Definition of деп – Kyrgyz explanatory dictionary

Bul küç — biz demeyki turmuşta akıykat dep atap koyçu tarıhıy obektivdüülüktün dal özü.

Jogotuu kaygısına baş iyip, bügün biz özübüzgö Auezov tarıh aldında jana muundardın sotunan moyubay öttü, mına oşonusu menen dagı zobolosu kötörüldü dep ayta alabız.

Munu men jalpı adamzattın körköm kazına-döölötünö koşkon kazak elinin salımı dep esepteym.

Al gana tursun men munu bardık türk tildüü ötköndögü köçmön elderdin salımı dep esepteym.

Bul jerde Auezovdu köñülgö tuta turup mınday dep aytuu jöndüü bolor ele: orus klassikalık adabiyatı, orus sovet adabiyatı biz üçün ustattıktın jana ideyalık maksatçıldıktın tunuk başatı bolgon jana bolup jatat.

Men bayarakta köz jumgandar üçün da mezgil ötüp jatat, atı jönü urpaktardın esjadında jaşap kalgandar üçün da tarıh ulanıp jatat dep aytkanımda, alardı tek sözdün körkömdügün közdöp aytkanım jok.

Al «tıyuu» tüşünügü «ızat kıluu», «uyaluu» jana «sıyloo» degen maanilerdi bildiret dep körsötkön.

Anın ayalının kiçüü tuugandarı menen bolgon mamilesinde tıyuular orun algan emes dep körsötkön.

Atalgan emgekte avtor kırgız elinin etiketi tarabınan jol berilgen jana tıyuu salıngan ımdoojañsoolor dep bölüp, alardın ayrımdarının maanisin açıp berüügö arakettengen (misalı kol alışuu, böyrögün tayanboo, çaç jayboo, uluunun aldınan kıya ötpöö, üygö kamçı süyröp kirüü j.

Al emi tıyuu salıngan ımdoo-jañsoolordu «tabu ımdoo-jañsooloru» dep atap, alardı etiket erejelerinen jana diniy işenimden payda bolgon

Oşondon ulam kırgızdarda «ata dañkı menen kız ötöt, soodager dañkı menen böz ötöt», «kedeydin kızın körk alat, baydın kızın dañk alat» dep aytıp koyuşkan.

«Eriş buzuu» dep katuu ayıpka jıgılgan.

Men şunday ar uruu güldördön bir teste terip alıp, üygö kelatkanımda, bir añgektin içine öskön barpagay, adamdın köz joosun algan, karap ele turganday ajayıp küröñ kızıl güldüü bir tüp töö uygaktı kördüm, bizdin jerde bul ösümdüktü «tatarin» dep koyöt, çöp çapkan maalında çalgıçılar apı kanday bolbosun çappay taştap ketüügö arakettenişet, nepaam baykooston çabııp kalsa, tikeni kolgo kirbesin

Bul men üçün ötö kıyın boldu: kolumdu jüzaarçım menen orop alsam da, uygaktın sabagı tuş-tuşunan saygılap jattı, alturgay katuulugun da aytpa, taramdalgan sabagın taldap julam dep beş münöttöy ubara tarttım.

«Basa jaşoo degendin özündö tireşer küç, kajırluu kayrat bar bolot beym,— dep oylodum güldü üzgöndö jumşagan araketimdi estep.

— Öz janın saktaş üçün alban-alban jandıktı, bolgon-bütkön ösümdüktü kurutup tınganın kör»,— uşunu oylop, kıbır etken jan kaldı beken dep, tunjuragan kapkara talaaga erksiz köz çaptırdım.

—dep oylodum men.

Emi bolso biröö-jarım taanıp kalbasın dep, jamıngıçtuu kementayın jamınıp alıptır, mıltıgı gana soroyöt, janına eerçitken bir gana murutu bar.

Öñü öçüp baratkan eski joolugunun astınan saamay çaçtarı kuuday bolup mezgilinen erte agargan, közünün aldın, betterin bırış baskan, çüködöy bolup bürüşüp oturgan bul ayaldı körgöndör 45 jaşta dep aytpastır.

“Düynödögü eñ suluu ayal – bul koş boyluu ayal,” – dep bekerinen aytılbasa kerek.

- Ayjamal, karasañ bizdin naristebiz jarık düynögö çıgam dep jatabı, içiñden tömpöyüp bilinip atat.

Eldik uul bolsoñ eken dep jaş ene jalbarıp jattı balasına.

“Karasañ, kabagı, kaşı, murdu da kırdaçınan kelip kak ele Azattın özünö okşoş bolçuday,” – dep Ayjamal içinen ıraazı bolup, uulunun kebetesin küyösünö okşoşturup, aman-esen eki kolun booruna alganına jetine albay süyünüp jattı.

- Kana, uulumdu emi jakından köröyünçü, terezeden ele körüp ketip attım ele – dep balanı körgönçö şaştı Azat.

Mında rıtsar sepil dep oylogon meymankanada don Kihot menen işenimdüü at koşçusunun emne bolgondugu jönündö bayandalat 12-GLAVA.

Mında öz şoru üçün sepil dep oylogon meymankanada er jürök don Kihot menen anın işenimdüü at koşçusu eköönün mından arı karay baştarınan ötkörgön san jetkis kıyınçılıktarı jönündö bayandalat 13-GLAVA.

Karl Velikiydin (VIII kılımdın ayagı X kılımdın başı) ak sarayında özü menen birge jaşap turgan ataktuu janjökörlörün (latınça dvorets—raşit dep atalat) jana imperatordu kazattarga uzatıp çıkkandardı adegende paladin ataşçu.

Kiyinçereek ar bir ele ataktuu jana er jürök rıtsardı paladin dep atay turgan boluştu.

Jañı rıtsar al kural-jaraktın janında turup, rıtsarçılıktın zakondorun jana erejelerin buzbay saktaym dep saltanattuu türdö ant bere turgan.

Anan kiyin jookerlik işte atakdañkı çıkkan jana köptü körgön bir rıtsar kılıçtı koluna alıp, rıtsar bolup jarıyalanuuçu adamdı sol jak dalıga üç çaap turup: «Seni rıtsar kılıp jarıyalaym» dep söz süylöy turgan.

Al ttsgtsl Asman da ayrañ-tañ boldu dep aytışkanday, bul okuyadan ulam al oydun bekerinen aytılbaganına çınında ele işengendey bol-dum.

Uluttun miñdegen kılımdar boyu azdektep saktap kele jatkan ru-haniy kazınasın mezgildin klasstık mtsdööstsnö töp kelbegen: «Elge karşı çıgarma», — dep jarıya kılıp taştagan sayasıy kataal maalda Jaratkan tartuulagan uluu talant payda bolgon.

Saamga boy toktotup, jadımda, oşentip kolhoz olimpiadası soñuna çıktı okşodu, oturgandardın kay biri keñsege paanalap, kalgandarı tuş-tarapka taanday tarap kaçıp, ma-nasçı attan ttsştsp el artınan keñsege kiret go, antse köñtsltsn kötörtsp kubattap koyöyun dep oy kıldım.

Munu Sayakbay karıyanın öz eline, btstktsl adamzatka kaltırgan baa jetkis çoñ tartuusu dep biliş kerek» -

) kayran kişi» - dep, bir kezde uluu manasçı S.

Orozbakov Nazar, Narmantay, Keldibek, Balık, Tını-bekten jogoru turat dep baalagan Akılbek manasçını S.

Oşonduktan, alardın urpaktarı al eköönü atabız-enebiz deşip, birin Teñir ata dep, ekinçisin Umay ene

Mına oşol üçün bügün da: «Teñir ata, koldo» - dep adamdar bata kılıp, oşol algaçkı atadan köp jakşılıktardı tilenişet.

Al emi enenin da, jañı törölgön balanın da piri, koldooçusu dep Umay eneni aytat ekenbiz.

Birinçi törölgön oşol balanı da alar: «Umay bala» - dep ataşıptır.

inçi Boroondo buyukkan bala Keremetke joluguu ına bul kol menen jasap koİ­ gondoİ keñ örööndün çok orto­ sundagı çakan şaar - Jaşıl­ Nurabad şaarı dep atalat.

Keesi: «Keçee jakında ele, eki kılımdın beri jagında tüptölgön» - deşse, keesi: «Eçaktan beri ele birin­ dep el jaşap keliptir, kiİin beş bo­ luş el birigip, bir şaar bolgon eken»­ deşip bojomoldoşot.

Küülörün ugabız dep üygö ne bir zalkarlar kelçü.

Komuz üyrönöbüz dep, respublikanın buluñ burçtarınan, komuzga şıktuu jaştar kattagan.

Atayın komuz üyrönöm dep 16 jaştagı bala Oşton poyuz menen keliptir

Karamoldo komuz çertkenden jadabagan meenetkeç dep aytpadımbı, özü ötö araketçil, tınımsız iştegen kişini da urmattar ele.

kg elektronduk kitepkanası içke uzun emes, barbayıp joon kıskaraak jana kubattuu, joon barmaktarı menen içke kıldın ekööñ, al tügül üçööñ koşoktop kantip basıp albayt, alardı kandayça kıldat basat dep da tañdanıp oyloçumun.

Bir künü maga komuz üyrötçü dep kıynadım.

«Aalım boluu jeñil, Adam boluu kıyın», dep aytılat «Kabusnamede».

Buga tayanıp, tajik ilimpozdoru da Kaykavustun emgegin tajik elinin töl çıgarması dep sanaşat.

Kotormo kırgız okurmandarına orto kılımga taandık adabiy muras menen taanıştırıp, on kılım murda ak söök başkaruuçular tutungan kaada-salttar jönündö kenen maalımat beret dep işenem.

"Aalım boluu jeñil, adam boluu kıyın", dep aytılat "Kabusnamede".

Uulum, öz ısımımdı jaşoodon çarçagandardın tizmesinde körgöndön kiyin, uluu jolgo sapar sal degen parman maga jetkençe, saga muras bolsun üçün mezgildi sındagan jana körösön atak dañkka jetüünün amalı jönündö kitep kaltırayın dep çeçtim.

Azır uşunday mezgil keldi, bir da bala öz atasının keñeşin ukpayt jana boz ulandardın dilindegi aloologon jalın eç kimdi teñine aldırbay, öz bilimin karıyalardın biliminen öydö dep maaşırlantkanı maga maalım bolso da, atalık süyüüm jana meerimim ooz açpay kaluuma mümkündük berbedi.

– dep süylönüp, ayagın bogooz sögünüp koyö berdi.

Degenim, bul kılımda kırgızdın bir önörü çıkkan “biznes” degen, börtö jügürüp tıyın öndürgöndü kesip kılgandı aytışat, soodagerçilikti böösündöy körgön köçmöndüü ata-babalardın üç uktasa tüşünö kirbegen bir önör, oşonun közün tapkandı “biznestüülör” dep koyuşat), ötkön-ketkendi kıyşaya tiktey, koldorun şımının eki çöntögünö tıgıp, arı-beri kaalgıy baskan bekerpozdor (kim jazganın, kaçan, kantip jazganın kim bilsin, aytor, bagı taykı baykuştardın mañdayına jazılganı uşul okşoyt go, alardı “biznesi joktor”, “biznesten kur jalak kalgandar”

” dep koydu al dalısın salgan teyinde.

” dep büşürködü Turar Ataev.

” dep boolgolodu.

– dep küñküldödü.