Literature examples of 'ар' in Kyrgyz language
Alga jürdük bir orunda turbastan, Oşon üçün sıymıktuubuz ar kaçan.
Ala-Toodoy mındagı Ar bir sözdün salmagı.
Ayaldar jeteginde körüngöndün, Ar künü ar başka erkek jandaganı.
Bir azga tura kaldım jakın barıp, Karadım ar birine kıjırlanıp.
Bir adam uzun boyluu, kalgan karıp, Ar jaktan basıp keldi öñ kumsarıp.
Ötkönbüz Alpılardın ar jagına, Zambirek dem alışka çıkkan kezi Kat jazat soldat üygö, alganına: «Kut bolsun elibizdin zor jeñişi!
Eregiş bolso kıçaşkan, Ar bir oktu tüz atkan.
Алга жүрдүк бир орунда турбастан, Ошон үчүн сыймыктуубуз ар качан.
Ала-Тоодой мындагы Ар бир сөздүн салмагы.
Аялдар жетегинде көрүнгөндүн, Ар күнү ар башка эркек жандаганы.
Бир азга тура калдым жакын барып, Карадым ар бирине кыжырланып.
Бир адам узун бойлуу, калган карып, Ар жактан басып келди өң кумсарып.
Өткөнбүз Альпылардын ар жагына, Замбирек дем алышка чыккан кези Кат жазат солдат үйгө, алганына: «Кут болсун элибиздин зор жеңиши!
Эрегиш болсо кычашкан, Ар бир окту түз аткан.
Ajal kamdap adamga kuturgandı, Aluu üçün aalamdı jutungandı, Otko taştap nariste balanı da, Ar-namıstan ajırap, buzulgandı.
İşmer bolsun ar-namıstuu erge teñ, İşti süygön uulu bolsun elinin!
Ümüt, ooba, ümüt menen ar kaçan Kün çak tüştöy jarık bizdin keçebiz!
Uşunday bizdin jörölgö, Bak güldöyt ar bir örööndö.
At koygon ılayıktap ar birine, Mukam ün, ır uykaşı güldön öngön.
Almurutu ezilet Semiz koydun etindey, Ar kıl alma keziget Suluulardın betindey: Çaçıla bolup çaçılgan, Kız toyu tüşkön kezindey.
Esimde ar bir taşıñ, ar bir askañ, Esimde: tigil turgan borçuk taştan Bir irik kulaganda — bir koroo koy Büt ırgıp saga tüşkön, jayın tapkan.
Esimde ne bolgonu murun mında, Esimde ar bir kolot, ar bir jılga.
Çoñ atam uzanuuçu ar kün keçke Tee tigi kayıñ, talduu buluñunda.
Eñ birinçi kolhozdu uyuşturgan, Ortoluktun almasın kıyıştırgan, Koş çıgarıp, dıñ buzup, orok tartıp Ak kayraktın tuşumun jıyıştırgan; Moldolordun ügütün jürgüzböstön, Bay-manaptın kesirin tiygizbesten, Jerdi bölüp, kedeyge şayman berip, Aravanga birinçi çigit ekken; Kızılçaga tolturup meykin Çüydü, Appak kantka kark kılgan ar bir üydü.
Ажал камдап адамга кутурганды, Алуу үчүн ааламды жутунганды, Отко таштап наристе баланы да, Ар-намыстан ажырап, бузулганды.
Ишмер болсун ар-намыстуу эрге тең, Ишти сүйгөн уулу болсун элинин!
Үмүт, ооба, үмүт менен ар качан Күн чак түштөй жарык биздин кечебиз!
Ушундай биздин жөрөлгө, Бак гүлдөйт ар бир өрөөндө.
Ат койгон ылайыктап ар бирине, Мукам үн, ыр уйкашы гүлдөн өнгөн.
Алмуруту эзилет Семиз койдун этиндей, Ар кыл алма кезигет Сулуулардын бетиндей: Чачыла болуп чачылган, Кыз тою түшкөн кезиндей.
Эсимде ар бир ташың, ар бир аскаң, Эсимде: тигил турган борчук таштан Бир ирик кулаганда — бир короо кой Бүт ыргып сага түшкөн, жайын тапкан.
Эсимде не болгону мурун мында, Эсимде ар бир колот, ар бир жылга.
Чоң атам узануучу ар күн кечке Тээ тиги кайың, талдуу булуңунда.
Эң биринчи колхозду уюштурган, Ортолуктун алмасын кыйыштырган, Кош чыгарып, дың бузуп, орок тартып Ак кайрактын тушумун жыйыштырган; Молдолордун үгүтүн жүргүзбөстөн, Бай-манаптын кесирин тийгизбестен, Жерди бөлүп, кедейге шайман берип, Араванга биринчи чигит эккен; Кызылчага толтуруп мейкин Чүйдү, Аппак кантка карк кылган ар бир үйдү.
Kırman tolgon kızıl dan, Ar künü özün jegen nan Ak emgektin jemişi.
— Menin kabıl alganım — albaganım, Albaganım — alganım, bil ar jagın!
Ar nersenin öz ubagı bar tura, Utturabız bul çındıktı unutsak.
TAÑ KALUUNUN SEBEBİ Bütün nerse turat este: İlgeri men bala kezde Koy jayıttan maarap kelçü Ar kün tüştö, ar kün keçte.
«ARAŞANDIN» AVTORUNA Sasık tumoo degendi, Sırkoolordu ar kanday, Kol menen alıp salganday Jok kılat eken balzamın, Alkışın uktuñ kançanın.
Men ar kaçan baktım menen maktanam, Bardık nersem keptey menin başkadan.
Arabdı süy debeybiz, Begin, seni, Bolsun deybiz ar kanday iştin jönü.
Küçü, şıgı ar başkadır ar kimdin?
Kündüzdöy jarık jan-jagı, Ar kimge tiygen jardamı.
Kadırlap artık atamdan, Körömün jakşı ar kaçan.
Кырман толгон кызыл дан, Ар күнү өзүн жеген нан Ак эмгектин жемиши.
— Менин кабыл алганым — албаганым, Албаганым — алганым, бил ар жагын!
Ар нерсенин өз убагы бар тура, Уттурабыз бул чындыкты унутсак.
ТАҢ КАЛУУНУН СЕБЕБИ Бүтүн нерсе турат эсте: Илгери мен бала кезде Кой жайыттан маарап келчү Ар күн түштө, ар күн кечте.
«АРАШАНДЫН» АВТОРУНА Сасык тумоо дегенди, Сыркоолорду ар кандай, Кол менен алып салгандай Жок кылат экен бальзамын, Алкышын уктуң канчанын.
Мен ар качан бактым менен мактанам, Бардык нерсем кептей менин башкадан.
Арабды сүй дебейбиз, Бегин, сени, Болсун дейбиз ар кандай иштин жөнү.
Күчү, шыгы ар башкадыр ар кимдин?
Күндүздөй жарык жан-жагы, Ар кимге тийген жардамы.
Кадырлап артык атамдан, Көрөмүн жакшы ар качан.
Ar bir ırdın eesi konkrettüü adam, demek adabiy körkömdöö jana oydon koşumçaloo deerlik jok.
Ar bir basma tabagında 48 miñ 400 tamga bardıgı jazılganı boyunça alsak, kitep 1113200 tamgadan turat.
Z/HII 1944 Koysarı «Miñ ukkandan bir körgön» Degendey ele uluu, taza, nukura jana ıybaa mahabat jönündögü bul dastanga syujettik süröttör da ar kıl tüstö, ıkmada tartılgan.
Türlüü nasip ar adamga taratkanım.
Türlüü ınsap ar adamga taratkanım, Koldoy kör bar-bar diger koldoor bolson!
Al emi jogorkuday ar türkün uluttardı koşup burmaloogo jol bolsun, je jasalma «internatsionalizm» ideyasının ildetibi.
Ар бир ырдын ээси конкреттүү адам, демек адабий көркөмдөө жана ойдон кошумчалоо дээрлик жок.
Ар бир басма табагында 48 миң 400 тамга бардыгы жазылганы боюнча алсак, китеп 1113200 тамгадан турат.
З/ХII 1944 Койсары «Миң уккандан бир көргөн» Дегендей эле улуу, таза, нукура жана ыйбаа махабат жөнүндөгү бул дастанга сюжеттик сүрөттөр да ар кыл түстө, ыкмада тартылган.
Түрлүү насип ар адамга таратканым.
Түрлүү ынсап ар адамга таратканым, Колдой көр бар-бар дигер колдоор болсон!
Ал эми жогоркудай ар түркүн улуттарды кошуп бурмалоого жол болсун, же жасалма «интернационализм» идеясынын илдетиби.
Köz salgan joldoşuna bir okugan, Ar dayım jardam berip sabagınan.
AYaL JÖNÜNDÖ IR Bilsek da güldöy jaynaşın, Bilbeybiz ayal kayratın: Boşonboyt keçke jumuştan, Çarçabayt tike turuştan, Ar iştin tabat aylasın.
Çertmek boorun karatıp, Batırat oygo ar başka.
Atır jıt añkıp güldördön, Ar nerseni oylontot.
Ar jaktan, ayıl çetinen, Bir uksañ çıkpas esiñden, Şañk etet dobuş jagımduu.
Ak möñgünün üstündö topoz jüröt, Bir körgön jan ar künü estey turgan.
Ata jurt kaygı kaçkan Asman menen öbüşöt ar bir askañ.
Көз салган жолдошуна бир окуган, Ар дайым жардам берип сабагынан.
АЯЛ ЖӨНҮНДӨ ЫР Билсек да гүлдөй жайнашын, Билбейбиз аял кайратын: Бошонбойт кечке жумуштан, Чарчабайт тике туруштан, Ар иштин табат айласын.
Чертмек боорун каратып, Батырат ойго ар башка.
Атыр жыт аңкып гүлдөрдөн, Ар нерсени ойлонтот.
Ар жактан, айыл четинен, Бир уксаң чыкпас эсиңден, Шаңк этет добуш жагымдуу.
Ак мөңгүнүн үстүндө топоз жүрөт, Бир көргөн жан ар күнү эстей турган.
Ата журт кайгы качкан Асман менен өбүшөт ар бир аскаң.
Karaym keede oygo çumup ar kanday.
Avtobustar tañ atpastan şaşışat, Ar kün uşul — kişilerdi taşışat, Kara-Köldön, Taş-Kömürdön Kürp-Sayga Kuruuçular işke bara jatışat.
Koluñardan ar ukmuş jaralat.
Baktısın korgop kırgızdın, Ar jagında jıldızdın Joo bar dese attanam.
Ar jaktan kelgen duşmandan, Ayöosuz açköz juttardan Ala-Too jurtun korgoptur.
» Kök asman, köl şirelişip jatkanday, Körgön ar kim miñ kızıkka batkanday.
Altın katkan sandıktay büt turmanıñ, Ar kolotuñ toltura şañduu ırga!
Ar iştin aldın, artın oylop işte, Adamsıñ köödönü çoñ, moynu niçke.
BİR JAŞ AKINGA Akın ırı ar-namıstan tabılgan, Çındık üçün kılıç bolup çabılgan.
Ar bir sözün taamay tiygen ok bolsun!
Bekem bolsun ar-namısın satpagan?
Карайм кээде ойго чумуп ар кандай.
Автобустар таң атпастан шашышат, Ар күн ушул — кишилерди ташышат, Кара-Көлдөн, Таш-Көмүрдөн Күрп-Сайга Куруучулар ишке бара жатышат.
Колуңардан ар укмуш жаралат.
Бактысын коргоп кыргыздын, Ар жагында жылдыздын Жоо бар десе аттанам.
Ар жактан келген душмандан, Аёосуз ачкөз жуттардан Ала-Тоо журтун коргоптур.
» Көк асман, көл ширелишип жаткандай, Көргөн ар ким миң кызыкка баткандай.
Алтын каткан сандыктай бүт турманың, Ар колотуң толтура шаңдуу ырга!
Ар иштин алдын, артын ойлоп иште, Адамсың көөдөнү чоң, мойну ничке.
БИР ЖАШ АКЫНГА Акын ыры ар-намыстан табылган, Чындык үчүн кылыч болуп чабылган.
Ар бир сөзүн таамай тийген ок болсун!
Бекем болсун ар-намысын сатпаган?
İtiybas tuuraluu el oozunda ar türlüü ikaya sözdör köp.
Mınday suu jürgüzülgöndügü birinçide "joonun kaptap kirmegine, ekinçiden uuru karakçılardın jürmögünö ötö oorduk keltirgen; 3) Joo körbös üçün jerdin aldı menen kazıp barıp, sazdan suu alıp, fantan menen agızıp, talaanın içinen kuduktar çıgargan; 4) Sazdak jer tıgılma, batkak, ar kaysı jeri kara suunun orguştap çıkkan bulakça çabırluu, jekendüü, kamıştuu bolgonduktan joonun çabuul koyup kirgenine çoñ toskoolduk bergen; 5) Sazdak jerden çım köñ, karagan, badal, tokoyunan otun jana başka keregin algan; 6) Sazdın çöbü boz kıroogo jete kubarbastan kök boyunça turup, mal bagıp östürüügö artıkça ıylayıktuu bolgonduktan jana söz çöbü eç tügönböstön kançalık köp mal ottoso da, kaytadan ösüp turgandıgınan; 7) Sazdın jakın jerinen jer kazıp, koşo ornotup, joodon bekemdenip turuuna ılayık bolbogonduktan; 8) Sazdak jerde salmoorgo salıp, kalaaga ata turgan taştın jok bolgondugunan.
Ak Döbönü 191112-jıldarda Aksuudagı mujuktar kazıp, ar türlüü nerseler taap algan.
Итийбас тууралуу эл оозунда ар түрлүү икая сөздөр көп.
Мындай суу жүргүзүлгөндүгү биринчиде "жоонун каптап кирмегине, экинчиден ууру каракчылардын жүрмөгүнө өтө оордук келтирген; 3) Жоо көрбөс үчүн жердин алды менен казып барып, саздан суу алып, фантан менен агызып, талаанын ичинен кудуктар чыгарган; 4) Саздак жер тыгылма, баткак, ар кайсы жери кара суунун оргуштап чыккан булакча чабырлуу, жекендүү, камыштуу болгондуктан жоонун чабуул коюп киргенине чоң тоскоолдук берген; 5) Саздак жерден чым көң, караган, бадал, токоюнан отун жана башка керегин алган; 6) Саздын чөбү боз кыроого жете кубарбастан көк боюнча туруп, мал багып өстүрүүгө артыкча ыйлайыктуу болгондуктан жана сөз чөбү эч түгөнбөстөн канчалык көп мал оттосо да, кайтадан өсүп тургандыгынан; 7) Саздын жакын жеринен жер казып, кошо орнотуп, жоодон бекемденип турууна ылайык болбогондуктан; 8) Саздак жерде салмоорго салып, калаага ата турган таштын жок болгондугунан.
Ак Дөбөнү 191112-жылдарда Аксуудагы мужуктар казып, ар түрлүү нерселер таап алган.
Tört baştalmanın koşulması Jusuptun pikiri boyunça biri-birinen keskin ayırmalanat, başkaça aytkanda mınday koşulmalar sanatı (anın tüzgön baştalmalardın sandık katışı) boyunça ayırmalanıp aylana-çöyrödögü ar kıl predmet-buyumdardı jaratat.
Akıl-estin düynö taanuudagı je bolmuştu añday bilüüdögü ordu jönündö oy-jorup, ar kıl tataal kubuluştardın sırların añtarıp, babalardan okup-üyröngönün, özünün uçkul kıyalınan jaralgan asıl oylorun ortogo salıp, adam akıl-esin arttıruuga öz ülüşün koşuu akın oyçuldun biyik maksatı bolgon.
Jusup da jalpı jonunan öz ustatının oyuna koşulup, akıl es jöndömdüülük katarı ar bir adamga berilgen, birok oşol şıbagasına bütkön jöndömdüülüktü ar kim özünüñ mümkünçülügünö jaraşa paydalanaarın belgileyt.
akıl-estin eki türün belgileşip, anın biri, taktap aytkanda işker (deyatelnıy) akıl-es, sırttan kelip tübölüktüü, bardıgına birdey (universalduu) nerse katarı münözdölüp, ekinçisi, azaptuu (stradatelnıy) akıl-es, ar bir pende menen birge jaralıp, birge jok bolooru taasındalat.
Akıl-es menen adildikke negizdelgen ölkönün işi alga jılıp, eli-jurtu baktıluu turmuşta jaşayt, oşonduk- tan iygilikti közdögön ar bir ölkönün bardık kalkı, akimi — nark nasil, adep-ahlak jagınan jogorku darajada, jetkileñ boluş kerek.
Oyçul ar bir adam öz orduna turup, öz mildetin tak ötögön tögörögü töp jetekçi jönündö kıyaldanat.
Төрт башталманын кошулмасы Жусуптун пикири боюнча бири-биринен кескин айырмаланат, башкача айтканда мындай кошулмалар санаты (анын түзгөн башталмалардын сандык катышы) боюнча айырмаланып айлана-чөйрөдөгү ар кыл предмет-буюмдарды жаратат.
Акыл-эстин дүйнө таануудагы же болмушту аңдай билүүдөгү орду жөнүндө ой-жоруп, ар кыл татаал кубулуштардын сырларын аңтарып, бабалардан окуп-үйрөнгөнүн, өзүнүн учкул кыялынан жаралган асыл ойлорун ортого салып, адам акыл-эсин арттырууга өз үлүшүн кошуу акын ойчулдун бийик максаты болгон.
Жусуп да жалпы жонунан өз устатынын оюна кошулуп, акыл эс жөндөмдүүлүк катары ар бир адамга берилген, бирок ошол шыбагасына бүткөн жөндөмдүүлүктү ар ким өзүнүң мүмкүнчүлүгүнө жараша пайдаланаарын белгилейт.
акыл-эстин эки түрүн белгилешип, анын бири, тактап айтканда ишкер (деятельный) акыл-эс, сырттан келип түбөлүктүү, бардыгына бирдей (универсалдуу) нерсе катары мүнөздөлүп, экинчиси, азаптуу (страдательный) акыл-эс, ар бир пенде менен бирге жаралып, бирге жок болоору таасындалат.
Акыл-эс менен адилдикке негизделген өлкөнүн иши алга жылып, эли-журту бактылуу турмушта жашайт, ошондук- тан ийгиликти көздөгөн ар бир өлкөнүн бардык калкы, акими — нарк насил, адеп-ахлак жагынан жогорку даражада, жеткилең болуш керек.
Ойчул ар бир адам өз ордуна туруп, өз милдетин так өтөгөн төгөрөгү төп жетекчи жөнүндө кыялданат.
Bala oylonup turup: «Atam kalıstıgıñdan janba» debedi bele», dedi da: «Ar kimdiki özünö, ay körünöt közünö» degen eken.
Al uuluna «anday bol, mınday bol» dep, akıl nasaattı ar dayım köp aytuuçu eken.
Anda ortonçusu turup: — Eger menin uşunday koroo-koroo koyum bolso, özübüz sıyaktuu kedey-kembagaldarga karalaşıp, üygö meyman kelse, koy soyup, alardı ar dayım sıylap, alardan alkış alıp kana jüröt elem, — dep tilek kılat.
Ar dayım uşunday aytkan sözüñdö tur, örkönüñ össün!
«Suluu, suluu emes, süygön suluu, ar kimdin alganı özünö suluu» dep aytkın».
Oşentip bayıp alışkandan kiyin, kalaadan izdep jürüp, eñ birinçi ustalardı taap, tak padışanın üyündöy jay saldırıp, ar bir üydün eşiginin aldına: «Jakşı bolmok miñ kündö, jaman bolmok bir kündö» degen sözdü jazdırat.
Бала ойлонуп туруп: «Атам калыстыгыңдан жанба» дебеди беле», деди да: «Ар кимдики өзүнө, ай көрүнөт көзүнө» деген экен.
Ал уулуна «андай бол, мындай бол» деп, акыл насаатты ар дайым көп айтуучу экен.
Анда ортончусу туруп: — Эгер менин ушундай короо-короо коюм болсо, өзүбүз сыяктуу кедей-кембагалдарга каралашып, үйгө мейман келсе, кой союп, аларды ар дайым сыйлап, алардан алкыш алып кана жүрөт элем, — деп тилек кылат.
Ар дайым ушундай айткан сөзүңдө тур, өркөнүң өссүн!
«Сулуу, сулуу эмес, сүйгөн сулуу, ар кимдин алганы өзүнө сулуу» деп айткын».
Ошентип байып алышкандан кийин, калаадан издеп жүрүп, эң биринчи усталарды таап, так падышанын үйүндөй жай салдырып, ар бир үйдүн эшигинин алдына: «Жакшы болмок миң күндө, жаман болмок бир күндө» деген сөздү жаздырат.
Karıptırsıñ, Abıke, Köründüñ ele ar işte.
Ar kimge bir jaldıraysıñ jetimdey, Okşoşosuñ sen eç argasız şorduuga.
Kaynatkan joksuñ şorumdu, Ar kanday urmat orunduu.
OYLOSOM MEYLİ Açılgan appak gül özüñ, Ar dayım kuunak jürösüñ.
Ar dayım, meyli jaljalım, Üyüñö taalay tünösün!
Jaşırınbay, ar künü Körünüp turçu Kalbübü.
Ubagında ar nerse: Ubagında kelbese, Tilegiñdi eñsegen Ubagında berbese — Ötöt barı kayrılbay Eskerüü kalat kaygıday.
ÖZGÖRDÜÑ MINÇA Jandırıp köñül çıragın, Oyloyt ar kim ınagın.
Jigit ar kün jüz kaytalap atıñdı, Jigit senin kütsö jazgan katıñdı: Baktıluunun baktıluusu menmin dep, Burañ belim, nazdan buzbay saltıñdı.
Карыптырсың, Абыке, Көрүндүң эле ар иште.
Ар кимге бир жалдырайсың жетимдей, Окшошосуң сен эч аргасыз шордууга.
Кайнаткан жоксуң шорумду, Ар кандай урмат орундуу.
ОЙЛОСОМ МЕЙЛИ Ачылган аппак гүл өзүң, Ар дайым куунак жүрөсүң.
Ар дайым, мейли жалжалым, Үйүңө таалай түнөсүн!
Жашырынбай, ар күнү Көрүнүп турчу Калбүбү.
Убагында ар нерсе: Убагында келбесе, Тилегиңди эңсеген Убагында бербесе — Өтөт бары кайрылбай Эскерүү калат кайгыдай.
ӨЗГӨРДҮҢ МЫНЧА Жандырып көңүл чырагын, Ойлойт ар ким ынагын.
Жигит ар күн жүз кайталап атыңды, Жигит сенин күтсө жазган катыңды: Бактылуунун бактылуусу менмин деп, Бураң белим, наздан бузбай салтыңды.