Latin Original

  – Şanadjalymbeit, akydjmaka rphyza
  aş­ta­ka şymbadzoi, nasgy mityk
  axytsuam, djara hazaaigany haqazargy
  qaloit, şgy ştçanyz, şyxiaz, – iheit.
  Aşatshaka
  irgylany
  iaxrymou
  iazaai­gaxarts akgy rygdzam. Ubri aganax aphsaat axyrzaman qartsoit, rybjy
  tsgany iaaioueit, raphxaqa iryştyz
  alakagy amtsa yktso aşra ialageit,
  djarak iaangylany. Araqa şta aky şyqou
  aqara eilyrkaaueit. Rtçaadyrlasyn phxaqa
  inaphşyzar, abar akydjmaka rphyza
  aşatsha iakyn, atçamnaxyrts atçkydqo
  atyla arbgoit, ubriaqara igamtsny,
  ubriaqara işny iqoup, hageita, znykqarala
  ueixnaxyp. Alaka rtçeidyrggalany aişra iatçup, axa amphan aklara rzygaguam.
  – Ari imşyka rtynçşa amadzam, –
  iheit, eitsyz raxt ruadzk, axa ahynkar
  ipha aşra dakşahatymxeit.
  – Sara hajlar, abriaqara gyroa
  ryztaxou, abri amtska, aphsy ştou
  işzaazgoit, şlaka rxiany işymaz,
  şlaka irtçastsar staxup ha rashaxeit,
  iahadzblakgy, as imariany ianhau, eikqa­
  tsa itçahany, iahzyphşu iryznahgaroup, –
  iheit. Ahyntkar ipha iaja iaxyphomyzt
  ioyz­tsagy. Atsharşaxaka rphan, ruak
  irqara­­qant­ny irşny, ioyzdza iqaz
  axatçy iaxadyrşyn, asasa zeixnamxua,
  eixarggany, eixarqatsa eixatçarheit,
  xaphsyra nadbalany. Ui aştax aşapka
  reid­halara mityk iadymxaleit. Ikphon
  iara aleij atçytsykko, dombeik aqara
  amç amany. Uajy eiha iggaz tçyk
  iaktçarhan, axy larxany, atslamha asaara
  iştasua irymany itsoit.
  Atçny
  aşatshaka
  irtçytsaşakaz
  egyrt aky­dj­­maka şny, rtsa rxyxny, eilarhny da­tça tçkak iryk­tsany
  inar­goit. Aiaşaz, dara ei­tsyz­gy abasqak
  imanşalaxap ha zyndzaskgy igyguamyzt.
  –Ari,hahşa xyçy Gaphxa lymşta iabzouroup, mamzar as eiphş amanşalara uaoy
  imbats-imahats, – ha, Gaphxa ilyxaççoit
  abjoyk laş­tsa. Jaxaas, japhşdzas iqou
  zegy larhoit, lgy hzyqatsozar ha iatçup.
  Iltaxup lara laştsa dryts­gyrgar, axa
  Kasa-kamsa danaalgalaşalak dei­xaphsy
  dtsoit, lyphşty lxyggoit, dymçydany daa­
  qaloit.
  – Hara aky iatsymşo aioyztsaaiştsa haup, hahşa xyçy. Ubriaqara
  hgy ggoup, ihaz­dyr­dzom agkajra
  zaku. Bgy kabmyjroup hara eiş­tsas
  haştybxyzar. Ahahai, bxy boaxany ikyz.
  Kasa-kamsa bara laxyntsany dbyzşazar,
  xym­phada iphsy toup, iahhaxeit, myşkyzny şeikym­şar qaladzom, us aup
  auaa rlaxyntsa şşou. Dyb­laxyntsamka
  dyqazar, bylax aiktsara ataxym, bara
  ibatou arphys hara dahzymphşaaua hqalom.
  Hahşa razqyda daanhajuam, ubri bdyruaz, – rheit, abjoyk laştsa.
  Abas hany ianaalga, iphşyzar, akydj­
  maka rphyza, atçy iaktçahany inargo,
  itaknahany iqaz axy xçaan, eitskysua,
  mity qanatso ialageit. Ixyrdjadjany
  iakyz axaphyts duka, aleij rybjykka
  ileiueit. Amga axaxdax ileizşa iqoup.
  Asasa iaxeixatçahou atçakyrşany atça­
  ryxxoit, eixagany izku atsharşaxa axnaxyrts, mamzargy iszyphtsozar ha iatçup.
  Aioyztsa ruadzk, akydjma atçeiknakyrts
  azy, labadzaduk akantsatsyra zmaz aalixyn,
  işilşoz ala axy aqyg aakir­geit. Iiqaz
  alabadza irxxany izlatçahaz atsharşaxa
  iannakşa, atsharşaxa tqatsyn, naq
  inaxyorit. Akydjma asasa eixnaxyrt ia­
  nyqala, eixydtsykyslo, igahaua, abas
  izaqymtsua işaaiuaz, agy aaxynhyn,
  djykrei-lapqak iaqaraz, auaoy saxa
  zmaz adzy daatçytsqeit. Iphsy axaga ştou
  udyryrt iqoup, dyznyqom, itçy zeilgom, alaş-daga dioyzoup, akgy ibom,
  iahauam.
  – Hai, abna ildzaaşa, ari aaiga uaophsyk
  datçamşaka iqam, makanagy tska
  amgatçy dazmyrsatsyzt, iphsy ixymşats
  makana, ahyntkar ipha uxatsky, uxşka
  ruaky aatsyrga, ixargy zdyruada, –
  iheit; eitsyz raxynt krala reiha
  eihabyz ruadzk.
  Ahyntkar ipha iabjgaragy ataxny
  iqazma, ioyza iaja dalgaandza, iara iha­
  zyrtra itaz kalamk aatiphaan, ani adjyk­
  rei-lapqa iaqaraz, auaosaxa znubaaloz
  daaidphalan, akalam itaz axşeilatsa,
  axşeilarşyş naitçairxxeit. Ui
  akxeit, daabzarybzaryn, imaxa-işaxa
  ggany, ioura-itbaara nadzany, iphşraisaxa zbalanda ha aga­hara uoua, arphys
  zamana raphxa daagyleit.
  – Kasa-kamsa, s-Kasa-kamsa! – ha, Gaph­
  xa dnatsaan, lnapka ixda inakyrşany
  daalgyd­lyhhaleit.
  Ua igylaz laştsagy, lara ilyts­gyr­
  gon. Kasa-kamsa ryblatçy daait, iaraznakgy dyr­gaphxeit, akyzatsyk rgy eixyzşyz, ixdz Kasa-kamsa aup, axa ui
  atsyxtany halatsajap.
  – Ştarnaxys hoyztsa rxyphxadzaratçy
  uqoup, uahoyzoup, uhaşoup, – rheit,–
  şta Antsadu imçala, aphsabara amçala, daara hmanşalany haaiueit, haphsadgyl ax
  amoa hakştsa, – rhan, rnyqara xatsdyrkit.
  Akydjma zxi zxamtsi eiqaraz, axatçy
  tçaha­dzamka ianaanxa, bjybaaphsyk aat­
  na­gan aoyztsa iryphxo ialageit. Asasa rahany, axy yrnaany iştyxny iakup. Iaxyltsua axaabj, abnarşyra atsa
  rtçyxo, atçyrymçny itsalany itsoit, atsxyraara işaho oaşom. Uaandza labadzala axy
  iasxaz işimçyz ala axykmaçyra iarbany dykşeit. Akydjma abjy naxlaşan,
  alaka aakylyzzeit. Alaxats mgajyka
  iqam, axy oxadyşşyn, abyz kylhany
  işyqaz asasa eixanakit. Eitsyz arphartsa
  iaraznak tsharşaxala axatçy eixatçarheit.
  Ahyntkar iphei ui ioyztsei idyrhaz
  aiaşei aihşei rytsny, nasgy abasqak
  gyroa ryztaxaz akydjmaka rphyza
  eidtçahalany irymany işaaua, zaa adyrra
  rzyqatsan ruaajlar. Ari zahaz xyçi-dui
  zegy aky ieiphşymka igyrgeit. Rlaka
  rytsny eizeit ahyntkar iahtynratçy,
  axa ahyntkar iaşta du eizaz auaa azymkit. Aikşara qartseit dkarşrak atçy,
  atsgei abziei aneildyrgo, eizartas iaxrymou atyph atçy.
  Iaait izzyphşyz rfyrxatsa. Ahyntkar
  ipha raphxa dgyloup, zegy rxyrtçka rxaççoit, gyr­garoup, nyharoup iaxa ara iqou.
  Akydjma – auaoyfao atçy işadtçahalaz,
  adeiuj du agta­ny iaargan iaangylt.
  Uajy atçy iaxadtçahalou iphyrt­latup,
  aşapka rxy iakityrtyroup, axa­tçy
  zleixatçaho atsharşaxa axyxtup, nas iauryjueit, alaka iryrtoit alaxyntsa
  adzbarazy. Irfaroup, irşyroup, axda
  phjany ikaryjroup, mamzar eitax aphsy
  tany abnax irytstsar hageimşxaroup.
  Iqalaşa adyrra uadaoup. Ari akydjma
  kydjmak şyqou iqadzam, axi axamsi
  eiqaroup, agan oyzdza iqoup, agylara tçadak
  iaqaroup. Eizaz ajlar rygka aaxytxytit,
  ana­djalbeit, hlaka işphariaairi ha.
  Zeiphş qamlo akgy yqam ha şoukgy
  rxytsi rxympali rxiany nastxa iaagylt.
  Us akydjma auryjit. Raphxa igyrgyrua şatçak qanatseit, nas aşxaeibarkyrax axy rxany, aphyntsa lada-oada
  iaartsin, axy rahany ahaua ialafoua iaagylt. Idzyroua ajoan atsa inatsaphşit. Axi
  axamsi aaixanyrggan, atçeitsatsalany,
  atçeitsarggany iaaqu-tsyueit. Abri aştax atçeiznagan, ioyzdza iaxgylaz axy
  neitsnahan, lada-oada inaphşy-aaphşyn
  eizany igylaz auaa alaphş inytsnageit.
  Atçaph-atçaph ha iphsadany atska aaixakşeit. Abyz nada-aada akyş inyknaşit,
  axa gamak azykymkaait. Amç eiha-eiha
  işatsydzuaz oaşomyzt, phsys iaxaz,
  izmyrtynçuaz, izmyrtoz agag, atçytsaara
  ialagaxan, axa makanagy aqazşa atsydztsqany iqamyzt. Aşapka ibagadza
  iaaştanarggan, axaxdatçy abydzgyrka
  aailanargylan, axy oyştnaxyn, ialaz
  amç aaizyrkkany, işalşoz ala ixaait.
  Aphsy aaivnagan atçaznykgy ixaait.
  Abjy eizaz auaa irxuaany agaoaka,
  aphstaka, axka irygnyony aphsdzeiphş
  iara axgylaz ax ixynhny iaauan. Us
  atçaaiknakyn, eitax auaa inarylaphşit.
  Eilnakaauan izykşarany iqaz, axa eilkaaşak azy­qatsomyzt dara auaa abysqak
  iara zdyrgaquaz. Adzy dalymkaaka, atska
  aaxnardjadjan, alaka mtsaph­şk narxydydyn, agy kydgylany eizany igylaz
  iaarzgygit. Ari atsyxtanti ageibkra
  akyn, iaraznakgy inaxqeit.
  Ui uaha ara adzy dambo, aky amahaua
  oaphxa axy ştyxny, aphyntsa ahaua ialakny idzyroua ifoy­şon. Us xyxynti
  aky nakhazşa iaat­rysyn, axy nyştanarggeit, axa nas auyh­tsa inyk­
  tan ajoan ax axy oyştnaxit. Akyş
  yrhampalny iaa­qanatsan, iaaqymtsdzo auura iala­geit. Ui auu bjy eiha auoubjy
  akyn izeiph­şyz.
  Ajlar, eizany igylaz, ari zbaz, izahaz,
  iaai­laooit, iaagamts-xamtsit, «işarto
  aky had­nam­balazaait» ha gtyxak ryz­
  tsyrnageit.
  – Hai, şaşy utarblaait, eikymk,
  şartak ubony iqoutsozar, ui uara uzgaşa
  akxaait, hara naq ihaoga, iahqyblaa, ua
  xyx zegy zbartou, zegy zymçny iktou
  hazşaz Antsa du, – ha, Antsa iho, iaşap­
  kua ialageit şouky. Egyrt:
  – Uaha hala iaşmyrban, iouşyj şla­
  ka, iouşyj – ha, irggany rybjka
  aaila­ryph­seit.
  Abri akydjma-auaoyfao abra iaagany ady iaak­dyrgyleijtei iqanatsoz,
  axy şymoaphnagoz djaşaxys ikny
  daxaphşuan ahyntkar ipha, uajy as aqutsyubjy axyşşo, ineiujny auura
  ianalaga: «ari, ryntsara, rykdzaara ambo
  iqam, ui akxap izyzku», – ha akitseit
  aphxadza, axa inagdzany agra igart eiphşgy
  dzyqamleit. Ui uajy inapy aqaxa, adyrra rytaxa daxymdzaka, lak zmany igylaz
  zegy rlaka auryjit. Alaka axakitra
  anrou, rymç eizgany, rgag xyş-xytso,
  xakia akydjmax eixany ady inykleit,
  axa eizaz ajlar, aikphara, aibafara, aibaşra ha akgy rzymbeit. Akydjma
  atçamyrtsysdzeit, sykphoit ha ialamgadzeit.
  Ui imoaşo iadyrxan abra ady ianaa­
  kdyrgyla naxys, aphsra aainy işadgylaxaz.
  Aphsy anaxyrx aştax, alaka akakala ia­phyrts­ny, rtsyxaka rşşo, eix­
  latskysua, iztyz rax igejuan, axa
  datça lakak rgy aşyra eiktomyzt,
  urt igygua, zny-zynlagy ryştaxqa
  iaaxaphş-kaphşny işuan. Rgyşphy tyr­
  sakany, ryzgank harakua, rşapka myts­
  xy aoada iştyxua, imytstsakdzo axynhra
  iatçyn. Adeiuj agtany, alats typh iagany izzadza ikajyn, abriaqara gyr-oa
  rzaazgaxaz akydjma-auaojyfao. Ua­
  jy uaqa, zyphşty tsyqaphşyz, inadjaz
  la kaçak, aşa zlaşxaz akydjma ax­
  lamşy ats ssaka alarphany, aşapka
  ştarggo, atçeitsyxny iaxon, axa atseij
  azytjomyzt azy, iarqatqatarts ataxny
  atçkydqo iaxan.
  Abri axtys aştax, ahyntkar ipha
  phşrak qamtsaka, Kasa-kamsa daaştyxny,
  ioyztsa ima­­ny amoa xara ddykleit,
  Kasei Gaphxei zyr­gaquaz xatsei phhysi
  ihynçany, abni akydj­ma-auaojyfao
  işaargaz eiphş abrax iaagany, adeiuj du
  agta ikyrgylany ajlar irbo-irahaua,
  urt iaagyleijtei iruxou-iqartsaxou
  ats­garaka zegy dyrhany, nas ajlar
  irzy­rydzbo aşauga iakdyrşarts azy.
  Amoa izkylaz işşartaz, işybaaphsyz
  zegy irdyruan. Uax zxy zyrxaxaz
  adzyroy
  ryxabar
  uaoy
  izymdyrua
  ibjadzxan, adzyk-oydjak yqan iaaxaz,
  axa urt moabjara ineiny igyjuaz ra­
  kyn.
  Itsoit bnala, şxala, moak ylgany
  iubom, uaophsyk işta adgyl ianym.
  Inaskatsphxadza abna jpaxoit, aşxa tçytsaaup, ak aasta ak eihaup, axa eitsu
  uajy irymbeit auadaoraka, auadaoraka
  dara rzy phyşagoup. Iqamlats xydzra-tsara
  itsany, rygtaky namygdzaka ixagga
  iaaua.
  Eitsu
  arphartsa
  gyşamxyla
  itsarup, aşara zaku ryz­dyrdzom, ui dara
  irytsmidzeit, zegy irytsku – reil­kaara
  ggoup. Akyr inyqaxan eiphş, eioxaak
  itysny işneiuaz, rargarax itçytsaany,
  zxytska umboz aşxa tçqara aoadzarax,
  haphyk atçyşt tykka iaaphşueit, abra
  abgabka, iatçqap uhart ixykgylany
  imjaho, eitamtsua, rxy ştyxny axara
  djara aphşra işatçyz rylaphş inytsaşeit.
  Eitsyz iaraznaky iazgarteit, abgabka
  başa us igylany işymphşua, djaşaxyk
  işazyphşua. Iqou-ianu uaanti iubartazar,
  zny eilahkaap haphxaqa iahzyphşu rhan,
  aşxatçqarsta
  inkydphalan,
  abgabka
  axtagylaz ahaphy atçyşt intaxxit. Uaan­
  ti raphxaqa iphşyzar, akyr inaxarany,
  asymqyl zkyju şxaduk axy tsyrphsadza,
  ajoan ia­tsagylouma zzuhart iqou,
  inagydyphşyleit. Kasa-kamsa iaraznaky eilirgeit, ari aşxa zakyt şxou.
  Abri akaltatç akyn ui akyr şyksa
  dyrkamso, dyrgaqa, matsuoys daxrymaz. Makana şyjyn, amra mgylatsyzt.
  Auaa irytsşany ahaphy zytçtaztsalaz
  abgabka, uax izakazy iphşuaz akgy
  ryzgamteit. Ari uamaşa ibany işgylaz, zegy irxyhhoz ani aşxaharak
  du axyktsax amra atçyharakra işatçyz
  garteit. Us iaaştyphazşa, tslaşarak
  aqara atçaaharakyn abri aşxa iaaxagyleit.
  Ari aoyza amra axaan irymbatsyzt eitsyz.
  Idjaşany ineitçaphşy-aaitçaphşit. Amra
  agajyra abjaaphny aasta oynt eihan,
  ui iphxadzomyzt, aşaxagy aunajdzomyzt,
  imtsysua, eitamtsua, typhkatçy iqan. Aşar­
  şy aphşşy akyn phştys iamazgy. Am­ra şdjarşoz, itsyşiatsany
  iqaz aj­oan, aurozourou xylphşaphşy
  atçeitanakit. Iara aşxa xaooala du
  asymqyl zkymtsuaz, şei-şyksa zyj­
  para iatsloz, abjaaphny asarkeiphş
  iutçaççoz, akatsra inarkny akalt aqyndza,
  amtsa zytsraz axdarra iaoyzaxeit.
  – Anadjalbeit, ari zakyt tsyrtsrou­
  zei, iaa­lyrqany iqalaz! Aphsabara iamçym, ialymşo akgy yqam, aleişa
  artsgeit, anapy hanup, atslabşa yqam,
  haphşlap, iqalou aabap, – rheit, eitsyz
  aioyztsa.
  Iubaz aiha eitsou ha, iaalyrqany
  ubas phşak tsysit, atslaka itsyjjany
  ahaua ialanatsoit. Aoxaaka irytqo aphşa
  arşaa ianaslak, uxy-ujy eilanargyloit, ulymhaka ardagoit. Ajoan uajy
  phteikatsala atçaçyoit. Aphta-dzlaçka,
  aphtaxantaka, abri iztçaphşuaz aşxaharak
  atçy aphşa eiznatseit. Amra axabar ydzit. Amş
  eilaxleit, ilaştseit. Akyzatsyk bziaras irboz, ahyntkar iphei ui ioyztsei,
  iaapkdzany iasuaz aphşagy baaphsy, dara
  ztagylaz ahaphy atçyşt ax axy xadzamyzt
  iştaşyşuazgy, ubri akyn ryph­sy
  eikzyrxozgy. Us iaadydy-matsysyn,
  maçk iaatynçraxeit, axa abri atynçra eiha­
  gy agtynçymra unaton. Ari zegy zboz
  eilyrkaauan makana iqalarany iqaz axy
  şamkytsyz, axa duk azyphşra ataxymxeit.
  Aşxa harak iaxajyz aphtajpaka, ryphsy
  aaitakny, amç tanatsazşa, uajy eihagy
  atçargny, atçyraapkdzany ztçaazxaz aphşa anrylas, adydra, amatsysra tsysit. Itsysuan
  zegy – adgyl, ajoan, axa makanagy
  aphsabara agtaky mnadzatsyzt. Aphşa işasyts
  iasuan, adydra, amatsysra, akoura eihagy
  ihageimşxarany iqaleit. Us, aşxa uaha
  iazymçhaka aşapy ikqazşa, izzadza
  atçaanaxeit. Adydmatsys hus nahagdzeit
  ha igyrgozşa, uajy eiha ixmarua
  akyn işydyduaz, işymatsysuaz. Aka­
  gy arytska rqazny, iagany aneira ialageit. Aphşa makana itsaatsaauan,
  axa axanat eiphş iagymyzt. Amş iaa­
  lyrqany eilaxlaz atçaznyk aşara iatçyn,
  axa makanazy adunei agaga eiphş akyn
  ublatçy işaaiuaz. Ahyntkar iphei ui
  ioyztsei, tska irzeilyrgomyzt iqalaz.
  Asymqyl zkyjyz aşxa xaooala du
  itshyqantazdza, eiba-keibaxa, eitsa­
  lany akyn işgylaz. Şyşyksala
  eikylaz asymqyl atçyoryn, aşxa zegy tsyrhny, ik­hazany, ikoyrny,
  xlantsy italaz, phsy zxazgy izxamyzgy
  rxaşo, iatsardzua işaaiuaz, auaa zfoz
  akydjmaka tartas-gylartas iaxrymaz
  abnarşyra ineilarqytçny itsaarşşxany iaatagyleit. Amş baaphs eixykkan,
  amra aphşty azaain, iagaphxany ikaxxaa
  iaaphxeit.
  – Aphsabara axala atçarytskoit, ari atyph,
  phsytska typhany iqamyzt iaxandza. Iqam ara
  uaha, auaa fatys iqaztsaxaz akydjmaka.
  Iqam ara uaha zxy-zyphsy ha adunei ikyz,
  tsgaramzar bzia qazymtsatsyz xatsei
  phhysi. Urt ryştamtagy aanna­myjit,
  ari aşxa iatçaoryz asymqyl xaooala
  du, şta hara iahzaanxaz, hala iabaz
  aitaharoup, – iheit, ahyntkar ipha, abra
  iaalyrqny izlaphşyz aştax.
  Myşkak raphxa, akydjmaka rphyza,
  adagta ikyzza auou ahouşa ianuuaz, «ryntsara, ryk­dzaara ambo iqam»
  ha aphxadza ixşyo şaztsaz, uajy ara
  itsyrgany ahara dalamgeit.
  Urt uaha ua us rymany iqamyzt. Ixynhit
  ryş­­taxqa, rhyntkarrax. Ara iaxaaiz, aamta mgaka, Kasa-kamsei GaphxaPhşdzei xatsei phhy­si ha ei­mardeit. Açara
  du rzyruit. Abartka ryş­­tax, abraati
  ahyntkarra ahyntkar idzbeit iky­ta­ka
  ruak atçy Kasa-kamsa ahys dqaitsarts, axa
  ah dyjladany dqalaxouma, mymzargy ah,
  kam­sa ha zarho, iaja aky xylnado, iahra
  izbo dauzyqalaxua. Ari zegy eilyzkaauaz
  ahyntkar du, ahyntkar qyş, abri akyta
  ialanxoz auaaphsyra zegy aaizigan abas
  reiheit:
  – Suaajlar şxatsky, iaxarnaxys
  şara ahys dşystarts staxup, makana
  ikyphşu, axa aphstazaaratçy akyr zxyzgaxou arphys naga Kams-ipha Kasa, – iheit, –
  ui şara şxylaphşra, şnyq­gara şilşo,
  sara agra gany syqoup, – ha ina­tsitseit.
  Ui akxeit. Zxy aqara zygra rgoz
  rhyntkar du iaja obartuazma!
  Abas aphxadza Kasa zyxdzyz, anaosan
  Kasa-kamsa zyxdzxalaz, uajy Kams-ipha
  Kasa iakny, dahny daakgyleit, iphhys
  Gaphxa-Phşdza lakzar, dahkaj ssirny daaivagyleit.
  Isxaştyz, ari asymqyl, aşxa iatçyoryz, şei­şyksa idzytua, şaqa aamta
  tsaz şta uara idyr, iaxa aşxa dzyx
  eiphş itskadza, ikeikeiua idztaçny iaanxany iqazaap. Irhoit uaqa iqou aphşdzara
  atçadjara iubarany iqadzam ha. Iqalap us
  akzar. Sara agra zgoit işysymbatsgy.
  Ianvar, 2005