Sevgili Peyğəmbərim - 02

Rəsuli Əkrəmin (səllallahu əleyhi və səlləm) doğulmasına təxminən İki ay
zaman qalmışdı. Bu əsnada Fil hadisəsi meydana gəldi. İnsanların hər tərəfdən dəstə
dəstə gəlib Kə’bəni ziyarət etməyinə əngəl olmaq istəyən Yəmən valisi Əbrəhə, Bizans
imperatorunun da köməyi ilə Sənada böyük bir kilsə tikdirdi. Adamların da bu kilsəni
ziyarət etməsini istədi. Ərəblər isə qədimdən bəri Kə’bəni ziyarət etdiklərindən,
Əbrəhənin tikdirdiyi kilsəyə heç maraq göstərmədilər. Təhqir gözüylə baxdılar. Hətta
aralarından biri kilsəni kirlətdi.
Bu hadisədən əsəbləşən Əbrəhə, Kə’bəni yıxmağa qərar verdi və bu məqsədlə
böyük bir ordu hazırlayıb Məkkə üzərinə hüeuma keçdi. Əbrəhənin ordusu Məkkəyə
yaxmlaşmea Qüreyşin mallarını yağmalamağa başlamış, Əbdülmüttəlibin də üd yüz
dəvəsini müsadirə etmişdilər. Əbdülmüttəlib Əbrəhənin yanına gedib dəvələrini istədi.
Əbrəhə; “Mən sizin müqəddəs Kə’bənizi yıxmağa gəldim. Sən onu qorumaq yerinə
dəvələrini istəyirsən?” dedi. Əbdülmüttəlibə; “Mən dəvələrin sahibiyəm. Kə’bənin
əlbəttə ki sahibi vardır. Onu O qoruyar” dedi. Əbrəhə; “Mənə qarşı onu qoruyan heç
kim yoxdur” dedi və Əbdülmüttəlibə dəvələrini verib göndərdi. Sonra ordusuna
Kə’bəyə hüeum əmri verdi. Əbrəhənin ordusunda öndə sürülən və beləeə qalibiyyət
ibn Sə’d, 9t-Təbəqat, I, 99-100.

18


qazanılacağına inanılan “Mahmud” adında bir fil vardı. Əbrəhə Kə’bəyə tərəf hərəkət
edincə, bu fil yere yatdı və hərəkət edə bilmədi. Halbuki yönü Yəmənə çevrilincə
qaçaraq gedirdi.
Beləeə Məkkəyə yaxınlaşıb hüeum etməyə güeü çatmayan Əbrəhənin ordusu
üzərinə Allah Təala Əbabil, yəni Dağ qaranquşu deyilən quşlardan bir dəstə göndərdi.
Bu quşların hər biri noxud vəya məreimək böyüklüyünde üç daş daşıyırdı ve bu daşların
biri ağızlarında, ikisi də ayaqlarında idi. Bunları Əbrəhənin ordusu üstünə tökdülər.
Daşlar əsgərləri başdan ayağa deşib keçirdi. Daşa hədəf olan hər əsgər dərhal ölürdü.
Ayədə də ifadə edildiyi kimi ordu, yeyilmiş əkin yarpağı kimi oldu. Bu vəziyyəti görən
Əbrəhə özünü itbərək qaçmaq istədi. Ancaq qaça bilmədi. Daşlara əsil hədəf o idi və
ona da dəymişdi. Qaçdıqca əti hissə hissə tökülərək öldü. Bu hadisə Qur’ani kərimin Fil
surəsində məalən belə ifadə edilmişdir;
“(Ey Rəsulum! Kə’bəni yıxmaq istəyən) fil sahiblərinə (fillərlə təehiz edilmiş
Əbrəhə ordusuna). Rəbbinin neeə davrandığını görmədin? Onların (Kə’bəyi
müəzzəməni yıxmaq şəkilindəki) hiylələrini boşa çıxartmadı? Üstlərinə dəstələr halında
quşlar göndərdi. O quşların hər biri onların üstünə palçıqdan düzəldilmiş və odda
bişirilmiş daş atardi. Nəhayət Allah Təala onları qurd yemiş əkin yarpağı kimi yox etdi.
(Qurdlar tərəfindən gəmbilib, doğranan yeyilmiş əkin yarrağı halına gətbdi)”'^.
Müjdə xəbərləri
Sevgili Peyğəmbərimiz Məhəmməd əleyhissalamın gələcəyi Adəm
əleyhissalamdan etibarən hər peyğəmbərə ve ümmətinə bildirilmiş, anadan olması
yaxınlaşınca olacaq hadisələrdən bir çoxu müjdə verilmişdb.
Musa əleyhissalama gələn, sonradan təhrif edilən Tövratda belə yazılıdır; “O,
elə mübarək bb zatdır ki, himməti uea, köməyi çoxdur. Kasıbların sevgilisi, varlıların
təbibidb. O, gözəllərin gözəli, pakların pakıdır. Söhbət edərkən həlim, bölüşdürərkən
adil, hər davranışda dürüstdür. Kafirlərə qarşı sərt və şiddətbdb. Yaşlılara hörmət,
balaealara şəfqət və rəhmət edər. Az şeyə şükr edər. Əsblərə yazığı gələr. Daim gülər
üzlüdür. Gülüşü təbəssüm şəklindədir, qəhqəhə ilə gülməz. Savadsızdır; heç bir şey
İbn İshaq, əs-Sirə, s, 38-44; İbn Hişam, əs-Sirə, I, 43-56; İbn Sə’d, ət-Təbəqat, I, 55-56, 92, 108;
Təbəri, Tarix, I, 557; Süheyli, ər-Rövzul-Unf, s. I, 123; Əhməd Şami, Sübülül-Huda, I, 216.

19


oxumadan və yazmadan hər şey Ona bildirilmişdir. O, Allah Təalanın elçisidir. Pis
xasiyyətli, sərt qəlbli deyildir. Bazarlarda yüksək səslə qışqırmaz. Onun ümməti gözəl
əxlaq sahibidir. Yüksək yerlərdə Allahın adını xatırlayarlar. Müəzzinləri minarələrdə
xalqı dəvət edərlər. Dəstəmaz alaraq namaz qılarlar. Namazda səfləri düzəldir, bir sırada
durarlar. Geeələri onların təsbeh səsləri bal arısının vızıltısı kimi eşidilər. Məkkədə
anadan olar. Mədinədən Şama qədər hər yer Onun idarəsində olur. Adı Məhəmməddb
ki. Ona Mütəvəkkil deyə ad verdim. Batil dinləri silib, doğru olan haqq dini yayıb
yerləşdirməyineə Onu dünyadan çıxartmaram. O, xalqı Haqqa çağırır. Onun bərəkətiylə
görməyən gözlər açılır, görür, eşitməyən qulaqlar eşidər. Qəlblərdən qəflət gedər...”.
Davud əleyhissalama gələn, sonradan təhrif edilən Zəburda;
“O, elə bir kimsədir ki, əliaçıqdır, yəni eomərtdir. Əsla əsəbləşməz. Çox
həlimdir. Gözəl üzlü, şirin sözlü, nurani üzlüdür. İnsanların təbibidir. Çox ağlar, az
gülər. Az yatar, çox düşünər. Yaradıbşı xoş və gözəldir. Sözləri könülləri ələ alır,
ruhları eəzb edər...Ey Həbibim! Himmət qılmeım sıyırıb, bütün qüvvətinlə qəhrəmanlıq
meydanında kafirlərdən intiqam al. Xoş bb dil ilə mənim həmd və sənamı hər yerə yay.
Bütün kaflrlərin başları sənin kəramətli əllərin qarşısında əyiləcəkdir...” deyə yazılıdır.
İsa əleyhissalama gələn, sonradan təhrif edilən İncil kitabında da;
“O, çox yeməz, paxıl deyildir. Hiylə etməz, kimisə pisləməz, heç vaxt
tələsməz. Özü üçün intiqam almaz. Təmbəl deyildir. Heç kim haqqında qeybət
etməz...” şəklində ifadə edilir.
Yenə İncildə belə yazılıdır;
“Rəbb tərəflndən çıxıb gələcək olan O Münhamenna, Rəbb tərəflndən çıxıb
gələcək O Ruhul-Qüdüs gəlmiş olsaydı. O, mənə şəhadət edərdi. Siz də, şəhadət
edərsiniz. Çünkü başdan bəri mənimlə birlikdəsiniz. Mən bunları sizə söylədim ki,
şübhəyə düşməyəsiniz və yoldan çıxmayasınız”. Burada keçən Münhamenna Süryani
dilində Məhəmməd deməkdn.'^
Cahiliyyə dövrü
Kainatın fəxri Peyğəmbərimiz doğulmadan əvvəl, bütün aləm mənəvi
cəhətdən dəhşətli bb zülmət, qaranlıq içində idi. İnsanlar hədsiz, hüdudsuz dərəcədə
yoldan çıxmış, Allah Təalanın göndərdiyi dinlər unudulmuş; ilahi hökmlərin yerini
İbn İshaq, əs-Sirə, s, 119-124; İbn Hişam, əs-Sirə, I, 232-233; İbn Sə’d, ət-Təbəqat, I, 360-363.

20

insanların başlarından çıxan fikir və düşüncələr almışdı. Bütün məxluqlar insanların
vəhşəti və zülmlərindən çox bezmişdilər.
Yer üzündə olan bütün millətlərdə Allah yaddan çıxardılmış, hüzurun, səadət
və sevinein qaynağı olan Tövhid inaneı yox olmuşdu. Külr fırtınası qəlblərdən imanı
çıxardıb atmış, könüllərdə Allah Təalaya inam əvəzinə bütlərə ibadət fikri yerləşmişdi.
Musa əleyhissalamın gətirdiyi din unudulmuş. Tövrat dəyişdirilmişdi. İsrail
oğullarının bir biri ilə araları dəymişdi. İsa əleyhissalamın gətirdiyi xristiyanhq da
tamamiylə dəyişmiş, din ilə heç bir əlaqəsi qalmamışdı. Təslis, yəni üçlü tanrı fikri
qəbul edilmişdi. İncilin əsli yox olmuş, rahiblər onu istədikləri kimi dəyişdirmişdilər.
Hər İki kitab da Allah kəlamı olmaqdan çıxmışdı.
Misirdə dəyişmiş Tövratın hökmü. Bizansda da dəyişdirilmiş xristiyanhq
vardı. İranda atəşə sitayiş edilir, atəşpərəstlərin atəşi tam min ildir söndürülmürdü.
Çində Konfiiçyüzm, Hindistanda Buddizm kimi qondarma dinlər hökm sürürdü.
Ərəbistanın əhalisi də azmış, yoldan çıxmışdılar. Bunlar, Allah Təalanın çox
qiymət verdiyi Kə’bəyi Müəzzəməyə üç yüz altmış (360) ədəd büt yerləşdirmişdilər.
Kə’bəyi Müəzzəmə isə. Ərşdə mələklərin ziyarət etdiyi “Beyti Ma’murun” eyni
böyüklükdə bir nümunəsi idi. Kim Kə’bəyə hörmətsizlik etmişdisə, Cənabi Haqq onu ən
qısa zamanda həlak etmişdi.
Cürhüm qəbiləsi də zina və tərbiyəsizlikdə öndəydi. Bu qəbilənin çox
mədəniyyətsiz və çox alçaq davranışlarını görən hökmüdarları onlara; “Ey
Cürhümlülər! Allah Təalanın Hərəmi Şərifini və Hərəmin təhlükəsizliyini tə’min edərək
özünüzə gəlin. Sizdən əvvəl gələn Hud, Salih və Şüeybin(əleyhimussalam)
ümmətlərindən hər birinin başlarına gələn halları və neeə həlak olduqlarının bilirsiniz.
Bir birinizə yaxşılığı əmr edin, pislikdən çəkindirin. Müvəqqəti güeünüzə güvənərək
aldanmayın. Mə kk ədə Haqdan üz döndərməkdən və zülümdən çəkinin. Çünkü zülm
insanların həlak olmasına səbəb olur. Allah Təalaya and içərək deyirəm ki, heç kimsə
yoxdur ki, bu bölgədə yaşasın, zülm etsin. Haqdan üz döndərsin və Allah Təala da
onların soylarını kəsməsin, köklərini qazımasın və yerlərinə başqa bir qövm gətirmiş
olmasın. Qudurğanhğa davam edən və Haqdan üz döndərən Məkkə xalqı üçün, burada
daimi qalmaq mümkün deyildir. Sizdən əvvəl bu bölgədə yaşayan, sizdən daha uzun
ömürlü, sizdən daha qüvvətli, sizdən daha qələbəlik və varlı olan Tasm, Cədis və
Əmalikahların başlarına gələnləri bilirsiniz. Onların Hərəmi şərifi veelərinə

21


almamaqları, Haqdan üz döndərərək zülmə dalmaqları, bu mübarək yerdən çıxardılıb
qovulmalarına səbəb olmuşdur. Allah Təalanın, bəzilərinə kiçİk qarışqaları göndərərək,
bəzilərini qıtlıqla, bəzilərini də qılıncla çıxartdığını görmüş və eşitmişsiniz!” deyərək
onlara nəsihət etdi.
Ancaq onlar eşitmədilər. Nəticədə Allah Təala onları da, bu qudurğanhqları
səbəbiylə pərişan etdi...
Bax belə bir zamanda, yer üzünün mərkəzi olan mübarək Məkkədə, küfr sel
kimi axır, Beytullahın içinə Lat, Uzza, Mənat kimi yüzlərlə büt doldurulurdu. Zülm son
həddinə çatır, əxlaqsızlıq, iftixar vəsiləsi olaraq qəbul edilirdi. Ərəbistan, dini, ruhi,
ictimai və siyasi cəhətlərdən yayğın bir qaranlıq, tam bir cahiliyyət, ifrat və yoldan
çıxma içində idi. Cahiliyyə dövrü deyilən bu zamanda insanlar ümumiyyətlə köçəri
həyat yaşayır və qəbilələrə bölünmüşdülər. Daimi toqquşma halında olan Ərəb
qəbilələri, basqın və yağmaçıhğı, özləri üçün bir dolanışıq vasitəsi sayardılar. Zülmün
və yağmaçıhğın yayıldığı qəbilələrdən meydana gələn Ərəbistanda siyasi bir quruluş,
ictimai bir nizam da mövcud deyildi. Əlavə olaraq içgi, qumar, zina, oğurluq, zülm,
yalan və əxlaqsızlıq adına nə varsa mümkün olduğu qədər yayılmışdı. Zülmə, güclünün
gücsüzə qarşı istifadə etdiyi ən amansız və tük ürpətici bir vasitə olaraq baş vurulur;
qadın, əldəki bəsit bir mal kimi alınıb satılırdı. Bir qismi də, qız uşaqlarının doğulmasını
bir fəlakət və üz qarası sayardılar. Bu qorxunc anlayış o dərəcəyə çıxmışdı ki, kiçik qız
uşaqlarını qumlar üstündə qazdıqları çuxurlara diri diri yatırdıb; “Ata can! Ata can!”
deyərək boyunlarına sarılmalarına və acı acı fəryad etməklərinə əsla qulaq asmadan,
üstlərini torpaqla örtərək ölümə tərk edirdilər. Bu davranışlarından ötrü vicdanları əsla
sızıldamır, hətta bunu bir qəhrəmanlıq sayardılar. Nəticə etibarıyla o zamanın insanları
arasında şəfqət, mərhəmət, yaxşılıq və ədalət kimi gözəl xislətlər yox olamaq üzərəydi.
Ancaq bu dövrdə Ərəblər arasında diqqətə dəyər bir xüsus vardı. O da
ədəbiyyat, bəlağət və fəsahətin dəyər qazanıb zirvəyə çıxmasıydı. Şairə və şe’rə çox
əhəmiyyət verir, bunu böyük bir iftixar vəsiləsi sayardılar. Güclü bir şair həm özü, həm
də qəbiləsi üçün etibar qazanırdı. Müəyyən zamanlarda panayırlar qurulur. Şe’r və
xitabət yarışları təşkil edilirdi. Birinci olanların şe’rləri vəya xitabətləri Kə’bə
divarından asılardı. Cahiliyyə dövründəki Kə’bə divarından asılan ən məşhur yeddi
şe’rə “əl-Müəlləqatus-Səb’a” yəni, “Yeddi Asqı” deyilirdi.

22


o zaman Ərəbistanda insanlar inanc cəhətindən də bölük bölük idi. Bir qismi
tamamiylə inancsız və dünya həyatından başqa bir şey qəbul etmir, bir qismi isə Allah
Təalaya və axirət gününə inanır, aneaq insanlardan bir Peyğəmbərin gələeəyini qəbul
etmirdi. Digər bir qismi də, Allah Təalaya inanır, axirətə inanmırdı. Digər böyük bir
qismi də, Allah Təalaya şərİk qoşub, bütlərə sitayiş edirdilər. Müşriklərin hər birinin
evində büt vardı.
Bütün bunlardan başqa. Həzrəti İbrahimin bildirdiyi dinə inanan və “Həniflər”
deyilən kəslər də vardı. Bunlar Allah Təalaya inanır və bütlərdən uzaq gəzərdilər.
Cənabi Peyğəmbərimizin atası Abdullah, babası Əbdülmüttəlib, anası və bəziləri bu
dinə inanırdılar.
Həniflərdən başqa bütün qruplar batil yolda olub, böyük bir zülmət və qaranlıq
içində idilər.
Nuri aləmsən bu gün həm dəxi məhbubi Xuda,
Eyləmə aşiqlərin bir ləhzə qapından cüda
Getməsin nami şərifin bu dilimdən dəm bə dəm
Dərdli könlümə dəvadır can bulur ondan səfa
Umaram hər bir adın başqa şəfaət eyləyə
Əhmədi Mahmud, Əbül Qasım Məhəmməd
Mustafa
Çünkü deyildi ona “Vəş-Şəms” dəxi “Vəd-Dua”
Ruyuna alnına möhrü mahı bənzətsəm nola
Bu libasi hay huyu təntənə nədir dila
Əyninə xələt yetərkən bir palaz bir əba
Cürmü üsyanım bir birundur gərçi həddən
sərvəra
Sən şəfaət kamsan gəldim sənə şəfqət uma

23


Bu Muhibbi tövbə eylər, tövbəsin eylə qəbul
Fitnəyi şeytandan saxla onu ya Rəbbəna
Qanuni
Sultan Süleyman(Muhibbi)


DÜNYAYA TƏŞRİFİ (ANADAN OLMASI)

Aləm elə qaralmış və ətrafı zülmət o şəkildə əhatə etmişdi ki, insanlar hər
şeyin yaradıeısı olan Allah Təalaya iman və ibadət etməyi tərk etmişdilər.
Azdıqlarından kainatda baş verən hadisələrə və Cənabi Haqqın yaratdığı əşyaya,
xüsusiylə əlləriylə yonduqları daşdan və taxtadan bütlərə “ilah” deyə sitayiş edirdilər.
Aləm hüzünlü, məxluqlar hüzünlü, könüllər də hüzünlü idi və üzlər gülməyi
unutmuşdu. Allah Təalanın digər məxluqlardan üstün olaraq yaratdığı insanların.
Cəhənnəmdən xilas olmaqlarına səbəb olaeaq bir qəhrəman lazım idi. Bələ ki, onun
doğulmasına da çox az zaman qalmışdı. Aləm, Adəm əleyhissalamdan bu günə qədər,
pak alınlardan pak alınlara keçərək gələn nurun sahibini qarşılamaq üçün hazırlanırdı.
İnsanlara və einlərə əbədi səadəti göstərəeək tayı bərabəri olmayan İnsan gəlirdi! Şəfqət
və mərhəmət mənbəyi. Rəbbinin əxlaqı ilə əxlaqlandırılmış yüksək insan gəlirdi!
Məqami mahmud sahibi, şəfaətçilərin baş taeı gəlirdi! Kainatın müəllimi,
məxluqların özü, insanların ağası gəlirdi! Məhşər gününün imdada yetişəni,
peyğəmbərlərin soltanı gəlirdi! Allah Təalanın Həbibi, sevgilisi, onun hörmətinə
yaradıldığımız, aləmlərə rəhmət olan sevgili Peyğəmbərimiz gəlirdi! (Səllallahu əleyhi
və səlləm).
Bu gələn ilmi lədun soltanıdır,
Bu gələn tövhidi irfan kamdır.
Bu gələn eşqinə dövr eylər fələk,
Üzünə müştaq durur insü mələk.
Yeddi qat yer, yeddi qat göy, qısaea aləm böyük bir hörmət və sevine içində
Seyyidül-Mürsəbn, Xatəmül-Ənbiya, Həbibi Xuda olan sahibini gözləməkdə idi. Bütün
məxluqat hal dili ilə; “Xoş gəldin ya Rəsulallah!” demək üçün hazırlanmışdı. Hierətdən
53 il əvvəl Fil hadisəsindən təxminən İki ay sonra, Rəbiüləvvəl ayının on İkinei günü.
Bazar ertəsi geeəsi səhərə yaxın Məkkənin Haşım oğulları məhəlləsində. Səfa təpəsi
yaxınlığında bir evdə həsrətlə gözlənilən, Allah Təalanın nuru Məhəmməd Mustafa

25


(Səllallahu əleyhi və səlləm) doğuldu. Onun təşrifi ilə aləm təzədən həyata döndü.
Qaranlıqlar birdən “Nur” ilə aydınlandı.'^

Bu gecə ol gecədir kim, ol şərif,
Rəhmətən lil aləmindir Mustafa,
Nur ilə aləmləri eylər lətif
Həm şəfiül-müznibindir Mustafa.
Bu gecə dünyanı ol Cənnət qılar.
Doğuldu ol səadətdə ol Soltani Din
Bu gecə əşyaya Haqq rəhmət qılar.
Nura qərq oldu səmavati zəmin.
Bu gecə şadan olur ərbabi dil.
Yaradılmış cümlə oldu şamdan
Bu gecəyə can verir əshabi dil.
Qəm gedib aləm yenidən buldu can.
“Mədaricün-Nübüvvə” kitabında buyuruldu ki;
“Şərəfiərin ən ucasına layiq olan anaların ən bəxtiyarı Həzrəti Aminə,
hamiləliyini belə nəql edir; “O sərvərə hamilə olduğum günlərdə, heç acı və əziyyət
görmədim. Hamilə olduğumu hiss etməzdim. Ancaq altı aydan sonra bir gün yarı
yuxulu İkən bir kimsə mənə; “Sənin hamilə qaldığın kimdir bilirsən?” dedi. “Bilmirəm”
cavabını verincə; “Bilmiş ol ki, Peyğəmbərlərin sonuncusuna hamilə qalmısan!”
xəbərini verdi. Doğum vaxtı yaxınlaşınca, o kimsə təkrar gəldi, dedi ki, “Ey Aminə!
Uşaq doğulunca adını Məhəmməd qoy. “Başqa bir rəvayətdə də; “Ey Aminə! Uşaq
doğulunca adını Əhməd qoy” şəklində bildirilmişdir”.
Həzrəti Aminə anamız doğum anını da belə nəql edb;
** İbn Sə’d, 9t-Təbəqat, I, 100-103.

26


“Doğum anı gəldiyində heybətli bir səs eşitdim. Qorxmağa başladım. Sonra ağ
bir quş gördüm, gəlib qanadı ilə məni tumarladı. Qorxu və bürküdən bir iz qalmadı. O
anda susadım, sanki hərarətdən yanırdım. Yanımda süd kimi ağ bir kasa şərbət gördüm.
O şərbəti içməyim üçün mənə verdilər. Şərbətdən içdim, şirin və sərin idi. Artıq
susuzluğum qalmamışdı. Sonra böyük bir nur gördüm, evim o qədər nurlandı ki, O
nurdan başqa bb şey görmürdüm.
O əsnada ətrafıma dolanıb, mənə qulluq edən bir çox xanım gördüm. Boyları
uzun, üzləri günəş kimi parıldayırdı. Bunlar Əbdü Mənaf qəbiləsinin qızlarının oxşarları
idilər. Bunların birdən birə ortaya çıxmalarından heyrətə düşdüm. Onlardan biri dedi ki;
“Mən Fironun xanımı Asiyəyəm! Digəri də; “Mən də Məryəm binti İmranam. Bunlar da
Cənnət huriləridir” dedi.
Yenə 0 əsnada ağ, uzun və göydən yerə qədər uzanmış ipək bb parça gördüm.
“Onu insanların gözündən qoruyun” dedilər. O anda bb dəstə quş peyda oldu. Ağızları
zümrüddən, qanadları yaqutdandır. Qorxudan tərləmişdim, düşən tər dameılarmdan
müşk qoxusu yayılırdı. O halda İkən gözümdən pərdəni qaldırdılar. Bütün yer üzünü
şərqdən qərbə qədər gördüm. Ətrafımı mələklər əhatə etmişdi.
Məhəmməd əleyhissalam doğulunea, mübarək başını səedəyə qoydu, şəhadət
barmağını qaldırdı. Sonra göydən, onu bürüyən ağ bb bulud parçası endi. Bb səs
eşitdim; “Onu məğribdən məşriqə qədər hər yerdə gəzdbin. Gəzdbin ki, eümlə aləm
Onu adıyla, eismiylə və sifəti ilə görsünlər. Onun adının Mahi olduğunu, yəni Allah
Təala, Onunla şbkin izlərini yox etdiyini bilsinlər” deybdi. O bulud da gözdən qeyb
oldu və Məhəmmədi (səllallahu əleyhi və səlləm) bir ağ yun parça içində bükülü
gördüm. Yenə o əsnada üzləri günəş kimi parıldayan üç nəfər gəldi. Bbinin əlində
gümüşdən bb kuzə, bbinin əlində zümrüddən bir ləyən, bbinin əlində də ipək vardı.
Kuzədən sanki müşk dameılayırdı. Mübarək oğlumu ləyənin içinə qoydular. Mübarək
başını və ayağını yuyub, ipəyə bükdülər. Sonra mübarək başına gözəl qoxular sürdülər,
mübarək gözlərinə sürmə çəkdilər və gözdən itdilər”.

Endilər göydən mələklər səf səf.
Biri Məryəm Xatun idi aşikar,
Kə ’bə kimi qüdüar evimi tavaf

27


Birisi həm hurilərdən bir nigar.
Gəldi hurilər bölük bölük bugur,
Gəldilər lütf ilə ol üç mahi cəbin,
Üzləri nurundan evim doldu nur.
Verdilər mənə salam ol dəm həmin.
Həm hava üzrə döşəndi bir döşək,
Çevrə yanıma gəlib oturdular,
Adı Sündüs döşəyən adı mələk.
Mustafayı birbirinə muştular.
Çün göründü mənə bu işlər ayan.
Dedilər oğlun kimi heç bir oğul.
Heyrət içrə qalmış idim mən həman.
Yaradılalı cahan gəlmiş deyil.
Yarılıb divar çıxdı nagahan.
Bu sənin oğlun kimi qədri kəmal.
Üç belə huri mənə oldu ayan.
Bir anaya verməmişdir ol Cəmil.
Bəziləri der ki, ol üç dilbərin.
Ulu dövlət buldun ey dildarə sən,
Asiyəydi biri ol mahi peykərin.
Doğacaqdır səndən ol xülqi həsən.
Cümlə zərratı cahan edib nida,
Mərhaba ey asi ümmət məlcəyi,
Çağrışaraq dedilər kim mərhaba.
Mərhaba ey çarəsizlər məlcəyi.

28


Mərhaba ey Ali Soltan mərhaba,
Mərhaba ey cani baqi mərhaba,
Mərhaba ey Kam irfan mərhaba.
Mərhaba üşşaqi saqi mərhaba.
Mərhaba ey sirri Furqan mərhaba,
Mərhaba ey qürrətül-ayni Xəlil,
Mərhaba ey dərdə dərman mərhaba.
Mərhaba ey xasi məhbubi Cəlil.
Mərhaba ey Bülbüli baği cəmal,
Mərhaba ey rəhmətən lil-aləmin,
Mərhaba ey aşinayi Zül-Cəlal.
Mərhaba sənsən şəjiul-muznibin.
Mərhaba ey mahi xurşudi Xuda,
Mərhaba ey padişahi du cahan,
Mərhaba ey Haqdan olmayan cüda.
Sənin üçün oldu kövn ilə məkan

Məhəmməd əleyhissalam doğulduğu əsnada, Həzrəti Aminə anamızın yanında
Əbdürrəhman İbn Əvfin anası Şəfa xatun, Osman ibn Əbul-Asın anası Fatimə xatun və
Peyğəmbərimizin xalası Safiyyə xatun vardı. Bunlar da gördükləri nuru və digər
hadisələri xəbər verdilər.
Şəfa xatun belə nəql edir ki; “Mən o geeə Aminənin yanında köməkçi olaraq
dayanmışdım. Məhəmməd əleyhissalamın doğular doğulmaz dua və niyaz etdiyini
eşitdim. Qeybdən; “Yərhəmukə Rəbbukə” deyə səs gəldi. Sonra bb nur çıxıb o qədər
işıq verdi ki, şərqdən qərbə qədər hər yer göründü..
Bundan başqa bb çox hadisənin şahidi olan Şəfa xatun; “Nə vaxt ki, ona
peyğəmbərliyi xəbər verildi, heç tərəddüd etmədən ilk iman edənlərdən biri də mən
oldum” demişdi.

29


Safıyyə xatun da belə nəql etmişdir;
“Məhəmməd əleyhissalam doğulduğu əsnada hər tərəfi bir nur bürüdü.
Doğular doğulmaz səedə etdi, mübarək başını qaldırıb səlis bir dil ilə; “La ilahə illəllah,
inni rəsulullah” dedi. Onu yuyundurmaq istədiyimdə, “biz onu yuyunmuş olaraq
göndərdik” deyildi. Göbəyi kəsilmiş və sünnət edilmiş olaraq görüldü. Doğular
doğulmaz səedə etdi. O əsnada alçaq səslə bəzi şeylər deyirdi, qulağımı mübarək ağzına
yaxınlaşdırdım “Ümməti, Ümməti!”(Ümmətim, ümmətim) deyirdi”.
Sevgili Peyğəmbərimiz doğulduğu vaxt babası Əbdülmüttəlib, Kə’bəyi
şərifənin yanında Allah Təalaya yalvarıb dua edirdi. Bu zaman müjdə verdilər.
Məhəmməd əleyhissalamın doğulduğu gündə bir çox hadisələr görən Əbdülmüttəlib bu
müjdəyə çox sevinib; “Bu oğlumun şanı, şərəfi çox uca olacaqdır” dedi.'^

Belə Beytullaha qarşı ol Rəsul,
Der ki, ey Mövla üzüm tutdum sənə.
Yüz yerə sürmüş və səcdə qılmış ol.
Ya ilahi ümmətim vergil mənə.
Səcdədə başı dili təhmid edər.
Haqqa bağlayıb könüldən himməti.
Həm gətirmiş barmağın tövhid edər.
Der idi kim Ümməti va Ümməti.

Əbdülmüttəlib belə böyük bir sevinci qeyd etmək üçün, doğumun yeddinci
günündə Məkkə xalqına üç gün ziyafət verdi. Ayrıca, şəhərin hər məhəlləsində dəvələr
kəsərək, insan və heyvanların istifadəsinə verdi. Ziyafət vaxtı uşağa nə ad verdin
deyənlərə; “MƏHƏMMƏD” (səllallahu əleyhi və səlləm) adını verdim” dedi. Nə üçün
atalarından birinin adını vermədin deyənlərə isə; “Allah Təalanın və insanların Onu
mədh etmələrini, tərifləmələrini istədiyim üçün” cavabını verdi. Başqa bir rəvayətdə də
“Məhəmməd” adını qoyanın Aminə xatun olduğu ifadə edilmişdir.

ibn Sə’d, ət-Təbəqat, I, 103.

30


Ey camalı gün üzü bədri munir,
Çünkü nurun rövşən etdi aləmi.
Ey qamu düşmüşlərə sən dəstəgir.
Gül camalın Gülşən etdi aləmi.
Ey könüllər dərdinin dərmanı sən,
Oldu zail zülməti cəhdi dalal.
Ey yaradılmışların soltanı sən.
Buldu baği mərifət aynı kəmal.
Sənsən ol Soltanı cümlə ənbiya,
Ya Elabiballah bizə imdad qıl.
Nuri çəşmi övliya vu asfiya.
Son nəfəs didarın ilə şad qıl.
Ey risalət taxtının sən xatəmi,
SÜLEYMAN ÇƏLƏBİ
Ey nübüvvət möhrünün sən xatəmi.

Doğulduğu gecə görülənlər
Rəsuli Əkrəm (səllallahu əleyhi və səlləm), doğulmadan əvvəl və doğulduğu
əsnada; Onun dünyaya təşrif etməsinə əlamət olaraq bir çox hadisə məydana gəlmişdi.
O zamanın məşhur kimsələri, hələ Cənabi Peyğəmbərimiz doğulmadan əvvəl röyalar
görmüşdülər. Röyalarını kahinlərə və dövrün məşhur alimlərinə təbir etdirdiklərində,
bunların Məhəmməd əleyhissalamın gələeəyini söyləmişdilər. Sevgili Peyğəmbərimizin
babası Əbdülmüttəlib belə nəql edir;
“Bir dəfə yuxuya getmişdim. Gördüyüm röyadan böyük bir qorxuyla ayıldım.
Dərhal bir kahinin yanına gedib, deyib təbir etdirmək istədim. Yanına getdiyimdə
üzümə baxıb; “Ey Qüreyşin rəisi! Sənə nə oldu? Üzündə tamamiylə başqa bir hal
görünür. Yoxsa səni bu hala gətbən əhəmiyyətli bir hadisə var?” dedi. “Belə, hələ heç
kimsəyə demədiyim dəhşətli bir röya gördüm” dedikdən sonra, yanında oturub
söyləməyə başladım.
“Bu gecə röyamda çox böyük bb ağac vardı. Bir ucu səmaya yüksəldilmiş,
budaqları şərqə və qərbə uzanmışdı. O ağacdan elə bir nur saçılırdı ki, günəş yanında
çox zəif qalırdı. Bəzən görünür, bəzən də gözdən itbdi. İnsanlar ona tərəf dönmüşdü.
Hər an nuru artırdı.

31



Qüreyş qəbiləsindən bəziləri o ağacın budaqlarından yapışır, digər bir qismi də
ağacı kəsməyə çalışırdı. Bir gənc də onu kəsmək istəyənlərə mane olurdu. Çox gözəl bir
üzü vardı və mən indiyə qədər elə bir üz görmədim. Ayrıca, bədənindən ətrafa xoş
qoxular yayılırdı. Ağacın bir budağını tutmaq üçün əlimi uzatdım, ancaq tuta bilmədim”
dedim. Röyamı bitirincə, kahinin üzü dəyişdi. Bənizi saraldı. Sonra; “Ondan sənin
nəsibin yoxdur!” deməyi üzərinə; “Kimin nəsibi var?” deyə sordum. “O ağacın
budağından yapışanların” dedi və davam edərək; “Sənin sülhündən bir peyğəmbər
gələcək, hər tərəfə sahib olacaq, insanlar Onun dininə girəcəklər” dedi. Sonra yanımda
olan oğlum Əbu Talibə üzünü tutaraq; “Bu, hər halda Onun əmisi olacaq” dedi. Əbu
Talib bu hadisəni Cənabi Peyğəmbərimizə peyğəmbərliyi xəbər verilincə, nəql etmiş və;
“Bax 0 ağac Əbul-Qasım, əl-Əmin Məhəmməd əleyhissalamdır” demişdi.
Sevgili Peyğəmbərimiz Məhəmməd əleyhissalamın dünyaya gəldiyi gecə bir
ulduz göründü. Bunu görən yəhudi alimləri. Məhəmməd əleyhissalamın doğulduğunu
anlamışdılar. Əshabi kiramdan Hassan ibn Sabit nəql edir;
“Mən səkkiz yaşında idim. Səhər vaxtı bir yəhudi; Ey yəhudilər!” deyə
qışqıraraq qaçırdı. Yəhudilər; “Nə var, bu qışqmq nə üçündür?” deyərək yanına
toplaşınca o; “Xəbərniz olsun. Əhmədin ulduzu bu gecə doğuldu! Əhməd bu gecə
dünyaya gəldi...” deyə cavab verdi.
Rəsuli Əkrəmin doğulduğu gecə Kə’bədəki bütlərin hamısı üzü üstünə yerə
yıxıldı. Ürvə ibn Zübeyir rəvayət edir; “Qüreyşdən bir camaatın bir bütü vardı. İldə bir
dəfə onu tavaf edər, dəvələr kəsib şərab içərdilər. Yenə elə bir gün, bütün yanına
gəldiklərində, onu üzü üstə yerə yıxılmış gördülər. Qaldırdılar, yenə yıxıldı. Bu hal üç
dəfə təkrar olundu. Bunun üzərinə ətrafına yaxşı dəstək verib tikəltdikləri əsnada, belə
bir səs eşidildi; “Bir kimsə doğuldu, yer üzündə hər yer hərəkətə gəldi. Nə qədər büt
varsa hamısı yıxıldı. Kralların qorxudan qəlbləri titrədi!” Bu hadisə tam Məhəmməd
əleyhissalamın doğulduğu gecəyə rast gəlirdi.
Mədayin şəhərindəki İran Kisrasının sarayının on dörd qülləsi(bürcü) yıxıldı.
O gecə gurultuyla və dəhşətlə oyanan Kisra və xalqı; yenə özlərindən bəzi öndə
gələnlərin gördükləri qorxunc röyaları təbir etdirdiklərində, bunun böyük bir şeyə
əlamət olduğunu anlamışdılar.

32



Yenə 0 gecə, Məcusi, yəni atəşə sitayiş edənlərin min ildən bəri yanmaqda
olan nəhəng od yığınları anidən söndü. Atəşin söndüyü tarixi həsabladılar, Kisranın
sarayında bürclərin yıxıldığı gecəyə rast gəlirdi.
O zaman müqəddəs sayılan Savə gölünün də o gecə bir anda suyu çəkilib
qurumuşdu.
Şam tərəfində min ildən bəri suyu axmayan və qurumuş olan Səmavə çayı
vadisi, 0 gecədə dolub daşaraq axmağa başladı.
Məhəmməd əleyhissalamın doğulduğu gecədən etibarən, şeytan və cinlər artıq
Qüreyş kahinlərinə hadisədən xəbər verə bilmədi. Kəhanət sona erdi...
Həbibi Əkrəm doğulduğu gecə və daha sonra, o zamana qədər görülməmiş bu
hadisələrdən başqa, bir çox hadisələr məydana gəldi. Bütün bunlar son peyğəmbər
Məhəmməd əleyhissalamın doğulduğuna işarətdi.^°
Mövlud gecəsi
Cənabi Peyğəmbərimizin (səllallahu əleyhi və səlləm) doğulduğu gecəyə
Mövlud Gecəsi deyilir. Mövlud, doğum vaxtı deməkdir. Qədir gecəsindən sonra ən
qiymətli gecədir və bu gecədə sevgili Peyğəmbərimizin doğulduğu üçün sevinənlər əfv
olunur. Bu gecə Cənabi Peyğəmbərimizin doğulduğu əsnada görülən halları, möcüzələri
oxumaq, dinləmək, öyrənmək çox savabdır. Sevgili Peyğəmbərimiz özü də nəql edərdi.
Əshabi kiram da bu gecə bir yerə toplanar, o günü yad edər, oxuyar və nəql
edərdilər. Dünyanın hər tərəfindəki müsəlmanlar hər il bu gecəni Mövlud Qəndili olaraq
qeyd etməkdədirlər. Hər yerdə Mövlud qəsidələri oxunaraq Kainatın soltanı
xatırlanmaqdadır.
Hər peyğəmbərin ümməti, öz peyğəmbərinin doğum gününü bayram etmişdir.
Bu gün də, müsəlmanların bayramı olub, sevinc günüdür.
Süd anaya verilməsi
Aminə anamız nurlu balasını qucağına aldığında, həyat yoldaşı Həzrəti