“шул” on Tatar-Arakanese dictionary

I мест. указ.
(шуның, шуңа; шуны, шуннан, шунда)
1) тот (та, то), этот (эта, это)
һаман шул бүлмәдә тора — всё (ещё) живёт в той комнате
шул мәсьәләгә игътибар кирәк — необходимо внимание той задаче
2) в сочет. с мест. "әнә", "менә" вот тот (та, то); вот этот (эта, это)
менә шул кешеләр — вот эти люди
әнә шул эш — вот та работа
3) в функ. обобщающего слова это, вот, вот это
киңәшем шул - бу дуслыкны онытма — не забудь эту дружбу - вот мой совет
төп бурычыбыз - шул планны арттырып үтәргә — перевыполнить план - вот это наша основная задача
4) мест.; нареч. (точно) так же; тот (та, то, те) же
барысы да шул — всё так же
йортлар да, урамнар да шул — и дома, и улицы те же
5) в качестве союза в составе соотносит. слов кем..., шул кто..., тот ни, нәрсә..., шул что..., тот
кем эшләми, шул ашамый — (посл.) кто не работает, тот не ест
ни теләсәң, шул бар — что хочешь, то есть (имеется); что душа желает, всё есть
II частица
1) утверд. ведь, же
ул юк шул — его ведь (же) нет
монда урман һавасы шул — здесь же лесной воздух
мин аны белмим шул — я же его не знаю
2) утверд.-усил. да
бармадым шул — да, я не пошёл
кайткан шул — да, он вернулся
бу эш җиңел түгел шул — да, это дело не лёгкое
•
- шул арада
- шул гына
- шул дәрәҗәдә
- шул җирлектә
- шул кадәр
- шул кадәрле
- шул килеш
- шул хәлдә
- шул көнгә тикле
- шул рәвешле
- шул рәвешчә
- шул сәбәпле
- шул турыда
- шул хакта
- шул ук
- шул ук вакытта
- шул уңайдан
- шул хисаптан
- шул исәптән
••
шул кирәк — так его (её, их); так и надо; по заслугам; туда и дорога
- шул көй
- шул көе
- шул көй белән

jene (-r, -s); diese (-r, -s); шул хәтле ардым wie sehr bin ich müde geworden!; шул вакытта gleichzeitig; кем эшләми, шул; ашамый wer nicht arbeitet, soll auch nicht essen.

-и.
1. Сөйлəүче һəм тыңлаучы өчен таныш булган əйбер, күренеш яки
вакыйганы күрсəтү өчен кулланыла торган алмашлык. Алда əйтелгəн фикерне
җыйнау, гомумилəштерү өчен кулланыла [анда аяк атлама - бездəн əмер шул].
Кушма җөмлəлəрдə баш җөмлəнең хəбəре булып килеп, иярчен җөмлə
тарафыннан ачыклана, тутырыла [киңəшем шул: бу дуслыкны онытма] 2. Əнə,
менə алмашлыклары янында: күзгə күренеп торган яки электəн таныш булган
əйбергə күрсəтү өчен кулланыла [əнə шуның аркасында булды] 3. кис. Үзеннəн
алда килгəн сүз белдергəн хəбəрне икърар итү, раслау өчен кулланыла: бит, ич
[ул мине кеше итəргə тырыша шул]4. рəв. Элек булганча, искечə; нəкъ үзе,
үзгəрешсез [барысы да шул, тик чистара төшкəн] 5. Ия җөмлəдəге нəрсə, ни, кем,
кайсы сүзлəре белəн мөнəсəбəткə кереп, иярчен ия җөмлəне баш җөмлəгə бəйлəү
өчен кулланыла [ни телəсəң, шул булыр]. ШУЛ АРАДА -Нин. б. эш барган
моментта. ШУЛ ШУЛ -кер. Əңгəмəдəшнең сүзен раслау, аның дөреслегенə
ышануны белдерү өчен кулл. [менə шул шул, сак булырга кирəк]