تعلم القراءة الأويغور - Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri
مخطوطات
اضغط على الحرف إذا كنت لا تعرف ما هو هذا الحرف
باشلىدۇق .چۈنكى بۇ جاي ئادەم كىرمەيدىغان تىنچ ھەم خالى جاي ئىدى.
بۇ كىتابنى كۆچۈرۈپ چىقىشقىمۇ ئىككى ھەپتە كەتتى .كېچىلىرى ئۇخلىماي ،شەنبە،
يەكشەنبە كۈنلىرى تولۇق كۈن ئولتۇرۇپ مىدىرلىماي يازدۇق ۋە دەرستىن سىرت ۋاقىتالردا
يېزىپ يۈرۈپ ئاران كۆچۈرۈپ تۈگەتتۇق.
شەرقىي تۈركىستان تارىخىنى يېزىپ چىقىش دېگەن پروگراممىسىغا بۇ بىر ماتېرىيال
بار بولدى دەپ ھەممىمىز خۇشال بولدۇق.
- 62يىلى نويابىر
مەكتەپكە قايتىپ كېلىشىمىز بىلەن تەڭ قىزالر ئارىسىدا «شەمشىجامال قورساقلىق
بولۇپ قاپتۇ» دېگەن سۆز تارقاپ كەتتى .بۇ يىل مەكتەپ تەشكىلى «مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان
ئوقۇغۇچىالرنىڭ توي قىلىشىغا رۇخسەت يوق ،ئەگەر مەكتەپتە قورساقلىق بولۇپ قالسا
ئوغۇلمۇ قىزمۇ مەكتەپتىن قوغلىنىدۇ» دېگەن قارارنى چىقارغان ئىدى .بىر قانچە قىز ـ
ئوغۇلالرنىمۇ مۇشۇ قارارغا ئاساسەن مەكتەپتىن قوغلىغان ئىدى.
بىز مەكتەپكە كىرگەن كۈندىن باشالپ مەن ،مەلىكە ،شەمشىجامال ،ئابلىز ،ئابلېكىم
يېقىن دوستالردىن بولۇپ ئۆتتۇق .كېيىنكى ۋاقىتالردا خەلىمە ،تۇرنىساالر قوشۇلدى .بىز
ھەر ۋاقىت بىر ـ بىرىمىزگە ياردەمچى ھەم مەسلىھەتچى بىر تۇغقان قېرىنداشالردەك
يېقىن ئۆتتۇق .شەمشىجامالنىڭ بۇ ئەھۋالى بىزلەرگىمۇ ئېغىر بولدى .مەن بۇ سۆزنى
ئاڭلىغاندىن كېيىن شەمشىجامال بىلەن پاراڭالشتىم .ئۇ خىجالەت بولغان ھەم روھى
چۈشكەن ھالدا:
ــ ھەئە ،شۇنداق بولدى ،دەپ ئامالسىز قالغاندەك يەرگە قارىدى .ئۇنىڭ سۆزى
مېنىڭ بېشىمغا خۇددى بىرسى تاياق بىلەن ئۇرغاندەك بىلىندى.
ــ بۇ ئەمدى قانداق بولۇپ كەتكىنى ،سىلەرنى مەكتەپتىن ھەيدىسە بىز قانداق
قىالرمىز؟
96
ئۇنىڭ بۇنداق كۆڭلى يېرىم بولۇپ تۇرغان مەزگىلدە ئۇنىڭغا ئارتۇق سۆزلەشنىڭ
ھاجىتى يوق ئىدى .شۇڭا دوستلۇق كۆڭلۈم بىلەن:
ــ ھەرقانداق قىيىنچىلىقىڭ بولسا بىزگە دېگىن ،قولىمىزدىن كېلىشىچە ساڭا ياردەم
قىلىمىز ،دېدىم.
شەمشىجامال مېنى قۇچاقالپ يىغالپ كەتتى« .ئۇالرنى مەكتەپتىن راستتىنال
ھەيدىۋىتەرمۇ؟» دېگەن سوئال مېنىڭ كۆڭلۈمنى بىئارام قىالتتى .بىرىنچى تۈرمىنىڭ
قارمىقىدىكى جىنايەتچىلەرنى ئۆزگەرتىپ ئىشلىتىدىغان «ماشىنا رېمونت» زاۋۇتىنىڭ
باشلىقى يۈسۈپ چاڭجاڭ جاغىستايلىق بولۇپ ،سېتىۋالدى ئۆزىنى مەن سېنىڭ ئاكاڭ
تىلىۋالدىنىڭ دوستى دەپ تونۇشتۇرۇپ ،يۈسۈپ چاڭجاڭ ئارقىلىق سېتىۋالدىغا مەكتەپتە
توي قىلىشقا رۇخسەت قىلىپ ،قانۇن ئورنىدىن توي خېتى
النص والنسخ
باشلىدۇق .چۈنكى بۇ جاي ئادەم كىرمەيدىغان تىنچ ھەم خالى جاي ئىدى.
بۇ كىتابنى كۆچۈرۈپ چىقىشقىمۇ ئىككى ھەپتە كەتتى .كېچىلىرى ئۇخلىماي ،شەنبە،
يەكشەنبە كۈنلىرى تولۇق كۈن ئولتۇرۇپ مىدىرلىماي يازدۇق ۋە دەرستىن سىرت ۋاقىتالردا
يېزىپ يۈرۈپ ئاران كۆچۈرۈپ تۈگەتتۇق.
شەرقىي تۈركىستان تارىخىنى يېزىپ چىقىش دېگەن پروگراممىسىغا بۇ بىر ماتېرىيال
بار بولدى دەپ ھەممىمىز خۇشال بولدۇق.
- 62يىلى نويابىر
مەكتەپكە قايتىپ كېلىشىمىز بىلەن تەڭ قىزالر ئارىسىدا «شەمشىجامال قورساقلىق
بولۇپ قاپتۇ» دېگەن سۆز تارقاپ كەتتى .بۇ يىل مەكتەپ تەشكىلى «مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان
ئوقۇغۇچىالرنىڭ توي قىلىشىغا رۇخسەت يوق ،ئەگەر مەكتەپتە قورساقلىق بولۇپ قالسا
ئوغۇلمۇ قىزمۇ مەكتەپتىن قوغلىنىدۇ» دېگەن قارارنى چىقارغان ئىدى .بىر قانچە قىز ـ
ئوغۇلالرنىمۇ مۇشۇ قارارغا ئاساسەن مەكتەپتىن قوغلىغان ئىدى.
بىز مەكتەپكە كىرگەن كۈندىن باشالپ مەن ،مەلىكە ،شەمشىجامال ،ئابلىز ،ئابلېكىم
يېقىن دوستالردىن بولۇپ ئۆتتۇق .كېيىنكى ۋاقىتالردا خەلىمە ،تۇرنىساالر قوشۇلدى .بىز
ھەر ۋاقىت بىر ـ بىرىمىزگە ياردەمچى ھەم مەسلىھەتچى بىر تۇغقان قېرىنداشالردەك
يېقىن ئۆتتۇق .شەمشىجامالنىڭ بۇ ئەھۋالى بىزلەرگىمۇ ئېغىر بولدى .مەن بۇ سۆزنى
ئاڭلىغاندىن كېيىن شەمشىجامال بىلەن پاراڭالشتىم .ئۇ خىجالەت بولغان ھەم روھى
چۈشكەن ھالدا:
ــ ھەئە ،شۇنداق بولدى ،دەپ ئامالسىز قالغاندەك يەرگە قارىدى .ئۇنىڭ سۆزى
مېنىڭ بېشىمغا خۇددى بىرسى تاياق بىلەن ئۇرغاندەك بىلىندى.
ــ بۇ ئەمدى قانداق بولۇپ كەتكىنى ،سىلەرنى مەكتەپتىن ھەيدىسە بىز قانداق
قىالرمىز؟
96
ئۇنىڭ بۇنداق كۆڭلى يېرىم بولۇپ تۇرغان مەزگىلدە ئۇنىڭغا ئارتۇق سۆزلەشنىڭ
ھاجىتى يوق ئىدى .شۇڭا دوستلۇق كۆڭلۈم بىلەن:
ــ ھەرقانداق قىيىنچىلىقىڭ بولسا بىزگە دېگىن ،قولىمىزدىن كېلىشىچە ساڭا ياردەم
قىلىمىز ،دېدىم.
شەمشىجامال مېنى قۇچاقالپ يىغالپ كەتتى« .ئۇالرنى مەكتەپتىن راستتىنال
ھەيدىۋىتەرمۇ؟» دېگەن سوئال مېنىڭ كۆڭلۈمنى بىئارام قىالتتى .بىرىنچى تۈرمىنىڭ
قارمىقىدىكى جىنايەتچىلەرنى ئۆزگەرتىپ ئىشلىتىدىغان «ماشىنا رېمونت» زاۋۇتىنىڭ
باشلىقى يۈسۈپ چاڭجاڭ جاغىستايلىق بولۇپ ،سېتىۋالدى ئۆزىنى مەن سېنىڭ ئاكاڭ
تىلىۋالدىنىڭ دوستى دەپ تونۇشتۇرۇپ ،يۈسۈپ چاڭجاڭ ئارقىلىق سېتىۋالدىغا مەكتەپتە
توي قىلىشقا رۇخسەت قىلىپ ،قانۇن ئورنىدىن توي خېتى
başliduq .çünki bu jay adem kirmeydiğan tinç hem hali jay idi.
bu kitabni köçürüp çiqişqimu ikki hepte ketti .keçiliri uhlimay ,şenbe,
yekşenbe künliri toluq kün olturup midirlimay yazduq ve derstin sirt vaqitalrda
yezip yürüp aran köçürüp tügettuq.
şerqiy türkistan tarihini yezip çiqiş degen programmisiğa bu bir materiyal
bar boldi dep hemmimiz huşal bolduq.
- 62yili noyabir
mektepke qaytip kelişimiz bilen teñ qizalr arisida «şemşijamal qorsaqliq
bolup qaptu» degen söz tarqap ketti .bu yil mektep teşkili «mektepte oquvatqan
oquğuçialrniñ toy qilişiğa ruhset yoq ,eger mektepte qorsaqliq bolup qalsa
oğulmu qizmu mekteptin qoğlinidu» degen qararni çiqarğan idi .bir qançe qiz
oğulalrnimu muşu qararğa asasen mekteptin qoğliğan idi.
biz mektepke kirgen kündin başalp men ,melike ,şemşijamal ,abliz ,ablekim
yeqin dostalrdin bolup öttuq .keyinki vaqitalrda helime ,turnisaalr qoşuldi .biz
her vaqit bir birimizge yardemçi hem meslihetçi bir tuğqan qerindaşalrdek
yeqin öttuq .şemşijamalniñ bu ehvali bizlergimu yoğir boldi .men bu sözni
añliğandin keyin şemşijamal bilen parañalştim .u hijalet bolğan hem rohi
çüşken halda:
hee ,şundaq boldi ,dep amalsiz qalğandek yerge qaridi .uniñ sözi
meniñ beşimğa huddi birsi tayaq bilen urğandek bilindi.
bu emdi qandaq bolup ketkini ,silerni mekteptin heydise biz qandaq
qialrmiz?
96
uniñ bundaq köñli yerim bolup turğan mezgilde uniñğa artuq sözleşniñ
hajiti yoq idi .şuña dostluq köñlüm bilen:
herqandaq qiyinçiliqiñ bolsa bizge degin ,qolimizdin kelişiçe saña yardem
qilimiz ,dedim.
şemşijamal meni quçaqalp yiğalp ketti« .ualrni mekteptin rasttinal
heydivitermu?» degen soal meniñ köñlümni biaram qialtti .birinçi türminiñ
qarmiqidiki jinayetçilerni özgertip işlitidiğan «maşina remont» zavutiniñ
başliqi yüsüp çañjañ jağistayliq bolup ,setivaldi özini men seniñ akañ
tilivaldiniñ dosti dep tonuşturup ,yüsüp çañjañ arqiliq setivaldiğa mektepte
toy qilişqa ruhset qilip ,qanun ornidin toy heti
أجزاء من Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 07
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri
أجزاء من Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 1Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 2
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 3
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 4
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 5
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 6
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 7
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 8
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 9
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 10
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 11
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 12
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 13
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 14
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 15
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 16
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 17
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 18
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 19
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 20
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 21
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 22
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 23
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 24
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 25
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 26
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 27
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 28
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 29
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 30
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 31
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 32
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 33
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 34
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 35
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 36
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 37
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 38
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 39
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 40
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 41
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 42
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 43
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 44
Koz Yeshida Nemlengen Zemin Yengi Neshiri - 45