Tatararrow-right-bold-outlineKazakh Learn Tatar

“тел” on Tatar-Kazakh dictionary

tel
тел (Cyrillic)
Yomrı ikmäk uylap-nitep tormagan, tölkeneñ tel östenä sikergän
message-reply
Literature Examples
News Examples
favicon
Add meaning, image or audio
Tatararrow-right-bold-outlineTatar open-in-new
I.
1. Умырткалыларда авыз куышлыгында тəм тату һəм азык чəйнəргə ярдəм
итү өчен, кешелəрдə сөйлəү өчен дə хезмəт итə торган орган 2. күч. Җəмгыятьтə
кешелəргə үзара аңлашу, аралашу өчен хезмəт итə, фикерлəү нəтиҗəлəрен
беркетеп бара торган һəм гадəттə һəр халыкта үзгə, үзенчə булган сүзлəр һəм
грамматик чаралар системасы. Шундый системаның халыкның аерым
төркемнəренə, аерым профессия кешелəренə яки аерым фəн өчен хас булган
үзенчəлекле варианты [врачлар теле]. Мəктəптə өйрəнү предметы. күч. Билгеле
бер кəефкə, хискə, рухи халəткə һ. б. туры килə торган сүзлəр, тəгъбирлəр яки
аңлашу чаралары [ялагайлану теле] 3. Сүз сəнгатендə тəгъбирлəү һəм тасвирлау
чаралары системасы 4. күч. Сөйлəү, тəгъбирлəү куəсе. Сөйлəү, сүз əйтү.
Сөйлəүче, сөйлəгəн кеше 5. күч. Фəн һəм сəнгатьнең нин. б. бер тəгъбирлəү
системасы, чаралары тур.
6. күч. Əлəклəү; гаеплəү 7. күч. Сугышта дошман
серлəрен, дошман як əхвəлен сөйлəтеп белү өчен кулга төшерелгəн əсир
8. күч. Асылынып торган тасма (тəлгəш, чук) тур. Туктаусыз хəрəкəт итеп торган
берəр массаның аерымланып чыккан өлеше [ялкын теллəре] 9. [сəгать теле]
[капкын теле][кыңгырау теле] 10. күч. Ук сыман очлы деталь, стрелка [кармак
теле] 11. [гармун теле][кубыз теле] 12. күч. Сөйлəнгəн формада [күңелендə дə,
телендə дə] 13. ТЕЛДƏН -Язма сөйлəмгə каршы куелуны белдерə; сөйлəп, əйтеп.
ТЕЛ АГЫ, ТЕЛ АКЛАУ, СОРИОЗ -Башлыча бəбилəргə хас авыру - тел өстен һəм
авыз куышлыгын ак төскə кертə торган бер микроскопик гөмбə үрчеме. ТЕЛ
ТӨБЕ -Сүзнең төпке мəгънəсе II. ТЕЛ -Мəҗүси дога, ырым догачы [елан теле]
[кан теле - кан акканда укыла]
message-reply
Tatararrow-right-bold-outlineRussian open-in-new
I сущ.
1)
а) анат. язык (человека и животных) || языковой; -язычный
тел очы — кончик языка
айры тел — раздвоенный язык (змей)
арткы тел авазлары — заднеязычные звуки
тел дигән арыслан теш дигән текмә артында торсын — (посл.) скрипи зубами, но терпи - не проговорись (букв. лев, называемый языком, должен находиться за частоколом, называемым зубами)
сыерның сөте җиленендә түгел, телендә — (посл.) молоко коровы не в вымени, а на языке (т. е. больше кормов - больше молока)
б) язык, язычок, выступ в форме языка
ялкын телләре — языки пламени
шәл теле — выступ волнистого края шали
2)
а) в разн. знач. язык, речь || языковой, речевой
гарәп теле — арабский язык
рус теле — русский язык
чит тел — иностранный язык
тел культурасы — культура языка
язма тел — письменный язык
дуслык теле — язык дружбы
тел чаралары — языковые средства
теле татлы, күңеле таплы — (погов.) речь его сладка, а душа гадка
б) перен. о системах выражения, изображения язык
сызым - техника теле — чертѐж - это язык техники
музыка теле белән әйтү — высказать языком музыки
3) язык, язычок, язычки (щеколды, колокола, колокольчика, ботинка и т. п.)
4) маятник (настенных часов)
5) стрелка весов
үлчәү теле бер генә — (посл.) стрелка весов только одна (правда всегда однозначна)
6) клавиша, планка (гармони, баяна)
тальян гармунның телләре көмеш микән, җиз микән? — (песня) серебряные ли, латунные ли клавиши у тальянки?
7) пищик (внутри гармони, баяна и т.п)
8) язычок, зазубрина (крючка)
9) бородка (ключа)
10) перен. донос, ябеда, сплетня, кляуза
кеше өстеннән тел әйтү — кляузничать (букв. высказать кляузу) о другом человеке
11) перен. язык (человек из лагеря противника, используемый для получения информации)
разведчиклар тел алып кайттылар — разведчики привели языка
12) в ф. исх. п. телдән, теленнән устно || устный
телдән әйтү — высказать устно
телдән җавап — устный ответ
13) в ф. направит. п. телгә языком, на словах
телгә батыр, эшкә факыр — (посл.) языком трепать мастер, а на деле слаб

- тел агы
- тел аклавы
- тел аклыгы
- тел гыйлеме
- тел белеме
- тел тартыгы
- тел шартлау
- тел чыртлау
••
тел аерылу — говорить на разных языках (не понимать друг друга по причине разности целей, понимания вещей и т. п.)
тел белән әйткесез — невыразимый словами
тел белән тегермән кору (тарттыру) — говорить (обещать) много, но ничего не делать; молоть языком; трепаться
тел белән телү (тетү) — бичевать словом; жечь глаголом
тел беркетү — договориться, заключить союз (в тайне или в стороне от кого-л.); см. тж. сүз беркетү
тел бирәне — груб. болтун, говорун (который не может остановиться)
теле (телләре) бәйле (баглы) — не может, не имеет права говорить
тел кашу — чесать язык (языком); говорить не к месту
тел күтәрмәү — воздерживаться/воздержаться от лишних слов (по тактическим соображениям)
тел күтәрелү — см. тел бару
тел озайту — распускать/распустить язык (осуждая начальство); пускать, распространять слухи, неугодные вышестоящим
тел саклау — умалчивать/умолчать, промолчать из уважения (к старшим)
тел сөяксез — язык-то без костей
тел тибрәнү — захотеть сказать; чуть не сказать
тел тибрәтү (тибрәндерү) — (спокойно, ласково) (что-то) промолвить
тел тидерерлек түгел — не к чему придраться; ни сучка, ни задоринки; комар носа не подточит
тел тию — приходиться/прийтись, задевать/задеть (обвинять)
тел тиярлек түгел — см. тж. тел тигесез
тел тотлыгу — см. тотлыгу
тел туздыру — болтать зря; трепать языком
тел уйнату — играть словами, заигрывать на словах
тел чарлау — острить, зубоскалить; точить лясы
тел чишелү — разговориться; становиться/стать разговорчивым; расколоться
тел чишү — открывать/открыть секреты; разглашать тайну; доверять душу (мысли)
тел чылату — немного попить (необязательно хмельное)
тел шомарту (таптау, юкарту) — молоть чушь; точить лясы
тел язу — выдавать/выдать секрет (под нажимом или невольно)
телгә алынган (алынмыш) — упомянутый
телгә беткән — бойкий || боек на язык
телгә йозак салу — запрещать/запретить говорить
телгә килешү — см. телгә килү 3)
телгә оста (чая, үткен, шәп) — бойкий || боек на язык, речистый
телдән-телгә — из уст в уста (о распространении легенд, слухов, новостей и т. п.)
телдән төшмәү — быть у всех на устах
телдән төшү — перестать упоминаться, вспоминаться; забываться (о человеке)
телдән ычкыну — срываться/сорваться с языка
теле татлы (баллы) — сладкоречивый || сладкоречив
теле тезенә җитә — мастер на злые слова, речи
теле чарланган (шомарган) — навострился говорить; язык неплохо подвешен
теле юка — речист и сладкоречив
телен кыскарту — в разн. знач. укоротить язык, заставить замолчать
телен чыгарып — изо всех сил, высунув язык
теленә (телеңә) салыну (салышу) — заводить/завести спор, перебранку, см. тж. телләшү
теленә шайтан төкергән — его не переспоришь (букв. чѐрт плюнул ему на язык)
теленнән табу — пострадать из-за своего языка
телне (телеңне, телегезне, телен, телемне) тешләү — вдруг замолчать, сообразив, что собирался сказать (или уже сказал) лишнее
телеңне йотарсың — язык (вместе с пищей) проглотишь (такой вкусный); пальцы оближешь
телеңне сындырырсың — язык сломаешь (о выговаривании сложного слова)
телеңне тайдырма — не говори так красиво
телеңне теш артында тоту — см. телне кыска тоту
- тел ачкычы
- тел ачу
- тел әйләндерү
- тел әйләнмәү
- тел бару
- тел батырып сүз әйтү
- тел күтәреп сүз әйтү
- тел белән әйтү
- теле белән әйтү
- тел бәйләндергеч
- тел бәйләнү
- тел кагу
- тел кайтару
- тел кату
- тел көрмәкләнү
- тел көрмәлү
- тел күтәрү
- тел кычыту
- тел очы
- тел очына килү
- тел өстендә
- тел сату
- тел сүтү
- тел тегермәне
- тел тигесез
- тел тидергесез
- тел тидерү
- тел төбе
- тел яздыру
- тел яшерү
- телгә алу
- телгә алыну
- телгә керү
- телгә килү
- теле авызга сыймау
- телең авызыңа сыймау
- телең авызга сыешмау
- теле авызга сыешмау
- теле ачылу
- теле кору
- теле озын
- теле телгә йокмый
- теле чыгу
- телен аркылы тешләп
- телне аркылы тешләп
- телен ачу
- телен белү
- телен йоту
- теленең тупсасы юк
- телне тыю
- тел бистәсе
- тел кузгату
- телдән калу
- телен табу
- телне кыска тоту
II сущ.; этногр.
языческая молитва, заговор
елан теле — заговор от змей; слова, которыми заговаривают змей
тел уку — произнести заговор
чәчәк теле — заговор от оспы
message-reply
Tatararrow-right-bold-outlineEnglish open-in-new
и.; с. 1. tongue; и.; с. 2. language; Туган тел - native language; и. 3. uvula; и. 4. pendulum; Тел белгече - linguist, philologist; Тел белеме - philology
message-reply
Tatararrow-right-bold-outlineGerman open-in-new
1. anat. zunge f., 2. sprache f.; билчәнтел klatscher m.; каенана -е kaktus m.; тел ачу zu sprechen anfangen (kind); тел йоту schweigen
message-reply
Meaning of “тел” in Kazakh language – definitions, images, pronunciation, examples, synonyms, antonyms, learn more...
Request to translate if there is no definitions or definitions is not clear enough "тел"?
Ask a question if something is not clear about the word "тел".