“түгел” on Tatar-Scots dictionary

nicht

частица
1) отриц.
а) в постпозиции к именным частям речи, а также к причастиям и деепричастиям не, ни
ул бала түгел — он (уже) не ребёнок
берсе дә түгел — ни один из них
ул барачак түгел — он ни за что не пойдёт (не поедет)
әйбәт түгел — нехорошо
мөмкин түгел — невозможно
шәп түгел — неважно
б) в сочет. с сущ. в исх. п. не из...
куркаклардан түгел — не из трусливых
бурыч җиңелдән түгел — задача не из лёгких
2) против.
а) ни перед ..., а...
бармадык түгел, бардык — ни не ходили, а ходили
б) не ..., а...
яшьлек яшь белән түгел, йөрәк белән үлчәнә — молодость определяется не годами, а сердцем
3) усил. (иногда в препозитивном положении) не только ... но и; не только что; не токмо (что)
кеше түгел, фил дә бата монда — здесь не только человек, но и слон утонет
син түгел, мин дә курыктым — не только ты, но и я испугался
кыз мактала эш белән, түгел энҗе теш белән — (посл.) девушка славится работой, а не жемчужными зубами
4) в функ. сложного сказуемого түгел түгелен не ... оно, конечно, не ... (но ...)
зур түгел түгелен — не велико-то (оно) не велико
безнеке түгел түгелен — не наше-то (оно) не наше, (но ...)

-юкл. кис.
1. Барлык мөстəкыйль сүз төркемнəренə, исем фигыльгə, рəвеш
фигыльгə, килəчəк заман хикəя фигыльгə һəм кайбер модаль сүзлəргə өстəлеп,
шулардан аңлашылган нəрсəлəрнең юклыгын белдерə 2. Юклык формасындагы
хикəя фигыль һəм "юк" сүзе янында килеп, шулардан аңлашылган эш-
хəрəкəтнең, нəрсəнең киресен белдерə [тəртəдə дə гаеп юк түгел] 3. терк. Ике
нəрсəне бер-беренə каршы куйганда кулл. [кыз мактала эш белəн, түгел энҗе
теш белəн]. Ике нəрсəне бер-беренə каршы куйганда, икенчесенең
беренчесеннəн өстен булуын белдерер өчен "аның турында əйтеп тə торасы юк"
мəгънəсендə кулл. [кеше түгел фил дə чыдамас]