Definition of ким – Kyrgyz explanatory dictionary

Akın saltanat-mayram kündörü da, kaygı-kapaluu kündördö da çogulup turçu özünçö ele bir grajdandık ayantka aylanganday bolot, oşonduktan eger akındın ırları eldin jandüynösü menen ümüt-tilegin dañazalasa, eger akındın ırlarında Ata Meken dañktalıp, anın tarıhı bayandalsa, eger akındın ırı adamdı beşiktegi kezinen tartıp ömürünün eñ soñku kününö çeyin, al baralına tolup, iştese işke toyboy, süykümdüü körünüp, özü da süyüügö kark bolup turgan çakta da, turmuştun dalay açuutattuusun tatıp, akılı tolup, adam pendesinin tübölük ölbös küçün, maanisin jete tüşünüp turgan çakta da, kıskası ömür jolunun bardık uçurlarında koştop jürüp oltursa, anda akıl-estin közölü jana sıymıgı, ata-babalarıbızdan kelatkan bayırkı tildin joomarttıgı jana baymanası — ır jaşasın, kim bolbosun jana kaysı tilde bolbosun anı birinçi oylop tappasın, sözdün piri — tuñguç ır jaşasın, erteñki kündö düynögö kele turgan ır jaşasın.

Anın üstünö adabiyat bosogosun eç kim daroo ele uluu jazuuçu bolup attabay turgandıgın tüşünüp tursañ da, tobokelge salıp aytsak: Auezovdun ısmının ar kaçan düynölük klassikterdin katarında, tübölük ölbös-öçpös «Abay jolu» epopeyasının kıl çokusunda körüü okurman koomçulugunun köñül-kököyünö abdan siñgen.

Silerge kerek-jaragıñardı apkelip berip jatkan kim.

Al öz kişilerine: — Mınday bolgondo kazak balasına kim jalaa japsa, oşonun sözü oñ-tersine karabay ötö turganı anık bolup jatpaybı.

Bir nersege op-oñoy köngüsü kelbey, kıyşaktagan ubakıtta kazak uşunday artına jaltaktap, «kim bilet», «jurt emne deyt» degendi aytkıç bolot.

Bügün anı eç kim aytpadı.

Ar kim özünün ata-tegin bilüügö tiyiş.

Bul suramjıloolor anın kim ekendigin bildirgen kübölük katı katarı kızmat kılat.

Bul kızmat meymandardı kim teylese tamaktın ayagına çeyin oşogo jüktölöt.

Mından sırtkarı, eç kim menen jaaktaşıp uruşpasın, köp süylöp, uşak-ayıñga jakın bolbosun degen işenim menen kız kişige, kelinge jaak, til berilgen emes.

Adat boyunça dastorkongo bata kılınmayınça eç kim ordunan turup ketpeyt jana dastorkon jıynalbayt.

Azır baş aluunun mınday maanisi jogolup, dastorkondo oturgandardın içinen kim kiçüü bolso baş oşogo berilet [204: 91-b.

Jar taşka jabıştıra salıngan ekinçi üygö jetkende, toktoy kalıp eki jagın karandı, bastırmadan eç kim körünböyt, üydün üstündögü jañı mordun tübündö ton jamınıp biröö jatat.

— Bul kim.

— Közüm tirüü kezinde, üyümdögü konoguma eç kim tie albayt.

Ajımurattı konoktoym dep öz başına balee tilep alışı mümkün ekenin Sado bilçü, antkeni Şamil menen Ajımurat öç boluşkandan beri çeçen jerinin jalpı kalkına: «ölüm jazasına duuşar bolom debese, Ajımuratka eç kim sıy körsötpösün» dep jar salıngan ele.

— Menin üyümdö oturganıñda, menin kara başım aman turganda, saga eç kim kastık kıla albayt,—dedi al dagı da Ajımuratka.

— Kim bul.

Kim bilet, uşul tapta bozorgon boz beyittin janında turup, janday körgön uulunun kaysı kıyal-jorugun estep jattı boldu eken.

“7” degen san Egemen üçün kargaşaluu san bolup kalaarın anda kim oyloptur.

Bul kelindin atı kim.

“Ayılga barıp, uyumdu satsam, birok anı kim alat, ayılda dele azır akça tabış kıyın, men anı satkıça eki-üç kün ötüp ketet, akçanı şaardan izdeş kerek.

Şaarda kim bar.

Akçanı beker taap alganday bolup kubangan Azattın jonunan ter ketti,-al içinen Bekturga abdan ıraazı bolup jattı: “Özü ortogo tüşüp, akça alıp bergenine rahmat, bolboso bul çoñ şaarda meni kim taanıp,

Mında don Kihot Lamançskiydin kim bolgondugu jönündö bayandalat 2-GLAVA.

Mında belgisiz rıtsar menen anın at koşçu jygiti eköönun kim ekendigi anıktalat 40-GL AV A.

Bir emes bir neçe mtsnöt öttts, keñsege kirgen eç kim da bolgon jok.

Al kim tarabınan, kanday variantta aytılbasın, anın başkı maksatı - el-jerdin erkindigi tsçtsn tik turgan, anın tuusun ıyık saktagan öz uuldarının iş-araketin sıymık menen daña-zaloo.

Umalay toosunda ındıgında, Akıltay kim me­ nen, kayakka jana emne üçün ke­ lip kalganın bilgen jok, bile da almak emes.

Bular kim­ der.

Ooba, bul iret Akıltaydın sürötün körsötüp: «Kimde-kim uşunday Umay bala Yavltsk balanı körsö, toktoosuz bizge kabarla­ gıla.

Alar kaçan gana, bayagı kar boroşo urup adaşıp tabılbay kalganda: Bir bala kelip turguzup, kiyimin, beti-ba­ şın tazalap, jürü dep üyünö eerçitip ketkenin, ketkende da, uça turgan ka­ dimki ele kooz kilemdin üstünö oturgu­ zup alıp uçup ketkenin, al Umay bala degen bala ekendigin, anın Umay ene degen apası bar ekenin, alardın üyü tee alısta eç kim bilbegen çoñ toonun içinde kooz üydö ekenin, al kooz üyü ayıldagı çoñ atasınıkına okşoş eke­ nin, alar uçuuçu kilemge oturup alıp kooz toonu kıdırıp sayakat kılganın, beitsk Umay bala Umaİ ene ayabaİ jakşı, booruker eke­ nin, Umaİ bala eköö dos boluşkandıgın bir ukmuş «jomok» kılıp, bıdıldap aİtıp berdi.

inçi Al, adegende, toogo kaysı künü, kim­ der menen barganın suradı.

Anan döñdön ıldıy çana teep kelatkanda boroon bolup, boroon menen uçup barıp oozuna, közünö kirip jatkan kardan dem alalbay bir arçanın tübünö jatıp kal­ ganın; andan soñ eptep tursa, ızıldagan şamal kayra uçurup ketip, bir koktuga kulanıp tüşkönün; anda da oozu-murdu­ na kar kirip, dem ala albay paltosu­ na başın katıp köpkö üşüp jatkanın; «ata-apa» dep korkup ıylap, kıykır­ ganın, anın ünün eç kim ukpay koygo­ nun; karañgı kirgende da oşol boydon korkup jata bergenin; anan bir kezde biröö kelip kolunan tartıp, «tur-tur» degenin, betinin karın tazalap, toñup kalgan koldorun-buttarın uşalap, anan anı kilemge oturguzup alıs-alıs jakka beitsk Umay bala uçurup alıp ketkenin jomoktoİ kılıp uzakka aİtıp berdi.

Dem alış kündörü kim kelbesin kereeli keçke küü ugup anan ketişçü.

kg elektronduk kitepkanası jatasıñar, aksakalıñardın atı kim dep, kabar alıp, kayra atın taskaktatkan boyunça aylına ketti.

Adamdı beyişten kuup çıkkanda, ar kim özünö ılayık, münözünö ılayık iş menen alektenet.

- Kim birinçi çıgat.

Bul janrdagı orkestrdin eñ mıktısı desek, eç kim talaşpas.

Karamoldonun baybiçesi Toktobübü degen kim ele.

Jıynagan tüşümüñdün danın da akşagın da talaadan eç kim albayt, anın baarı tübölüktüü düynödö kalat.

Kim Kudaydın jolun jana teñdeşsiz egeme jol izdese, al ot sıyaktuu: sen eger ottu ıldıy karatıp tutandırsañ da anın jalını köktü karay umtulat.

Kim Kuday joluna tüşpösö, al suu sıyaktuu bolot: kançalık öydö kötörbö, al baarı bir ıldıy karap agat.

Jaratkandın kasieti jana taberikteri jönündö oy jügürt; jaratkandın özü jönündö oylonbo, asırese, jolsuz jerde joldu kim izdese, al joldon katuu adaşat.

Egerde bizdin jaratuuçubuz öz pendelerine egemdin oozu menen şariat arkıluu özün taanuuga, aga barçu joldu taanıp bilgenge kayrat berbese, eç kim jaratkandı taanuunun jolu jönündö bir da söz aytuuga taymanbas ele; antkeni egemdi kanday gana ısım menen ataba, aga kanday kasietti ıygarba, bul ısım, bul kasiet Kudaydın keremetinen jana ökümdarlıgınan emes, senin alsızdıgıñdan, jardamga muktajdıgıñdan kelip çıgat; sen Kudaydı eç kaçan özünö tatıktuu kılıp maktay albasañ, anı kantip taanıp bilmek eleñ.

Kim jaratkandın jagızdıgın maanisi boyunça taanıp bilse, al köp kudayluuluktan erkin bolot.

Anan ele baykatpastan kim özgörtüp jiberdi anı, kaçan özgörüp ketti, köñüldü kökölötkön, kanat bütürgön kasieti kayda kaçtı.

Degenim, bul kılımda kırgızdın bir önörü çıkkan “biznes” degen, börtö jügürüp tıyın öndürgöndü kesip kılgandı aytışat, soodagerçilikti böösündöy körgön köçmöndüü ata-babalardın üç uktasa tüşünö kirbegen bir önör, oşonun közün tapkandı “biznestüülör” dep koyuşat), ötkön-ketkendi kıyşaya tiktey, koldorun şımının eki çöntögünö tıgıp, arı-beri kaalgıy baskan bekerpozdor (kim jazganın, kaçan, kantip jazganın

” dep, abaltan dayınduu sözdü aytıp kim tıymak ele azır, şardana aytıp jatpagandan kiyin, jumuru baş çimiriltken çegi jok, tübü jok oy-sanaasın

Kim okuyt ele anı.

Kim bilet, Sovetter Soyuzu dagı beş-on jılı bütün turganda, erguldarıñ anı da oylop tabışmak bele balkim.

Kasımbekov Kasımbekov başı menen kuuguntuktalıp jatkan al çakta Turarga okşogondorgo kim koyuptur.