndən əvvəl neçə hökmdar bu taxtda oturub hökm sürdü. Allah Təalanın
əmrlərini yetirənlər axirətlərini qazanaraq, yerinə yetirməyənlər də ilahi əzaba düçar
olaraq bu dünyadan köçüb getdilər!
- Ey Kisra! Gətirib təqdim etdiyim bu məktub əslində sənin üçün böyük bir dövlət
idi. Bunu xor gördün. Allah Təalaya and içirəm ki, o xor gördüyün din, bura gəlincə
qaçmağa yer axtaracaqsan!”.
Sonra Kisranın sarayını tərk edib atına mindi. Sür’ətlə ordan uzaqlaşdı.
Mədinəyə gəlib baş verənləri Kainatın hökmdarına çatdırdığında; “Allahım! O, mənim
məktubumu necə yırtdısa, sən də onu və onun mülkünü məhv et!” buyurdu.

342

Allah Təala, Rəsulunun duasını qəbul etmiş, Kisra oğlu tərəfindən bir gecə
xəncərlənərək tİkə-tİkə edilmişdi. Həzrəti Ömər dövründə də bütün İran torpaqları fəth
edilərək müsəlmanların əlinə keçdi.
Şüca ibn Vəhb Həzrətləri də Ğassan hökmdarı Haris ibn Əbi Şimrə
göndərilmişdi. Şüca əvvəlcə hökmdarın qapıçısı ilə görüşdü. Onu İslama də’vət edincə
qəbul edib Rəsulullaha hörmət və salamlarını bildirdi. Heç gözlətmədən Həzrəti Şücanı
hökmdarla görüşdürdü. Haris ibn Əbi Şimr məktubu oxuyunca, əsəbiləşib yerə atdı.
Həzrəti Şüca dərhal Mədinəyi münəvvərəyə qayıdıb, Allah Təalanın Sevgilisini
məsələdən agah etdi. Sevgili Peyğəmbərimiz məktubunun yerə atılmasına üzüldü və;
“Səltənəti yox olsun!” buyurdu. Qısa bir müddət sonra Haris ibn Əbi Şimr ölüb dövləti
parçalandı.
Salit ibn Əmr Yəmamə hökmdarı Həvzə ibn Əliyə göndərilmişdi. Həvzə
xristiyan idi. Cənabi Peyğəmbərimiz məktubunda belə buyururdu;
“Bismillahirrəhmanirrəhim!
Allah Təalanın rəsulu Məhəmməddən (əleyhissalam), Həvzə ibn Aliyə!
Hidayət tapan, doğru yol tutanlara salam olsun! (Ey Həvzə!) Bil ki, İslamiyyət
dəvələrin və atların gedə biləcəyi ən uzaq yerlərə qədər yayılacaq, bütün dinlərə qalib
gələcəkdir. Sən də İslamı qəbul et ki, səlamət tapasan. Müsəlman olsan, hakimiyətin
altında olan yerlərin idarəsini yenə sənə verərəm...”.
Yəmamə hökmdarı Həvzə, bu mübarək də’vəti qəbul etmədi. Səltənət eşqi,
vəzifə həvəsi gözünü bürümüşdü. Buna görə də o. Kainatın hökmdarının duasına
qovuşmaq kimi, uca bir dövlətdən məhrum oldu. İslam elçisi Salit ibn Əmr Həzrətləri
mərhəmət göstərib; “Ey Yəmamənin hökmdarı Həvzə! Sən, bu qövmün başçısısan!
Sənin böyük zənn etdiyin qeysərlər ölüb torpaq olmuşlar. Həqiqi böyüklər isə, Allah
Təalanın əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinərək Cənnəti qazanan kəslərdir.
Bir cəmiyyət, iman etməklə şərəflənmişsə, onları doğru olmayan öz e’tiqadınla, doğru
yoldan çıxartmaqdan çəkin! Doğrusu mən, sənə Allah Təalanın əmrlərini yerinə
yetirməyini və qadağalarından çəkinməyini tövsiyə edirəm. Allah Təalaya iman edib
əmrlərini yerinə yetirsən Cənnətə girərsən. Şeytana tabe olsan Cəhənnəmdə qalarsan.
Buxari, “Təfsir”, 4; “Məğazi”, 77, 82, 84; “Elm”, 7; İbn Hişam, əs-Sirə, II, 607; İbn Sə’d, ət-Təbəqat,
I, 189, 259; Xuzai, ət-Təxric, s. 184.
İbn Hişam, əs-Sirə, II, 607; İbn Sə’d, ət-Təbəqat, I, 261.

343


Əgər bu nəsihətlərimi qəbul etsən qorxduqlarından əmin olar, arzu etdiklərinə
qovuşarsan. Şayəd, nəsihətlərimi rədd etsən, artıq sizin üçün edə biləeəyim bir şey
qalmamışdır. Bundan sonrasını sən fikirləş!” dedi.
Həvzə İslam elçisinin bu gözəl nəsihətlərini də qulaqardına vurdu. Salit ibn
Əmr artıq Yəmamədə qalmağın mənasız olduğunu başa düşüb, sür’ətlə Mədinəyə
qayıtdı. Sevgili Peyğəmbərimizə nətieəni çatdırdı. Rəsuli Əkrəm, Həvzənin İslama
girmə səadətindən məhrum olmasına üzüldü. Qısa bir müddət sonra Həvzənin ölüm
xəbəri gəldi. Səltənət eşqi, vəzifə həvəsi. Cəhənnəm çuxuru olan qəbrində sona çatdı.^^^
Beləeə altı İslam elçisi vəzifələrini yerinə yetirmiş, zamanın böyük dövlətlərinə
İslamiyyətin varlığını çatdırmışdılar. Onlara həqiqi səadəti xəbər vermiş, qiyamət
günündə, “Biz eşitməmişdik” bəhanələrinə yer qoymamışdılar.
Həbəşistan hökmdarı Əshamə müsəlmanlığı qəbul edib Əshabi kiramını
görməklə, Cənabi Peyğəmbərimizin mübarək duasına qovuşmaqla şərəflənmişdi. Bizans
imperatoru Heraki və Misir hökmdarı Muqavqıs müsəlman olmamışlar. Aneaq gələn
məktublara çox hörmət edib mülayim eavablar vermiş, elçilərə yaxşı davranmış və
Rəsulullaha hədiyyələr göndərmişdilər. Ğassan və İran hökmdarları elçilərə yaxşı
davranmamış, düşmənliklərim açıq-aşkar üzə vurmuşdular. Yəmamə hökmdarı isə.
İslam elçisinə mülayim davranmışdı.

Ərir canlar o gülbuyə rdvanbdxşdn havasından,
Günaş titrar, yanar didarmın, bax, ehtirasından.
Parişan bir niyaz inlar hayatın müntahasından,
Camalinla farahnak et ki, yandım ya Rasulallah.
Susuz qalsam, yanan çöllarda can versam alam duymam.
Yanardağlar yanar bağrımda, ümmanlardan nam duymam.
Alovlar yağsa göylardan va man mass eylasam duymam.
Camalınla farahnak et ki, yandım ya Rasulallah
ibn Hişam, əs-Sirə, II, 607; İbn Sə’d, ət-Təbəqat, IV, 203; Suheyli, ər-Rövzul-Unf, IV, 390.

344

XEYBƏRİN FƏTHİ

Nurlu Mədinədə görünüşdə müsəlman, həqiqətdə isə münafiq olan yəhudilər
də vardı. Bunların aralarında sehrbazlıqla məşhur münafiq Ləb id ibn Ə’sam adında biri
var idi. Yəhudilər ona qızıl verərək; “Məhəmmədin qövmümüzü Mədinədən sürgün
etdirib çıxartdığını və kişilərimizi neeə öldürdüyünü bilirsən. Onu sehrləyib cəza
vermək istəyirik!” dedilər. O da bunu qəbul edib sevgili Peyğəmbərimizin mübarək
saçlarından və darağının dişlərindən əldə etməyə çalışdı. Bu arzusunu Rəsulullaha
xidmət edən bir yəhudi qulluqçusu ilə həyata keçirtdi.
Ləbid, Cənabi Peyğəmbərimizin mübarək saçlarına və daraq dişlərinə bb ip ilə
on bir düyün vurub ülürdü. Sonra quyuda bir daşın altına basdırdı. Bundan sonra Cənabi
Peyğəmbərimizin səhhəti pozuldu. Xəstələnib yatağa düşdü və günlərlə qalxa bilmədi.
Əshabi kiram tez-tez Onu ziyarət edir, hər keçən gün xəstəliyinin artdığını gördükcə
ürəkləri ağrayır, gözlərindən yaş yerinə qan axıdırdılar. Münafiqlər isə sevindiklərindən
bayram edirdilər.
Nəhayət bir gün Cənabi Peyğəmbərimiz Həzrəti Aişə anamıza belə buyurdu ki;
“Ey Aişə! Bilirsən? Allah Təala, mənim xəstəliyimə şəfa olan şeyi xəbər verdi. Belə ki,
mənim yanıma iki nəfər (Cəbrayıl və Mikayıl) gəlib bbi başımın üstündə, o bbi də
ayaqlarıma yaxın yerdə oturdu. Onlardan biri, o birisinə; “Bu adamın xəstəliyi nədir?”
deyə soruşdu. O da; “Sehr edilmişdir” deyə cavab verdi. “Kim sehr etmişdir?” deyə
soruşduğunda da o biri mələk; “Ləbid ibn Ə’sam” deyə cavab verdi. Sonra; “Bu sehr nə
ilə edilmişdir?” deyə soruşdu. O da; “Bir daraq, tökülmüş saç və bir də erkək xurma
tumurcuğu ilə” deyə cavab verdi. “O hardadır” sualına da, “Zərvan quyusunda” deyə
cavab verdi”.
Zərvan, Mədinədə Bəni Zureyk qəbiləsinin bağçasında yerləşən bb quyu idi.
Rəsuli əkrəm (səlləllahu əleyhi və səlləm), o quyuya Hazrəti Əli, Zubeyb, Təlhə və
Əmman göndərdi, quyunun suyunu çəkib dibindəki daşı qaldırdılar. Altından on bir
düyünlə düyünlənmiş bb iplik tapdılar. Götürüb, sevgili Peyğəmbərimizə apardılar. Bb
xeyli cəhd etmələrinə baxmayaraq düyünləri aça bilmədilər. Cəbrayıl əleyhissalam
Buxari, “Bəd’ul-Xalq”, 11; “Tibb”, 47; Əhməd ibn Hənbəl, əl-Müsnəd, IV, 63; Beyhəqi, əs-Sünən, II,
341; ibn Sə’d, ət-Təbəqat, II, 196.

345


Fələq və Nas surələrini gətirdi. Rəsulullah bu surələri, yəni hamısı bir yerdə on bir
ayədən hər birini oxuduqca, düyünün biri açıldı. Düyünlər açılıb qurtarınca Kainatın
sahibi sağaldı və rahat oldu.
Yəhudi Ləbid tutulub Rəsulullahın hüzuruna gətirildi. Cənabi Peyğəmbərimiz
ona; “Allah Təala məni, etdiyin sehrdən agah edərək yerini göstərdi. Sən bunu nə üçün
etdin?” buyurduqlarında, “Qızıla olan hərisliyimdən etdim! “ deyə cavab verdi. Əshabi
kbamdan bəziləri; “Ya Rəsulallah! İcazə versən bu yəhudinin boynunu vurarıq!”
dediklərində, özü üçün heç kimə cəza verməyən sevgili Peyğəmbərimiz; “Onun, axırda
görəcəyi ilahi əzab daha şiddətlidir” buyuraraq öldürülməsinə icazə vermədi.
Yəhudilər Mədinədən sürgün edilincə Ərəbistanın şimal bölgələrinə
getmişdilər. Bunlardan bir hissəsi Xeybərdə qalıb yerləşdilər. Bb hissəsi isə daha
şimalda yerləşən Şama getdilər. Rəsulullaha sui qəsd düzəltdiklərinə görə elobalarından çıxardılmışdılar. Ancaq, müsəlmanlara qarşı güddükləri kin, hərislik və
intiqam hisləri heç vaxt sönmədi. Hətta, gündən-günə daha da artdı. Bir an əvvəl
kainatın hökmdarı olan Allah Təalanm Həbibinin həyatına son qoymaq, İslam dinini
yox etmək istəybdilər. Başda gələnlərindən bəziləri, “Qatafanblara gedib yardım
istəyək, müsəlmanlara qarşı onlarla bblİkdə döyüşək!” dedilər. Bəziləri də; “Fədək,
Teyma və Vadil-Qura yəhudilərini də köməyə çağmb, müsəlmanlar bizə hücum
etməmişdən qabaq biz onların şəhərinə hücum edib, bu günə qədər olan bütün
intiqamımızı alaq!” dedilər.
Xeybər yəhudiləri bu sözü qəbul edib ətrafdakı yəhudi qəbilələrini və
Qatafanbları köməyə çağırdılar. Elə təkcə Qatafanblardan çox sayda seçmə döyüşçü
gəlib Xeybərdə hazırlıq görməyə başladılar.
Onlar bu hazırlıqlarını görərkən. Aləmlərin sahibi (səlləllahu əleyhi və səlləm),
yəhudilərin vəziyyətlərindən xəbərdar oldu. Abdullah ibn Rəvaha Həzrətləriylə bblİkdə
üç səhabi göndərib, dərhal Xeybərdə baş verən hadisələri öyrənmək üçün göndərdi.
Abdullah ibn Rəvaha və üç dostu sür’ətlə Xeybərə gəldilər. Bura, səkkiz möhkəm
qalası, məhsuldar torpaqları, çoxlu bağ-bağçaları olan varlı bir şəhər idi. Həzrəti
Abdullah dostlarından birini Şıqq, bbini Qətibə, digərini Natat qalasına göndərdi. Özü
də başqa bir qalaya gbib, üç gün ərzində yəhudilərin vəziyyətlərini, döyüşə

Buxari, “Tibb”, 47; Əhməd ibn Hənbəl, əl-Müsnəd, IV, 63; İbn Sə’d, ət-Təbəqat, II, 198.

346


hazırlıqlarını yaxından gördü. Üç gündən sonra görüşmə yerində toplaşıb, sür’ətlə
Mədinəyə gəlib, yəhudilərin etdikləri hazırlıqları Cənabi Peyğəmbərimizə bireə-bireə
dedilər.
Sevgili Peyğəmbərimiz Əshabının tələsik hazırlanmasını əmr etdi. Yəhudilərin,
Mədinəyi münəvvərəyə hüeum etmələrini əngəlləmək üçün Xeybərə getməyi qərara
aldılar. Bu qərarı eşidən Mədinə yəhudiləri əl-ayağa düşdülər. Müsəlmanların əhvalruhiyyəsini pozmaq üçün; “And içirik ki, əgər siz Xeybərdəki qalaları, oraya yığılmış
igid döyüşçüləri görsəydiniz, heç vaxt ora addım atmazdınız! Dağların başındakı hündür
bürelü qalaları zireh geyinmiş igidlər qorumaqdadır. Ətrafdan minlərlə əsgər onlara
köməyə gəlmişdir! Sizin, Xeybəri fəth etməyiniz mümkündür bəyəm?!” deyirdilər.
Bunlara qarşı qəhrəman səhabilər; “Allah Təala Həbibinə, Xeybəri fəth edəeəyini və’d
etmişdir” deyərək yəhudilərdən heç vaxt qorxmayaeaqlarını ifadə edirdilər. Əshabın bu
eür’ətli davranışı yəhudiləri daha çox üzür, onları daha çox narahat olmağa sövq edirdi.
Münafiqlərin başçısı Abdullah ibn Ubeyy; “Məhəmməd, az bir qüvvə ilə sizə
hüeum edir. Qorxulu bir vəziyyət yoxdur, ancaq tədbirli olub, mallarınızı qalalarınıza
yığın. Qaladan çıxaraq onların qabağına çıxın!” deyərək, Xeybərə tələm-tələsİk xəbər
göndərdi.
Əshabi kiram hazırlıqlarını gördü, evdəkilərdən halallıq istəyib, Cənabi
Peyğəmbərimizin yanında toplaşdı. İki yüz süvari və min dörd yüz piyada yığılmışdılar.
Allah Təalanın dinini yaymaq, cihad etmək və şəhidlik mərtəbəsinə qovuşmaq üçün
sevgili Peyğəmbərlərinin əmrini gözləyirdilər. Bu əsnada bəzi qadınların, döyüşdə
Əshabi kiramın yeməklərini bişirib, yaralıları sarımaq kimi işləri görmək üçün, Cənabi
Peyğəmbərimizdən icazə istədikləri görüldü. Rəsulullah mərhəmət göstərib, onları bu
savabdan məhrum etmədi. Beləcə mücahidlərə, başda sevgili Peyğəmbərimizin
mübarək xanımı Ümmü Sələmə Həzrətləri olmaqla, iyirmi mücahidə xanım da
qoşulmuş oldu.^^^
Rəsuli əkrəm (səlləllahu əleyhi və səlləm). Mədinədə yerinə vəkil olaraq Ğifar
qəbiləsindən Siba Həzrətlərini qoydu və Xeybərə tərəf hərəkətə keçmə əmrini verdi.
(Numeylə ibn Abdullahın vəkil olaraq Mədinədə qoyulduğu da deyilmişdir). Səfər
təkbirlərlə başladı. İşləri səbəbiylə döyüşdə iştirak edə bilməyən, yaşları kiçİk olduğu

Əbu Davud, “Cihad”, 152; Vaqidi, əl-Məğazi, II, 685.

347

üçün icazə verilməyən səhabilər, Cənabi Peyğəmbərimizə və qəbrəman atalarına,
babalarına, əmilərinə, dayılarına və böyük qardaşlarına qibtə ilə baxır, onları təkbb və
dualarla yola salırdılar.
Təqvim hierətin yeddinci ilini göstərbdi. Cənabi Peyğəmbərimizin müqəddəs
bayrağını Həzrəti Əli daşıyır, sağ einab komandanlığını da Həzrəti Ömər yerinə
yetbbdi. Səfər deyib-gülərək keçirdi. Şairlər şe’rləriylə Allah Təalaya verdiyi
ne’mətlərinə görə həmd edir, sevgili Peyğəmbərimizə salavat göndərb və şanlı Əshabı
mədh edbdilər. Səhabilər də sanki bayrama gedblərmiş kimi hamısı birlikdə; “Allahu
əkbər!

YA RƏSULALLAH!
Ya Rəsulallah! Sənin qapındakı kölənin.
Ayaqlarına dəyən torpağı öpməyənin,
və bu səadət üçün ean fəda etməyənin.
Sənə sevgisi yoxdur, inanmaram, sözü yalan.
Basdığın torpaqları başıma tae eyləsəm.
Öpsəm, sürtsəm gözümə, qəlbə əlae eyləsəm.
Sbati müstəqimi tapan sbae eyləsəm,
və düşsəm yollarına, sənə aşiq və heyran.
Sənin tərəfdən gələn hər küləyi qoxlaram.
Gözəl qoxundan əsər var mı, deyə yoxlaram.
Fəda olsun uğruna əhlim və uşaqlarım.
Anam, atam, qohumlarım və minlərlə ean.
Deyb Mövlana Xalid sənin eandan aşiqin.

Buxari, “Məğazi”, 40; Vaqidi, əl-Məğazi, II, 653; Kilai, əl-İktifa, II, 258.

348


Ey aləmin hökmdarı, ey canam cahanın!
Bir canım var səndəndir, sənin mənə ehsanın.
Deyə bilmərəm fəda üçün sənə gətirdim bir can.
Sənin kölən möhrünü vurmayanlar alnına.
Sevgi gərdanhğını taxmayanlar boynuna.
Hədəf olmayan bənzərsiz nəzərinin oxuna,
Sevbəm deməsin əgər sevərsə insan.
Min üç yüz bu qədər il, səni mədh edənlərin.
Qəlbi yanan, dilləri daim səni tərif edənlərin.
Şəfaət diləyərək qapına gələnlərin.
Ən pisi bu qulun, ən acizi bu qurban.

Allahu əkbər! La ilahə illallahu vallahu əkbər!” deyərək hər tərəfi lərzəyə
salırdılar. Hər düşərgə yerində Kainatın hökmdarı; “Allahım! Gələcəyimiz üçün narahat
olmaqdan, keçmiş üçün şübhə etməkdən, gücsüzlük və halsızbq, paxıllıq, qorxaqlıq və
bel bükən borcdan, zalım və haqsız kəslərin hökmranlığından sənə sığınıram!” deyərək
dua edbdi. Xeybərə yaxınlaşıldığı zaman sevgili Peyğəmbərimizin Əshabını
dayandırdığı görüldü. Əlilərini göyə qaldıraraq; “Ey göylərin və əhatə etdiyi yerlərin
Rəbbi olan Allahım! Ey yerlərin və yer özündəkilərin Rəbbi olan Allahım! Ey
şeytanların və yoldan çıxartdıqlarının Rəbbi olan Allahım!

Der ki. Haqqın məhbubu sənə tərəf gəlim.
Unudum hər şeyi, yalnız səni bilim.
Düşüm səhralara, yanım, əriyim.
Hər an, daim sənə tərəf.

349


Məhəbbət atəşinlə yanan dodaqlarımı,
Doydurmaq üçün öpsəm, Rövzənin tozlarını.
Öpsəm, üzümə sürtsəm təmiz torpaqlarını.
Ruhuma şəfa etsəm, xəstə bədənə dərman.
Hüzurunda əllərimi açıb Haqqa yalvarsam.
Saatlarla, günlərlə, aylarla elə qalsam.
Daim istiğfar eyləsəm və daim səlat oxusam.
İqrar edbəm ki, acizəm şükranından.
İnləyərək ağlasam, könlümü sənə versəm,
və yandırıcı məhəbbət göz yaşlarımı töksəm.
Yaşım bitsə, qan gəlsə və mum kimi ərisəm.
Ərşdən, uca Rövzənin qarşısında versəm can.
Ən gözəl vasitə sən, ən doğru rəhbər sənsən.
Əbədi səadəti yalnız sən göstərbsən.
və sənə tabe olanlara müjdələr verərsən.
Nə izah edər qələm, nə iqrar edər bsan.
Nə olar bb kərə, kasıba hökmdar kimi.
Ağlamaqdan kor olan Yaquba Kənan kimi,
Bb qaranlıq gecədə, bb mahi təban kimi.
Görün, vbanə könlüm bb əsnada olsun umran.

350


Ey küləklərin və sovurduqları şeylərin Rəbbi olan Allahım! Biz səndən, bu ölkənin
xeyrini və yaxşılığını, bu ölkədə yaşayan insanların xeyrini və yaxşılığını, yenə bu
ölkədə olan hər şeyin xeyrini və yaxşılığını istəyərik. Bu ölkənin şərrindən, insanlarının
şərrindən və içindəki hər şeyin şərrindən də sənə sığınarıq!” deyə yalvarmağa
başladılar. Səhabələrin dodaqlarından; “Amin, amin” səsləri tökülürdü. Bundan sonra
Əshabına; “Bismillahirrəhmanirrəhim” deyərək, irəliləyin” buyurdu.
Əshabi kiram, Rəsuli əkrəmlə birlikdə təzədən yola düşdülər. Xeybərin ən
güelü qalalarından Natat qalası yaxınlığına gəlib, düşərgə saldılar. Axşam vaxtı idi.
Rəsulullahın, adəti şərifəsi belə idi ki, səhər açılmaymea hüeum etməz və əvvəleə
İslama də’vət edərdi. Təklifini qəbul etmədiklərində isə döyüşə başlardı. Bu səbəblə
Əshabi kiram səhərin açılmasını gözlədilər. Yəhudilərin heç biri, İslam ordusunun
gəldiyindən xəbər tutmamışdı.
Kainatın sahibi, sübh namazını qıldırdıqdan sonra hazırlıqlarını gördü və
müeahidləri hücuma keçirtdi. İki yüz süvari və min dörd yüz piyada, nizamlı şəkildə
hərəkət edərək Natat qalasnm qabağına gəlib çatdılar. Bu əsnada bağ, bağça, tarla
işləriylə məşğul olmaq üçün qaladan çıxan yəhudilər, qəflətən İslam əsgərləriylə
qarşılaşınca çaş-baş qaldılar və; “And içirik ki, bunlar Məhəmməd və Onun nizamintizamlı ordusudur!” deyərək arxaya dönüb qaçmağa başladılar. Onların bu halını
görən sevgili Peyğəmbərimiz; “Allahu əkbər! Allahu əkbər! Xeybər, xarab olub getdi”
buyurdu və bu mübarək sözünü üç dəfə təkrar etdi.
Cənabi Peyğəmbərimiz (səlləllahu əleyhi və səlləm), yəhudilərə, ya
müsəlmanlığı qəbul etmələrini, ya təslim olub xərac və cizyə vermələrini təklif etdi.
Yoxsa onlarla döyüşüləcəyini və qan töküləcəyini dedi. Yəhudilər, başda gələnlərindən
Səllam ibn Mişkənin yanına gedib, vəziyyəti ona çatdırdılar. Səllam; “Daha əvvəl.
Məhəmmədə siz hücum edin demişdim, ancaq siz qəbul etməmişdiniz. Barı indi, onunla
döyüşməkdən dala qalmayın. Müsəlmanlarla döyüşə-döyüşə ölməyiniz, həyatda heç
kimsiz qalmağınızdan daha xeyirlidir!” deyərək onları döyüşə təşviq etdi. Yəhudilər,
vaxt itirmədən uşaq və qadınlarını Kətibə qalasına, ərzaqlarını Naimə, əsgərlərini də
Natat qalasına yığdılar.
İslam ordusunun müsəlman olma təklifinə yəhudilər ox ataraq cavab verdilər.
Mücahidlər, oxları qalxanlarıyla qarşıladılar. Sevgili Peyğəmbərimizin əmri ilə yaylar

351


çəkildi, hamı birdən qala bürclərində yerləşən yəhudilərin üstünə; “Allahu əkbər!”
sədaları altında ox atdılar. Artıq döyüş başlamışdı. Bb tərəfdə Kainatın hökmdarı və
qəhrəman Əshabı İslamiyyəti yaymaq, onların müsəlman olub Cəhənnəmdən xilas
olmalarına səbəb olmaq üçün döyüşür, digər tərəfdə isə, nəsihət qanmayan, fürsət tapan
kimi müsəlmanlara arxadan zərbə vurmaq istəyən və həqiqəti görməmək üçün israr
edən yəhudilər vardı. Xatəmul-ənbiyanın (son Peyğəmbərin), öz qövmlərindən zühur
etmədiyini görüneə, qısqanclıqlarından Onu qəbul etməmiş, Cənabi Peyğəmbərimizi,
uşaqlığından bəri məhv etmək üçün, ağıllarına gələn hər hiyləni sınaqdan keçbtmiş,
aneaq Allah Təalanın hifzi ilə heç bir şey edə bilməmişdilər.
Min altı yüz şanlı müeahidin üstünə on mindən artıq yəhudi əsgəri ox atırdı.
Əshabi kiram, dalbadal atılan bu oxlara qarşı qalxanlarıyla qorunur, fürsət tapan kimi
də, yerə düşən oxları yəhudilərə atırdılar. Aneaq, səhabilərdən bəziləri yaralanmışdılar.
Bu dəmdə Həbibullahın hüzuruna, Həbbab ibn Münzir Həzrətlərinin böyük bir
ədəb ilə yaxınlaşdığı görüldü və; “Canım sənə fəda olsun ya Rəsulallah! Düşərgəmizi
başqa bir yerdə salsaq olmaz bəyəm?” deyə soruşunea, Cənabi Peyğəmbərimiz;
“İnşallahu Təala axşam olunca dəyişdirərik!” buyurdu. Mücahidlər, ox məsafəsi içinə
gbmişdilər. Yəhudilərin qaladan atdığı oxlar İslam ordugahının arxa tərəfinə qədər çata
bilbdi.^^'

SƏNƏ GƏLDİM!
Ey günahbların sığınağı, sənə sığınmağa gəldim!
Çox qəbahətlər gördüm, sənə yalvarmağa gəldim!
Qaranlıq yerlərə düşdüm, bataqlıqlara batdım.
Doğru yolu aydınladan, işıq qaynağına gəldim.
Çıxaeaq bir eanım qaldı, ey bütün eanların eanı!
Münasib olarmı söyləmək, eanımı fədaya gəldim.

Vaqidi, əl-Məğazi, II, 641.

352


Dərdlilərə təbibsən, mən isə könül xəstəsi,
Qəlb yarama dəva üçün, qapını döyməyə gəldim.
Comərdlərin qapısına bir şey aparmaq xətadır.
Basmaqla şərəf verdiyin torpağı öpməyə gəldim.
Günahlarım çox, dağ kimi, üzüm qara, qətran kimi.
Bu yükdən və qaralıqdan tamamiylə xilas olmağa gəldim.
Təmizlər əlbət hamısını ehsan dəryandan bir damcı.
Hərçənd üzüm kimi qara əməl dəftərimlə gəldim.
Qapına üz sürtə bilsəm ey canımdan əziz canan.
Su ilə olmayan işlər hasil olar o torpaqdan!

O gün axşama qədər döyüş ox atışlarıyla davam etdi. Təxminən əlli nəfər
səhabi atılan oxlarla yaralanmışdılar. Axşam olunca, yeni bir düşərgə seçmək üçün
Məhəmməd ibn Məsləmə Həzrətlərinə vəzifə verildi. O da, Rəci deyilən mövqeyin
münasib olduğunu göstərincə, İslam ordusu burada düşərgə saldı. Yaralılar da müalicə
edilib, yaraları sarılmağa başlandı.
Ertəsi gün Natat qalasının qabağına gələn qəhrəman Əshab axşama qədər
döyüşdü. Üçüncü, dördüncü və beşinci gündə də mühasirə davam etdi. Yəhudilər elə
müdafiə olunurdular. O günlərdə sevgili Peyğəmbərimiz, ağır şəkildə baş ağrısına
tutulduğuna görə üd gün mücahidlərlə birlikdə döyüşə bilməmişdi. İlk gün bayrağı
Həzrəti Əbu Bəkirə, İkinci gün Həzrəti Ömərə verdi. Hər İkisi də Əshabi kiramın

292
Vaqidi, əl-Məğazi, II, 641; Suheyli, ər-Rövzul-Unf, IV, 68.

353


başında yəhudilərə qarşı çox şiddətli döyüşdülər, ancaq qalanı fəth etmək mümkün
olmadı.
Bu müddətdə cəsarətləri artan yəhudilərin qala qapılarını açıb hücuma
keçdikləri görüldü. Artıq üzbəüz döyüşməyə başlamışdılar. Döyüş daha da qızışmışdı.
Cənabi Peyğəmbərimiz, Əshabına; “Allahu əkbər! Allahu əkbər! deyərək təkbir gətirin”
buyurduqca, təkbir sədaları altında eşq və şövq ilə düşmənə qılınc vururdular. Bu
dəmdə Məhəmməd ibn Məsləmənin qardaşı Mahmud şəhid edildi. Döyüş də qızğın bir
şəkildə axşama qədər davam etdi.
Ertəsi gün Xeybərin ən məşhur komandanlarından Mərhəb, başdan-ayağa
zirehə bürünərək qaladan çölə çıxdı. O, güclü, qüvvətli div kimi bir adam idi. İndiyə
qədər qabağına bir pəhləvan çıxmamışdı. Mücahidlərə üzünü tutub; “Mən, cəsarəti,
qəhrəmanlığı ilə məşhur olmuş Mərhəbəm!” deyərək lovğalanmağa başladı. Belə
lovğalanırkən, səhabilərin arasında bir mücahidin qabağa çıxdığı görüldü. Mərhəbə;
“Mən də, dəhşətli və ağır döyüşlərin ortasına atılmaqdan qorxmayan Amirəm” deyə
cavab verdi və dərhal qabağama çıxdı. Div Mərhəb, üstündə; “Kimə dəysə həlak edər!”
yazılmış qılıncını var gücüylə Həzrəti Amirə vurdu. Qəhrəman Amir cəld qalxanını
qaldırdı. Enli qılınc qalxana dəyəndə şiddətli bir səs çıxartdı və qalxana yapışıb qaldı.
Həzrəti Amir Yaradana sığınıb; “Ya Allah!” deyərək qılıncını Mərhəbin zirehli
ayaqlarına vurdu. Qılınc, dəmir zirehə dəyən kimi dala qayıtdı və səhabinin öz ayağına
dəydi. Qılıncın qəfildən dala qayıtması Həzrəti Amirin ayağındakı arteryal damarının
kəsilməsinə səbəb oldu. Əshabi kiram qaçıb Amiri götürərək sağaltmaları üçün
düşərgəyə apardılar. Ancaq Amir orada şəhadətə qovuşdu.
Mübarizə çox ağır şəkildə davam edirdi. Axşam üstü sevgili Peyğəmbərimiz